Kendi İşyerlerini Açmaları

Farklı alanlarda faaliyet gösteren işyeri sahibi girişimci kadınların, kendi işlerini kurmaya nasıl karar verdikleri bu araştırma kapsamında önem arz etmektedir.

Girişimci kadınların girişimcilik hikâyelerine bakıldığında, bazılarının akıllarında kendi işini kurma fikri olmadığı halde maddi sıkıntılar nedeniyle işe atıldıkları görülmüştür. Katılımcı 2, eşinin evi terk etmesi sonucu maddi sıkıntılar sebebiyle çocuklarının küçük olması dolayısıyla çocuklarıyla ilgilenebilmek için

başkasının yanında çalışamayacağını ve kendi işyerini açmaya karar verdiğini açıklamıştır.

(Katılımcı 2)“Eşimden yedi yıl zaten hiç haber alamadık çocuklar tamamen babasız kaldılar yani hiç ondan haber alamadım. Ondan sonrada zaten ben ayrıldıktan sonra bir iki ay evde kaldıktan sonra evde mantı yapmaya başladım. En başta çocuklarım için çünkü oğluma bez alınacak para yok, ailemde kimsede yok destek olan böyle durumlarda çok fazla destekte yakalayamıyorsun. Bana kendi iş yerimi açmak en mantıklısı geldi çünkü oğlum altı yaşındaydı dükkana nasıl gelecek, okuldan nasıl gelecek işte başkasının yanında çalışırsam oğlum hastalanırlarsa çekip gidemem…”

Sanayide tek fabrikası olan kadın girişimci ise eşinin yalıtımla ilgili satış yaptığını bunun üzerine üretimini de yapmaya karar vererek strafor üretimi yapan fabrikayı açtıklarını belirtmiştir.

(Katılımcı 1) “…daha önce eşim yalıtımla ilgili malzemelerin satışını yapıyordu. Neden biz üretmeyelim diye düşündük ve sonradan üretimini kurduk. Sanayide strafor üretimine başladık ve ayrıca organize sanayide fabrikası olan tek bayanım.”

Bazı katılımcılar ise aldığı eğitim neticesinde kendi işyerini açmaya karar verdiğini belirtmiştir.

(Katılımcı 3) “Yani en birinci neden mesleğim hani eczacı olunca mecburen kendi işimi de kurdum.”

(Katılımcı 7) “Ev dekorasyonu ve aksesuarları üzerine kendi mağazam var. Kendi mezun olduğum bölümle de alakalı tasarım bilgisi de mevcut olduğu için buna yöneldim.”

Yöresel Elazığ şapka üretimi yapan katılımcı 9 ve katılımcı 10, ise Elazığ İş Kadınları Derneği’nin Hanım Eli Göz Nuru projesi kapsamında düzenlemiş olduğu

şapka kursunda Elazığ’ın yöresel sekiz köşe şapkasının yapımını öğrenerek derneğin de maddi ve manevi desteğiyle kendi işlerini kurmuşlardır.

(Katılımcı 10)“Bize sadece derneğin desteği oldu onun dışında maddi destek görmedik. Yani bize öyle bir imkân sunuldu ki bir anda işimiz kurulmuştu zaten. Hani çünkü destek var, malzeme elimizde, makinalar verildi. Dükkân açmama gibi bir şansımız yok çünkü kurulu bir düzeni devam ettirdik biz yani onun avantajı var.”

Geçmişte girişimci kadınların olması, mevcut ve gelecekte kadınların girişimcilik faaliyetlerine yönelmelerine önemli bir destek sağlayacaktır. Rol modeli olarak algılanan bu durum, bir kişi için onları kendisine rol modeli olarak alan kişiler açısından önemli olacaktır. Çünkü rol modeli olarak alınan kişilerin ilgileri, yaklaşımları, davranışları ve faaliyetleri girişimci olmak isteyenlerin arzularını ve güvenilirliklerini etkileyecektir. Üstelik rol modellerinin etkisi, cinsiyetle doğrudan ilişkilidir. Yani, bir kişi aynı cinsiyete sahip diğer bir kişiden daha fazla etkilenecektir. Rol modellerinin önemi ile ilgili bir örnek, girişimcilik araştırmalarında çok iyi bilinmektedir ki, cinsiyet temelinde önlerinde kendilerine örnek aldıkları bir kişinin olması çalışma yaşamında onlara kolaylık sağlamaktadır. Bu kapsamda, Elazığ’da iş hayatında başarılarıyla tanınan ve girişimci bir kadın olan dernek başkanı, ELİKAD’a üye diğer kadın girişimciler tarafından da rol model alınmaktadır. Bunun yanı sıra girişimcilerin cinsiyetlerine bakıldığında, iş yaşamında kadınlardan çok erkeklerin daha etkin olduğu söylenebilir. Bunun bir sonucu olarak ise kadın girişimcilerin öteden beri kendilerine rol modeli olarak alabilecekleri kişilerin az olması, onları girişimciliğe yöneltmede oldukça zayıf bırakmıştır denilebilir.

Katılımcı 4, ailesinin desteğiyle kendi işyerini açmaya karar verdiğini belirtmiştir.

(Katılımcı 4) “Daha önce hiçbir işte çalışmadım. Bayan kuaförü açmayı çok istiyordum yani merakım vardı. Ailemin de desteğiyle bayan kuaför salonu açtım. Hiç bu işi bilmiyordum personellerimi çalıştırarak işe başladım eğitimlere giderek de bu işte kendimi geliştirdim.”

Görüldüğü üzere bazen kadın girişimcilerin destek aradıkları ve ailenin destek vermesiyle girişimci oldukları görülmektedir.

Katılımcı 8’in ise kendi işyerini kurmasındaki etmen bağımsızlık isteğidir.

(Katılımcı 8) “Eşimden boşandıktan sonrada bankacılığı bıraktım bir daha da bankalara dönmek istemedim. Kendi rızamla istifa etmiştim zaten yorucu ve zor bir meslekti benim için… Ben artık kendi ayaklarımın üstünde duracağım diye bir karar aldım eşimden ayrıldıktan sonra da hani annenin babanın yanında olmadan kalmadan kız evladıma bakacağım psikolojisi içerisindeydim. Zaten benim hep kendi işimi kurmak diye bir hayalim vardı. Kendi dükkânım olsun, kendi yerim olsun istiyordum. O dönem işte kredi çekerek kendi arabamı satarak kendi çabamla hiç bilmediğim bir işe girdim güzellik salonu açtım.”

Araştırma kapsamında görüşme yapılan kadın girişimcilerin çoğunluğunun girişimcilik faaliyetlerine farklı nedenlerle başladığı söylenebilir. Kadın girişimcilerin kendi işlerini kurmaya iten etmenler; maddi sıkıntılar, bağımsızlık isteği, alınan eğitimin değerlendirilmek istenmesi olarak sıralanabilir.