KuruluĢ-Sosyal Çevre ĠĢbirliğinin ve EtkileĢiminin Etkisi Üzerine

KuruluĢ-sosyal çevre iĢbirliği ve etkileĢimi çocukların toplumsal hayatın içinde olumlu veya olumsuz rol model örneklerinden etkilenerek hayata hazırlanabilmelerini sağlaması bakımından akademik baĢarıya da etki edebilmektedir. KuruluĢ-sosyal çevre iĢbirliği ve etkileĢiminde çocukların mahalledeki ve okuldaki arkadaĢlık iliĢkileri ile çocuk evinin bulunduğu apartmandaki ve mahalledeki komĢuluk iliĢkileri gibi birbiriyle bağlantılı iliĢki sistemleri devreye girmektedir. KuruluĢ-sosyal çevre iĢbirliği ve etkileĢimi konusunda Hatay ili genelinde birbirinden farklı 16 çocuk evi bulunmasının etkisiyle çok farklı görüĢlerin olduğu görülmektedir.

AraĢtırmaya katılan katılımcılar çocukların akademik baĢarılarını da etkileyen edindikleri olumsuz arkadaĢlığın çocuklar üzerindeki etkisini Ģu Ģekilde belirtmektedir:

Sosyal çevrenin edindiğimiz arkadaşlıkların etkisi var. Yani illa oluyor. Mesela benim okul dışından edindiğim arkadaşlar derslerimi etkiliyor ister istemez. Ama sonra fark edip uzaklaşıyorum ben. (KÇ6).

…Sosyal çevreleri yani mahallelerindeki akran grubu ile ilişkiler genel olarak zayıf yani olumlu ya da kendi yararına olacak tarzda ilişkiler gerçekleştiremediği için çocuklar akademik başarı ile pek bağlantılı olmuyor bu durum. Yani ilişkilerin sınırlı olmasını çevre ile mahalle ile olan ilişkilerini bir sınır veya seviyede tutmamasına ya da doğru bir seviyede sabitleme özelliğine ya da karakterine sahip olamamalarından kaynaklı diyebilirim…(KPK3).

…arkadaşlık ilişkileri bakımından arkadaş seçimine ket vuramayız ama iyi seçimler yapmaları konusunda yönlendirmeler yapıyoruz. Bu sene öğrenci

99 alımlarının adrese dayalı olması okulun akademik başarısını olumsuz

etkiledi. Öğrenciler çok çeşitli olumsuzluklar barındırıyor. Çocuk evleri çocuklarının da tercihleri doğrultusunda olumsuz etkilendiğini söyleyebiliriz (OP3).

AraĢtırmaya katılan katılımcılar çocukların akademik baĢarılarını da etkileyen edindikleri olumlu arkadaĢlıkların çocuklar üzerindeki etkisini Ģu Ģekilde belirtmektedir:

İyi çalışkan arkadaşlar edinirseniz siz de onlara bakarak ben de çalışırım gibisinden düşünerek çalışmaya teşvik ediyor bence. Olumsuz sigara içen kötü alışkanlıkları olan ders çalışmayan olan ise olumsuz etkiler. Ben çalışkan arkadaşlar seçtiğim için kendime ben de çalışıyorum birbirimizi teşvik ediyoruz bence (EÇ3).

Okuldaki yakın arkadaşlarımla aram iyi ben zaten herkesle arkadaşlık yapmam zaten hocam Kaldığım yeri de herkese söylemem güvendiklerime söylerim…Okuldaki arkadaşlık ilişkilerim şu an iyi ama yeni yeni iyi olmaya başladı. Önceden çok çekingendim geçmişe bakılırsa öyleydi (KÇ2).

Okuldaki arkadaşlarımın tabii ki etkisi var. Okuldaki arkadaşlarımla iyiyim bunun da nedeni motivasyonum yüksek okulu severek gidiyorum okula. Arkadaşlarımda çocuk evlerinde kaldığımı biliyorlar. Bunu ben söyledim. Çünkü bence bu utanılacak bir şey değil insanların normal yaşadıkları şeyler mesela benim sınıfımda arkadaşlarım var annesi ölen veya ne bileyim annesi babası ayrı olan benimle aynı durumda olan insanlarda var. Bana karşı tepkileri de gayet normal (EÇ1).

Çocukların bulundukları mahallede arkadaşlıkları oluyor çocuk bunlar sürekli yeni arkadaşlıklar kuruyorlar. Bunun akademik başarıya etkisi şöyle biz zaten evlerimizi o yüzden nezih mahallelerde seçmeye çalışıyoruz. Genelde akademik başarısı yüksek olan ailelerin çocuklarıyla arkadaşlık kurmasını sağlamak için mahalleleri düzgün seçiyoruz. En azından İskenderun için seçtiğimiz mahallelerdeki çocuklar biraz daha böyle bizim çocuklara etki ederek onların çalışmasını etkileyen sonuçlar doğuruyor. Komşuluk ilişkilerini şöyle görüyorum. Biz ne kadar sıcak olursak karşı tarafında o kadar sıcak tepkileri geliyor. Ama biz ketum durursak onlar da kötü davranıyor. Bizde komşuluk ilişkileri var. Mesela komşunun oğlunun 9. sınıf kitabını biz almıştık oda akademik başarıyı böyle etkiliyor (KPE8). Çocuklarımızın okuldaki arkadaşlıkları iyi özellikle onuncu sınıfta olan

çocuklarımız arkadaşlarıyla gayet iyiler…Okul arkadaşlarıyla

etkileşimlerinden dolayı çocuk evlerindeki arkadaşlarıyla çok sık bir araya gelme durumları da yok yani uzak kalma gibi bir şey de yok ama denk geldiklerinde konuşuyorlar ama sürekli birlikte takılalım birlikte gezelim gibi bir şey yok aralarında farklı arkadaş çevrelerine sahipler (0P2).

AraĢtırmaya katılan katılımcılar genel olarak kuruluĢ-sosyal çevre iĢbirliği ve etkileĢiminin içinde bulunan sosyal Ģartlar ve ülkenin iç dinamiklerinin kuruluĢa yansımasıyla eskiye nazaran özellikle komĢuluk iliĢkilerinin daha sınırlı seviyede olduğunu belirtmektedir. Mahalle arkadaĢlıklarının özellikle kız çocuklarında olmak

100

üzere olumsuz etkilenmeler nedeniyle sınırlı seviyede olduğunu, çocukların ev içerisinde birden çok yaĢıtıyla kalmasının da etkisiyle yeni arkadaĢ arayıĢı içerisine girmediğini fakat bu faktörlerin iliĢki olmadığından akademik baĢarıda etken olmadığını iliĢki olması durumunda ise etken olabileceğini düĢündüklerini belirtmektedirler:

Sosyal çevrenin mesela mahallenin bence akademik başarıda bir etkisi yok. Kurumdan bize diyorlar komşularınızla iyi geçinin komşuluk ilişkilerinizi geliştirin. Komşuluk ilişkileri açıkçası apartman olduğu için biraz zor oluyor. Yani benim çocukluğumda biz hep öyle müstakil evlerde işte yolda mesela hep birbirimizi tanıyorduk ama burada kimse kimseyi tanımıyor alt üst komşu birbirini tanımıyor bir karşı komşumuz teyzeyi tanıyorum yıllardır o kadar başka kimseyi tanımıyorum. Komşuluk ilişkilerinin zayıf olması kurumdan kaynaklı bence çünkü bir aralar gidip gelmeleri yasakladılar sonra tekrar dediler yani dışarıdaki komşularım bize gelip gitmesi bizim bunlara gelip gitmemiz falan yasaklanmıştı yani. Bu bence FETÖ’den dolayı olabilir. Çünkü o dönem yasaklandı…(KÇ4).

… Mahallede aşağı inmemiz yasak olduğu için arkadaşlığımız yok. Yani yasak olmasında da belki kızlar falan çok toplu olmamız dikkat çekiyoruz olabilir mahallede pek tekin değil yani bu ev içinde diğer ev içinde aynı durum geçerli mahallede çok kötü serseri falan var korkunçlar zaten erkek evi yapacaklar bu evi (KÇ2).

...Daha öncesinde aşağıya iner dik top oynardık kendilerini çağırırdık hatta evlerine bile misafir olduğumuz oluyordu. Mesela Bizim müdürümüz bizim binadaydı çocuk evleri müdürümüz komşumuzdu. Onun kızıyla ben aynı yaştaydım onunla beraber ders çalışıyorduk. Okuldaki arkadaşlarımla bir sosyal aktiviteler falan yapıyorduk hep geziyorduk birlikte kütüphaneye falan da gittiğimiz oluyordu birlikte olumlu etkileri var (EÇ2).

Sosyal çevre ile çok bir işbirliği yok ama mesela komşuluk ilişkileri vesaire anlamında var bunun da akademik başarıyı çok etkilediğini düşünmüyorum açıkçası. Şu an için komşuluk ilişkileri minimum seviyede bunun nedeni de ülkenin içinden geçtiği durumlardan dolayı artık komşuluk ilişkileri de yani biri ile ilgili bir sıkıntı var mı yok mu. hani bununla ilgili net araştırma yapamadığımız için o yüzden herkesi de çocuk evine kabul edemiyoruz. Bundan dolayı minimum seviyede hani geçmişten gelen halen de görüşülen uzun zamandan beri o evde kalan çocuk evi için demiyorum ama özellikle yeni tutulan evlerde daha da dikkat ediliyor (KPK12).

… Mahallede pek arkadaşlıklar olmuyor çünkü çocuklar mahalleye çıkamıyor ki bir parka çıkıyoruz. Onda da çocuklar ancak evdeki arkadaşlarıyla konuşabiliyorlar kız grubu için bu durum yani çocukların mahalleye çıkmaması yönünde bir sınırlandırma var kuruluştan gelen bir sınır çocukları korumak adına yani bunda mutlaka daha önce yaşanmış bir sıkıntı bir sorunun etkisi vardır. Onun üzerine bu sınırlandırmanın olduğunu düşünüyorum…(KPK10).

…Okuldaki arkadaşlıkları iletişimleri genel olarak iyi. Mahallede arkadaş kurmamalarını evde sayılarının 6 kişi olmalarına, akran yaş grubunda olmalarına ve evin gizliliğine de bağlayabiliriz (KPK3).

101 … bizim okuldaki öğrencilerimizin şu an sosyal çevre ile ilişkisinin akademik

durum ya da bazı davranış sorunları sebebiyle biraz daha kısıtlı olduğunu biliyorum. Ama sosyal çevre ile kurdukları her iletişim etkileşim yani çıkıp dışarıda bir hava alıp geri gelme bile onların hem moral motivasyonunu hem de başarılarını olumlu etkiliyor…Okulumuzdaki çocuk evlerinde kalan çocukların arkadaşlık ilişkilerini dalgalı yani inişli çıkışlı görüyorum. Bu iniş ve çıkışlara göre de çocukların akademik başarısını da arkadaşlık ilişkilerine göre değişkenlik gösterdiğini söyleyebilirim…Başka bir sorun da aslında üstesinden geldik diyebiliriz bu çocuk evlerinde kalan çocuklarımızın birbirini koruma kollama gereksinimi hissetmesiydi. O biraz arkadaşlık ilişkilerini olumsuz etkiliyordu. Yani kapalı grup gibi ve kendilerini bir tehdit altında hisseden ve kendilerini ezdirmeme çalışan bir yapı ve düşünce içerisindeydiler. Hâlbuki öyle bir durum yoktu fakat o hassasiyetlerini anladık. Daha sonrasında da böyle bir tehdit yönelimi olmadığını onlar da görünce daha olumlu bir ilişki kurmaya başladılar şuan arkadaşlarıyla olumlu ilişkilere sahipler (OP1).

AraĢtırmaya katılan katılımcıların paylaĢımlarından kuruluĢ-sosyal çevre iĢbirliği ve etkileĢiminde olumlu etkileĢimlerin olduğu gibi az da olsa olumsuz etkileĢimlerin olduğu, olumsuz etkileĢimlerin önüne geçmek ve özellikle kız çocuklarını korumak adına çocukların sosyal çevreleriyle olan iliĢkilerinin çeĢitli nedenlerle sınırlandırılabildiği bunun da akademik baĢarıyı olumlu etkileme konusunda yetersiz kaldığı anlaĢılmıĢtır.