Kaynak, Bakım ve Onarım Ġmkanı Kodu (KBO)

OSA’nın en önemli çıktılarından biri olan, KBO kodu, sistem veya nihai ürünü oluĢturan ekipman veya parçaların, tedarik yöntemleri, bakım seviyelerin ve arızalı ekipman veya parçanın onarılabilir mi, eğer onarılabilecekse nerede hangi seviyede onarılacağı veya onarılamayacaksa nerede hangi seviyede elden çıkarılacağını dair bilgiler ihtiva eden bir kodlama sistemidir. Bu kodlar uluslar arası kabul görmüĢ kodlar olabilir veya proje bazında yeniden tanımlanan kodlar olabilir. Bu kodlama sistemi genelde savunma sanayi, havacılık sanayi ve bu sanayiler ile iĢbirliği olan firmalar tarafından kullanılır.

KBO kodu, yedek parça kaynaklarını ve nihai ürün destek ekipmanlarını, ve bu destek ekipmanlarının yetkili bakım seviyelerini, idamesini, revizyonunu, yeniden iĢlemesini, elden çıkarılması ile ilgili kararları tanımlar. KBO kodunun atanması ve bu koddaki değiĢimler bütçe ödeneklerini, gereksinim kararlarını ve lojistiğin tüm

elemanlarını önemli ölçüde etkiler. Bu kod tedarik lojistiği, bakım planın geliĢtirilmesi ve diğer tedarik fonksiyonlarında kullanılır.

KBO kodu bileĢeni, nihai ürünü oluĢturan destek ekipmanların baĢlangıç tedarik sürecinde atanır. Bu kod aynı zamanda halen müĢterinin depo raflarında bulunan

malzeme ve destek ekipmanlarına da atanabilir.

Savunma sanayinin kendi birimleri ve bu sanayi için tedarikçi durumunda olan iĢletmeler, nihai ürün ve bu ürünün destek ekipmanlarına bu kodu atayabilir. Destek ekipmanlarının kodlamasında tedarikçi firmalardan öneri talebinde bulunabilinir. Tedarikçilerin sağlayacağı bu kodları onaylayan bir iĢletme tanımlanabilir. KBO kodunun onaylanmasından sonra, nihai ürün ve destek ekipmanlarının ömür döngüsü maliyetleri değerlendirilmeden herhangi bir değiĢiklik yapılamaz.

Tedarik malzemelerinin her birine atanan KBO kodu, maliyet, tasarım, üretim, uygulama, bakım ve tedarik uygulamaları ve her bir destek ekipman ve nihai ürünün iĢletim fonksiyonları ile ilgili özeliklerini ile ilgili yeterli bir seviyede değerlendirmeler ve bu değerlendirmelerin sonuçlarını yansıtan bir teknik karar kaydıdır.

KBO kodunun tanımlanması; KBO kodu genelde dört bölümden oluĢur. Kodu oluĢturan ilk iki harf kaynak kodunu tanımlar, üçüncü ve dördüncü harf bakım ve bakım seviyesini tanımlar, beĢinci harf ise onarım imkanlarını tanımlar. Örneğin: PAOZZ kodunu oluĢturan kodlar Ģu anlamı taĢımaktadır; (1) PA: Malzeme stoklanabilir, kullanılan malzeme yerine yensinin tedariki ve stokta bulundurulması zorunludur. (2) O: Malzeme iĢletim seviyesinde sökülüp takılabilir. (3) Z: Malzeme tamir edilemez. (4) Z: Arızalı malzeme iĢletim seviyesinde elden çıkarılabilir. Kodlar ve tanımları Ģekil 14- 15 ve 16 tanımlanmıĢtır. Bu kodlama sistemi, envanter yönetimi ve ürün hakkındaki kararlın tanımlanması açısında, zaman ve yer etkinliği sağlar. Zaman etkinliği Ģu Ģekilde sağlar, örneğin 10 000 kalem ürünüz mevut, bu ürünler ile ilgili sayfalar alacak kararı

birkaç kodla tanımladığınızda, ürünü kısa sürede bulma ve üzerinde tanımlı kodu yorumlayıp, ürün hakkındaki kararı iĢletim bölgesinde anında oluĢturulabilir. Yer faydasını, yukarıdaki örneği değerlendirmeye aldığımızda kodlama sistemi

kullanılmadığı durumda, ürün ile ilgili kararı öğrenmek belki binlerce sayfalık veri incelemek zorunluluğu ortaya çıkabilir. Bütün bunlar istenmeyen durumlardır. Ġstenmeyen durumlar basit bir kodlama sistemi ile giderilmiĢtir. Bu durum müĢteriye hizmette farklılık sunmakta en etkin faktörlerden biridir. Veriyi okuma ve yorumlamada kolaylık sağladığı için hizmette farklılık yaratan önemli bir faktördür.

ġekil 14 Onarım Ġmkanı Kodları ve Tanımları Kodlar Kod Tanımları

Z Onarılamaz malzeme.

O Onarılabilir, onarım ekonomik değilse iĢletim seviyesinde elden çıkar F,H Onarılabilir, onarım ekonomik değilse ara seviyede elden çıkar D Onarılabilir malzeme, malzemenin onarımı alt seviyedeki onarım n

kabiliyetlerini aĢıyorsa, depo seviyesine gönder, depo seviyesinde onarımı ekonomik değilse, depo seviyesinde elden çıkar.

L Onarılabilir malzeme, sadece depo seviyesinde onarım ve elden çıkarma mümkündür.

A Malzeme yapısında ihtiva etiği özeliklerden (değerli metal, yüksek

maliyet, kritik malzeme veya tehlikeli mazleme gibi) dolayı özel taĢıma ve elden çıkarma iĢlemleri gerektirir.

Kaynak: TUSAġ uygulamaları.

ġekil 15 Bakım Kodları ve Tanımları KODLAR KOD TANIMLARI

O Destek malzemesi iĢletim seviyesinde sökülüp, takılır ve kullanılır. F Destek malzemesi birinci ara seviyede sökülüp, takılır ve kullanılır. G Destek malzemesi birinci ve ikinci ara seviyelerde sökülüp, takılır ve

kullanılır.

D Destek malzemesi depo seviyesinde sökülüp, takılır ve kullanılır. Kaynak: TUSAġ uygulamaları.

ġekil 16 Kaynak Kodları ve Tanımları KOD Kodun Tanımı

PA Malzeme envantere alınmalı ve yenilenmeli.

PB Malzeme emniyet ve güvenirlik açısından minimum düzeyde envanterde bulundurulmalıdır.

PC Malzeme envantere alınmalı; eskisi kullanıldığında, envantere yensinin tedariki zorunlu, ancak bozulabilir malzeme statüsündedir.

PD Destek malzemesi, baĢlangı kullanımı için envantere alınır. Yeniden stoklanamaz.

PE Destek Ekipmanı, baĢlangıĢ kullanımı, bakım ve onarım aktivitelerinde kullanmak için envantere alınır.

PF Destek ekipmanı, stoklanamaz ancak gereksinim duyulduğunda tedarik edilir. PG Malzeme, nihai ürünün hayat döngüsü bouynca sürdürülebilir bir destek

amacıyla envantere alınır. Genelde, üretici firmanın kapanması gibi

nedelerlerden dolayı tedariki veya yeniden üretimi zor olan ekpimanlar için kullanılır.

KD Depo sevyesi revizyon/tamir techizatı, bir bütün halinde satın alınır. KF Bakım techizatı, bütün halinde tedariki mümkün. ĠĢletim seviyesi ve ara

seviyelerde yapılan söküm ve takım iĢlemlerinde kullanılan techizat.

KB Ekipman, hem depo seviyesi revizyon/onarım techizatı hemde bakım techizatı içinde bulundurulur.

MO Malzeme iĢletim seviyesinde üretilebilir.

MF, Malzeme ara seviyelerde üretilebilir. (MG,MD aynı tanımda.) MD Malzeme depo seviyesinde üretilebilir.

AO Malzeme iĢletim seviyesinde montaj edilmek zorundadır.

AF, Malzeme ara seviyelerde montaj edilmek zorundadır. (AG,AH aynı tanımda) XA Bir üst asemblenin sökümünü gerektirdiği için, malzeme envantere alınmaz. XB Malzeme envantere alınmaz, ancak hurda, enkaz veya yeniden tale pile

karĢılanır.

XC Üretici parça numarası ile tanımlanan montaj resimleri,talimatlar, iĢletim servis çizimleridir.