C Kimlik No Doğum Tarih

Cinsiyet Velinin Adı-Soyadı Velinin Telefonu Adres Kullandığı İlaçlar

Etkisi ve Kullanımı Hakkında Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Geçirdiği Hastalıklar

Hastalığın Etkisi ve Belirtileri Hakkında Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Geçirdiği Ameliyatlar

Ameliyatın Etkisi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Acil Durumda İletişim Kişisi Adı-Soyadı

Telefon Numarası Adresi

Bilgi Formu Örneği – 2 (Veli Görüşme Kayıt Formu)

Görüşülen Kişi: Görüşen Kişi:

Yakınlık Derecesi: Görüşülen Tarih:

Aşağıdaki soruları dikkatlice yanıtlayınız. Çocuğunuzun genel gelişimi hakkında neler söyleyebilirsiniz?

(Yanıtların yetersiz olduğunu düşünürseniz yandaki soruyu yöneltebilirsiniz.)

Çocuğunuzu akranlarıyla karşılaştırırsanız gelişimleri hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?

(Yanıtın yetersiz olduğunu düşünürseniz aşağıdaki başlıklara göre genişletiniz.)

Bilişsel beceriler bakımından

Öz bakım becerileri bakımından

Davranışsal özellikleri bakımından

Sosyal/iletişim becerileri bakımından

Diğer açıklamalar:

10.4.2. Gözlem ve Gözlem Formları

10.4.2.1. Gözlem

Okul ortamında öğretmen tarafından dikkatli ve tekrarlı biçimde yapılan göz- lemler çocukların gelişim ve öğrenmelerinin anlaşılmasında ve çocuğun eğitsel olarak önemli hedef davranış ve ürünleri ne sıklıkla sergilediğini belirlemede oldukça önemli bir veri kaynağı sağlamaktadır (Brassard ve Boehm, 2007). Gözlemler pek çok farklı amaca hizmet edecek biçimde tasarlanıp yapılabilir. Öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların gelişim ve öğrenmeleri hakkında bilgi toplamak amacıyla yaptıkları gözlemler plansız gözlem ve planlı gözlem olarak iki gruba ayrılabilir (Maxwell, 2001).

Plansız gözlemler sınıf veya sınıf dışı ortamlarda devam eden eğitim ve öğ- retim etkinlikleri esnasında tesadüfen ortaya çıkan durumlara ilişkin öğretmen tarafından önceden belirlenmiş bir gözlem amacı olmaksızın yapılan gözlem- lerdir. Örneğin, işitme kaybı olan Zerrin’in arkadaşlarının oyunlarına katılmak istediğinde arkadaşlarının hızlıca oradan uzaklaşması gibi.

Planlı gözlemler ise duruma, özelliğe, kayıt tutma biçimine ve çocuğa ilişkin önceden planlama yapılarak gerçekleştirilen sistemli gözlemlerdir. Planlı göz- lemler amaç doğrultusunda farklı biçimlerde yapılabilir.

Planlı gözlemler öğretmenin gözlem yapılan ortama müdahale etmeksizin doğal ortamda kendiliğinden ortaya çıkan durumları gözlemesi biçiminde yapıldığında müdahalesiz veya doğal ortamda planlı gözlem olarak adlandırılmaktadır. Planlı gözlemler öğretmenin gözlemeyi hedeflediği davranış ve durumların orta- ya çıkmasını teşvik etmek amacıyla müdahalede bulunarak ortam düzenlemesi yaptığı durumlarda ise müdahaleli veya doğal olmayan planlı gözlem ola- rak adlandırılmaktadır (Ceyhan ve Ören, 2011; Maxwell, 2001). İster planlı ister plansız yapılsın öğretmenin gözlem yaptığı ortamda etkin bir rol üstlenerek yaptığı gözlemler katılımlı gözlem, ortamda etkin bir rol üst- lenmeksizin yaptığı gözlemler ise katılımsız gözlem olarak adlandırılmaktadır (Ceyhan ve Ören, 2011; Maxwell, 2001). Müdahaleli veya doğal olmayan planlı gözlemler sıklıkla problem davranışların işlevlerinin tespiti için kullanılmaktadır. Örneğin, bilişsel becerilerde zorlukları olan Tuncer’in öğretmeni, Tuncer’in ilgi elde etmek için arkadaşının elindeki oyuncağı aldığını düşünmektedir. Bu görüşünü test etmek amacıyla Tuncer’in birlikte oynamaktan hoşlandığı çocukların eline birer oyuncak vererek Tuncer’in yanına göndermekte ve nasıl sonuçlandığını gözlemlemektedir.

Etkinlik 46

Gözlem örneklerinin hangi gözlem türüne girdiğini işaretleyiniz (Bir göz- lem örneği için birden fazla gözlem türünü işaretleyebileceğinizi unutma- yınız).

Gözlem Örneği Plansız Planlı Doğal Doğal Olma

yan

Katılımlı Katılımsız

Ayşe’nin sabah annesinden ayrılmakta güçlük yaşadığını fark eden Bahar Öğretmen Ayşe ve annesinin konuşma ve davranışlarını gözleyerek kaydeder.

Kerim Öğretmen yemek yemede bir süredir güçlük yaşayan İlyas’ı öğlen yemeklerinde gözlemeye karar verir ve bir hafta süresince öğle yemeklerinde İlyas’ı gözler.

Dönemin başından itibaren Gökçe ve Yeşim’in blok merkezinde hiç vakit geçirmediğini gözleyen Zübeyde Öğretmen blok merkezine bebek ve mutfak malzemeleri yerleştirip bir hafta süre ile Gökçe ve Yeşim’in blok merkezinde ne sıklıkla ve süre ile vakit geçirdiğini ve ne tür etkinliklerde bulunduğunu gözlemlemeye karar verir.

10.4.2.1.1. Gözlem Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar

Gözlemler objektif bir biçimde kayıt edilmelidir. Yorum, görüş ve yargı yerine gözlemi yapılan olay veya davranış yansız bir biçimde not edilmelidir. Objektif gözlemler yapabilmek için dikkat edilmesi gereken hususlar örnekler ile aşağı- da verilmiştir (Clark ve McDowel, 2006). Zaman zaman, engeli olan çocuklarla bağlantılı olarak, problem davranışların ifade edilişinde davranışın kendisinin

yerine çocuğun engelinin ifade edildiği görülmektedir. Öğretmenler gözlemle- rinde engele neden olduğunu düşündükleri durum yerine davranışın kendisini kaydetme konusunda hassas olmalılardır. Gözlem yapmayı, gözlemleri doğru biçimde kayıt etmeyi ve yorumlamayı öğrenmek zaman ve deneyim gerektir- mektedir.

10.4.2.1.2. Gözlem Kayıt Örnekleri

Hususlar Objektif olmayan kayıt örneği Objektif olan kayıt örneği

Varsayımlarda bulunmaktan kaçının: Çocuğun ne düşündüğünü ve hissettiğini bildiğinizi varsaymayın.

“Hakan üzgün hissediyordu.” “Hakan ağlamaya başladı.”

Betimleyici sözcükleri özenli kullanın. Sıfat ve edatları olayı betimlemek için kullanın.

“Betül Nilüfer’e utangaç bir

biçimde yaklaştı.” “Betül Nilüfer’e usulca yaklaştı.”

Çocukları etiketlemeyin. “Jale bugün çok hiperaktifti, sınıfta ayak basmadık yer bırakmadı.”

“Jale bugün sınıftaki tüm merkezlerde kısa süreli vakit geçirdi.”

Ön yargılarınızın farkında olun. Ön yargılarınız çocukta neye dikkat edeceğinizi ve hangi davranışlarını kaydedeceğinizi etkiler.

“Ali’nin üstü çok pis ve dağınık. Ailesi hiç ilgilenmiyor bu çocukla, ne sorumsuzlar.”

“Ali’nin tişörtü lekeli ve saçları dağınık. Belki bir problem olabilir, ailesiyle görüşsem iyi olacak.” Yansız kalın. Gözlemlediğiniz

duygusal davranışlar ve çatışmaların sizi etkilemesine izin vermeksizin gördüklerinizi ve duyduklarınızı kaydedin.

“Emre, Merve’nin saçını çekti. Merve bir şey yapmış olmalı ki Emre bunu yaptı.”

“Emre, Merve’nin saçını çekti. Aralarında bir problem yaşanmış.”

Çocukları oldukları gibi görün. Çocukların nasıl olmaları veya ne yapmaları gerektiğine ilişkin düşüncelerinizin gözlem ve kayıtlarınızı etkilemesine izin vermeyin.

“Barış, yemeğini tek başına yiyemedi.”

“Barış, kaşığı doğru şekilde tutamadığı için yemek yemede zorlandı. “

Etkinlik 47