Konut Çevresinden Duyulan Memnuniyet ve Daha Fazla Kira Ödeme

Aracılık testinin ilk aşamasında araştırma modelinde bağımsız değişkenler olarak yer alan mekan duygusunun ve konut çevresinden duyulan memnuniyetin bağımlı değişken olan daha fazla kira ödeme istekliliği ile aralarındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin aracılık rolünü incelemek için; bağımsız değişkenler ile bağımlı değişken arasındaki ilişkinin anlamlılığı test edilmiştir. Bağımsız değişkenler olan mekan duygusu ve konut çevresinden duyulan memnuniyetin bağımlı değişken olan daha fazla kira ödeme istekliliği üzerindeki yordama düzeyleri Şekil 3’te sunulmaktadır.

Şekil 3. Mekan Duygusu, Konut Çevresinden Duyulan Memnuniyet ve Daha Fazla Kira Ödeme İstekliliği Arasındaki İlişkiyi Yordama Modeli (*p<0.05)

Şekil 3 incelendiğinde mekan duygusu değişkeni ile daha fazla kira ödeme istekliliği değişkeni arasında (β=-,355; p=,211) anlamlı bir ilişki olmadığı görülmektedir. Bu durum Baron ve Kenny (1986) tarafından belirtilen; “bağımsız değişken (mekan duygusu) ve bağımlı değişken (daha fazla kira ödeme istekliliği) arasındaki ilişki anlamlı olmalıdır” kriterini (1. kriter) sağlamamaktadır. Bu nedenle mekan duygusu ve daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin aracılık rolünün bulunmadığı ortaya çıkmıştır. Buna karşın konut çevresinden duyulan memnuniyetin daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı etkisinin olduğu görülmektedir (β=,727; p=,016). Bu durum Baron ve Kenny (1986) tarafından belirtilen; “bağımsız değişken (konut çevresinden duyulan memnuniyet) ve bağımlı değişken (daha fazla kira ödeme istekliliği) arasındaki ilişki anlamlı olmalıdır” kriterini (1. kriter) sağlamaktadır. Bu nedenle konut çevresinden duyulan memnuniyet ve daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin aracılık rolünün bulunduğuna yönelik olarak analize devam edilmiştir.

Bir sonraki aşamada Şekil 4’te gösterildiği gibi araştırma modelinde aracı değişken olarak yer alan yaşam memnuniyeti, Baron ve Kenny’nin (1986) 4. kriteri kapsamında bağımsız değişken olarak Şekil 3’te gösterilen modele (aracılık testinin ilk aşamasındaki model) dahil edilmiş ve bu kez üç bağımsız değişkenin daha fazla kira ödeme istekliliği (bağımlı değişken) üzerindeki etkilerine bir arada bakılmıştır.

Şekil 4. Mekan Duygusu, Konut Çevresinden Duyulan Memnuniyet, Yaşam Memnuniyeti Değişkenlerinin Daha Fazla Kira Ödeme İstekliliği Üzerindeki Yordama Etkisi (**p<0.001)

Şekil 4’te görüldüğü üzere mekan duygusu ile daha fazla kira ödeme istekliliği arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir (β=-,363; p=,182). Buna göre mekan duygusu ve daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin aracılık rolünün olmadığı teyit edilmiştir.

Aracı değişken olan yaşam memnuniyetinin daha fazla kira ödeme istekliliği üzerindeki doğrudan etkisine bakıldığında, yordama düzeyinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir (β=,277; p<0.001). Bu durum aracılık testinde Baron ve Kenny’nin (1986) 3. kriterinin de sağlandığını yani aracı değişkenin bağımlı değişken üzerinde anlamlı etkisinin olduğunu göstermektedir.

Analize, araştırma modelinde aracı değişken olarak yer alan yaşam memnuniyetinin bağımsız değişken olarak dahil edilmesi ile konut çevresinden duyulan memnuniyetin daha fazla kira ödeme istekliliği üzerindeki yordama etkisi ortadan kalkmıştır (β=,584; p=,053). Bu durum Baron ve Kenny’nin (1986) belirttiği 4. kriterin de sağlanması anlamına gelmektedir. Buna göre yaşam memnuniyetinin

Daha Fazla Kira Ödeme

İstekliliği Konut

Çevresinden Duyulan Memnuniyet

Mekan Duygusu

Yaşam Memnuniyeti

analize dahil edilmesi ile konut çevresinden duyulan memnuniyetin daha fazla kira ödeme istekliliği üzerindeki etkisinin ortadan kalkması, konut çevresinden duyulan memnuniyet ile daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin tam aracılık rolünün olduğu sonucunu ortaya çıkarmaktadır.

Yaşam memnuniyeti değişkeninin aracılık rolünün araştırma modeli üzerinde bütüncül gösterimi Şekil 5’te anlamlı ve anlamsız yollar bir arada verilerek gösterilmiştir. Bağımsız değişkenlerden mekan duygusunun aracı değişken olan yaşam memnuniyeti üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı görülmekteyken diğer bağımsız değişken olan konut çevresinden duyulan memnuniyetin aracı değişken olan yaşam memnuniyeti üzerinde anlamlı etkisinin olduğu görülmektedir.

Bu durum Baron ve Kenny (1986) tarafından belirtilen 2. kriterin yani bağımsız değişkenin aracı değişken üzerinde anlamlı etkiye sahip olması beklenmektedir, kriterinin de sağlanmakta olduğunu ortaya koymaktadır.

Şekil 5. Mekan Duygusu, Konut Çevresinden Duyulan Memnuniyet ve Daha Fazla Kira Ödeme İstekliliği Arasındaki İlişkide Yaşam Memnuniyeti Değişkeninin Tam

Aracılık Rolünün Araştırma Modeli Üzerinde Bütüncül Gösterimi

Şekil 5’te yapısal eşitlik modeli ile test edilmiş olan araştırma modeli gösterilmektedir. Araştırma hipotezlerinin testi için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma hipotezlerine ilişkin elde edilen değerlerin işaret ettiği sonuçlar ve modele ait uyum indeksleri değerleri Tablo 18’de sunulmuştur.

Tablo 18. Yapısal Eşitlik Modeli İle Test Edilen Araştırma Hipotezlerine İlişkin Test Sonuçları ve Modele Ait Uyum İndeksleri Değerleri

No Yapısal Eşitlik Modeli İle Test Edilen Araştırma Hipotezleri

Sonuç

H1 Mekan duygusu yaşam memnuniyeti üzerinde pozitif etkiye sahiptir.

Desteklenmedi.

H2 Konut çevresinden duyulan memnuniyet yaşam memnuniyeti üzerinde pozitif etkiye sahiptir.

Desteklendi.

H3 Yaşam memnuniyeti daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde pozitif etkiye sahiptir.

Desteklendi.

H4 Mekan duygusu ve daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin aracılık rolü vardır.

Desteklenmedi.

H5 Konut çevresinden duyulan memnuniyet ve daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin aracılık rolü vardır.

Elde edilen sonuçlar incelendiğinde bağımsız değişken olarak araştırma modelinde yer alan mekan duygusunun yaşam memnuniyeti üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir (β=-,061; p=,822). Araştırmanın H1 hipotezi desteklenmemiştir.

Araştırma modelinde bir diğer bağımsız değişken olarak yer alan konut çevresinden duyulan memnuniyetin yaşam memnuniyeti üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir (β=,610; p=,034). Araştırmanın H2 hipotezi desteklenmiştir.

Araştırma modelinde aracı değişken olarak yer alan yaşam memnuniyeti değişkeni ile bağımlı değişken olan daha fazla kira ödeme istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin daha fazla kira ödeme istekliliğini arttırdığı tespit edilmiştir (β=,277; p<0.001). Araştırmanın H3 hipotezi desteklenmiştir.

Mekan duygusu ve daha fazla kira ödeme istekliliği arasında yaşam memnuniyetinin aracılık rolünün olduğu tespit edilememiştir. Araştırmanın H4 hipotezi desteklenmemiştir.

Konut çevresinden duyulan memnuniyet ve fazla ödeme kira istekliliği arasındaki ilişkide yaşam memnuniyetinin tam aracılık rolü üstlendiği ve ilgili modele ilişkin uyum iyiliği değerlerinin kabul sınırları içinde yer aldığı tespit edilmiştir. Araştırmanın H5 hipotezi desteklenmiştir.

3.2.9. Demografik Verilerin Karşılaştırma Analizleri ve Hipotez Test Sonuçları