Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan Temel Kavramlar

Kavram Tanımı Örnek

Ölçme

Bireylerin belli bir özelliğe sahip olma derecelerinin önceden belirlenen kurallar doğrultusunda sayı ya da semboller ile betimlenmesidir.

Üç ana rengi kullanarak ara renkler oluşturma becerisi ile ilgili bir etkinlik için, birinci sınıfa giden çocukların sınıfta yaptıkları bir uygulamada ürettikleri resimlere bir ile beş yıldız arası yıldız verme

Ölçüm Ölçme işlemi sonucunda elde edilen sayı _{veya semboldür.} Bir çocuğun yapmış olduğu resim için _{almış olduğu beş yıldız}

Ölçüt Ölçümler hakkında bir karara varırken _{kullanılan kriterdir.} Beş üzerinden en az dört yıldız

Değerlendirme Ölçümlerin belli ölçütler ile kıyaslanarak, _{kararlar almada kullanılması sürecidir.} Dört veya beş yıldız alan çocukların resimlerinin sınıftaki panoya asılmak üzere seçilmesi

Ölçme ve değerlendirme sürecinin eğitim öğretim uygulamalarındaki yerini ve yukarıda açıklanan temel kavramların bu süreçteki yerlerini gösteren bilgiler (Başol, 2015) Şekil 8’de gösterilmiştir.

Şekil 8. Öğretim Sürecinde Ölçme ve Değerlendirmenin Yeri

Öğretim

faaliyetleri Ölçme Ölçüt Değerlendirme

Etkinlik 44

Aşağıda bir ölçme ve değerlendirme süreci verilmiştir. Bu süreci inceleye- rek verilen soruları yanıtlayınız.

Merve Öğretmen “Nesne ya da varlıkları gözlemler.” kazanımı için Mert’i aşağıda verilen göstergeler bakımından gözlemlemiştir:

1. Nesne/varlığın adını söyler. 2. Nesne/varlığın rengini söyler. 3. Nesne/varlığın şeklini söyler. 4. Nesne/varlığın büyüklüğünü söyler. 5. Nesne/varlığın uzunluğunu söyler. Merve Öğretmen Mert’in bu beş göstergeden ikisini yapabildiğini gözlemlemiştir. Çocuğun yukarıda verilen kazanıma sahip olduğu yorumunun yapılabilmesi için göstergelerden en az dördüne sahip olması gerektiği bilgisi mevcuttur. Buna göre, Merve Öğretmen Mert’in bu becerilere sahip olmadığı sonucuna ulaşmıştır.

Lütfen aşağıda verilen kavramların karşılıklarını yanda verilen ölçme ve değerlendirme sürecine göre yanıtlayınız. Ölçme: Ölçüm: Ölçüt: Değerlendirme: Engeli olan çocuklar dikkate alındığında çoğu zaman tanılama süreci ile eğitsel değerlendirme sürecinin karıştırıldığı görülmektedir. Tanılama süreci çocuğun engelinin ve o engelin çocuğa etkisinin tanımlanması içindir. Aynı zamanda ço- cuk için yerleştirme kararı ve sonrası için de eğitimin sürdürülme şeklinin plan- lanması için önemlidir ve eğitsel değerlendirme süreci ile karıştırılmamalıdır. Engeli olan çocuklar da tipik gelişim gösteren çocuklarla aynı eğitsel değer- lendirme ilkelerine tabii olmak durumundadırlar. Farklılık ancak sürecin çocuk özelliklerine göre biçimlendirilmesiyle gerçekleşebilecektir. 10.1.3. Değerlendirmenin Amaçları Kapsayıcı öğrenme ortamlarında değerlendirme, çocuğu tanıma, çocuklara, öğ- retmenlere ve diğer eğitimcilere geri bildirim verme amaçlarıyla sıkça kullanıl- maktadır. Öğretmenler, değerlendirme araçlarını sınıflarındaki çocuklar hakkın- da bilgi sahibi olma ve onların öğrenme tiplerini anlama amacıyla kullanarak çocuklara geri bildirim verebilir ve elde ettiği bu bilgiler ışığında sınıfında öğre- tim yaparken düzenlemeler yoluna gidebilirler. Örneğin, şekilleri çalışırken ço- cuklardan birisinin şekil çizimlerine yeteri kadar olumlu tepki vermediğini gören öğretmen bu şekillerin örneklerini sınıfa getirerek, çocukların şekillerle oyun oy- naması için fırsat yaratabilir. Eğer sorun yaşayan çocuğun görme kaybı varsa,

öğretmenin bu şekillerin üç boyutlu örneklerini sınıfa getirmesi çok yerinde bir karar olacaktır. Böylelikle engeli olan çocuklar için değerlendirmeden öğrenme sürecini güçlendirecek bir karar çıkmış olacaktır.

Eğitimde ölçme uygulamalarından elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli amaçlarla alınan değerlendirme kararları aşağıda verilmiştir:

Değerlendirme Amaçları

Amaçlar Kullanım amacı Örnek

Yerleştirme

ve Sınıflama Çocukların başarıları ya da becerileri açısından farklı kategorilere yerleştirilmeleri yani sınıflandırılmaları gerektiği durumlarda kullanılır.

Dil gelişiminde, farklı seviyelerde olan çocukların bir arada olduğu (heterojen) oyun/etkinlik grupları oluşturma Seçme Bir eğitim kurumuna ya da bir eğitim

programına seçilecek kişileri belirlemede kullanılır. Bireyin puanı belli ölçütlerle karşılaştırılarak seçme durumuna karar verilir.

Üniversiteye giriş için üniversite sınavından alınan puanın kullanılması/ ekpss ile engeli olanların istihdamı

Çocuğu

Tanıma Çocuğun akademik gelişimini ve bu gelişimi etkileyebilecek diğer özellikleri ortaya çıkaran ölçme sonuçlarına ilişkin kararlardır.

Okul bahçesinde oyun oynayan çocukları gözlemleyerek liderlik becerileriyle ilgili notlar alma Çocuklara

Geri Bildirim Verme

Çocuğa performansı hakkında anlamlı ve açıklayıcı geri bildirim verilmesi gerektiği durumlarda kullanılır. Çocukların eksikliklerini görmeleri ve bu eksiklikleri tamamlamaları amaçlanmaktadır.

Beşer ritmik sayma yaparken 20 sayısını atlayan bir çocuğa öğretmenin, “Bir sayıyı atladın, 15’ten sonra parmaklarını kullanarak tekrar sayar mısın?” demesi

Velilere Geri Bildirim Verme

Çocukların başarı düzeyleri hakkında velilerine geri bildirim verme amacı taşımaktadır.

Öğretmenin çocuğun velisine

“Çocuğunuz üç sesli heceleri okumada zorluk yaşıyor.” demesi

Öğretmen ve Diğer Eğitimcilere Geri Bildirim Verme

Çocukların sınıf içindeki başarısı öğretmenin başarısı hakkında bilgi vermektedir. Öğretmenin sınıf yönetim stratejileri, çocuklara genel yaklaşımı da bu başarıyı etkilemektedir. Sınıf içi eğitimi ve okulun genel durumu hakkında bilgiler elde edilmesi amacını taşır.

Sınıfta projeksiyon kullanan ve çok etkili olduğunu gören öğretmenin, zümre toplantısında durumun olumlu yanlarını paylaşması

Eğitim Politikalarına Yön Verme

Eğitim politikaları, eğitim öğretim faaliyetlerinin işleyişine göre şekillenmekte ve bu süreçte oluşabilecek aksaklıkları saptama ve iyileştirici önlemleri alma amacını taşımaktadır.

İstanbul ilinde erken çocukluk döneminde çocukların erken okuma yazma becerilerine yönelik okullardan toplanan verinin, MEB tarafından erken çocukluk eğitiminde alınacak ulusal kararlarda kullanılması