Kekik

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Bu konuda, Tarım ve Orman Bakanlığı çevreye duyarlı enerjilerin kullanımını artırmak için Eskişehir Orman Fidanlığı içerisinde örnek biyoyakıt sistemi kurmuştur. Tarım ve Orman Dergisi’nde (2019) yer alan bilgiye göre “Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kurulan biyoyakıt sisteminde, bitkisel atıklar bir araya yığılarak çürütülmekte ve çürüme esnasında ortaya çıkan ısı ve metan gazı, enerji üretiminde kullanılmaktadır. Bu yöntemde; bitkiler ve orman artıkları kullanılarak yapılan ve bir nevi gübre olan komposttan çıkan ısı, borular yardımıyla suya aktarılmakta ve ev ısıtmasında kullanılmaktadır.

Tankların içerisine konulan gübrelerden elde edilen metan gazı ise ocak ve fırınlarda ısı kaynağı olarak yemek pişirmek, su ısıtmak veyaa yakıt amaçlı kullanılabilmektedir. Kompost yapabilmek için hem azot bakımından zengin yeşil bitkisel atıklar, hem de karbon bakımından zengin selülozlu, ligninli odunsu atıklar kullanılması gerekmektedir. Kompostun içeriğinde 1/3 oranında azotça zengin yeşil malzeme ve 2/3 oranında da karbon bakımından zengin kahverengi malzeme katılmakta, çürümeyi hızlandırmak amacıyla da taze kesilmiş yeşil otlar ve su kullanılmaktadır.” (Tarım ve Orman Dergisi, 2019)²⁵

6.2.5. Kekik

Türkiye’de “kekik” olarak tanımlanan, Lamiaceae familyasına mensup pek çok aromatik bitki türü bulunsa da, özellikle uçucu yağ karvakrol ve timol maddelerini içeren türler ‘‘kekik’’ olarak kabul edilmektedir. Bu türler arasında Origanum, Thymus, Thymbra, Satureja ve Coridothymus cinsleri hem yayılış alanı hem de ekonomik olarak büyük önem taşımaktadır.²⁶ (Bal Ormanı Eylem Planı, OGM)

“Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği’nin verilerine göre 1980’li yıllarda bin ton olan kekik ihracatı, günümüzde 18 bin ton seviyelerine ulaşmıştır. Kekik ihracat miktarları ve gelirlerine yönelik 1990- 2017 yılları arasındaki ihracat miktar ve gelirlerine bağlı olarak 2019-2023 yıllarını kapsayan dönem için kekik ihracat miktarları ve gelirlerinin artacağı tahmin edilmektedir. 2023 yılında ise yılında tahmin edilen ihracat miktarı 24,9 bin ton iken elde edilecek gelirin ise 89,2 milyon $ olacağı öngörülmüştür.” (Korkmaz ve Duman, 2019).

Kekik Kullanım Alanları

 Baharat

 Sos

 İlaç (Bakteri/mantar yok etme, ağrı kesici)

 Gıda koruma

 Koku sektörü

 Süsleme (Sarı ve Altunkaya, 2015)

25 Tarım ve Orman Dergisi, 2019 http://www.turktarim.gov.tr/Haber/204/bitkisel-orman-atiklari-enerjiye-donustu-

26 Bal Ormanı Eylem Planı 2013-2017, OGM

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Şekil 4: Orman Bölge Müdürlükleri Genelinde Kekik Dağılımı

Kaynak: OGM, 2020

6.2.6. Kestane

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre 2018 yılında dünyada yaklaşık 2 milyon 353 bin ton kestane meyve üretimi yapılmıştır. Çin en büyük üretici durumunda olup üretimin %83’ü (1.96 milyon ton) Çin tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de kestane üretimi 63,5 bin ton olup dünya kestane üretiminde üçüncü sırada yer almaktadır. Ziraat Mühendisleri Odası 2019 verilerine göre Türkiye’deki kestane üretiminin %44,3’ü Aydın ilinde olup, Aydın ilini sırasıyla İzmir ve Bartın takip etmektedir. TÜİK verilerine göre 2019 yılında 72655 ton kestane üretilmiştir. (ZMO,2019)

Kestane Kullanım Alanları

Pencere doğramaları, cephe kaplamaları, bahçe masa ve sandalyeleri (özellikle ithal edilen bambu yerine genç kestane sürgünleri kullanılmaktadır), çit kazıkları, parkeler, oyun parkları, ev ve ofis dekorasyonlarında kestane yoğun olarak kullanılmaktadır. Kestane kerestesi artıkları ve kütük kısmı ise kömür ve barut imalatında, kabukları da kontrplak üretiminde kullanılmaktadır. Boya sanayiinde kahverengi renk elde edebilmek amacıyla kullanılmaktadır. Ayrıca yenilebilen meyveleri, kestane şekeri, balı, marmeladı, sürgünlerinden imal edilen el aletleri vb. ürünler de ekonomik olarak ülkemize katkı sağlamaktadır (OGM Kestane Eylem Planı 2013-2017)

“Genel olarak haşlanmış ve kebap olarak taze tüketimin yanı sıra ürün olarak; kestane şekeri, kestane kremi ve püresi, çikolata kaplı kestane, konserve, kestane unu ve ürünleri, kestane pudingi, kestane dondurması, kestane böreği, pastası, likörü, pilavı, salatası, mısır gevreği kestanenin değerlendirme çeşitlerinden sadece bazılarıdır. Ayrıca, şekerleme ve pasta yapımında bütün olarak veya un halinde kullanılabilmekte, pirinç pilavına, et yemeklerine, böreklere, çorbalara, tatlılara da katılarak

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

değerlendirilmektedir. Günümüzde Türkiye'deki işletmelerin, kestaneyi işleyerek 150 farklı çeşitte ürüne dönüştürdükleri belirtilmektedir” (Çatal, 2019).

“Kestane tohumu kullanılarak kestaneli süt, kestane turşusu gibi ürünler ile kestane balı sirkesi gibi yan ürünlere ek olarak odun, kabuk ve talaşının da çeşitli alanlarda kullanılabilirliğine ilişkin çalışmalar yapılmaktadır. Hatta kestane dikeni, dalı ve yaprağı bile İtalya'da mağazaların dekoratif amaçlı süslemelerinde kullanılmaktadır. Kestane genellikle hayvan yemine eklenerek de kullanılır. Kestane ile ilgili cilt kremi yapılması ve kestane kabuğundan aktif karbon üretilmesi çalışmaları da devam etmektedir. Ülkemizde ayrıca kestane balı üretimi de söz konusudur. Bartın ilinde Kestane balı üretimi yoğundur” (Avşar, 2019).

Şekil 5: Orman Bölge Müdürlükleri Genelinde Kestane Dağılımı

Kaynak: OGM, 2020

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

7. Bartın’da Odundışı Orman Ürünleri

7.1. Bartın İlinde Odun Dışı Orman Ürünlerinin Dağılımı ve Yetişme Alanları

Türkiye ormanlarından sağlanacak odun dışı orman ürünlerinin üretimi ve satışı konusunda, Orman Kanununun 30., 37. ve 40. maddeleri ile OGM’nin 302 Sayılı tebliğindeki hükümlere göre davranılmaktadır. Buna göre, yıllık üretim (hasat) programına alınan ODOÜ’ler orman idaresi tarafından birim fiyatla ya da taahhüt yolu üretilip açık artırmayla satılabileceği gibi, işçiliği alıcıya ait olmak suretiyle orman idaresi ODOÜ’lerin üretimi açık artırmayla da satabilir. Yıllık üretim programında olmayan ODOÜ’ler ise, öncelikle orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine ya da etraftaki orman köylülerine ilan yoluyla duyurulmakta ve taliplilerin tarife bedeli ödemesi karşılığında ODOÜ’lerin orman toplamasına izin verilmektedir. (OGM, 2016).

Şekil 6: Bartın ilinde Defne, Ihlamur, Fıstık Çamı Yayılış Alanları Haritası

Bartın ilinde ilgili orman işletmeleri tarafından yıllık üretim programlarına alınan ODOÜ’ler bulunmadığından, Bartın ilindeki ODOÜ’lerin bir bölümü orman köylüleri tarafından orman işletmesine tarife bedeli yatırılarak toplanmakta, bir bölümü de herhangi bir bedel ödenmeksizin ormanlardan kaçak olarak toplanmaktadır. ODOÜ’lerin kaçak ya da yasal yoldan toplandıklarına bakılmaksızın, mahalli ürün pazarlarında, aktarlarda satışa sunulmaktadır. Bartın ili ormanlarında yetişen, yaygın bir şekilde toplanan ve pazarlanan, böylece yöre haklına ekonomik katkısı olan en önemli ODOÜ’leri;

kestane, ıhlamur, kuşburnu, ceviz, kızılcık, defne, kekik, mürdüm eriği, kocayemiş, böğürtlen, yaban mersini ve mantarlar (kanlıca mantarı, acı mantar, istiridye mantarı) olarak sıralanmaktadır (Çakmaklı, 2019; Duymuş, 2019).

Ancak Bartın ve Ulus Orman İşletme Müdürlükleri kayıtlarına göre 2016 yılında 5235,7 ton defne, 2,25 ton kestane, 2,48 ton kuşburnu ve 757 kg kızılcık, 2017 yılında ise 6920 ton defne, 2 ton kuşburnu, 3 ton kızılcık ve 50 kg ıhlamur satışı yapıldığı belirtilmektedir. Söz konusu rakamlar incelendiğinde defne dışındaki ürünlerin satış miktarlarını gerçekte üretilen miktarlardan çok düşük olduğu görülmektedir.

Bu durumun temel sebebinin ise defnenin satışının fabrikalara yapılması ve böylece kayıt altına alınması olduğu söylenebilir. Diğer ODOÜ ise halk tarafından toplanmakta ve yasal olarak ödenmesi

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

gereken bedeller orman işletme müdürlüklerine ödenmeden yerel pazarlarda veya aktarlarda satışa sunulmaktadır (Çakmaklı, 2019).

Bartın'da 2019 yılında 10 bin 58 ton defne üretimi gerçekleştirilmiştir. Bartın'da 2013'te 800, 2014'te bin 250, 2015'de 2 bin 828, 2016'da 5 bin 228 ve 2017'de 6 bin 920 ton olurken, 2018'de 9 bin tona ulaşan defne üretimi 2019 yılında ise 10 bin tona yükselmiştir.

Bartın İli genelinde çok sayıda ODOÜ üretilmekte veya toplanarak değerlendirilmektedir. Ancak, bu ürünler hakkındaki envanter çalışmalarının ve kayıtlarının yok denecek kadar yetersiz düzeyde olduğu daha önce dile getirilmiştir. Bunlara ek olarak ayrıca bu türlerin birçoğunun da alansal dağılımının belirlenmesi oldukça zordur. Bunun sebebi öncelikle alıç, ahlat, üvez, yabani fındık, kiraz gibi çok sayıda türün ormanlık alanlar içerisinde münferit bireyler şeklinde bulunmasıdır. Orman amenajman plan ve haritalarında, meşcere alanının %10 veya daha az bir alanı kapsayan türler, haritalarda yer almamaktadır. Dolayısıyla bu türler meşcere haritalarında görünmemektedir.

Bu konuda bir diğer önemli husus, kızılcık, kuşburnu, kocayemiş gibi bazı türlerin de orman tepe çatısına ulaşamaması, orman altı veya orman içi açıklıklarda, yine büyük oranda münferit olarak yayılmasıdır. Dolayısıyla bu türler de meşcere haritalarında görülmemektedir.

Konu ile ilgili olarak bir başka problem de mülkiyet konusudur. Bu sorun kestane ağaçları için de en önemli sorunların başında gelmektedir. Gerek kestanede gerekse ceviz, fındık gibi meyveler başta olmak üzere birçok meyve ağacında mülkiyet sorunu bulunmaktadır. Bu sorun büyük oranda köyden kente göç sonucu, eski tarım arazilerinin işlenmemesi ve buna bağlı olarak bu alanların ormanlaşmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla bu alanlar sonraki yıllarda orman alanı olarak tescillenmiş fakat bu alanlardaki münferit meyve ağaçlarının meyveleri, orman köylüleri tarafından toplanmaya devam etmiştir. Dolayısıyla örneğin pazara getirilen bir ceviz meyvesinin ormanlık alandan mı yoksa kişinin kendisine ait tarım alanından mı temin edildiğinin belirlenmesi mümkün olmamaktadır.

Bu ve benzeri sorunlar ODOÜ envanter ve kayıtlarının sağlıklı olmaması sonucunu doğurmaktadır.

Bunlara rağmen Bartın ili özellikle bazı ODOÜ konusunda oldukça önemli bir ilimizdir. Bu ürünlerin başında Defne gelmektedir. Defne, Orman Genel Müdürlüğü politikaları sonucunda son yıllarda yöre halkı için önemli gelir kapılarından birisi olmuş, defnenin hem ormanlık alanlardan toplanması, hem de işlenmesi aşamalarında çok sayıda istihdam sağlanmıştır (Çakmaklı, 2019; Duymuş, 2019).

Yöre halkı açısından önemli gelir kaynaklarından bir diğeri de Ihlamurdur. Ihlamur özellikle son yıllarda daha fazla önem kazanan ve fiyatı da oldukça artan bir ODOÜ olması dolayısıyla büyük miktarlarda üretimi yapılmaktadır. Ancak, ıhlamurun da diğer birçok türde olduğu gibi hem ormanlık alanlarda hem de şahıs arazilerinde yetişen bireyleri bulunmaktadır. Hatta, peyzaj çalışmalarında kullanılan ıhlamur ağaçlarının dahi üretime konu edilebildiği gözlemlenmektedir. Bununla birlikte yine de ormanlık alanlar içerisinde blok halinde yayılış alanları mevcuttur (Duymuş, 2019; Sevik vd., 2020).

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Şekil 7: Bartın İli ve Yakın Çevresi Kestane Ağaçlarının Dağılımı Haritası

Bartın gibi sahil ikliminin hüküm sürdüğü alanlardaki önemli ODOÜ türlerinden birisi de fıstık çamıdır.

Pazar probleminin olmaması, getirisinin yüksek olması, fıstık çamını önemli bir ODOÜ durumuna getirmektedir. Ormanlık alanlar yanında park ve bahçelerdeki fıstık çamları dahi üretime konu edilmektedir. Fakat fıstıkçamı diğer birçok türün aksine tarım arazilerin de sıklıkla yetiştirilen bir tür değildir. Bireylerinin neredeyse tamamı başta ormanlık alanlar olmak üzere, kamu mülkiyetindeki alanlardır (Bonari vd., 2020; Ayan vd., 2020; Balcı, 2020).

7.2. Bartın İlinde Ticarete Konu Olan Odun Dışı Orman Ürünlerinin Üretim Potansiyeli ODOÜ’nin kayıt altına alınmasında yaşanan sıkıntı pek çok çalışmada da dile getirilmiştir. Örneğin Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarında 2015 yılında yapılan ODOÜ’nin incelendiği bir çalışmada sadece defne sürgünü, çıra, süpürge çalısı, mantar, kestane ve kozalağın orman işletmelerinden yapılan satışlarının kayıt altına alındığı ancak, en yüksek üretim ve satış tutarının

“diğer gövde ve dallar” ile “diğer ürünler” başlığı altında satışı yapılan ve sınıflandırılmayan ürünlerden oluştuğu belirtilmektedir.

Toplam üretim ve satış tutarının çok büyük bir kısmını diğer gövde ve dallar ile diğer ürünler başlığı altında üretim ve satışı yapılan, sınıflandırılmayan ürünlerin oluşturması, ürün tanımında sorun olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Aynı çalışmada Kastamonu ile Sinop illerine ilişkin resmi verilerde uyumsuzluk olduğu örneğin Sinop’ta 70 ton mantar üretildiği buna rağmen Kastamonu’da üretim ve satışı yapılan mantarın kayıtlara geçmediği belirtilmektedir. Benzer şekilde yine Sinop’ta 24 ton Kestane satışı yapıldığı ancak, Kastamonu’da kayıtlı kestane üretim ve satışının bulunmadığı belirtilmektedir. Çalışma sonucunda Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nde kayıtlı olarak üretilen odun dışı orman ürünlerinin bu kadar kısıtlı olmasına rağmen, yerel pazarlara bakıldığında ürün

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

çeşitliliğinin oldukça yüksek olduğu, yılın hemen hemen tamamında farklı ürünlerin yerel pazarlarda sunulduğu belirtilmektedir. Yerel pazarlarda satışı yapılan ürünlerin çok az bir kısmının üretildiği, büyük bir kısmının doğadan toplanarak elde edildiği vurgulanmaktadır. Yılın değişik zamanlarda çeşitli mantarlar, adaçayı, kekik, oğul otu gibi tıbbi ve aromatik bitkiler, kuşburnu, alıç, ahlat, muşmula gibi yabani meyveler, yabani meyvelerden üretilen pekmez, reçel vb. ürünlerin yerel pazarlarda yoğun olarak satıldığı, bu durumun, odun dışı orman ürünlerinin yeterince kayıt altına alınamadığını gösterdiği belirtilmiştir.

Şekil 8: Bartın’da Ekonomik Getirisi Olan Odun Dışı Orman Ürünleri

Bartın ilinde yetişen ve ekonomik bir getirisi olan odun dışı orman ürünleri; defne, kestane, ıhlamur, kuşburnu, badem, ceviz, kocayemiş, mürdüm eriği, kızılcık, böğürtlen, kekik, yaban mersini, kanlıca mantarı, istiridye mantarı ve acı mantar şeklinde saptanmıştır (Çakmaklı 2019; Duymuş, 2019).

Daha önce açıklandığı üzere Bartın’da ODOÜ yayılış haritalarının net bir şekilde oluşturulması çok mümkün görülmemektedir (ormanlık alanlar içerisinde münferit yayılışları dolayısıyla türlerin meşcere haritalarında yer almaması, mülkiyet problemi, orman altı veya orman içi açıklıkların yanında sahipli arazilerde de yetişmeleri vb. sebeplerden dolayı). Benzer bir durum potansiyel yayılış alanı için de geçerlidir.

Bartın ilinin büyük bölümü, bölgede yetişen ODOÜ için uygun yetişme ortamına sahip alanlardır.

Bundan dolayı orman içi açıklıklar başta olmak üzere orman veya ziraat alanı olmayan nerdeyse bütün alanlarda (hatta birçok ziraat alanında) bu türler yetiştirilebilir. Fakat hangi alanda hangi türlerin yetiştirileceği, öncelikle detaylı çalışmalar ve üretilecek ürünlerin nasıl değerlendirilebileceği konusunda yapılacak çalışmalar ile belirlenmelidir. Nitekim daha önceki yıllarda kuşburnu gibi bazı ürünlerin üretimine destekler verilmiş ve tarım alanlarında bu türlerin plantasyonu sağlanmıştır. Ancak sonrasında üretilen ürünün değerlendirilememesi sonucunda üreticiler zarara uğramış ve istenilen sonuçlara ulaşılamamıştır. Bundan dolayı kestane plantasyonlarında da öncelikle üretilecek ürünlerin değer kaybına uğramadan işlenmesini sağlayacak tesislerin planlanması büyük önem taşımaktadır.

Kestane

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Tarımsal Yatırımcı Danışma Ofisi Bartın’da tarımsal yatırım için uygun sektörler ve alanları şöyle tanımlamıştır:

Bitkisel Ürün İşleme, Paketleme ve Depolama: Bitki çeşitliği açısından çok sayıda ürünün üretilebildiği bir kenttir. Ancak yetiştirme alanlarının küçük olmasından dolayı bu ürünlerin işlenmesi ve muhafaza edilmesine yönelik tesislerde açık bulunmaktadır. Bu konuda yapılacak yatırımların karlı olacağı görülmektedir.

Orman İşleme: Bartın 140 bin ha orman varlığına sahip olup, ormanları geniş yapraklı ve uzun formlu ağaçlardan oluşmaktadır. Bu yapısı ile orman endüstrisi konusunda fırsatlar taşımaktadır. Ayrıca Orman Genel Müdürlüğü ve Orman Kooperatifleri vasıtası ile eğitim ve sertifika almış çok sayıda orman işçileri bulundurmaktadır

Arıcılık: Doğal kestane ormanları sayesinde, katma değeri yüksek bal üretimine elverişli zengin floraya sahip olması, kalıntı bırakacak zirai mücadelenin az uygulanıyor olması, coğrafi işaret alınması çalışmalarının başlamış olması, üretilen balın hemen pazarlanıp tükenmesi, arıcılıkta fırsatların bulunduğunu göstermektedir.

Odun Dışı Bitkisel Ürünler: Bartın ili doğadan toplama ürünler açısından çeşitlilik (defne, kestane, ıhlamur, kuşburnu, kızılcık, böğürtlen) ve yüksek popülasyona sahiptir. Bu ürünlerin toplanması, işlenmesi, paketlenmesi ve pazarlanması açısından önemli bir açık bulunmaktadır.²⁷

Bartın İli %7,4 ile 4. en fazla kestane ağacına sahip olan ilimizdir. Bartın Ticaret ve Sanayi Odası’ndan alınan bilgiye göre; 26 Ekim 2020 tarihi itibariyle, Bartın ilinde kestane konusunda faaliyet gösteren kayıtlı işletme ve kooperatif bulunmamaktadır. Kestaneler orman köylüleri tarafından toplanıp işlenmeden satılmaktadır. Depolama yapılmamaktadır. Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve TÜİK’ten alınan bilgiye göre; Bartın’da meyve veren yaşta kestane ağaç sayısı 194.212’dir. Ağaç başına ortalama verim (kg/ağaç) 31’dir. 2019 yılı üretim miktarı 5.933 tondur. 2020 yılı itibari ile 1 kg kestane en düşük 15 TL, en yüksek 25 TL’den satılmaktadır. Yapılan çalışmalar Bartın’da kestanenin işlenmesi ve paketlenmesi için bir tesis kurulmasının uygun bir yatırım alanı olduğu sonucunu ortaya çıkartmıştır. (TÜİK, BTSO, 2020)

Bartın ili bal üretimi konusunda ciddi bir birikime ve potansiyele sahiptir. “Bartın Kestane Balı” bu yöre ile özdeşleşmiştir. Bartın ili ve çevresinden toplanan balların mikroskobik incelemesine göre ağırlıklı olarak Kestane balı olduğu tespit edilmiştir. Bartın Kestane ve Çiçek Balı Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne uygundur. Bal üretiminde gerçekleşmesi öngörülen pozitif yönlü yükseliş, gerek ülkemiz gerekse Bartın açısından oldukça olumlu sonuçlarının olması yanında, artan nüfusa bağlı olarak bal tüketiminin de artacağını göstermektedir. Bundan dolayı gerek kişi başına düşen bal tüketiminin miktarının artırılması, gerekse hem kendi kendine yetebilen hem de bal ihracatçısı konumunda olan ülkemizin ihracattaki payının artırılması ve böylece ülke ekonomisine daha fazla katkı sağlanması hedeflenmelidir.²⁸

Orman Gülü, özellikle parfüm yapımında kullanılması ve atıklarının yakıta dönüştürülmesi bakımından önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Orman atıklarından elde edilecek olan yakıtlar (pelet) için yapılacak olan yatırımlar geri dönüşüm olarak kabul edilebilmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 2019 yılında defnenin en çok üretildiği il Bartın’dır. Bartın'da 2019 yılında 10 bin 58 ton defne üretimi gerçekleştirilmiştir. 2012 yılında Bartın genelinde sadece 140 ton defne üretimi gerçekleşirken Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı Bartın Orman İşletme Müdürlüğünün titiz çalışmaları sonucu bu rakam her yıl artış göstermiştir.

Bartın'da 2013'te 800, 2014'te bin 250, 2015'de 2 bin 828, 2016'da 5 bin 228 ve 2017'de 6 bin 920 ton

27 Bartın’da Tarımsal Yatırım İçin Uygun Sektörler ve Alanlar, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Tarımsal Yatırımcı Danışma Ofisi

https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/TARYAT/Belgeler/il_yatirim_rehberleri/bartin.pdf

28 Bartın İlinde Üretilen Balın Kalite ve Standardizasyonu Ön Fizibilite Raporu, BAKKA, 2019.

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

olurken, 2018'de 9 bin tona ulaşan defne üretimi 2019 yılında ise 10 bin tona yükselmiştir. Bartın’da defne işleme tesisi bulunmaktadır. Tesis hem Organize Sanayi Bölgesi’nde hem de Abdipaşa beldesindeki fabrikada defne yaprağını işleyip, dünyanın değişik ülkelerine ihraç etmektedir. Defnenin kozmetik sanayinde kullanılması sebebiyle tesiste krem üretimi de yapılmaktadır. Tesis konusunda işletmeci firma tarafından 25 Milyon TL yatırım yapılmıştır.

7.3. Odun Dışı Orman Ürünleriyle İlgili Satıcıların Sosyo-Ekonomik Genel Yapıları Bartın’da odun dışı orman ürünleriyle ilgili satıcıların ve işletmelerin sosyo-ekonomik genel yapılarını saptanması amacıyla 20 orman köylüsü ile görüşmeler gerçekleştirilmiş ve anket uygulanmıştır.

Araştırmaya katılanların %15’i 36-45 yaş aralığında, %40’ı 46-55 yaş aralığında ve %45’i 56-65 yaş arasındadır. Görüşülen orman köylülerinin %65’i ilkokul, %20’si ortaokul ve %15’i lise mezunudur.

Şekil 9: Orman Köylülerinin Odun Dışı Orman Ürünlerini Toplama Nedenleri

Araştırmaya katılan orman köylülerinin %70’i ek gelir sağlamak, %30’u da gelir sağlamak için doğadan odun dışı orman ürünlerini topladıklarını söylemektedir. Orman köylüleri odun dışı orman ürünlerinin gelir sağladığının farkındadır, ancak bu gelirin artırılabileceği konusunda bilinçlendirme çalışmaları yapmak gereklidir.

5%

5%

70%

30%

10%

Evde tüketmek için Hobi olarak Ek gelir sağlamak için Gelir sağlamak için Atadan kalma gelenek olduğu için

Doğadan odundışı ürünleri toplamanızın

temel nedeni nedir?

Bartın Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Şekil 10: Toplanan Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değerlendirilme Şekilleri

Görüşülen orman köylülerinin %55’i pazarda satarak, %15’i tanıdıklar aracılığıyla satarak, %15’i

Görüşülen orman köylülerinin %55’i pazarda satarak, %15’i tanıdıklar aracılığıyla satarak, %15’i