AraĢtırmanın Veri Toplama Tekniği

AraĢtırmada veri toplama aracı olarak çocuklara 15 maddeden oluĢan tanıtım bilgi formu ve 5 sorudan oluĢan yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu, kuruluĢ personeline ve okul personeline ise 5‟er sorudan oluĢan kiĢileri tanıtıcı bilgileri de içeren yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formları yüz yüze görüĢme tekniğiyle uygulanmıĢtır. Çocukların mahremiyetine ve gizliliğine dikkat edilerek araĢtırmacının daha önce iki yıl çalıĢtığı kuruluĢ sosyal servisindeki deneyimleri doğrultusundaki gözlemleri de araĢtırma konusu doğrultusunda veri toplamada kullanılmıĢtır.

AraĢtırmada, ilk olarak korunma ve bakım altında olan çocukların içinde bulundukları psiko-sosyal durumun anlaĢılması adına çocuklara 15 maddeden oluĢan Çocuk Tanıtım Bilgi Formu (Ek B) ve 5 sorudan oluĢan Akademik BaĢarı Durumu Çocuk GörüĢme Formu (Ek C) uygulanmıĢtır. Ġkinci olarak çocukların korunma ve bakım altında oldukları kuruluĢtaki idareci, sosyal servisteki veya ev sorumlusu olarak görev yapan meslek elemanlarına (Psikolog, Sosyal ÇalıĢmacı, Çocuk GeliĢimci, Öğretmen) ve bakım elemanlarına katılımcıyı tanıtıcı bilgileri de içeren 5 soruluk Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi Personel GörüĢme Formu (Ek Ç) uygulanmıĢtır. Üçüncü olarak ise çocukların okudukları lisedeki çocuklarla ilgili olduğu belirlenen idarecilere, psikolojik danıĢman ve rehber öğretmenlere, branĢ

31

öğretmeni sınıf rehber öğretmenlerine katılımcıyı tanıtıcı demografik bilgileri de içeren 5 soruluk Okul Personeli GörüĢme Formu (Ek D) uygulanmıĢtır.

Çocuk Tanıtım Bilgi Formları görüĢmeler sırasında çocuklardan bilgi alınarak doldurulurken çocuklardan alınan bilgilerde tereddüde düĢen durumlarda dosya bilgilerinden yararlanılarak doğrudan araĢtırmacı tarafından doldurulmuĢtur. Çocuk Tanıtım Bilgi Formu ilgili alan yazın taraması, Hatay Aile, ÇalıĢma ve Sosyal Hizmetler Ġl Müdürlüğü bünyesinde oluĢturulan Okul baĢarı, Devam ve Takip Komisyonlarınca da kullanılmak üzere meslek elemanı komisyon üyelerinin komisyon toplantılarındaki Ģifai görüĢleri ve tavsiyeleri de dikkate alınarak araĢtırmacılar tarafından araĢtırma konusu doğrultusunda uyarlanarak hazırlanmıĢtır.

Veri toplama araçları içerisinde yer alan yarı yapılandırılmıĢ görüĢme yöntemine uygun olarak hazırlanan görüĢme formları ilgili alanyazın taraması sonucunda ulaĢılan akademik baĢarı temalı psikososyal disiplinlerin literatüründe yer alan çalıĢmalardan ve araĢtırmacıların alandaki deneyimlerinden yararlanılarak araĢtırmacılar (daha önceki tez danıĢmanı Prof. Dr. Özlem KARAKUġ ile birlikte) tarafından araĢtırma konusu doğrultusunda uyarlanarak hazırlanmıĢtır. Veri toplama araçlarının araĢtırma konusu doğrultusunda geliĢtirilmesinde esinlenilen kaynaklar; Aykara‟nın (2010) KaynaĢtırma eğitimi sürecindeki bedensel engelli öğrencilerin sosyal uyumlarını etkileyen etmenler ve okul sosyal hizmeti adlı yüksek lisans tezi, Bakırcı‟nın (2014) YetiĢtirme yurdunda kalan çocukların eğitim problemleri: değerler eğitimi ile iliĢkili bir değerlendirme adlı araĢtırma makalesi, BaĢer‟in (2013) Çocuk refahı alanında yeni hizmet modeli “Çocuk Evleri” adlı yüksek lisans tezi, Bırtıl‟ın (2011) Kız meslek lisesi öğrencilerinin akademik baĢarısızlık nedenlerinin veri madenciliği tekniği ile analizi adlı yüksek lisans tezi, Çetin‟in (2016) Ġlkokul öğrencilerinin okul psikolojik danıĢma ve rehberlik servisine iliĢkin görüĢleri adlı Yüksek Lisans Tezi, Elmacı (2016)‟nın Koruma altındaki çocukların korunmasında okulun rolüne iliĢkin öğretmenlerin, yöneticilerin ve alandaki uzmanların görüĢleri adlı doktora tezi, ĠĢler (2016)‟in Anadolu liselerinde akademik baĢarının arttırılmasına yönelik yönetici ve öğretmen görüĢleri adlı yüksek lisans tezi, Yıldırım (2013)‟ın Çocuk evinde kalan çocukların iliĢki dinamikleri: Ġzmir örneği adlı doktora tezidir.

32

Veri toplama araçlarından Çocuk Tanıtım Bilgi Formu ilk olarak 15 maddeden, Akademik BaĢarı Durumu Çocuk GörüĢme Formu ilk olarak 12 sorudan, Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi Personel GörüĢme Formu katılımcıyı tanıtıcı bilgileri de içerecek Ģekilde ilk olarak 12 sorudan, Okul Personeli GörüĢme Formu katılımcıyı tanıtıcı bilgileri de içerecek Ģekilde ilk olarak 13 sorudan oluĢacak Ģekilde tasarlanmıĢtır. Hazırlanan soru formları görüĢlerine baĢvurulmak üzere alanında (Sosyal Hizmet, Sosyoloji, Psikolojik DanıĢma ve Rehberlik, Özel Eğitim) yetkin akademisyenlere mail olarak gönderilmiĢtir. Maile dönüĢ yapan 4 akademisyenden ilki “çalıĢma içerisindeki veri sayısının doktora çalıĢması niteliğinde olduğunu, görüĢme formlarındaki soru sayısının fazla olduğunu, çalıĢmanın çok kapsamlı olduğunu, soru formlarında belirtilenler doğrultusunda düzenlemelerin yapılması ve bakanlıktan gerekli izinlerin alınması durumunda kapsamlı bir çalıĢmanın gerçekleĢtirilebileceğini” belirtmiĢtir. Ġkincisi “çalıĢma içerisinde çok fazla veri olduğunu, bazı soruların birleĢtirilerek veya kısaltılarak formların revize edilip kullanılabileceğini” belirtmiĢtir. Üçüncüsü “soru formlarının çok uzun olduğunu, bu kadar verinin toplanmasının analiz edilmesinin, analiz edilip sentezlenmesinin ve yorumlanmasının çok zor olduğunu, çalıĢmanın kapsamının sadece çocuk veya okul örnekleminde daraltılabileceğini, veri toplama aracının mümkünse iki - üç sayfayı geçmemesi gerektiğini (mesela bir görüĢme formu bir de demografik bilgiler gibi), görüĢme formlarının yüz yüze yapılacağı için soru sayısının 4-5 ile sınırlandırılması gerektiğini” belirtmiĢtir. Dördüncüsü ise “tanıtım bilgi formunda rumuz kullanılabileceğini, görüĢme formlarındaki soruların güzel tasarlandığını fakat çok uzun olduklarını, görüĢme formlarındaki sorularda olumlu ve olumsuz iliĢkinin irdelenmesine yönelik soru formlarının kullanılması gerektiğini bu doğrultuda formların revize edilip kullanılabileceğini” belirtmiĢtir.

Bu uzman görüĢleri doğrultusunda araĢtırmacılar tarafından Akademik BaĢarı Durumu Çocuk GörüĢme Formu (Ek C) 5 sorudan, Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi Personel GörüĢme Formu (Ek Ç) katılımcıyı tanıtıcı bilgileri de içerecek Ģekilde 5 sorudan, Okul Personeli GörüĢme Formu (Ek D) katılımcıyı tanıtıcı bilgileri de içerecek Ģekilde 5 sorudan oluĢacak ve çalıĢma eklerinde yer aldığı Ģekilde revize edilerek tasarlanmıĢtır.

33