Konya sahip olduğu tarım, ticaret, sanayi, turizm ve yükseköğretim potansiyeli ile başta iç Anadolu olmak üzere Türkiye’nin önemli bir yapı taşını oluşturmaktadır. Yaklaşık 40.000 km2 alanı ile Türkiye’nin en büyük ili olma özelliğine sahip olan Konya genç ve dinamik bir nüfus yapısına sahiptir. Nüfusunun yaklaşık %60’ı 35 yaşın altındadır3. Yaklaşık %60 oranı ile ağırlıklı olarak hizmet
sektörünün gayrisafi yurtiçi hasıla içinde paya sahip olması ile birlikte sonrasında sanayi(%22) ve tarımın(%20) birbirine yakın oranlarda olduğu görülmektedir.4
Makine ve teçhizat imalat sanayi, ayakkabı sanayi, gıda ürünleri ve içecek imalat sanayi, ağaç ürünleri sanayi gibi sektörler özellikle öne çıkan sektörlerdendir. Tarım ve hayvancılıkta önemli potansiyeli bulunan Konya, süt, buğday, ayçiçeği, şeker pancarı, arpa, havuç, yonca, kuru fasulye, yumurta, lale, un, tuz ve şeker üretiminde Türkiye’de ilk sıralara, hayvancılıkta ilk üç sıraya sahiptir. 30.000’in üzerindeki küçük ve orta ölçekli işletme sayısı ile Türkiye’de 6. sıraya sahiptir5
. Faal durumda 8 organize sanayi bölgesi ile ciddi bir istihdam potansiyeli oluşturmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları ile enerji yatırımları ve sanayi üretimine yönelik avantajları itibari ile önemli bir konuma sahiptir.
Gelişen sanayi ve cazibe bölgesi olması, Türkiye tarımında söz sahibi olması, ülke ulaşım ağları içerisinde önemli bir merkez olması ve lojistik avantajları sağlaması, demiryolu ulaşımı ve hızlı tren bağlantısı, havayolu ulaşımındaki imkânları, dört üniversitesi ile yükseköğretim imkânları ve güçlü turizm potansiyeli Konya ilini önemli bir cazibe merkezi haline dönüştürmektedir. Eğitim, sağlık, ve sosyal imkânların gelişmişliği, sanayi ve imalat sektöründeki iş imkânları ağırlıklı olarak Konya merkez ilçeleri olan Selçuklu, Karatay ve Meram ilçelerinde yoğunlaşmıştır. Yıllar içinde nüfusu hızla artan bu üç ilçe cazibe merkezi olması
2 TÜİK 2014 3 TÜİK 2013 4 TÜİK 2013 5 TÜİK 2013
itibariyle düzenli olarak göç almaktadır. Bu dönüşüm ile birlikte hızla artan nüfusun sebep olduğu çarpık kentleşme, işsizlik ve güvenlik sorunları üstesinden gelinmesi gereken sorun alanlarını oluşturmaktadır.
4.2 SELÇUKLU İLÇESİ
565.093 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 1. sırada olan Selçuklu ilçesi Konya’nın merkez ve en kalabalık ilçesidir. İlçe genel olarak düzlük bir alan üzerine kurulmuştur. İlçe ekonomisinde ağırlıklı olarak sanayi, inşaat ve ticaret faaliyetleri görülmektedir. Tarıma dayalı imalat sanayi ve tarımsal üretim ilişkileri de önemli bir ekonomik paya sahiptir. Madencilik ve taş ocakçılığı ilçenin coğrafi konumu ve inşaat sektöründeki yoğun talebi nedeniyle bölge içinde ağırlık kazanmıştır. Karayolu, havayolu ve demiryolu ulaşım ağına sahip olması ilçenin önemli ölçüde gelişme potansiyelini oluşturmaktadır (Selçuklu Kaymakamlığı, 2014, s. 14). İlçede üç adet organize sanayi bölgesi ve birçok küçük çaplı sanayi site olması ciddi istihdam potansiyeli oluşturmaktadır. Ancak çarpık kentleşme ve özellikle sanayi bölgelerinin yerleşim alanları ile iç içe olması hava kirlilikleri ve çevresel sorunlar oluşturmaktadır. İlçede devlet ve özel hastaneler, sağlık merkezleri bulunmaktadır. Özel ve devlet yükseköğretim kurumları mevcuttur. Sosyal, kültürel ve spor alanları mevcut olup geliştirilmeye devam edilmektedir. Alış veriş merkezleri, konser, sinema ve tiyatro salonları ile konferans merkezleri sosyal ve kültürel yaşamın oluşmasını sağlayarak yaşam memnuniyeti sağlamaktadır. İl merkezi olma özelliğinden dolayı kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının merkezleri bu ilçede yer almaktadır. Bu durum kamu hizmetlerinden yararlanma ve resmi işlemlerin halledilmesi açısından ilçede yaşayan vatandaşlara kolaylık sağlamaktadır. Alanında uzmanlaşmış başta yanık merkezleri ve kanser tedavi üniteleri olmak üzere birçok sağlık imkânlarının ve hastanelere erişim olanaklarının olması ilçenin nüfusunun arttırıcı bir özelliğini oluşturmaktadır. Eğitim olanaklarındaki gelişim ve Türkiye’nin en çok öğrencisine sahip üniversitelerinden birisi olan Selçuk Üniversitesi yerleşkesinin bu ilçede olması ciddi bir genç nüfus potansiyeli oluşturmaktadır. Şehirleşmenin en çok görüldüğü ilçe olmak ile birlikte 2000-2007 yılı nüfus değişimi incelendiğinde ilçe nüfusunun %41 oranında arttığı
görülmektedir. 2007-2013 yılları arasında bu artış %21 oranında gerçekleşmiştir. İlçe hızlı bir kentleşme süreci yaşamaktadır.
Şekil 2: Selçuklu 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçe nüfusunun yaş gruplarına göre oranı incelendiğinde genç bir nüfus yapısına sahip olduğu görülürken yaşlı nüfus yapısı Türkiye ortalamasının altındadır. Aktif yaş grubu oranındaki artış özellikle istihdam olanaklarının artması ve yükseköğretim imkânlarının gelişmesi neticesinde olduğu düşünülmektedir.
Tablo 1: Yıllara göre yaş grupları
Selçuklu İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 27,17 68,60 4,23
2010 27,01 68,46 4,52
2013 25,81 69,25 4,94
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %1,53’ü okuma yazma bilmezken %65,2’si lise altında bir eğitim derecesine sahiptir. Konya’nın en fazla eğitimli nüfusa sahip ilçesi durumundadır.
348329 466.233 565.093 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 2000 2007 2013
4.3 MERAM İLÇESİ
333.988 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 2. sırada olan Meram ilçesi Konya il merkezine 4 km uzaklıkta yer almaktadır. İlçe Konya merkez ilçelerinden birisidir. Genel olarak engebeli, ovalık bir yapıya sahip ilçede yerleşim yerleri dağınık bir yapıya sahiptir. Tarım, hayvancılık, madencilik, imalat sanayi, turizm ve ticaret önemli ekonomik faaliyetler arasında yer almaktadır (Meram Kymakamlığı, 2014, s. 5). İlçede sosyal alanlar mevcut olup ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirilmektedir. İlçede yükseköğretim kurumları mevcut olup özel ve devlet hastaneleri ve sağlık merkezleri bulunmaktadır. Özellikle yeşil alanları ve doğal güzellikleri açısından yaşanılabilirlik düzeyinin fazla olması yaşlı nüfus için çekim merkezi olurken, Selçuklu ve Karatay ilçeleri ile kıyaslandığında özellikle sanayi ve imalat sanayisindeki istihdam olanaklarının sınırlı olması genç nüfus için aynı derecede tercih nedeni olmamaktadır. Sahip olduğu turizm imkânlarına rağmen başta turistlere yönelik konaklama ve ekonomik faaliyetlerin düşük seviyede olması ilçe için dezavantajlı bir durum oluşturmaktadır. İlçenin 2000-2007 yılları arasında değişimine bakıldığında nüfusun %15,6 oranında arttığı görülürken, 2007-2013 yılları arasında nüfus artışı %9,4 seviyesine gerilemiştir.
Şekil 3: Meram 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçe nüfusunun yıllara göre yaş oranlarına bakıldığında Konya ilinin merkez ilçeleri arasında en yaşlı yapıya sahip olduğu görülmektedir. Aktif nüfus yapısındaki
267878 304.696 333.988 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 2000 2007 2013
değişim düşük seviyelerde olurken ilçenin genç nüfusunda azalma olduğu görülmektedir.
Tablo 2: Yıllara göre yaş grupları
Meram İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 28,38 65,32 6,30
2010 27,62 65,68 6,69
2013 26,82 66,08 7,10
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %1,98’i okuma yazma bilmezken %73,2’si lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
4.4 KARATAY İLÇESİ
286.355 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 3. sırada olan Karatay ilçesi Konya il merkezine 4 km uzaklıkta yer almaktadır. İlçe Selçuklu ve Meram ilçeleri ile birlikte merkez ilçeler arasında yer almaktadır. Genel olarak düzlük alan üzerinde kurulu olan ilçede ekonomik faaliyetler ağırlıklı olarak imalat sanayi, madencilik ve ticaret üzerinden gerçekleştirilmektedir. Tarım alanları gerek toprakların verimsizliği gerekse su yetersizliği yüzünden sınırlı kalmaktadır. Diğer taraftan güçlü turizm potansiyeline sahiptir (Karatay Kaymakamlığı, 2014, s. 21). Başta Mevlana Müzesi, Şems-i Tebrizi Cami ve Türbesi olmak üzere birçok cami, türbe ve medrese ilçe sınırlarında bulunmaktadır. Ancak bu turizm potansiyeli yeteri kadar ekonomik gelire dönüştürülememektedir. Müze ziyaretçisi açısından Türkiye’de ilk üç il arasında olmasına rağmen turist konaklaması açısından Türkiye genelinde yaklaşık 15. Sırada yer almaktadır6
. İlçede organize sanayi bölgeleri ve küçük çaplı imalat sitelerinin olması ile birlikte sosyal ve kültürel alanlar ilçe gelişmişliği açısından ciddi bir potansiyel oluşturmaktadır. Ancak Konya’nın hava kirliliği en çok olan
6
ilçelerinden birisi olması dolayısı ile özellikle kış aylarında yaşam memnuniyeti açısından ciddi bir dezavantaj oluşturmaktadır. İlçede özel ve devlet hastaneleri ve sağlık merkezleri bulunmaktadır. Yükseköğretim kurumları mevcuttur. Birçok kamu kurumunun merkezinin bu ilçede konumlandırılmış olması ilçenin önemli bir avantajını oluşturmaktadır. İlçe nüfusu 2000 yılından 2007 yılına kadar yaklaşık %18 oranında artarken bu oran 2007-2013 yılları arasında %15,1’e gerilemiştir. İlk olarak 2007 yılında gerçekleştirilen adrese dayalı nüfus sayımı öncesi ve sonrasında ilçe nüfusundaki değişimin en az olduğu ilçelerden birisi Karatay ilçesi olmuştur. Son yıllarda yaşanan nüfus artışının bir sebebi de göçmen nüfusundaki artış olmuştur. Şekil 4: Karatay 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin yıllara göre yaş grupları incelendiğinde Selçuklu ilçesinden sonra en az yaşlı nüfus yapısına sahip ilçe olan Karatay ilçesi yıllar içerisinde göç almasına karşın genç nüfus yapısında azalma görülmektedir. Ancak bu azalma özellikle aktif yaş grubunun ve yaşlı nüfusun artması neticesinde düşük bir seviyede gerçekleşmiştir. 214589 248.826 286.355 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 2000 2007 2013
Tablo 3: Yıllara göre yaş grupları
Karatay İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 31,58 63,29 5,13
2010 30,63 64,09 5,28
2013 29,59 64,95 5,46
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %2,64’i okuma yazma bilmezken %81,2’si lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
4.5 AHIRLI İLÇESİ
4.765 kişilik nüfusu ile Konya ilinin 31 ilçesi arasından 29. sırada olan Ahırlı ilçesi Konya ilinin güney batısında Toros dağları eteklerinde dağ köyleri ve ova yerleşimlerinden oluşmaktadır. İlçede sosyal ve kültürel faaliyet gösterilecek mekânlar yetersiz olmak ile birlikte gençlere yönelik aktivite alanları bulunmamaktadır. Yatırım ve iş olanakları için yeterli alanların olmaması, mevcut tarım arazilerinin parçalanmış ve başıboş kalması bölgede işsizliğin ve bölge dışına göçün önemli sebeplerinden birisini oluşturmaktadır (Mevka, 2014, s. 17). İlçede hastane bulunmamakla birlikte sağlık hizmetleri sağlık merkezlerince sağlanmaktadır. Yüksek öğretim kurumu bulunmamaktadır. Ekonomik ağırlıklı olarak tarıma dayalı olan ilçenin (Ahırlı Kaymakamlığı, 2014, s. 12) 2000-2007 yılları arasında nüfus değişimi incelendiğinde 2000 yılına oranla 2007 yılı nüfusu % 45 azalmıştır. 2007 yılından itibaren bu oran yarı yarıya azalarak 2013 yılına gelindiğinde %21,6 ya gerileyerek ilçe nüfusundaki azalma devam etmiştir.
Şekil 5: Ahırlı 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
Yaş gruplarının yıllara göre değişimi incelendiğinde bağımlı nüfusun hızla arttığı görülmektedir. Yaşlı bağımlılık oranındaki artış son üç yılda daha fazla olmuştur. Özellikle yaşlanma açısından ele alındığı zaman nüfusun beşte birinin 65 yaş üstü olması Konya ve Türkiye ortalaması olan %7 oranının çok üzerinde seyretmektedir.
Tablo 4: Yıllara göre yaş grupları
Ahırlı İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 24,85 58,61 16,52
2010 23,96 58,2 17,82
2013 21,74 58,53 19,72
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %4,68’i okuma yazma bilmezken %88’i lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000 14.000 16.000 2000 2007 2013
4.6 AKÖREN İLÇESİ
6.740 kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 27. Sırada olan Akören ilçesi Konya merkezinin güneyinde yer almaktadır. Merkez ilçelere yakın olmasına rağmen düşük nüfus yoğunluğu ve sınırlı ekonomik faaliyetleri itibari ile düşük gelişme düzeyine sahip bir ilçedir. Kahvehane, lokanta ve parklar dışında sosyal mekânlar bulunmamaktadır. İlçede hastane bulunmamakla birlikte sağlık hizmetleri sağlık merkezlerince sağlanmaktadır. Meslek yüksek okulu mevcut olmasına rağmen ilçe merkezi ve kırsalından dışarıya yüksek oranlarda göç gözlemlenmektedir. İş sahalarının olmaması ve mevcut iş imkânlarına yeni neslin sahip çıkmaması bu durumu tetikleyen en önemli sebeplerdendir (Mevka, 2014, s. 18). Tarımsal alanların parçalı ve verim seviyesi düşüklüğü, ticari faaliyetlerinin sınırlı olması ile birlikte ekonomik imkânların sınırlılığı başta ekonomik ve sosyal yetersizlikler ile birleştiğinde bu göçleri etkileyen ana sebepleri oluşturmaktadır. Bu göçler ağırlıklı olarak genç nüfus tarafından gerçekleştirilmektedir (Akören Kaymakamlığı, 2014, s. 4). Aşağıdaki tabloda 2000-2013 yılı ilçe nüfus değişimi incelendiğinde ilçe nüfusunun %57’lık bir oranda azaldığı görülmektedir. Bu azalma 2007 yılına kadar yoğun bir şekilde gerçekleşirken 2007 yılından 2013 yılına kadar yaklaşık %3’lük gibi çok düşük seviyede kalmıştır.
Şekil 6: Akören 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014 17230 6.899 6.740 0 2.500 5.000 7.500 10.000 12.500 15.000 17.500 20.000 2000 2007 2013
Yaş gruplarının yıllara göre değişimi incelendiğinde genç nüfus ve yaşlı nüfus azalırken, aktif nüfus oranının arttığı görülmektedir.
Tablo 5: Yıllara göre yaş grupları
Akören İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 30,62 62,9 6,47
2010 29,44 63,16 7,39
2013 27,89 64,22 7,88
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %4,15’i okuma yazma bilmezken %84’ü ise lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
4.7 AKŞEHİR İLÇESİ
93.883 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 5. Sırada yer alan Akşehir ilçesi Konya şehir merkezine yaklaşık 130 kilometre uzaklıktadır. Konya ilinin batısında Afyonkarahisar ve Isparta illeri ile sınır komşusudur. Belirli dağlık kesimleri dışında büyük alanları ova üzerinde kurulmuştur. Ekonomik faaliyetler ağırlıklı olarak tarımsal üretim ve ticari faaliyet üzerinden sağlanmaktadır (Akşehir Kaymakamlığı, 2014, s. 14). Özellikle meyvecilik alanında ciddi ihracat potansiyeli mevcuttur. Tarım arazilerin üretime elverişli olması, karayolu ağlarına yakınlığı, doğa turizm imkânların olması sebebiyle kendi gelişim potansiyeline sahip ilçelerden birisini oluşturmaktadır. Konya merkez ile ilişkilerinin dışında çevre iller ile yoğun etkileşime sahip olması kalkınma kriterleri açısından etkili bir potansiyel oluşturmaktadır. Sosyal ve kültürel aktivitelerin gerek faaliyet gerekse de mekânsal kısıtlılıkları ile sanayi ve imalat sektörlerinin sınırlı üretim ilişkilerinin bulunması ilçede genç nüfusun göç etmesine sebep olmaktadır (Mevka, 2014, s. 27). İlçede ortaöğretim ve yüksek öğretim imkânlarının olması genç nüfusun bölgede kalmasına ya da dışarıdan bölgeye göç etmesine olanak sağlamaktadır. İlçede devlet hastanesi ve sağlık merkezleri bulunmaktadır. 2000-2007 yılları arası nüfus değişimine
bakıldığında ilçenin nüfusu %12 azalmıştır. 2007-20013 yılları arasında bu oran %6 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Şekil 7: Akşehir 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
Akşehir son yıllarda sahip olduğu genç nüfusunu kaybetmeye başlamıştır. 65 yaş üstü oranları incelendiğinde ilçenin yaşlanma potansiyeline sahip olduğu görülmektedir. 2013 yılı itibari ile ilçede her 10 kişiden birisi 65 yaş üstü durumundadır.
Tablo 6: Yıllara göre yaş grupları
Akşehir İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 22,61 67,64 9,73
2010 22,01 67,51 10,47
2013 21,14 67,18 11,66
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %4’ü okuma yazma bilmezken %74’ü ise lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
114918 99.831 93.883 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 2000 2007 2013
4.8 ALTINEKİN İLÇESİ
14.528 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 19. sırada olan Altınekin ilçesi Konya il merkezine 65 km uzaklıkta Selçuklu ilçesine komşudur. Konya-Ankara karayolunun geçtiği ova üzerinde kurulu küçük bir ilçedir. Ağırlıklı olarak bozkır türü bitki örtüsüne sahip olan ilçede tarımsal üretim hububat tarımı dışında sınırlı olmak ile birlikte hiç orman bulunmamaktadır. Tarım arazileri parçalı ve sulama altyapısında yetersizlikler bulunmaktadır. İmalat sanayinin düşük düzeyde gerçekleştirildiği ilçede son yıllarda yapılan sanayi yatırımları ile nüfus azalmasının belirli ölçüde de olsa önüne geçilerek mevcut nüfus yapısı korunduğu belirtilmektedir (Altınekin Kaymakamlığ, 2014, s. 11). İlçede sosyal alanlar sınırlı ve yetersiz durumdadır. Yükseköğretim kurumu bulunmamaktadır. İlçede hastane bulunmamakla birlikte sağlık hizmetleri sağlık merkezlerince sağlanmaktadır. 2000- 2007 yılları arası nüfus değişimine bakıldığında ilçenin nüfusu %34 oranında azalmıştır. Bu azalma 2007-2013 yıllarında yaklaşık %3 oranında gerçekleşmiştir. 2007-2013 yılları arasında nüfus değişimi sabit düzeyde kalmıştır.
Şekil 8: Altınekin 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
Yaş gruplarının yıllara göre değişimi incelendiğinde genç nüfus azalırken yaşlı nüfus artmaktadır. Ancak bu azalış ve artış oranları dışında Konya kırsalındaki genel değişim oranlarından farklı olarak aktif nüfusun da arttığı görülmektedir.
23062 14.874 14.528 0 5000 10000 15000 20000 25000 2000 2007 2013
Tablo 7: Yıllara göre yaş grupları
Altınekin İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 30,62 62,9 6,47
2010 29,44 63,16 7,39
2013 27,89 64,22 7,88
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %2,7’si okuma yazma bilmezken %91,6’sı ise lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
4.9 BEYŞEHİR İLÇESİ
70.297 kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 6. sırada olan Beyşehir ilçesi Göller Yöresi bölgesinde, Konya’nın yaklaşık 90 km güneyinde yer almaktadır. Sosyal ve kültürel potansiyelin yanında konum açısından geçiş yollarının üzerinde bulunması ekonomik bir dinamik oluşturmaktadır. Ticaret ve küçük ölçekli sanayi faaliyetleri mevcut olmak ile birlikte av tüfeği sektörünün markalaşamaması ve ara eleman teminindeki yetersizlik iş olanaklarının sınırlanmasına yol açmaktadır. Balıkçılık ve tarım faaliyetleri mevcuttur ancak yıllar içinde artan kuraklık etkileri bu alanlarda ekonomik sıkıntılar oluşturmuştur. Tarım arazilerindeki parçalanma ve yanlış sulama yöntemleri ile gölün korunması ve yönetimindeki yetersizlikler bu durumun tetikleyicileri arasında olmuştur (Beyşehir Kaymakanlığı, 2014, s. 3-8). Yıllar içerisinde merkez ilçe nüfusu değişim göstermemiş olsada kırsal nüfusta büyük düşüşler görülmüştür. Son yıllarda yapılan yatırımlar ile sosyal ve kültürel imkânlarının fazlalığı, yüksek öğretim olanaklarının artması ilçenin nüfus yapısını korumasını sağlamıştır. Özellikler turizm alanında oluşturulan iş olanakları bölgede genç nüfus yapısının korunmasında diğer bir etken olmaktadır (Mevka, 2014, s. 25). İlçede devlet hastanesi ve sağlık merkezleri bulunmaktadır. 2000 -2007 yılları arası nüfus değişimine bakıldığında ilçenin nüfusu %36 oranında azalmıştır. Bu azalma 2007 yılına kadar en yüksek düzeyde gerçekleşirken 2007-2013 yılları arasında yaklaşık %4 seviyesinde azalma gerçekleşmiştir. İlçede başta iş alanlarının
oluşturulması ile eğitim ve sosyal alanlarda gerçekleştirilen yatırımlar nüfus yapısının korunmasını sağladığı düşünülmektedir.
Şekil 9: Beyşehir 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
Yaş gruplarının yıllara göre değişimi incelendiğinde genç nüfus azalırken yaşlı nüfus artmaktadır. Aktif nüfusa bakıldığında ilçede kurulan yeni yükseköğretim kurumları ve artan iş olanakları sayesinde mevcut oranların korunmakta olduğu ve küçükte olsa bir artış gösterdiği tahmin edilmektedir.
Tablo 8: Yıllara göre yaş grupları
Beyşehir İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 24,67 65,5 9,81
2010 23,51 65,89 10,58
2013 22,62 66,27 11,09
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %3,57’si okuma yazma bilmezken %75,8’i lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
118144 72.712 70.297 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 2000 2007 2013
4.10 BOZKIR İLÇESİ
28.152 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 14. sırada olan Bozkır ilçesi Konya’nın güneyinde il merkezine yaklaşık 130 km uzaklıkta yer almaktadır. Ağırlıklı olarak dağlık ve tepelik bir yapıya sahiptir. Hububat ve meyvecilik sahaları çok azdır. İlçede tarımsal faaliyetler ekonomik ilişkilerin temelini oluştursada tarımsal üretim sınırlıdır. Parçalanmış araziler ve sınırlı teknik altyapı tarımsal üretimin ağırlıklı olarak geçimlik tarım üzerinden yapılmasına sebep olmaktadır. (Bozkır Kaymakamlığı, 2014). Bölgenin coğrafi yapısı ilçe gelişimi açısından dezavantaj oluşturmaktadır. İlçenin sınırlı sayıda spor aktiviteleri ve tesisleri dışında sosyal ve kültürel imkânları bulunmamaktadır. Meslek yüksek okulu mevcuttur ancak mezuniyet sonrası iş imkânlarındaki kısıtlılıklar nedeniyle genç nüfus ilçede tutulamamaktadır (Mevka, 2014, s. 21). İlçede hastane bulunmamakla birlikte sağlık hizmetleri sağlık merkezlerince sağlanmaktadır. 2000-2007 yılları arası nüfus değişimine bakıldığında ilçe nüfusunun %36 oranında azaldığı görülmektedir. Bu azalma 2007-2013 yılları arasında %12 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Şekil 10: Bozkır 2000-2013 yıllarına göre nüfus değişimi
Kaynak: TÜİK, 2014
Yaş gruplarının yıllara göre değişimi incelendiğinde genç nüfusun hızla azaldığı görülmektedir. Aynı şekilde yaşlı nüfus aynı oranda artış göstererek yakın zamanda her beş kişiden birisinin 65 yaş üstü olacağı bir duruma gelmektedir. Aktif yaş gurubu yıllar içerisinde aynı seviyelerde kalmıştır.
55067 32.054 28.152 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 2000 2007 2013
Tablo 9: Yıllara göre yaş grupları
Bozkır İlçe Nüfusun Yaşa Göre (%)
YILLAR 0-14 15-64 65 Üstü
2007 24,71 60,53 14,74
2010 23,61 60,88 15,5
2013 21,78 60,84 17,37
Kaynak: TÜİK, 2014
İlçenin eğitim düzeyi incelendiğinde toplam nüfusun %3,79’u okuma yazma bilmezken %85,1’i lise altında bir eğitim derecesine sahiptir.
4.11 CİHANBEYLİ İLÇESİ
56.234 Kişilik nüfusu ile 31 ilçe arasında 10. sırada yer alan Cihanbeyli ilçesi Konya merkeze yaklaşık 100 km uzaklıktadır. İlçe düzlük bir alan üzerine kuruludur. Konya’nın yaklaşık %10 arazisine sahip olan ilçe başta su sıkıntısı yaşanması açısından sınırlı tarımsal üretim çeşitliliğine sahiptir. Arazi parçalanması ve tarımsal üretim açısından gerekli enerji maliyetlerinin fazlalığı tarımsal üretimi sınırlayarak iş olanaklarında azalmalara yol açmaktadır. Ankara-Konya karayolunun bu ilçeden geçmesine rağmen ekonomik ve ticari faaliyetlerin sınırlı olması ve ilçe insanının başta büyük iller olmak üzere yurt dışına gitme olanaklarının çok olması, ilçenin gelişimini ayrıca olumsuz yönde etkilemektedir. İlçenin sosyal imkânlarının kısıtlı olması, yüksek öğretimin ve iş imkânlarındaki sınırlılık bu durumun daha fazla tetikleyicisi olmaktadır. İlçede devlet hastanesi ve sağlık merkezleri bulunmaktadır ancak uzman doktor sayısında yetersizlik bulunması ilçe gelişimini olumsuz etkilemektedir. (Cihanbeyli Kaymakamlığı, 2014, s. 20). 2000-2007 yılları arası nüfus değişimine bakıldığında ilçenin nüfusu %15 oranında azalmıştır. Bu azalma