Katılımcıların Demografik Özellikleri, İkamet Etmekte Oldukları

İstekliliği

Bir ürün için ödeme istekliliğinin belirlenmesi kadar kimlerin bu ürün için daha fazla ödeme istekliliği gösterdiklerinin ve diğer hangi değişkenlerin daha fazla ödeme istekliliğini etkilediklerinin belirlenmesi de değerlidir. Ayrıca konut talebi önemli ölçüde hanehalklarının beşeri sermayesi tarafından belirlenmektedir ve demografideki değişiklikler çok farklı konut taleplerinin oluşmasına neden olmakta ve gelecekteki talebin niteliği hakkında ipuçları vermektedir (Eichholtz ve Lindenthal, 2014). Bu nedenle üniversite öğrencilerinin demografik özelliklerinin ve ikamet etmekte oldukları mahallelerine ve kiralık konutlarına ilişkin özelliklerin daha fazla kira ödeme istekliliklerine etkilerinin belirlenebilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda katılımcıların temel demografik özellikleri, ikamet etmekte oldukları mahallerine ve kiralık konutlarına ilişkin özellikler ile ilgili olarak geliştirilen hipotezler şu şekildedir;

Bir konutun kiralanması gibi finansal bir risk alınması söz konusu olduğunda üniversite öğrencileri arasında cinsiyetin önemli bir rol oynadığı ve erkek öğrencilerin kadın öğrencilerden daha fazla finansal risk aldıkları ayrıca finansal sosyal öğrenme fırsatlarında da cinsiyet farkı bulunduğu ileri sürülmektedir. Kadın öğrencilerin ebeveynleri ve akranlarıyla daha çok değerlendirme yaparak, ebeveynlerinin ve akranlarının finansal davranışlarını daha çok gözlemlemleyerek

finansal sosyal öğrenme alanında daha fazla fırsat buldukları belirtilmektedir (Garrison ve Gutter , 2010: 60). Euisunve Sherman (2014), üniversite öğrencilerinin para yönetimi ve finansal bilgileri ile ilgili olarak yaptıkları araştırmalarında kadın öğrencilerin önemli ölçüde daha yüksek para yönetimi tutumuna sahip olduklarını ayrıca kadın öğrencilerin nesnel finansal bilgilerinin erkek öğrencilerin ise öznel finansal bilgilerinin daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadırlar. Öznel bilgi finansal bilgiye olan aşırı güvenle açıklanmakta ve finansal bilgiye olan aşırı özgüvenin para yönetimi bilincine yönelik tutumu ve dolayısıyla para yönetimini olumsuz etkilediği belirtilmektedir (Euisun ve Sherman, 2014: 48).

Buna göre üniversite öğrencilerinin mahallelerindeki konutların kiraları için daha fazla ödeme istekliliklerinde cinsiyetin anlamlı fark yaratan bir değişken olacağı, kadın öğrencilerin finansal kararlar alma sürecinde daha bilgili, hazırlıklı olarak ve temkinli davranarak risk almaktan uzak bir tutum sergileyecekleri ve bu nedenle kadın öğrencilerin daha fazla kira ödeme istekliliklerinin erkek öğrencilerinkinden daha düşük düzeyde olacağı değerlendirilmektedir.

H6: Cinsiyet daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.

Canlı sosyal yaşamın ve topluluk duygusunu yansıtan yaşam tarzlarının gözlemlendiği bölgelerde insanların yaşam memnuniyetlerinin daha yüksek olduğu belirtilmektedir (Hand, 2019). Örneğin insanların yüz ifadelerine dayalı olarak gerçekleştirilen bir araştırmada insanların eğlenebildikleri ve daha çok sosyalleşme imkanı bulabildikleri açık alanlarda, belki de şaşırtıcı olmayan bir şekilde daha yüksek mutluluk seviyeleri gösterdikleri belirlenmiştir (Kang vd., 2019). İnsanların duygularını bu şekilde çevresel bağlamda anlamak, mekan duygusunun anlaşılmasına yönelik insan davranışı analizleri için de önemlidir (Kang vd., 2019).

Diğer taraftan birbirlerine göreceli olarak yakın konumda yaşayan bireyler benzer bakış açılarını paylaşmaktadırlar ve kendi akran gruplarından az sayıda insanın bulunduğu bölgelerde ikamet eden insanlar sınırlı bir sosyal sermaye ile yaşamak durumunda kaldıkları için yaşam memnuniyetleri daha düşük düzeyde olmaktadır (Kubiszewski vd., 2019).

Konut satın alma ya da kiralama kararı konutun iç özellikleri ile birlikte kent içindeki konumu, eğitim ve sağlık kurumlarına, alışveriş merkezlerine, iş yerlerine, doğal güzelliklere yakınlığı gibi konuta ve konutun çevresine özgü özelliklerden etkilenmektedir (Ratchatakulpat vd., 2009; Florida vd. 2011; Mellander vd. 2011).

Araştırmalar insanların kendileri için değerli gördükleri çevrelerdeki konutlar için daha fazla kira ödeme istekliklerinin olduğunu göstermektedir (Anderson, 2006;

Long vd., 2009; Reynaud vd., 2017; Mjörnell ve Hiller, 2019; Kryvobokov vd., 2019). Bu analizlere dayanarak üniversite öğrencilerinin ikamet etikleri mahallelerin daha fazla kira ödeme istekliliklerini etkileyeceği varsayılmaktadır.

H7: İkamet edilen mahalle daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.

Öğrencileşmenin daha çok kent merkezlerinde ve üniversite kampüslerinin yakın çevrelerinde görüldüğü belirtilmektedir (D. Smith, 2002, 2005; Hubbard, 2008; Thomson ve Eikemo, 2010; He, 2014). Öğrencileştiği tespit edilen Hoşnudiye, Yenibağlar, Eskibağlar, Bahçelievler ve Cumhuriye Mahalleleri birbirleri ile komşu konumda bulunmakta ve Anadolu Üniversitesi’nin ana giriş kapısına yürüme mesafesinde uzaklıktadırlar. Bu mahallelerin oluşturduğu bölgeye en yakın konumdaki üniversite bölgenin kuzeyinde yer alan Anadolu Üniversitesi’dir.

Anadolu Üniversitesi Yunus Emre Kampüsü ana giriş kapısına en uzak konumda olan Cumhuriye Mahallesi ana giriş kapısına yaklaşık 1600 m. uzaklıkta, en yakın konumda bulunan Yenibağlar ve Bahçelievler Mahalleleri yaklaşık 500 m.

uzaklıktadırlar. Buna göre öğrencileşen mahalleler Anadolu Üniversitesi’ne yaklaşık 10-30 dakikalık yürüme mesafesi uzaklıktadırlar. Eskişehir Teknik Üniversitesi öğrencileşen mahallelerin kuzeyinde yer almakta ve bölgeye yaklaşık 4 km.

uzaklıkta bulunmaktadır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğrencileşen mahallelerin güneyinde yer almakta ve bölgeye yaklaşık 4,5 km. uzaklıkta bulunmaktadır.

Eğitim gördükleri üniversiteleri öğrencileşen mahallelere yakın konumda olan üniversitede öğrenci olanların daha fazla kira ödeme isteklilikleri düzeylerinin daha yüksek olacağı değerlendirilmektedir. Buna göre Anadolu Üniversitesi’nde eğitim gören üniversite öğrencilerinin daha fazla kira ödeme isteklilikleri en yüksek,

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde eğitim gören üniversite öğrencilerinin daha fazla kira ödeme isteklilikleri en düşük düzeyde olacaktır.

H8: Hangi üniversitede öğrenci olunduğu daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.

Yüksek yaşam memnuniyetine sahip olan üniversite öğrencilerinin akademik performanslarını ve genel not ortalamalarının daha yüksek olduğu, akademik faaliyetlere daha fazla katılım gösterdikleri, ders yüklerini daha rahat taşıyabildikleri, zihinsel bakımdan daha sağlıklı oldukları belirtilmektedir (Arthaud-Day vd., 2005;

Antaramian, 2017). Duygular, bireysel davranışları etkilemekte (Yuan ve Dennis, 2016), olumlu duyguları olan insanlar, ürünleri diğer duygulara sahip olanlardan daha hızlı ve dürtüsel olarak değerlendirmektedirler (Qiu ve Yeung, 2008;

Parboteeah vd., 2009). Yuan ve Dennis (2016) olumlu duyguların insanların müzayedelerde ödeme yapma isteklilikleri üzerindeki etkisini araştırmak için bir laboratuvar deneyi gerçekleştirmiş ve olumlu duyguları olan bireylerin nötr olanlara göre yüzde 10 civarında daha yüksek fiyat teklifi verdiklerini bulmuşlar, bunu bir

“mutluluk primi” (Yuan ve Dennis, 2016: 74) olarak nitelendirmişlerdir. Buna göre genel not ortalamaları yüksek olan öğrencilerin daha fazla kira ödeme istekliliklerinin daha yüksek düzeyde olacağı varsayılmaktadır.

H9: Genel not ortalaması daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.

Bir bölgede uzun süredir yaşamakta olan sakinler diğerlerine göre daha fazla konut memnuniyetine (Amerigo ve Aragones, 1997; Potter ve Cantarero, 2006) ve mekan duygusuna (Hay, 1998a; Shamai ve Ilatov, 2005; Lewicka, 2005, 2010;

Jorgensen ve Stedman, 2006; Wen Li vd., 2010) sahip olmaktadırlar. Buna göre bir mahallede ikamet etme süresi arttıkça daha fazla kira ödeme istekliliği düzeyinin de artacağı varsayılmaktadır.

H10: İkamet süresi daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.

Öğrencilere kiralanan konutların öğrencilerin kişilikleri, fiziksel sağlıkları psikolojileri, akademik performansları ve bir mekana aidiyet duymaları üzerinde önemli etkilere sahip olduğu ileri sürülmektedir (Muslim vd., 2012; Garg vd., 2014;

Zubairu ve Noralfishah, 2016). Bununla birlikte çoğunlukla bekar, çocuksuz olan ve geçici bir kiracı topluluğu olarak değerlendirilen öğrencilerin (Chatterton, 1999;

Zubairu ve Noralfishah, 2016) gelir düzeylerinin ortalama nüfusun gelir düzeyinden önemli ölçüde daha düşük olduğu ileri sürülmektedir (Rugg vd., 2002; Blasius vd., 2016). Diğer taraftan bireylerin daha fazla yaşam alanı sunan (Gross, 1988; Hui, 1999; Greene ve De Dios Ortuzar, 2002; Bajari ve Kahn, 2005; Güriş ve Şak, 2016;

Bocarejo vd., 2017) konutlar için daha fazla kira ödeme istekliliklerinin olduğu belirtilmektedir. Bir konut ve bu konutun çevresinde yaşam süren sakinler bireyin ihtiyaçlarına ve isteklerine ne kadar çok cevap verebilir özelliklere sahipse bireyin o kadar memnuniyet duyacağı ve buna göre daha fazla kira ödeme istekliği göstereceği ileri sürülmektedir (Zalejska-Johnson vd., 2020). Buna göre kiralık konut tipinin öğrencilerin daha fazla kira ödeme istekliliklerini etkileyeceği varsayılmaktadır.

H11: Kiralık konut tipi daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.

Tüm satın alma durumlarında, ödeyebilme kabiliyetinin ve daha fazla ödeme istekliliğinin üst limitini belirleyen kısıtlamalar söz konusu olduğu, bu kısıtlamaların genellikle alıcıların gelirleri ve sahip oldukları finansal kaynaklarıyla ile ilgili olduğu ifade edilmekte (Zalejska-Johnson vd., 2020) ve gelirin daha fazla ödeme istekliliği üzerinde istatistiksel olarak pozitif etkisinin olduğu belirtilmektedir (Hui, 1999; Lo ve Jim, 2010; Mandell ve Wilhelmsson, 2011; Bocarejo vd., 2017; Reynaud vd., 2017). Buna göre toplam aylık geliri yüksek olan üniversite öğrencilerinin daha fazla kira ödeme istekliliklerinin düzeyinin daha yüksek olacağı varsayılmaktadır.

H12: Aylık toplam gelir daha fazla kira ödeme istekliliği üzerinde anlamlı fark yaratan bir değişkendir.