KIBT Görüntülerinin Dolphin Yazılım Programına Aktarılması ve İşlenmes

Dolphin yazılım programı açıldıktan sonra açılan pencereden “Patient” sekmesi seçilerek “New Patient” bölümünden tomografinin çekildiği hastanın bilgileri girilerek hastanın dosyası oluşturulmuştur (Şekil 5, 6). Bu bölümde hastanın protokolünün, isminin, soyisminin ve doğum tarihinin girilmesi zorunludur. Bundan sonra program kapatılıp tekrar açıldığında hastanın ismi aranarak bütün verilerine bu dosyadan ulaşabilmek mümkündür (Şekil 7).

Şekil 3. Dolphin programında tomografisi alınan hastaların dosyasının

oluşturulduğu, kaydedildiği ve daha sonra hasta tekrar bulunmak istenirse dosyasının arandığı sekme.

Şekil 4. “Patient” sekmesi içerisinde yeni hastanın oluşturulacağı “New Patient”

Şekil 5. Yeni hastanın oluşturulduğu “New Patient” bölümü, kırmızı işaretlenmiş

alanları doldurmak zorunludur.

Hasta dosyası oluşturulduktan sonra, hastaya ait tomografi programa aktarılmıştır. Bunun için programın ana sayfasındaki “3D” sekmesine tıklanarak çıkan yan sekmeden “Import New DICOM” bölümü seçilmiştir (Şekil 8). (Daha sonra tomografi üzerinde yapılan ölçümlerde değişiklik yapılmak istendiğinde yine bu yan sekmede açılan “Edit” bölümü kullanılmıştır.) “Import New DICOM” bölümüne tıklandıktan sonra tomografinin bulunduğu dosya seçilerek görüntülenen DICOM dosyalarından herhangi birine tıklanıp tomografi görüntüsü programa yüklenmiştir (Şekil 9).

Şekil 6. Hastanın tomografisinin yüklenebilmesi için kullanılan “Import New

DICOM” sekmesi ve daha sonra tomografi üzerinde değişiklik yapılmak istendiğinde kullanılan “Edit” sekmesi.

Şekil 7. Tomografinin bulunduğu dosya seçildikten sonra numaralı olarak görülen

DICOM formatındaki KIBT’ler DOLPHIN programına yüklendikten sonra “Orientation” sekmesi seçilerek referans düzlemleri oluşturulup, görüntü oryante edilmiştir (Şekil 10).

Şekil 8. Tomografi açıldıktan sonra referans düzlemlerinin belirlenebilmesi için

seçilen “Orientation” sekmesi.

“Orientation” sekmesi açıldıktan sonra yukarıda bulunan tomografinin önden, sağdan, soldan, yukarıdan, aşağıdan görüntülenmesini sağlayan sekmeler seçilerek ve aşağıda bulunan kafanın aşağı yukarı, sağa sola döndürülebilmesini sağlayan ok işaretleri kullanılarak referans düzlemleri istenilen noktalardan geçirilerek ayarlanmıştır. Görüntü bu şekilde oryante edilmiş ve Frankfurt horizontal düzlemi yere paralel hale getirilmiştir (Şekil 11).

Şekil 9. Referans düzlemlerinin istenilen noktalardan geçirilebilmesi için görüntünün

önden, sağdan, soldan, yukarıdan, aşağıdan görüntülenebilmesini sağlayan sekmeler (yukarıda), düzlemin doğru noktalardan geçebilmesi için kafanın sağa, sola, aşağı, yukarı yönlendirilebilmesini sağlayan araçlar (aşağıda).

3 boyutlu ölçümlere geçmeden önce sefalometrik analizler yapılarak hastalar sınıflandırılmıştır. Bunun için de her hastanın tomografisinden oryantasyon yapıldıktan sonra 2 boyutlu sefalometrik görüntü elde edilerek, bu görüntüler üzerinde analizler yapılmıştır. DOLPHİN yazılımında 3 boyutlu tomografik görüntüden 2 boyutlu sefalometrik görüntü elde edilebilmesi için tomografi açılıp oryante edildikten sonra “Build X-ray” sekmesine tıklanmıştır (Şekil 12). Bu sekme açıldıktan sonra yukarıda “View” bölümünde “Lateral” seçeneği seçilerek “Apply” seçeneğine tıklanmış ve 2 boyutlu görüntü oryante edilmiş şekilde elde edilmiştir (Şekil 13). Daha sonra görüntünün kaydedilebilmesi için “Send Snapshot” sekmesi tıklanarak açılan bölümlerden “Export to File” seçilmiş ve bu 2 boyutlu görüntü bilgisayarda belirlenen bir dosyaya kaydedilmiştir (Şekil 14).

Şekil 10. 3 boyutlu KIBT görüntüsünden 2 boyutlu radyografi elde edilebilmesi için

kullanılan sekme.

Şekil 11. “Build X-ray” sekmesi seçildikten sonra açılan pencere ve seçilmesi gereken

Şekil 12. 3 boyutlu tomografiden elde edilen 2 boyutlu lateral sefalometrik görüntü ve

görüntünün kaydedilebilmesi için seçilmesi gereken sekme.

2 boyutlu görüntü elde edildikten ve dışarıdan bir klasöre kaydedildikten sonra ana sayfada “Capture Scan” sekmesi seçilip “Lateral Ceph” işaretlenip “Start Capture” sekmesine basılarak sefalometrik görüntünün yükleneceği sayfa açılmıştır (Şekil 15,16). Açılan sayfada “Browse” seçeneği seçilip, lateral sefalometrik görüntünün bulunduğu klasör açılmış ve aşağıdaki bölmede açılan lateral sefalometrik görüntü dosyası yukarıdaki bölmede “X-ray Lateral” yazan dosyanın üzerine sürüklenerek açılıp, kaydedilmiştir (Şekil 17).

Şekil 13. Elde edilen 2 boyutlu sefalometrik görüntünün sefalometrik analiz için

programa aktarılması amacıyla kullanılan sekme.

Şekil 14. “Capture Scan” sekmesi seçildikten sonra açılan pencerede seçilmesi

Şekil 15. 2 boyutlu görüntünün Dolphin programına yüklenmesi için kullanılan

“Browse” sekmesi ve görüntünün kaydedilebilmesi için X-ray lateral sekmesine sürüklenmesi.

Programa kaydedilen 2 boyutlu görüntünün hastaların sınıflandırılması amacıyla yapılacak analizi için ana sayfada “Digitize” sekmesi seçilmiştir (Şekil 18).

Şekil 16. 2 boyutlu sefalometrik görüntünün sefalometrik analizi için seçilmesi

Bu sekme açıldıktan sonra, açılan penceredeki ilk bölümden istenilen analiz, ikinci bölümden seçilen analiz dışında ölçümü istenilen noktalar seçilerek, cetvel kalınlığı 10 mm’ye getirilerek (Ölçüm sırasında kalibrasyon için cetvelde 10 mm aralıklar seçilmiştir.) “Start Digitize” seçilerek analizin yapılacağı pencere açılmış ve sagital sınıflama için baz alınan ANB açısı vertikal sınıflama için baz alınan SNGoGn açısı elde edilecek şekilde analiz yapılmıştır (Şekil 19,20).

Şekil 17. Sefalometrik görüntünün analizi için; 1) Hangi analizin yapılacağı, 2) Analiz

dışında ölçülmesi istenen noktaların belirlenebileceği ve 3) Kalibrasyon değerinin ayarlandığı pencere.

Sefalometrik analiz yukarıda anlatıldığı şekilde yapıldıktan sonra hastalar sagital olarak, ölçüm sonucunda çıkan ANB açısının değerine göre 0º≤ANB≤4º Sınıf I, ANB>4º Sınıf II, ANB<0º Sınıf III olacak şekilde gruplara ayrılmış, daha sonra bu grupların her biri vertikal olarak SNGoGn açısına göre 28º≤SNGoGn≤36º normodiverjan, SNGoGn<28º hipodiverjan, SNGoGn>36º hiperdiverjan olacak şekilde toplam 9 alt gruba ayrılmıştır (38).

Tüm hastaların (2 boyutlu sefalometrik radyografi elde etmek için) daha önceden oryante edilmiş tomografileri açılıp 3 boyutlu asimetri ölçümlerinin yapılabilmesi amacıyla “Digitize/Measure” sekmesi seçilmiş ve açılan ekranda ölçümler yapılmaya başlanmıştır (Şekil 21).

Şekil 19. Üç boyutlu ölçümlerin yapıldığı “Digitize/Measure” sekmesi.

Asimetrinin varlığının belirlenebilmesi amacıyla çalışmamızda 34 nokta kullanılarak 89 boyutsal, 8 açısal olmak üzere toplam 97 parametre ölçülmüştür. Çalışmamızda kullanılan noktalar ve yapılan ölçümler aşağıdaki gibidir.

3.4. Çalışmamızda Kullanılan Noktalar (276) (Şekil 22)