Kent Konseyleri’nin İşlevleri

Kent Konseyleri’nin işlevlerini Kent Konseyi’nin görevleri, bu görevleri yerine getirirken gözeteceği çalışma ilkeleri bütünlüğünde ele almak gerekmektedir. Aynı zamanda Türkiye Yerel Gündem 21 uygulamalarında “Yerel Gündem 21 Eylem Planlaması” olarak ifade edilen Kent Konseyi Yönetmeliği’nde ise “Sürdürülebilir gelişmenin sağlanması ve bu konuda ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik planların hazırlanması ve uygulanmasını sağlamak” olarak ifade edilen Yerel Eylem Planlaması süreci, Kent Konseyi’nin tanımında yer alan “kentin kalkınma önceliklerinin, sorunlarının, vizyonunun sürdürülebilir kalkınma ilkeleri temelinde belirlenmesi” hedefine yönelik olması açısından Kent Konseyi’nin işlevleri altında değerlendirilmelidir.

3.3.2.1. Kent Konseyi’nin Görevleri

Kent Konseyleri’nin görevleri Kent Konseyi Yönetmeliği’nin 6. maddesinde şu şekilde sıralanmıştır;

• Yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılmasını, hemşehrilik hukuku ve ortak yaşam bilincinin geliştirilmesini, çok ortaklı ve çok aktörlü yönetişim anlayışının benimsenmesini sağlamak,

• Sürdürülebilir gelişmenin sağlanması ve bu konuda ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik planların hazırlanması ve uygulanmasını sağlamak,

• Kente ilişkin temel stratejiler ve faaliyet planlarının belirlenmesinde, uygulama ve izleme süreçlerinde tüm kenti kapsayan ortak bir aklın oluşturmasına katkıda bulunmak,

• Kentin kimliğine ilişkin tarihi, kültürel, doğal ve benzeri değerlere sahip çıkmak ve geliştirmek,

• Kent kaynaklarının etkili, verimli ve adil kullanımına katkıda bulunmak, • Sürdürülebilir kalkınma anlayışına dayalı kentin yaşam kalitesini geliştiren,

çevreye duyarlı ve yoksulluğu giderici programları desteklemek, • Sivil toplumun gelişmesine ve kurumsallaşmasına katkıda bulunmak,

• Çocukların, gençlerin, kadınların ve engellilerin toplumsal yaşamdaki etkinliklerini arttırmak ve yerel karar alma mekanizmalarında aktif rol almalarını sağlamak,

• Kent yönetiminde saydamlık, katılım, hesap verebilirlik, öngörülebilirlik ilkelerinin uygulanmasına katkıda bulunmak,

• Kent konseyinde oluşturulan görüşlerin değerlendirilmek üzere ilgili belediyeye gönderilmesini sağlamaktır.

Kent Konseyi Yönetmeliği’nin 6. maddesinde sayılan görevlere bakıldığında Kent Konseyleri’nin geniş bir alanda görev yüklendiği görülmektedir. Yönetmelik aynı zamanda Kent Konseyi’nin işlev ve amaçları doğrultusunda Meclisler ve Çalışma Grupları gibi katılımcı yapıların hedeflerini de yansıtacak biçimde geniş bir çerçeve sunmaktadır.

3.3.2.2. Kent Konseyi’nin Çalışma İlkeleri

Kent Konseyleri’nin çalışma ilkeleri Kent Konseyi Yönetmeliği’nin 7. maddesinde belirtilmiştir. Yönetmeliğin 7. maddesine göre Kent Konseyleri’nin çalışma ilkeleri şunlardır;

• Yerel Gündem 21 süreci kapsamında, kentine sahip çıkma, aktif katılım ve çözümde ortaklık ilkelerinin bütünlüğünde, kentlerin yaşanabilir bir geleceğe taşınmasına katkıda bulunmak,

• Türkiye Cumhuriyeti Devletinin imzaladığı ve onayladığı Birleşmiş Milletler Zirveleri ile diğer uluslararası sözleşmelerde kent ve kent yaşamına yönelik temel ilkeleri hayata geçirmek,

• Kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini ön planda tutmak,

• Kent konseyi, uluslararası gelişmeleri ve ülke koşullarını gözeterek, tarafsız bir yaklaşımla görüş ve önerilerini oluşturmak,

• Katılımcılığı ve ortak akla dayanan uzlaşmayı esas almak,

• Değişimi ve yenilikleri önceden fark ederek sonuç odaklı çalışma kültürünü benimsemektir.

3.3.2.3. Yerel Gündem 21 Eylem Planlaması

1992 BM Yeryüzü Zirvesi'nde kabul edilen Gündem 21'in 28. bölümünde yerel yönetimlere sürdürülebilir kalkınma konusunda kendi Yerel Eylem Planlarını oluşturmaları ve uzlaşmaya varmaları yönünde çağrı yapılmaktadır. Bu bakımdan “Yerel Eylem Planlaması” veya “Sürdürülebilir Kalkınma Eylem Planı” olarak da adlandırılan Yerel Gündem 21 Eylem Planı, Yerel Gündem 21 uygulamalarının temel yapı taşlarından birisini oluşturmaktadır.

Katılımcı süreçlerle sürdürülebilir bir gelecek vizyonu üzerinde uzlaşma sağlanarak, yerel önceliklerin, sorunların ve ihtiyaçların bütüncül bir yaklaşım

olarak tanımlanan Yerel Gündem 21 Eylem Planı, sürdürülebilir kalkınmanın yerel düzeyde hayata geçirilmesinin temellerini atmaktadır. Bununla birlikte katılımın belirli hedef ve sonuçlara yönelmesini sağlayarak katılımdan somut sonuçlar alınmasını ve katılımın sürekliliğini sağlamaktadır. (EMREALP, 2005, s. 123)

Yerel Gündem 21 Eylem Planlaması yerel yönetimlere aynı zamanda halkın bilgi birikimini, fiziksel ve ekonomik kaynaklarını arzu edilen bir geleceğe doğru yol almaları için destekleme ve yöneltme imkânı tanımaktadır. (ICLEI Çev: IULA- EMME, 1999, s. 7)

Türkiye Yerel Gündem 21 uygulamaları incelendiğinde Yerel Gündem 21 Eylem Planlaması sürecinin ilk basamağını “Mevcut Durum Raporu”nun oluşturduğu görülmektedir. Mevcut Durum Raporu, kentin mevcut durumunu ortaya koyan ve kenti ilişkin güncel veri ve analizlerle bunlara ilişkin değerlendirmeleri kapsayan belge niteliği taşımakta ve Yerel Gündem 21 Eylem Planlaması için bir başlangıç noktası belirlemektedir.

Mevcut Durum Raporu'nun ortaya koyduğu analiz ve değerlendirmeler ışığında Yerel Gündem 21 Eylem Planı, sürdürülebilir kalkınmaya yönelik kent vizyonunun geliştirildiği, kenti kalkınma öncelikleri doğrultusunda orta ve uzun vadeli ölçülebilir hedeflerin belirlendiği ve diğer resmi program ve planlarla bağlantıların kurulduğu stratejik bir planlama sürecidir. Mevcut Durum Raporları ve katılımcı bir süreçle hazırlanan Yerel Gündem 21 Eylem Planları bir anlamda yerel aktörlerin bir araya gelerek yapmış oldukları anlaşmalar olarak değerlendirilebilir. (ICLEI Çev: IULA-EMME, 1999, s. 97)

Kent Konseyleri'nin temel dayanağını oluşturan Yerel Gündem 21 uygulamalarına karşın Kent Konseyi Yönetmeliği'nde Yerel Eylem Planlaması'na ilişkin hükümler satır aralarında yer almaktadır. Yönetmeliği'nin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde Kent Konseyi'nin “kentin kalkınma önceliklerinin, sorunlarının, vizyonlarının sürdürülebilir kalkınma ilkeleri temelinde belirlenmesi, tartışılması ve çözümler getirilmesi” işlevine atıf yapılmaktadır. Kent Konseyleri'nin bu işlevi Kent Konseyleri'nin görevlerinin sayılmış olduğu 6. maddenin 1. fıkrasının (b) bendinde

çözümüne yönelik planların hazırlanması ve uygulanmasını sağlama” görevi ile ilişkilendirilmiştir. Bu bakımdan Kent Konseyi Yönetmeliği, Yerel Gündem 21 Eylem Planlaması sürecini arka planda tutmaktadır.