T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAGEM TÜRKİYE KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI PROJESİ YÖNETİCİ ÖZETİ
4. BULGULAR
4.1.4. Sigara Kullanımı
Tablo 8. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanma Durumu Dağılımı
Sigara Kullanma Durumu (n=6364) %
Hayır, hiç kullanmadım 81,21 Evet, kullanıyorum 16,09 İçiyordum bıraktım 2,64
Cevapsız 0,06 Toplam 100,00 Çalışmaya katılan kadınların %81,21’ i hiç sigara kullanmamışken, %16,09’unun
sigara kullandığı görülmektedir. İçiyordum bıraktım diyen kadınların oranı ise %2,64’dür (Tablo 8).
Tablo 9. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanım Alışkanlıklarının Dağılımı
Özellikler Ortalama Medyan Min Max SS
Sigaraya Başlama Yaşı (n=1178) 20 18 9 51 5,78 Sigara Kullanma Süresi (yıl) (n=1178) 17 16 1 47 10,02 Sigara Miktarı adet/gün (n=1178) 12 10 1 60 8,34
Çalışmaya katılan kadınlar arasında, hayatının bir döneminde sigara kullanmış bireylerin ortalama sigaraya başlama yaşı 20 olarak görülmektedir. Yine aynı bireylere bakıldığında ortalama 17 yıl sigara kullandıkları ve günde ortalama 12 adet sigara tükettikleri gözlenmektedir (Tablo 9).
33 4.2. Kadınların Genel Tıbbi Öyküsü
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların genel tıbbi öykülerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların fiziksel özellikleri (Boy, Kilo, BKİ) , kendisinde ve ailesinde görülen kronik hastalıklara ilişkin verilerin dağılımı yer almaktadır.
4.2.1. Fiziksel özellikler (Boy, Kilo, BKİ)
Tablo 10. Kadınların Ortalama Boy ve Kilo - BKİ(Beden Kitle İndeksi) Değerleri Dağılımı(%)
BKI (Beden Kitle İndeksi) (n=6211) %
Zayıf (0-18,4) 6,50
Normal (18,5-24,9) 44,95
Fazla Kilolu (25-29,9) 29,15
1. Sınıf Obez (30-34,9) 13,58
2. Sınıf Obez (35-44,9) 5,45
Obez Üstü (45 ve üzeri) 0,38
Toplam 100,00
Boy ve kilo bilgisini aynı anda veren kadınlar üzerinden değerlendirilmiştir.
Boy / cm ( Ort.: 161,57, Min.: 97, Max.: 197, SS: 6,31) (n=6226) Kilo / kg ( Ort.: 66,18, Min.: 40, Max.: 140, SS: 13,70) (n=6278)
Çalışmaya katılan kadınların boy ortalaması 161,57 cm; kilo ortalaması ise 66,18 kg’dır.
Çalışmaya katılan kadınların %44,95’ inin normal kiloda olduğu görülmektedir. 1.
sınıf obez olan kadınların oranı %13,58 iken 2. sınıf obez olan kadınların oranı %5,45dir (Tablo 10).
Şekil 7. Kadınların Beden Kitle İndeksi (BKİ) Değerleri Dağılımı 6,50
Zayıf Normal Fazla Kilolu 1. Sınıf Obez 2. Sınıf Obez Obez Üstü
34 4.2.2. Kronik Hastalıklar
Tablo 11. Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar Dağılımı
Kronik Hastalık (n=6364) Kendisi % Ailesi %
Var 31,09 54,88
Yok 68,91 45,12
Toplam 100,00 100,00
Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar
Solunum Sistemi Hastalıkları 5,33 1,17
Romatizmal Hastalıklar 5,60 0,34
Endokrin Sistem Hastalıkları 14,54 31,30
Kardiyovasküler Hastalıklar 14,60 60,79
Psikolojik Hastalıklar 2,10 0,03
Bulaşıcı Hastalıklar 0,20 0,04
Kanser 1,80 13,46
Engellilik 0,30 0,08
Hematolojik Hastalıklar 0,53 -
Dermatolojik Hastalıklar 0,15 0,13
Sinir Sistemi Hastalıkları 2,92 0,50
Kas İskelet Sistemi Hastalıkları 0,37 0,37
Üriter Sistem Hastalıkları 0,40 0,83
Sindirim Sistemi Hastalıkları 1,11 0,44
Göz Hastalıkları 0,11 0,04
Jinekolojik Hastalıklar 0,15 -
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları 0,17 0,02
Bağışıklık Sistemi Hastalıkları 0,01 -
Çalışmaya katılan kadınların hastalık tanıları incelendiğinde; kronik hastalığı olan kadınların oranı %31,09 dur. Aile bireylerinin en az birinin kronik hastalığa sahip olma oranı
%54,88 iken her hangi bir kronik hastalığı bulunmayanların oranı % 45,12’dir.
Kadınların kendilerinde ve ailelerinde en yüksek oranla endokrin sistem ve kardiyovasküler hastalıkların var olduğu görülmektedir. Aynı zamanda aile bireylerinde yüksek oranla bulaşıcı hastalık varlığı da dikkat çekmektedir (Tablo 11).
35 Şekil 8: Kronik Hastalık Varlığı Dağılımı
Şekil 9. Çalışmaya Katılan Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar Dağılımı
0 10 20 30 40 50 60 70
Solunum Sistemi Hastalıkları Romatizmal Hastalıklar Endokrin Sistem Hastalıkları Kardiyovasküler Hastalıklar Psikolojik Hastalıklar Bulaşıcı Hastalıklar Kanser Engellilik Hematolojik Hastalıklar Dermatolojik Hastalıklar Sinir Sistemi Hastalıkları Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Üriter Sistem Hastalıkları Sindirim Sistemi Hastalıkları Göz Hastalıkları Jinekolojik Hastalıklar Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bağışıklık Sistemi Hastalıkları
Ailesi Kendisi
36 4.3. Kadınların Menstrual Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların menstrual özelliklerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların menstrual özelliklerinin yer aldığı premenstrual sendrom (PMS) yaşama durumları, dismenore ve amenore özellikleri ile menstrual dönemde kullandıkları ürünlere ilişkin veriler incelenmektedir.
4.3.1. Menstruasyon Görme
Tablo 12: Kadınların Menstruasyon Görme Durumları ile Menstruasyon Görmeme Nedenlerinin Dağılımı
Menstruasyon Görme Durumu (n=6364) %
Evet 74,34
Hayır 25,50 Cevapsız 0,16 Toplam 100,00 Menstruasyon Görmeme Nedeni (n=1682)
Henüz menstruasyon görmeye başlamama 0,47
Gebelik 7,22 Normal Menarş 9-16 yaş 98,26 Geç Menarş > 16 yaş 1,74
Toplam 100,00 Menarş Öncesi Bilgi Alma Durumu (n=4693)
Evet 59,69
Sağlık personelin 1,31
Diğer (kuran kursu, komşu) 1,02 Çalışmaya katılan kadınların %74,34’ü menstruasyon gördüklerini, %25,50’si ise
menstruasyon görmediklerini belirtmiştir. Menstruasyon görmeme nedenleri arasında sırasıyla; menopoz (en az 12 ay menstruasyon görmeme) döneminde olmaları (%87,61), gebelik yaşıyor olmaları (%7,22) ve lohusa olmaları (%3,86) yer almaktadır. %0,47’lik kesimin ise henüz menstruasyon görmeye başlamadıkları dikkat çekmektedir.
37 Diğer menstruasyon görmeme nedenleri arasında ise kansızlık ile birlikte ilaç tedavisi görmeleri yer almaktadır.
Çalışmaya katılan kadınların menarş yaşı ortalamasının 13 olduğu görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınlarda erken menarş gözlenmemiş olup, %98,26’sının menarş yaşının normal olduğu, %1,74’ünün ise menarş yaşının geç olduğu görülmektedir.
Menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirten kadınların oranı %59,69 iken menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olmadığını belirten kadınların oranı
%38,86’dır.
Menstruasyon olmadan önce menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirten bireylerin, menstruasyon dönemi ile ilgili bilgiyi nereden aldıklarının dağılımı incelendiğinde; kadınların %83,87 oranında ailelerinden bilgi aldıkları görülmektedir.
Diğer bilgi edinilen ortamlar arasında ise kuran kursu ve komşular yer almaktadır (Tablo 12).
Şekil 10. Kadınların Menstruasyon Görme Durumu Dağılımı
38 Şekil 11. Kadınların Menstrual Görmeme Nedenleri Dağılımı
Şekil 12. Kadınların Menarş Yaşı Dağılımı
Henüz menstruasyon
görmeye başlamadım; 0,47
Gebelik; 7,22
Lohusalık; 3,86
Menopoz; 87,61 Diğer; 0,85
98,26
1,74 0
20 40 60 80 100 120
Normal Menarş Geç Menarş
39 4.3.2. Menstruasyon Periodları
Tablo 13: Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı Özellikler
Menstruasyon Periodlarının Durumu (n=4693) %
Düzenli 84,11 Düzensiz 14,84 Hatırlamıyor 0,52 Cevapsız 0,53 Toplam 100,00 Menstruasyon Period Düzensizliği Yaşanma Süresi (n=678)
0-5 Yıl 64,97 6-10 Yıl 9,11 11-15 Yıl 2,01 16-20 Yıl 1,53
≥21 2,73
Sürekli (Menarş Yaşı Belirtilmemiş) 0,97
Cevapsız 17,71 Hatırlamıyor 0,96 Toplam 100,00
Kadınların %84,11’i Menstrual periodlarının düzenli olduğunu belirtirken, %14,84’ü düzensiz olduğunu belirtmiştir. Menstruasyon period düzensizliği yaşama sürelerinin dağılımı incelendiğinde; çalışmaya katılan kadınların %64,97’sinin 0-5 yıldır menstruasyon periodunun düzensiz olduğu görülmektedir (Tablo 13).
Şekil 13. Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı 84,11
14,84
0,52 0,53
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Düzenli Düzensiz Hatırlamıyor Cevapsız
40 4.3.3. Menstrual Siklus
Tablo 14. Kadınların Menstrual Siklus Özelliklerinin Dağılım
Menstruasyon Siklusu Bilme Durumu (n=4693) %
Biliyor 93,63
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı Günlerini Bilme Durumu-Gün (n=4447)
< 7 gün 99,53
≥ 7 gün 0,47
Toplam 100,00
Ort.: 3, Min.: 0, Max.: 8, SS: 0,94
Menstruasyon Kanamasıyla İlgili Tedavi Alma (n=4693)
Gerekmedi 87,79
Tedavi oldum 11,56
Cevapsız 0,65
Toplam 100,00
Ara Kanama Durumu-Gün (n=4693)
Evet 12,86
Kadınların menstrual siklusu bilme durumları incelendiğinde; %93,63’lük oranla menstrual siklusu bildikleri, %6,2’lik oranla ise bilmedikleri görülmektedir.
Kadınların menstrual sürelerine bakıldığında, menstrual sürelerinin çoğunlukla 3-7 gün aralığında sürdüğü (%91,1) görülmektedir. Kadınların menstruasyon sikluslarınun
%90,79’luk oranla 21-35 günde bir gerçekleştiği görülmektedir. Ortalama sürenin ise 27 gün olduğu görülmektedir.
Yoğun kanamalı menstrual gün sayısı 7 günden az olan kadınların oranı %99,53 iken, 7 ve daha fazla gün yoğun kanama yaşayan kadınların oranı %0,47’dir. Kadınların menstrual siklus döneminde ortalama 3 günlerinin yoğun kanamalı geçtiği görülmektedir.
41 Menstrual siklus ile ilgili herhangi bir tedavi olma gereği duymayan kadınların oranı
%87,79’dur. %11,56’lık kesimin ise tedavi olduğu görülmektedir. Aynı zamanda kadınların
%85,12’lik yüksek oranla iki menstrual dönemi arasında ara kanamalarının olmadığı görülmektedir. İki menstrual dönem arasında kanamalarının olduğunu belirten kadınların ise kanama sürelerinin ortalama 3 gün olduğu görülmektedir (Tablo 14).
Şekil 14. Menstrual Süresi Dağılımı
Şekil 15. : Menstrual Siklus Dağılımı 1,14
91,10
7,76 0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
< 2 gün 3‐7 gün > 8 gün
6,82
90,79
2,39 0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
< 21 gün 21‐35 gün > 35 gün
42 4.3.4. PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama
Tablo 15. Kadınların PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılım
PMS Yaşama Durumu (n=4693) %
Evet 56,91
Hayır 41,76
Hatırlamıyor 0,67
Cevapsız 0,66
Toplam 100,00
PMS Sorunları (n=2593) %
Baş ağrısı 34,46
Karında şişlik, ağrı 72,42
Gerginlik 46,41
Memede şişkinlik, ağrı 42,58
Ağlama isteği 11,63
Halsizlik 27,58
Bulantı-kusma 13,83 İştah bozukluğu 8,58
Diğer 10,53
Kadınların %56,91’i premenstrual dönemde rahatsızlık yaşadığını belirtirken,
%41,76’sı herhangi bir rahatsızlık yaşamadığını belirtmiştir. Yaşanılan rahatsızlıklar ise sırasıyla karında şişlik-ağrı (%72,42), gerginlik (%46,41), memede şişlik-ağrı (%42,58) olarak gözlenmektedir. Diğer PMS sorunları arasında ise bel, sırt, ayak, bacak ve kasık ağrısı ile birlikte sivilce sorunları yer almaktadır (Tablo 15).
Şekil 16. Kadınların Premenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılımı 56,91
41,76
0,67 0,66
0 10 20 30 40 50 60
Evet Hayır Hatırlamıyor Cevapsız
43 4.3.5. Dismenore Özellikleri
Tablo 16. Dismenore Özelliklerinin Dağılımı
Dismenore Yaşama Durumu (n=4693) %
Evet 57,58 Hayır 41,80 Hatırlamıyor 0,05
Cevapsız 0,57 Toplam 100,00 Dismenorenin Günlük İşlere Olumsuz Etkisi (n=2629)
Evet 31,41 Hayır 40,65 Bazen 27,80 Hatırlamıyor 0,15
Toplam 100,00 Dismenore yaşadığını belirten kadınların oranı %57,58 iken dismenore yaşamadığını
belirten kadınların oranı %41,80’dir. Yaşadığı dismenorenin kendisini günlük işlerden alıkoyduğunu belirten kadınların oranı %31,41 iken günlük işlerden alıkoymadığını belirten kadınların oranı %40,65’dır (Tablo 16).
4.3.6. Menstrual Dönemde Kullanılan Ürünler
Tablo 17. Kadınların Menstrual Dönemde Kullandıkları Ürünlerin Dağılımı Ürün Türü %
Hazır ped 87,91
Bez 13,17
Hazır ped değiştirme sıklığı (n=4083)
Saatte 1-2 kez 9,66
Günde 4-6 kez 42,12
Günde 4 den az 48,22
Toplam 100
Bez değiştirme sıklığı (n=646)
Saatte 1-2 kez 6,36
Günde 4-6 kez 27,73
Günde 4 den az 65,91
Toplam 100,00
Kadınların %87,91’lik oranla hazır ped kullandıkları, %13,17’lik oranla ise bez kullandıkları görülmektedir.
Menstrual dönemde kullanılan ürünlerin değiştirilme sıklıkları incelendiğinde; hazır ped kullanan kadınların %48,22’ sinin günde 4 den az, bez kullanan kadınların ise %65,91’
inin günde 4 den az kullandıkları ürünü değiştirdikleri görülmektedir (Tablo 17).
44 Şekil 17. Kadınların Menstrual Döneminde Kullandıkları Ürünlerin Dağılımı
Şekil 18. Kadınların Menstrual Döneminde Kullandıkları Ürünleri Kullanım Sıklıklarının Dağılımı
4.4. Kadınların Obstetrik Özellikleri
Bu bölümde, kadınların obstetrik özelliklerine ilişkin bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların ilk ve son gebelik yaşı, doğum öncesi gerçekleşen düşük, küretaj ve ölü doğum ile doğum sonrası yaşayan çocuk, ölen çocuk, son iki gebelik arasında geçen sürelerine ilişkin bilgilerin yanı sıra son gebelikte yaşadıkları sağlık sorunları, doğum öncesi ve sonrası bakım, akraba evliliklerine ilişkin verilerin dağılımı yer almaktadır.
87,91
13,17
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Hazır ped Bez
9,66
42,12
48,22
6,36
27,73
65,91
0 10 20 30 40 50 60 70
Saatte 1‐2 kez Günde 4‐6 kez Günde 4 den az
Hazır ped Bez
45 4.4.1. Gebelik ve Doğum
Tablo 18. Kadınların Gebelikle İlgili Özelliklerinin Dağılımı
Gebelik Sayısı (n=4624) %
< 3 gebelik 36,07
≥ 3 gebelik 63,93
Toplam 100,00
İlk Gebelik Yaşı (n=4624)
< 18 yaş 14,63
18 - 35 yaş 84,85
> 35 yaş 0,52
Toplam 100,00
Medyan: 20, Ort.: 21, Min.: 13, Max.: 46, SS: 3,92 Son İki Gebelik Arasındaki Süre (n=4624)
İki yılın üzeri 69,58
İki yılın altı 17,72
Tek çocuk 11,98
Cevapsız 0,71
Toplam 100,00
Son gebeliği isteyerek planlama (n=4624)
Evet 68,61
Hayır 29,62
Cevapsız 1,77
Toplam 100,00
Akraba Evliliği (n=4960)
Evet 18,34
Hayır 80,78
Cevapsız 0,88
Toplam 100,00
Gebelikte sağlık sorunu yaşama durumu (n=4624)
Evet 17,55
Hayır 81,00
Cevapsız 1,45
Toplam 100,00
Kadınların %63,93’ ünün 3 ve daha fazla gebelik yaşadığı görülürken, %36,07’ sinin 3’den az gebelik yaşadığı görülmektedir.
İlk gebelik yaşını belirten kadınların yaş dağılımı incelendiğinde ortalama ilk gebelik yaşının 21 olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan kadınların ilk gebeliklerinin 18-35 yaş aralığında (%84,85) yoğunlaştığı görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınların bir önceki gebelikleri ile şu anki gebelikleri arasındaki süre dağılımı incelendiğinde, son iki gebelik arasında geçen sürenin %69,58’lik oranla iki yılın üzerinde olduğu, %17,72’lik oranla ise iki yılın altında olduğu görülmektedir.
46 Kadınların %68,61’i son gebeliklerini isteyerek planladıklarını belirtirken, %29,62’si isteyerek planlamadıklarını belirtmiştir.
Kadınların %80,78’i eşleri ile akrabalık bağlarının olmadığını belirtirken, %18,34’ü eşleri ile akrabalık bağlarının olduğunu belirtmiştir. Eşi ile akrabalık bağı olduğunu belirten kadınların yüksek oranla eşleri ile soya dayalı uzak akraba oldukları gözlenmektedir.
Yaşanılan son gebelikte kadınların %81’i herhangi bir sorun yaşamadığını, %17,55’i ise sağlık sorunu yaşadığını belirtmiştir (Tablo 18).
Şekil 19. Kadınların Yaşadıkları Gebelik Sayılarının Dağılımı 36,07
63,93
0 10 20 30 40 50 60 70
< 3 gebelik >= 3 gebelik
47 Şekil 20. Kadınların ilk Gebelik Yaşlarının Dağılımı
Şekil 21. Son İki Gebelik Arasındaki Süre Dağılımı
Şekil 22. Kadınların Son Gebeliği Planlama Durumu Dağılımı 14,63
İki yılın üzeri İki yılın altı Tek çocuk Cevapsız
68,61
48 Şekil 23. Kadınların Son Gebeliklerinde Sağlık Sorunu Yaşama Durumu Dağılımı
Şekil 24. Çalışmaya Katılan Kadınların Eşleri ile Akrabalık Durumlarının Dağılımı 17,55
81,00
1,45 0
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Evet Hayır Cevapsız
18,34
80,78
0 0,88 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Evet Hayır Cevapsız
49 Tablo 19. Kadınların Son Gebelikte Yaşanılan Sağlık Sorunlarının Dağılımı
Yaşanılan Sağlık Sorunları (n=782) %
Kansızlık 34,80
Hiperemezis gravidarum 32,67
Hipertansiyon 21,95 Diyabet 9,83
Vajinal kanama 8,04
Enfeksiyon 6,66 Rh uyuşmazlığı 5,04
Gebelik guatr (tiroit) 3,61
Düşük Tehdidi 2,71
Kaza-travma 0,09 Son gebelikte yaşanılan sağlık sorunları arasında en yüksek oranla kansızlık (%34,8)
daha sonra hiperemezis gravidarum (%32,67) gelirken, bu oranı hipertansiyon (%21,95) rahatsızlığı takip etmektedir. Yaşanılan diğer sağlık sorunları arasında miyom, kist, kardiyak sorunlar, halsizlik, böbreklerde taş oluşumu vb. rahatsızlıklar yer almaktadır (Tablo 19).
Tablo 20. Kadınların Abortus ve Küretaj Öyküsüne İlişkin Özelliklerinin Dağılımı Abortus Sayısı (n=4624) %
Hiç 73,80
1 17,24
2 5,81
3 - 4 2,81
>4 0,34 Toplam 100,00 Ort.: 2, Min.: 1, Max.: 8, SS: 0,88
Küretaj Sayısı (n=4624)
Hiç 81,05
1 11,41
2 4,68
≥ 3 2,86
Toplam 100,00 Ort.: 2, Min.: 1, Max.: 13, SS: 1,04
Kadınların abortus sayılarının dağılımı incelendiğinde; %73,8’inin hiç abortus yaşamadığı, %81,05’ inin hiç küretaj yaptırmadığı görülmektedir. Gerçekleştirilen ortalama küretaj ve yaşanılan abortus sayısının ise ortalama 2 olduğu görülmektedir (Tablo 20).
50 Tablo 21. Kadınların Son Gebeliğinde Doğum Öncesi Bakım (DÖB) Alma Özelliklerinin Dağılımı
Doğum Öncesi Bakım % DÖB Alma Durumu (n=4624)
Alan 69,61
DÖB Hizmetleri (n=3049)
Ultrason izlemi 91,07
Boy-kilo ölçümü 73,47
Kan tetkiki 75,40
Fetal kalp sesi dinleme 73,56
İdrar tetkiki 64,33
Tarama testleri 56,06
Fizik muayene 49,60
Aşılama 58,16
Tansiyon arteriyel takibi 52,21
Danışmanlık-eğitim 23,14
Diğer 0,25
Hizmet Almama Nedenleri (n=1300)
Sorun yaşanmadı 70,87 Ulaşım sorunları 10,20
Maddi sorunlar 17,68
Korku 1,46
Utanma 2,94
Diğer 2,08
DÖB Hakkında Bilgi Kaynağı (n=3049)
Hekim 90,27
Hemşire 17,26
Ebe 14,60
Diğer 0,52
DÖB takibine başladıkları gebelik haftası (Ort.: 6, Min.: 1, Max.: 36, SS: 4,59)
%69,61’lik yüksek bir oranla kadınların son gebeliklerinde doğum öncesinde bakım aldıkları görülürken,%29,26’lık oranla doğum öncesinde bakım almadıkları görülmektedir.
Son gebeliklerinde 8 ve daha fazla bakım alan kadınların oranının %51,04 olduğu görülmektedir.
Alınan bakım hizmetleri incelendiğine; kadınların yüksek oranlarda sırasıyla ultrason izlemi (%91,07), kan tetkiki (%75,40), fetal kalp sesi dinleme (%73,56), boy-kilo ölçümü (%73,47) ve idrar tetkiki (%64,33) hizmetlerinden yararlandıkları görülmektedir. Doğum
51 öncesi alınan diğer hizmetler arasında; bireyin mide bulantısı yaşadığı ve normal bakım için doktora gittiği yer almaktadır.
Doğum öncesinde bakım almadığını belirten kadınların bakım almama nedenleri incelendiğinde; %70,87’lik oranla herhangi bir sorun yaşamadıkları görülürken, %17,68’lik oranla maddi sorunlar, %10,20’lik oranla ulaşım sorunları nedeniyle bakım alamadıkları görülmektedir. Diğer seçeneğini işaretleyen kadınların, doğum öncesi kontrole gitmeme nedenleri arasında ise büyük oranla bilinçsizlik, bilinçsizlik dışında ise kayınvalidesinin ve eşinin istememesi yer almaktadır.
Doğum öncesi bakımın %90,27’lik oranla hekim, %17,26’lık oranla hemşire, %14,60’lık oranla ebelerden alındığı görülmektedir. Diğer bakım alınan bireyler arasında aile, kadının kendisi ve kayınvalidesi yer almaktadır.
Çalışmaya katılan kadınların gebelik takibine başlama haftaları incelendiğinde;
gebeliklerinin ortalama 6. haftasında gebelik takibine başladıkları görülmektedir (Tablo 21).
Şekil 25. Kadınların Son Gebeliklerinde Doğum Öncesi Bakım Alma Durumlarının Dağılımı
Şekil 26. Kadınların DÖB Bilgi Kaynağı Dağılımı 69,61
29,26
1,13
Evet Hayır Cevapsız
90,27
17,26 14,60
0 0,52 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Hekim Hemşire Ebe Diğer
52 4.4.2. Doğum Şekilleri ve Doğum Yerleri
Tablo 22: Son Gebelikte Gerçekleştirilen Doğum Şekli ve Doğum Yeri Dağılımı
Doğum Şekli ve Yeri %
Doğum Şekli (n=4549)
Sezaryen 27,58 Normal (vajinal) doğum 72,34
Cevapsız 0,08
Toplam 100,00
Sezaryen Doğum Nedeni (n=1272)
Kendi isteğimle 14,55 Hekim isteğiyle 36,16
Tıbbi nedenlerle 49,29
Doğum Yapılan Yer (n=4549)
Evde 14,00
Sağlık kuruluşunda 85,92
Cevapsız 0,08
Toplam 100,00
Çalışmaya katılan ve gebelik deneyimi olan kadınların %72,34’ ünün normal(vajinal) doğum ile %27,58’ inin ise sezaryen yöntemi ile doğum yaptıkları görülmektedir. Sezaryen doğum yöntemi ile doğum yapan kadınların. %49,29’u tıbbi nedenlerden dolayı, %36,16’sı hekimin isteği ile %14,55’i ise kendi istediğiyle sezaryen yöntemini tercih ettiklerini belirtmiştir.
Çalışmaya katılan ve gebelik yaşayan kadınların %85,92’si sağlık kuruluşunda, %14’ü evde doğum yaptıklarını belirtmiştir (Tablo 22).
53 Şekil 27. Kadınların Doğum Yapma Şekillerinin Dağılımı
Şekil 28. Kadınların Sezaryen Yaptırma Nedenlerinin Dağılımı
Şekil 29. Kadınların Son Gebeliklerini Nerede Yaptıklarının Dağılımı 14,00
85,92 0,08
Evde
Sağlık kuruluşunda Cevapsız
27,58
72,34 0,08
Sezaryen
Normal (vajinal) doğum Cevapsız
14,55
36,16
49,29 Kendi isteğimle
Hekim isteğiyle Tıbbi nedenlerle
54 4.4.3. Doğum Öyküsü
Tablo 23. Doğum Öyküsü Dağılımı (%)
Canlı Doğum Sayısı (n=4624) %
Hiç 1,37
1 - 3 72,34
≥ 3 26,29
Toplam 100,00 Ort.: 3, Min.: 0, Max.: 17, SS: 1,78
Ölü Doğum Sayısı (n=4624)
Hiç 93,06
1 4,84
2 1,44
≥ 3 0,66
Toplam 100,00 Ort.: 1, Min.: 1, Max.: 7, SS: 0,92
Yaşayan Çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç 1,54
1 15,63
2 34,84
≥ 3 47,99
Toplam 100,00 Doğum Sonrası Ölen çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç 90,55
1 6,83
2 1,52
≥ 3 1,10
Toplam 100,00 Sahip Olmak İstenen Çocuk Sayısı (n=4960)
İstemiyor 15,0
1 çocuk 6,4
2 çocuk 34,6
3 çocuk 22,2
4 ve üzeri çocuk 18,4
Cevapsız 3,3 Toplam 100,00 Doğum Öyküsü
Konjenital Anomalili Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
Evet 2,50 Hayır 97,50 Toplam 100,00
55 Tablo 23. (DEVAM) Doğum Öyküsü Dağılımı
Erken Doğum Öyküsü (n=4624) %
< 7 ay 4,87
≥ 7 ay 95,13
Toplam 100,00 İri Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 4500 91,12
≥ 4500 7,76
Bilmiyor 1,12
Toplam 100,00 Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 2500 9,04
≥ 2500 89,48
Bilmiyor 1,48 Toplam 100,00 Çoğul Gebelik Öyküsü (n=4624)
Evet 3,68
Hayır 96,32
Toplam 100,00 Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların %72,34’ü canlı doğum
sayılarının 1-3 aralığında olduğunu belirtirken, 3 ve üzeri canlı doğum yapan kadınların oranı %26,29’dur. Kadınların %93,06’sının ölü doğum yapmadığı görülmektedir.
Gerçekleşen ortalama ölü doğum sayısının 1 olduğu görülmektedir.
Kadınların %47,99’unun 3 ve üzeri yaşayan çocuğa sahip olduğu görülürken, %90,55’
inin doğumdan sonra ölen çocuğunun olmadığı görülmektedir. Kadınların %34,6’sının 2 çocuk istediği görülürken bu oranı %22,2 ile 3 çocuk isteyen kadınlar takip etmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların konjenital anomalili bebek doğurma oranları incelendiğinde; %97,50’sinin konjenital anomalili bebek doğurmadıkları görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların erken doğum yapma dağılımları incelendiğinde; %95,13’ünün hiç erken doğum yapmadığı (≥ 7 ay) görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların iri bebek doğurma oranları incelendiğinde; %91,12’sinin iri bebek (<4500) doğurmadığı görülürken, %7,76’sının iri bebek doğurduğu (≥ 4500) görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma oranları incelendiğinde; %89,48’inin düşük doğum ağırlıklı bebek doğurmadığı görülürken, %9,04’ünün düşük doğum ağırlıklı bebek doğurduğu görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların %96,32’sinin çoğul gebeliğinin olmadığı görülmektedir (Tablo 23).
56 Şekil 30. Kadınların Canlı Doğum Sayılarının Dağılımı
Şekil 31. Kadınların Ölü Doğum Sayılarının Dağılımı
Şekil 32. Kadınların Yaşayan Çocuk Sayılarının Dağılımı 1,54
15,63
34,84
47,99
0 10 20 30 40 50 60
Yaşayan çocuk yok 1 çocuk 2 çocuk 3 ve üzeri çocuk 1,37
72,34
26,29
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Canlı doğum yok 1 - 3 canlı doğum 3 üzeri canlı doğum
93,06
4,84 1,44 0,66
0 20 40 60 80 100
Ölü doğum yok 1 ölü doğum 2 ölü doğum 3 ve üzeri ölü doğum
57 Şekil 33. Kadınların Konjenital Anomalili Bebek Doğum Dağılımı
Şekil 34. Kadınların Erken Doğum Yapma Durumu Dağılımı
Şekil 35. Kadınların Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeğe sahip olma Dağılımı 2,50
97,50
Evet Hayır
4,87
95,13
< 7 ay
> 7 ay
9,04
89,48
1,48
< 2500
> 2500 Bilmiyor
58 4.4.4. Postpartum Dönemde Sorun Yaşama
Tablo 24. Kadınların Postpartum Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı
Sorunlar %
Postpartum Dönemde Sorun Yaşama (n=4549)
Evet 8,74
Hayır 90,81
Cevapsız 0,45
Toplam 100,00
Yaşanan Sorunlar (n=383)
Duygusal değişiklikler 23,02
Doğum sonu psikozu 7,89
Enfeksiyon 19,44
Doğum sonu kanama 16,54
Hipertansiyon 18,49
Meme sorunları 24,63
Anemi 4,61
Kadınların %90,81’i postpartum dönemde sağlık sorunu yaşamadıklarını belirtirken,
%8,74’ü postpartum dönemde sorun yaşadıklarını belirtmiştir.
Postpartum dönemde yaşanılan sağlık sorunlarına bakıldığında,%24,63’lük oranla meme sorunları, %23,02’lik oranla duygusal değişiklikler, %19,44’lük oranla enfeksiyon ve
%18,49’luk oranla hipertansiyon en çok yaşanılan sağlık sorunları arasında yer almaktadır (Tablo 24).
Şekil 36. Kadınların Postpartum Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı 8,74
90,81
0,45
Evet Hayır Cevapsız
59 Şekil 37. Kadınların Postpartum Dönemde Yaşanan Sorunlarının Dağılımı
4.4.5. Laktasyon Dönemi
Tablo 25: Kadınların Laktasyon Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı
Özellikler %
İlk süt/ağız sütü verme durumu (n=4549)
Evet 94,16
Hayır 5,34
Cevapsız 0,50
Toplam 100,00
Emzirme Durumu
Sadece anne sütü (Ay) (Ort.: 8, Min.: 0, Max.: 60, SS: 6,03) (n=4192) Anne sütü+ ek gıdalar (Ay) (Ort.: 11, Min.: 1, Max.: 64, SS: 8,09) (n=3380)
Emzirmeye başlama zamanı (Hafta) (Ort.: 1,05, Min.: 1, Max.: 19, SS: 0,63) (n=4394) Emzirmenin sonlanma zamanı (Ay) (Ort.: 16, Min.: 0, Max.: 84, SS: 9,65) (n=4413) Sadece mama (Ay) (Ort.: 8, Min.: 1, Max.: 48, SS: 5,99) (n=1135)
Çalışmaya katılan ve gebelik yaşayan kadınların %94,16’sı bebeklerine ilk süt/ağız sütü verdiklerini belirtirken, %5,34’ü bebeklerine ilk süt/ağız sütü vermediklerini belirtmiştir.
Kadınların bebeklerini ortama 8 ay sadece anne sütü ile besledikleri, ortalama 11 ay
Kadınların bebeklerini ortama 8 ay sadece anne sütü ile besledikleri, ortalama 11 ay