Kullanılan Kodlara Göre İletişim Türler

İletişim türlerini; sözlü iletişim, sözsüz iletişim ve yazılı iletişim olmak üzere üç gruba ayırabiliriz. Son dönemlerde önemi artan elektronik iletişim de bir iletişim türü olarak değerlendirmek gerekir. Elektronik iletişim, elektronik araçlarla mesaj göndermeyi sağlayan iletişim türüdür.86

Sözlü iletişim; İnsan dilinin sahip olduğu zenginlik, kültüre yapılan yüklemelerin en belirgin özelliklerinden biridir. Kültürel mensubiyetlere bağımlı olmaksızın tüm insan varlığı tarafından paylaşılmakla birlikte dil, aynı zamanda insan iletişimin en yoğun biçimde gerçekleştirildiği bir araç olma özelliğine sahiptir.87

İletişim genelde sözlü, yani göstergeler ve simgelerin oluşturduğu dil aracılığıyla gerçekleşir. Bu iletişimin mutlaka sözlü olarak gerçekleştirildiği anlamına gelmez. “Bir insan konuşmayı bırakabilir, ancak o vücudu ile iletişimde bulunmayı hiçbir zaman

86 Tutar, a.g.e. s. 67 87 Lazar, a.g.e., s. 74

bırakamaz; o, ya yanlış ya da doğru bir şey söyleyebilir ama hiçbir şey söylememezlik asla yapmaz.” Goffman’ın bu sözleri iletişimde sözlü olmayan göstergelerin oldukça önemli olduğunu açıkça belirtmekte dolayısıyla her sözlü iletişimin mutlaka surette sözsüz iletişimle bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğine işaret etmektedir.88

Sözcükler mucizevî buluşlardır. İletişim kurarken binlerce sözcüğü kullanma seçeneğimiz bulunmaktadır. Bir iletişimin en önemli unsuru dildir. Dil sözcüklerden oluşmaktadır. Dil duygu ve düşüncelerin aktarılmasında kullanılan ses, simgeler ve işaretler sistemidir. Ses hava titremişiyle üretilmekte, titreşimden doğan sesin tonu, tınısı, hızı şiddeti, vurgusu bulunmaktadır. Sözlü iletişim, insan yaşamının uyku dışında kalan süresinin yaklaşık dörtte üçünü kapsamaktadır. Bunun diğer bir anlamı insanlar yaklaşık olarak gününün yarısını konuşarak ve dinleyerek kullanmaktadırlar. Sözel iletişim, iletişim türleri içinde en fazla tercih edilen türüdür.89

88 Gökçe, a.g.e., s. 99 89 Mısırlı, a.g.e., s. 35

Sözlü iletişimde başarılı olmak için aşağıdaki sıralanan ilkelerin kavranması gereklidir.90

· Sözleriniz kesin olmalıdır. · Örneklerden yararlanın. · Benzetmeler kullanın. · Abartılı konuşmayın. · Benzetmeler kullanın. · Abartılı konuşmayın.

· Doğru bildiklerinizi söyleyin.

· Çok söylediğiniz sözleri kullanmayın.

· Başkalarının mahremiyetine saygılı olun, sır saklamayı bilin.

· Etkili ve güzel konuşun.

Etkili konuşmanın özellikleri ve iyi bir konuşmacıda aranan nitelikler şöyledir. 91

- Konuşmanız açık ve anlaşılır olsun - Konuşmanıza canlılık katın.

- Konuşmanız akıcı olsun. - Konuşmanız doğal olsun. - Konuşmanızın bir üslubu olsun. - Kelimeleri doğru telaffuz edin. - Jest ve mimikleri doğru kullanınız.

Sesinizle yönetmek, güven ve empati aracılığıyla ilham vermek, insanları sizin tarafınıza çekmekten fazlasını yapar. Var olan iklimi, insanlara doğru şeyi yapabilecek bir alan bırakacak şekilde değiştirir. Seslerin kendi meslektaşlarının arasında kullandıklarında da, Burke gibi liderler, hem genel iklimi iyiye yöneltirler

hem de kendi organizasyonlarını dünyayla daha etkin biçimde başa çıkacak tarzda yeniden şekillendirirler.92 Sözsüz iletişim; İnsanlar, hayvan veya fotoğrafik görüntülerle, resimlerle de iletişim kurabilirler. Bunların hepsi birer göstergedir. Dahası dil de bir göstergeler sistemidir. Nesneler, melodik sesler, jestler, görüntüler gibi bağımsız olarak tüm göstergeler sistemini içeren bir konuya sahiptir göstergeler. İşaret, gönderme yaptığı nesneyle bitişik bir ilişki içindedir. Ateşle duman arasındaki ilişki buna örnektir. Simge, bir görüntü ile nesne arasındaki ilişkiyi tam anlamıyla veya iki nesne arasındaki yerleşik ilişkiyi içermektedir.93

Görüntünün iletişimdeki etkisi herkes tarafından bilinmektedir. Her evrede ve her toplumda iletişimciler görüntü inşa eden kişiler olarak tanımlanmaktadırlar. Görüntü çok anlamlıdır. Yıllardan beri öyle düşünülmesinin aksine, görüntü herhangi bir şeyin olanca çıplaklığı ile masum bir yeniden üretimi, gerçeğin yalın bir yansıması değildir. Yorumu alıcının bir çaba

92Warren Bennis, Çeviren: Utku Teksöz, Bir Lider Olabilmek, 2. Baskı, İstanbul, Sistem Yayıncılık, Ocak 2001, s. 190

harcamasını gerektirmektedir.94 _{Buda alıcının} algılamasına göre değişecektir. İletişimci görüntü inşa ederken algılama durumunu da göz önüne almalıdır.

Görsel göstergeler, konuşma ve yazı diline kıyasla daha evrensel sayılsalar ve bu nedenle de anlamları açısından aralarında benzerlikler bulunsa da yine de kültürel açıdan farklı anlamları ifade edebilir ve farklı işlevler üstlenebilirler. İletişim sürecinde görsel göstergelerin işlevleri genel olarak şöyle sıralanmaktadır:95

- Etkileşimi yönlendirme işlevi, - Duyguları açığa vurma işlevi,

- İletişimsizliği olanaksız kılma işlevi,

Müşterinin sizinle ilgili izlenimi, gerçekte nasıl olduğunuz kadar önemlidir. Yansıttığınız imaj, kâğıt üzeri imajınızı, mağaza veya ofisinizin imajı ve kişisel imajınızı kapsar ilk önce ürünlerini, hizmetiniz ve işinize

94 Lazar, a.g.e., s. 80 95 Gökçe, a.g.e., s. 108

uygun bir imajı, sonra da bunu nasıl göstereceğinizi düşünmelisiniz.96

Yazılı iletişim; Hiç kuşkusuz ki yazı, insanoğlunun en büyük buluşlarından biridir. Yazı sayesinde dil boşlukta hareket edebilir hale gelmektedir.97

Özellikle günümüzde yüz yılın en önemli kavramlarından biri olan iletişim ülke sınırı ve coğrafi farkı tanımayan, meslek ve iş kolu ayırt etmeyen bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bilgi sağlamak, güç kazanmak ve kar etmek için, reklâm ve tanıtım için artık iletişim sözcüğü mesleki ve sosyal yaşamda başarının ön şartlarından biri haline gelmiştir. Sözel iletişim’ deki kişisel becerilerle, sıradan konuları sunan konuşma ustaları bir anda o alanın önderi haline gelebiliyorlar. Diğer iletişim türü de görüş ve düşünceleri, araştırma ve incelemeleri, bilgi ve yeni gelişmeleri kaynağa aktarmakta kullanılan yazılar, raporlar, anılar, görüşlerin

96 Jurgen Wolff, Çeviren: Aylin Uğur, Mor İnek Olmanın Yolları, 1. Baskı, Ankara, Elips Kitap, Ekim 2004,. s. 85

en etkili biçimde kaynağa aktarılması amacıyla yazılı iletişim kullanılmaktadır.98

Yazılı iletişimde amaç, hedefe ya da alıcıya anlatılmak istenenleri yazı yoluyla en iyi bir biçimde aktarmaktır.