T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAGEM TÜRKİYE KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI PROJESİ YÖNETİCİ ÖZETİ
4. BULGULAR
4.2. Kadınların Genel Tıbbi Öyküsü
4.5.5. Geri Çekme Yöntemi
Tablo 30. Kadınların AP Yöntemi Olarak Geri Çekme Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı
Geri Çekme Yöntemini Kullanma Durumu (n=645) %
Kullanıyor 63,76
Bıraktı 36,24
Toplam 100,00
Geri Çekme Yöntemini Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=228)
Kullanırken gebe kalmış 2,35
Gebelik planlama 14,35
Eşin istememesi 3,46
Yan etkiler 2,54
Sağlık kaygısı 0,55
Daha etkili yönteme geçme 4,39
Kullanımı zor 1,44
Cinsel ilişkiye nadir girme 2,70
Menopoz 53,04
Evliliğin sona ermesi 8,56
Diğer (Belirtilmemiş) 2,24
Cevapsız 4,38
Toplam 100,00
Aile planlama yöntemi olarak eşlerinin geri çekme yöntemini kullanmayı bıraktığını belirten kadınların %53,04’ü menopoz döneminde olduğu için, %14,35’i ise gebelik planladığı için bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 30).
64 4.5.6. Oral Kontraseptif Yöntem Kullanımı
Tablo 31. Kadınların AP Yöntemi Olarak Oral Kontraseptif Yöntem Kullanma Durumu Dağılımı (%)
Oral Kontraseprif
Oral Kontraseprif Kullanma Durumu (n=700)
Kullanıyor 28,61
Bıraktı 71,39
Toplam 100,00
Oral Kontraseptif Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=496)
Kullanırken gebe kalmış 4,20
Gebelik planlama 13,29
Eşin istememesi 2,02
Yan etkiler 34,29
Sağlık kaygısı 8,40 Elde etme güçlüğü 0,39
Daha etkili yönteme geçme 4,53
Kullanımı zor 0,42
Cinsel ilişkiye nadir girme 0,82
Pahalı 0,46
Menopoz 16,65
Evliliğin sona ermesi 3,93
Diğer (Adet düzensizliği, kilo alma, tüylenme, eşin vefatı, hormonal) 4,26
Cevapsız 6,35
Toplam 100,00
Aile planlama yöntemi olarak oral kontraseptif kullanmayı bıraktığını belirten kadınların %34,29’u yan etkilere maruz kaldığı için, %16,65’i ise menopoz döneminde olduğu için bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 31).
4.5.7. Enjeksiyon Yöntemi Kullanımı
Tablo 32. Kadınların AP Yöntemi Olarak Enjeksiyon Kullanma Durumu Dağılımı Enjeksiyon Kullanma Durumu (n=89) %
Kullanıyor 42,35
Bıraktı 57,65
Toplam 100,00 Enjeksiyon Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=57)
Kullanırken gebe kalmış 5,51
Gebelik planlama 4,08
Eşin istememesi 2,76
Yan etkiler 45,13
Sağlık kaygısı 16,76 Elde etme güçlüğü 1,08
Daha etkili yönteme geçme 1,86
Kullanımı zor 1,52
Cinsel ilişkiye nadir girme 11,25
65 Tablo 32 (DEVAM) Enjeksiyon Kullanmayı Bırakma Nedeni
Pahalı 0,85
Menopoz 6,29
Diğer (Hamile) 0,16
Cevapsız 2,76 Toplam 100,00
Aile planlama yöntemi olarak enjeksiyon yöntemini kullanmayı bıraktığını belirten kadınların %45,13’ü yan etkilere maruz kaldığı için, %16,76’sı ise sağlık kaygısı yaşadığı için bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 32).
4.5.8. Takvim Yöntemi kullanımı
Tablo 33. Kadınların AP Yöntemi Olarak Takvim Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı Takvim Yöntemi Kullanım Durumu (n=12) %
Kullanıyor 43,93
Bıraktı 56,07
Toplam 100,00
Takvim Yöntemini Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=7)
Kullanırken gebe kalmış 19,51
Gebelik planlama 24,20
Menopoz 45,38
Cevapsız 10,91
Toplam 100,00
Aile planlama yöntemi olarak takvim yöntemini kullanmayı bıraktığını belirten kadınların %45,38’i menopoz döneminde olduğu için, %24,20’si ise gebelik planladığı için bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 33).
4.5.9. İmplant Yöntemi kullanımı
Tablo 34. Kadınların AP Yöntemi Olarak İmplant Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı İmplant Yönteni Kullanma Durumu (n=3) %
Kullanıyor 68,01
Bıraktı (Belirtilmemiş) 31,99
Toplam 100,00
Aile planlama yöntemi olarak implant yöntemini kullanıp bırakan kadınlar implant yöntemini bırakma nedenlerini belirtmemişlerdir (Tablo 34).
66 4.6. Kadınların Menopozal Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde menopoza girmiş olan kadınların menopozal özelliklerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların menopozal özellikleri; menopoza giriş, menopozal dönemde hormon kullanma ve menopozal dönemde yaşadıkları sağlık problemlerine ilişkin verilerin dağılımı yer almaktadır.
4.6.1. Menopoz Dönemi Temel Özellikleri
Tablo 35. Kadınların Menopoz Dönemine İlişkin Temel Özelliklerinin Dağılımı Menopoza Girme Durumu (n=6364) %
Evet 22,34
Hayır 77,66
Toplam 100,00
Menopoza Giriş Şekli (n=1452)
Doğal 88,99
Cerrahi 11,01
Toplam 100,00
Menopoz Yaşı (n=1452)
< 40 yaş 9,77
40-54 yaş 84,98
> 54 yaş 4,31
Hatırlamıyor 0,94
Toplam 100,00
Medyan: 47, Ort.: 46, Min.: 20, Max.: 60, SS: 5,38
Çalışmaya katılan kadınların %77,66’lık oranla menopoza girmediği, %22,34’lük oranla ise menopoza girdiği görülmektedir.
Menopoza giren kadınların menopoza giriş şekilleri incelendiğinde; %88,99’u menopoza doğal yollardan girdiğini belirtirken, %11,01’i menopoza cerrahi yöntemle girdiğini belirtmiştir.
Çalışmaya katılan kadınların ortalama 46 yaşında menopoza girdikleri görülmektedir. %84,98’inin 40-54 yaş aralığında menopoza girdiği gözlenirken, %9,77’sinin 40 yaşın altında, %4,31’inin ise 54 yaşın üzerinde menopoza girdiği görülmektedir (Tablo 35).
67 Şekil 39. Kadınların Menopoza Girme Durumlarının Dağılımı
Şekil 40. Kadınların Menopoza Giriş Şekillerinin Dağılımı
Şekil 41. Kadınların Menopoza Girme Yaşlarının Dağılımı 22,34
77,66
Evet Hayır
9,77
84,98
4,31 0,94
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
< 40 yaş 40‐54 yaş > 54 yaş Hatırlamıyor 88,99
11,01
Doğal Cerrahi
68 4.6.2. Menopoz Dönemi Hormon Kullanımı
Tablo 36. Kadınların Menopoz Döneminde Hormon Tedavisi Kullanma Durumu Dağılımı
Menopoz Döneminde Hormon Tedavisi Kullanma Durumu (n=1452) %
Evet 8,44
Hayır 90,18
Hatırlamıyor 1,38
Toplam 100,00
Hormon Tedavisi Kullanma Süresi (ay) (Medyan.: 6, Ort.: 14, Min.: 1, Max.: 144, SS: 19,93) (n=119)
Menopoz dönemindeki kadınların %90,18’lik yüksek bir oranla hormon kullanmadıkları dikkat çekmektedir.
Menopoz döneminde hormon kullandığını belirten kadınların (%8,44) ortalama 14 ay hormon kullandıkları görülmektedir (Tablo 36).
Şekil 42. Kadınların Menopoz Döneminde HRT Kullanma Durumu Dağılımı 8,44
90,18
1,38
Evet Hayır Hatırlamıyor
69 4.6.3. Postmenopozal Kanama
Tablo 37. Kadınların Postmenopozal Kanama Yaşama Durumu Dağılımı
Postmenopozal Kanama Durumu (n=1452) %
Var 11,09
Yok 85,45
Hatırlamıyor 3,46
Toplam 100,00
Postmenopozal Süresi (Ay) (Medyan: 3, Ort.: 7, Min.: 1, Max.: 120, SS: 14,29) (n=169)
Postmenopozal dönemde kadınların %11,09’unda kanamanın olduğu, %85,45’inde kanamanın olmadığı görülmektedir. Postmenopozal dönemde yaşanılan kanamaların ortalama 7 ay daha devam ettiği dikkat çekmektedir (Tablo 37).
4.6.4. Menopoz Döneminde Yaşanılan Sorunlar
Tablo 38. Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Erken ve Geç Sağlık Sorunların Dağılımı
Menopoz Döneminde Sorun Yaşama (n=1452) %
Yaşamadım 17,95 Sıcak basması/terleme 66,47
Duygusal değişiklik 55,17
Osteoporoz 19,36
Kilo artışı 34,83
Disparonia 4,51
Libido azalması 9,52
Vajinal kuruluk 6,12
Üriner inkontinans 18,35
Memede kist 4,16
Diğer 0,75
Kadınların menopoz döneminde yaşadıkları en önemli sorunların sırasıyla sıcak basması/terleme (%66,47), duygusal değişiklik (%55,17) ve kilo artışı (%34,83) olduğu görülmektedir. Menopoz döneminde yaşanılan diğer sorunlar incelendiğinde; kadınların genellikle baş ağrısı, görmede bozukluk, kaşınma, kist ve üşüme gibi sorunlar yaşadıkları görülmektedir (Tablo 38).
70 Şekil 43. Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Sorunların Dağılımı
4.7. Kadınların Jinekolojik Özellikleri
Bu bölümde, kadınların jinekolojik sağlık sorunlarına ilişkin bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında kadın sağlığı ile ilgili yaşanılan şikayetler ve şikayetlere karşı uygulanan yöntemler ile vajinal duş alışkanlığı ve tampon kullanımına yönelik bilgiler yer almaktadır.
4.7.1. Jinekolojik Şikayetler
Tablo 39. Kadınların Yaşadıkları Jinekolojik Sağlık Sorunlarının Dağılımı
Sorunlar (n=4960) Hayır Evet Cevapsız Toplam
Vajinal kaşıntı 71,8 27,4 0,8 100,0
Vajinal yara 90,0 9,1 0,9 100,0
Cinsel organda siğil 95,7 3,4 0,9 100,0
Dizüri 78,3 20,9 0,8 100,0
Disparonia 87,9 11,2 0,9 100,0
Cinsel ilişki sırasında kuruluk 90,1 9,1 0,9 100,0
Cinsel ilişki sonrasında kanama 96,8 2,3 0,9 100,0
Üriner inkontinas 81,6 17,6 0,8 100,0
İnfertilite 94,3 4,8 0,9 100,0
Uterus Prolapsusu 93,0 6,1 0,9 100,0
Kist / Miyom 90,3 8,8 0,8 100,0
Çalışmaya katılan kadınların. %27,4’ünde vajinal kaşıntı, %9,1’inde vajinal yara,
%3,4’ünde cinsel organda siğil, %20,9’unda dizüri, %11,2’sinde disparonia görülmektedir.
Ayrıca %9,1’inin cinsel ilişki sırasında kuruluk, %2,3’ünün cinsel ilişki sonrasında kanama, Yaşamadım; 17,95
Sıcak basması/terleme;
66,47 Duygusal değişiklik;
55,17
Osteoporoz; 19,36
Kilo artışı; 34,83
Disparonia; 4,51
Libido azalması; 9,52 Vajinal kuruluk; 6,12
Üriner inkontinans;
18,35
Memede kist; 4,16 Diğer; 0,75
71
%17,6’sının üriner inkontinas, %4,8’inin infertilite, %6,1’inin uterus prolapsusu ve %8,8’inin üreme organlarında kist/miyom sorunu yaşadığı görülmektedir (Tablo 39).
Tablo 40. Kadınların Jinekolojik Sağlık Sorunlarına Yönelik Yaptıkları Girişimlerin Dağılım
Sorunlar Önem-sememe Tıbbi tedavi alma
Bitkisel
tedavi Geleneksel
uygulamalar Diğer Toplam
Vajinal kaşıntı (n=1299) 34,91 60,40 1,51 1,63 1,55 100,00 Vajinal yara (n=406) 28,32 69,64 0,58 0,35 1,11 100,00 Cinsel organlarda siğil (n=157) 45,37 51,45 0,00 1,97 1,22 100,00
Dizüri (n=957) 36,19 59,84 1,48 1,13 1,36 100,00
Disparonia (n=530) 63,54 33,46 0,12 0,52 2,36 100,00 Cinsel ilişki sırasında kuruluk
(n=530) 64,85 30,37 1,10 1,77 1,90 100,00
Cinsel ilişki sonrasında kanama
(n=403) 51,94 46,36 0,56 0,00 1,14 100,00
Üriner inkontinas (n=797) 61,88 34,78 0,34 0,45 2,55 100,00 İnfertilite (n=239) 30,01 63,88 0,80 2,09 3,22 100,00 Uterus Prolapsusu (n=254) 54,14 43,88 0,41 0,00 1,57 100,00 Kist / Miyom (n=419) 12,38 85,56 0,00 0,51 1,55 100,00
Kadın sağlığı ile ilgili belirtilen şikayetler varlığında baş vurulan tedavi yöntemlerinin dağılımı incelendiğinde; vajinal kaşıntı, vajinal yara, cinsel organda siğil, dizüri, infertilite ve üreme organlarındaki kist/miyom sorunlarında daha yüksek oranla tıbbi tedavi aldıkları, disparonia, cinsel ilişki sırasında kuruluk, cinsel ilişki sırasında kanama, üriner inkontinas ve uterus prolapsusu sorunlarını ise yüksek oranda önemsemedikleri dikkat çekmektedir.
Belirtilen çözüm yolları dışında kadınların, korku, utanma, maddi olanaksızlık ve zaman sıkıntısı nedeniyle doktora gidemediklerini belirtmeleri dikkat çekmektedir (Tablo 40).
4.7.2. Vajinal Akıntı
Tablo 41: Kadınların Vajinal Akıntı Özelliklerinin Dağılımı
Vajinal Akıntı Türü (n=6364) %
Anormal Akıntı Var 71,35
Normal Akıntı Var 27,19
Cevapsız 1,45
Toplam 100,00
Çalışmaya katılan kadınların vajinal akıntı özelliklerinin %27,19’luk oranla normal olduğu görülmektedir. Anormal akıntı özelliğine sahip kadınlarının oranının ise oldukça yüksek olduğu (%71,35) dikkat çekmektedir (Tablo 41).
72 Şekil 44. Kadınların Vajinal Akıntı Özelliklerinin Dağılımı
4.7.3. Vajinal Duş
Tablo 42. Vajinal Duş Alışkanlıkları ve Kullanma Durumu Dağılımı (%)
Vajinal duş alışkanlığı (n=4960) %
Evet 79,20
Hayır 20,31
Cevapsız 0,48
Toplam 100,00
Vajinal duş yapma nedeni (n=3888)
Temizlik 96,26
Dini inanç 52,86
Gebeliğin önlenmesi 12,74
Vajinal duş kullanım sıklığı (n=3888)
Cinsel İlişki sonrası 55,41
Tuvalet sonrası 82,31
Abdest sonrası 44,52
Diğer (Her gün, her duş sonrası) 0,68
Çalışmaya katılan kadınların %79,20’si vajinal duş alışkanlığının olduğunu, %20,31’i ise böyle bir alışkanlığının olmadığını belirtmiştir. Vajinal duş yaptığını belirten kadınların vajinal duş yapma nedenleri incelendiğinde; %96,26’sının temizlik, %52,86’ sının dini inanç ve %12,74’ ünün ise gebeliği önlemek için vajinal duş yaptıkları görülmektedir. Kadınların
%82,31’i tuvalet sonrası, %55,41’i cinsel ilişki sonrası, %44,52’si ise abdest sonrası vajinal duş uygulamaktadır (Tablo 42).
71,35
27,19
1,45 0
10 20 30 40 50 60 70 80
Normal Akıntı Var Anormal Akıntı Var Cevapsız
73 Şekil 45. Kadınların Vajinal Duş Yıkama Alışkanlıklarının Dağılımı
Şekil 46. Kadınların Vajinal Duş Yapma Nedenlerinin Dağılımı 79,20
20,31
0,48
Evet Hayır Cevapsız
96,26
52,86
12,74
0 20 40 60 80 100 120
Temizlik Dini inanç Gebeliğin önlenmesi
74 4.7.4. Vajinal Tampon Kullanma
Tablo 43. Vajinal Tampon Kullanımı Dağılımı
Vajinal tampon kullanma durumu (n=4960) %
Evet 3,88
Hayır 95,56
Cevapsız 0,56
Toplam 100,00
Değiştirme sıklığı
2 saat ve altı 42,93
2 saat üzeri 57,07
Toplam 100,00
Ort.: 3, Min.: 1, Max.: 24, SS: 3,28
Vajinal tampon kullanma nedeni (n=190)
Akıntıyı azalttığı için 29,65
Menstrual kanı ile temas etmemek için 20,46
Daha az koku olduğu için 8,67
Hareket kolaylığı sağladığı için 17,77
Dini inançlarım gereği 30,31
Diğer 18,08
Vajinal tampon kullanma dönemleri (n=190)
Menstrual döneminde 52,89
Menstrual dönemi dışında 29,47
Her ikisi de 17,64
Toplam 100,00
Vajinal tampon kullanma alışkanlıkları incelendiğinde %95,56’lık oranla vajinal tampon kullanılmadığı, %3,88’lik oranla vajinal tampon kullanıldığı görülmektedir.
Kadınların vajinal tampon değiştirme sıklıklarına bakıldığında; %42,93’ ünün 2 saat ve daha az bir sürede, %57,07’ sinin ise 2 saat üzerinde kullandıkları tamponu değiştirdikleri görülmektedir. Vajinal tampon kullanan kadınların ortama 3 saatte bir tamponu değiştirdikleri görülmektedir.
Kadınların vajinal tampon kullanma nedenleri arasında ise %30,31’lik oranla dini inançlar gereği, %29,65’lik oranla akıntıyı azaltması ve %20,46’lık oranla Menstrual kanı ile temas etmemek yer almaktadır.
Kadınların vajinal tampon kullanma dönemleri incelendiğinde ise %52,89’luk oranla Menstrual dönemde, %29,47’lik Menstrual dönem dışında tampon kullandıkları görülmektedir (Tablo 43).
75 4.7.5. Tetkik ve Jinekolojik Muayene
Tablo 44. Jinekolojik Muayeneye Gitme Durumlarının Dağılımı
Jinekolojik Muayeneye Gitme Durumu (n=4960) %
Evet 51,17
Hayır 48,83
Toplam 100,00
Jinekolojik Muayeneye Gitme Sıklığı (n=4960)
Yılda bir 27,33
2-3 yılda bir 12,26
4 yıl ve üzeri 11,58
Hiç 48,83
Toplam 100,00
Jinekolojik Tetkik ve Muayene Türleri (n=2526)
Pap smear 55,98
Mamografi 45,87
Meme muayenesi 65,36
Kemik tarama testi 29,21
Diğer 0,44
Çalışmaya katılan kadınların jinekolojik muayeneye gitme sıklıkları incelendiğinde
%48,83’ü hiç jinekolojik muayeneye gitmediğini belirtmiştir. Jinekolojik muayeneye gittiğini belirten kadınların %27,33’ünün yılda bir, %12,26’sının 2-3 yılda bir , %11,58’inin ise 4 ve üzeri yıldır jinekolojik muayeneye gittikleri görülmektedir. Yapılan tetkik ve muayeneler incelendiğinde ise meme muayenesi ilk sırada yer alırken (%65,36) bu oranı pap smear (%55,98) ve mamografi (%45,87) takip etmektedir. Diğer tetkik ve muayeneler arasında ise yanma kaşıntı, ultsaron, kist ve spiral kontrolü yer almaktadır (Tablo 44).
Şekil 47. Kadınların Tetkik ve Jinekolojik Muayene Yaptırma Durumu Dağılımı 55,98
45,87
65,36
29,21
0,44 0
10 20 30 40 50 60 70
Pap smear Mamografi Meme muayenesi Kemik tarama testi Diğer
76 4.7.6. Son bir yılda yapılan Tetkik ve Jinekolojik Muayene
Tablo 45. Kadınların Son Bir Yılda Tetkik ve Jinekolojik Muayene Yaptırma Durumu Dağılımı
Son Bir Yılda Yaptırılan Tetkik ve Muayeneler (n=6364) %
Pap smear 15,66
Mamografi 12,68
Meme muayenesi 8,77
Kemik tarama testi 7,74
Diğer 1,11
Hiç biri 63,32
Çalışmaya katılan kadınların son bir yılda belirtilen tetkik ve muayeneleri yaptırma oranlarına bakıldığında, kadınların %63,32’lik oranla belirtilen tetkik ve muayenelerden hiçbirini yaptırmadıkları, tetkik ve muayene yaptıran kadınların ise %15,66’lık oranla pap smear, %12,68’lik oranla mamografi muayenesi yaptırdıkları görülmektedir. Diğer tetkik ve muayeneler arasında ise cilt hastalıkları, mantar testi, tansiyon ve ultrason yer almaktadır (Tablo 45). Ayrıca, kendi kendine meme muayenesi yapan kadınların oranı %22.23’tür.
Şekil 48. Kadınların Son Bir Yılda Yaptırdıkları Tetkik ve Muayenelerin Dağılımı 15,66
12,68
8,77 7,74
1,11
63,32
0 10 20 30 40 50 60 70
Pap smear Mamografi Meme muayenesi
Kemik tarama testi
Dİğer Hiç biri
77 Tablo 46. Kadınların Kanamalı Dönemlerinin Dağılımı
Menarş Yaşı (n=4350) %
< 9 yaş 0,00
9-16 yaş 98,26
> 16 yaş 1,74
Toplam 100,00
Menstruasyon Periodlarının Durumu (n=4693)
Düzenli 84,11
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı Günlerini Bilme Durumu (n=4447)
< 7 gün 99,53
≥ 7 gün 0,47
Toplam 100,00
Menstruasyon Kanamasıyla İlgili Tedavi Alma (n=4693)
Gerekmedi 87,79
Tedavi oldum 11,56
Cevapsız 0,65
Toplam 100,00
Ara Kanama Durumu (n=1452)
Var 11,09
Yok 85,45
Kadınların Kanamalı Dönemlerinin Dağılımı
Hatırlamıyor 3,46
Toplam 100,00
Cinsel ilişki sonrasında kanama (n=108)
Hayır 96,79
Evet 2,32
Cevapsız 0,88
Toplam 100,00
Çalışmaya katılan kadınların %98,26’sının menarş yaşının 9-16 yaş aralığında olduğu,
%84,11’lik kesim menstruasyon periodlarının düzenli olduğunu belirtirken, %91,1’i menstruasyon sürelerinin 3-7 gün aralığında sürdüğünü belirttikleri görülmektedir.
Kadınların %90,79’unun menstruasyon sikluslarının 21-35 günde bir olduğu görülmektedir.
Menstruasyon döneminde en yoğun kanamalı gün sayılarının 7 günden az olduğunu belirten kadınların oranı %99,53’tür. Kadınların %87,79’u menstruasyon döneminde tedaviye
78 gerek duymadıklarını belirtmiştir. Ara kanama varlığı incelendiğinde ise kadınların
%85.45’inde ara kanamanın olmadığı görülmektedir. Kadınların %96,79’u cinsel ilişkileri sırasında kanama yaşamadıklarını belirtmiştir (Tablo 46).
79
5. SONUÇLAR
5.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri
Bu bölümde, görüşme yapılan 15-65 yaş grubunda yer alan kadınlara ait tanımlayıcı bilgiler sunulmaktadır.
TÜİK, Türkiye'de 2012 yılında hane halkı sayısının 19 milyon 842 bin 850, ortalama hane halkı büyüklüğünün ise 3,7 olduğunu açıklamıştır. Yine TÜİK verilerine göre, hanelerin
%7,9’unun tek kişilik haneler, %7,8’inin tek ebeveynli haneler, %55,1’inin çocuklu çiftlerden oluşan haneler, %14,9’unun çocuksuz çiftlerden oluşan haneler ve %14,4’ünün üç kuşağı içeren geniş hanelerden oluştuğu görülmektedir.
Gerçekleştirilen çalışmada, hanelerde yaşayan kişi sayısı ortalama 4 olarak bulunmuş olup en büyük nüfusa sahip hane ise 33 kişi olarak tespit edilmiştir. Hanelerde yaşayan ortalama kadın sayısı ise 2’dir.
Türkiye’de 15-19 yaş grubunda yer alan kadınların toplam nüfus içerisindeki oranı
%12,33, 45-49 yaş grubunda yer alan kadınların toplam nüfus içerisindeki oranı %9,21, 60-65 yaş grubunda yer alan kadınların toplam nüfus içerisindeki oranı %5,44 dür. Çalışmada 15-19 yaş grubunda yer alan kadınların oranı %12,35 olarak görülmektedir.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan Türkiye'de Kadının Durumu Ekim 2012 raporuna göre, eğitim oranlarının düşük olduğu ülkemizde, okuma-yazma bilmeyenler nüfusun %6’sını oluştururken kadınlarda bu oran daha yüksektir. Bu çalışmaya katılan okuma yazma bilmeyen kadınların oranı %10,45 olarak tespit edilmiştir.
Yapılan araştırmalar, son yıllarda imam nikahı ile gerçekleştirilen evliliklerin yaygınlığında %61 seviyesinde bir azalma meydana geldiğini göstermektedir. Çalışmada imam nikahı ile evli olduğunu ifade eden sadece bir kadın bulunmaktadır. Ancak evliyim ifadesini kullanan 4523 kadından bir bölümünün imam nikahını resmi nikah şeklinde algılaması göz önünde bulundurulmalıdır.
Ülkemizde 2002’de Türk Medeni Kanunu’nda yapılan değişiklikler kadın ve erkek arasındaki kanuni yaş farkını ortadan kaldırmış ve evlilik yaşını kadınlar içinde en az 17 olarak belirlemiştir.
(http://eeca.unfpa.org/webdav/site/eeca/shared/documents/publications/Turkey%20Tu rkish.pdf)
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de ortalama ilk evlenme yaşı, 2012 yılında kadınlar için 23,5’dir. Bölgesel düzeyde en yüksek ortalama ilk evlenme yaşı kadınlarda 24,6 ile İstanbul Bölgesi’nde görülmektedir. En düşük ortalama ilk evlenme yaşı ise 22,2 ile Orta Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri’ndedir. Gerçekleştirilen çalışmada evli, eşinden ayrılmış, eşi vefat etmiş ya da imam nikahlı olduğunu belirten toplam 4960 kadının ortalama ilk evlenme yaşı 20, en erken evlilik yaşı ise 10 olarak bulunmuştur.
Türkiye’de yaş gruplarına göre evlilerin dağılımı; % 8,2 ile 18 – 24 yaş grubu, %9,90 ile 25 - 34 yaş grubu %9,8 ile 35 – 44 yaş grubu %9,9 ile 45 - 54 yaş grubu ve %10,8 ile 55 - 64 yaş grubu şeklindedir (TÜİK-2006).
80 Ülkemizde kaba evlenme hızı ise ‰8,03 dür. (http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri.do?id =13469) Çalışmaya katılan kadınların %72,66’sı evli olduğunu, %37,34’ü ise hiç evlenmediğini belirtmiştir.
Kadınlarda, 2012 yılında işgücüne katılım oranı %29,5’dir. İstihdam edilen kadın nüfus oranı ise %26,3 dür. Ücretli veya yevmiyeli olarak çalışan kadınların oranı %54,3 iken kendi hesabına çalışan kadınların oranı %10,8'dir. Ülkemizde işsizlik oranı, kadınlarda %10,8 olup, 15-24 yaş grubundaki genç kadın nüfusta işsizlik oranı ise %19,9 dur.(TÜİK, ADNKS-2012). Araştırmaya katılan kadınlarda ise çalışan kadınların oranı %9,08’dir.
Araştırmalara göre 2011 yılında, kadınların yüzde 17’si sigara içmektedir. Sigara içme prevalansı yaş gruplarına göre değişkenlik göstermektedir. En yüksek sigara kullanma prevalansı 25-44 yaş aralığında iken kadınlar ortalama 11,0 adet sigara içmektedir. Ayrıca, sigara kentsel bölgede kırsal bölgelerden daha yüksek oranda içilmektedir (Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 2013).
Çalışma sonuçlarına göre, sigara kullandığını belirten kadınların oranı %16,09 ile Türkiye ortalamasının altındadır. Günde içilen ortalama sigara ise 12 adettir.
5.2. Genel Tıbbi Hastalık Öyküsüne İlişkin Özellikler
TÜİK verilerine göre, 2010 yılı itibariyle ülkemizde yaşayan kadınlarda ortalama boy uzunluğu 161,4 santimdir. Ortalama kilo ise 66,9 kilogram düzeyindedir. Araştırmacılar ve klinisyenler tarafından, DSÖ (WHO-World Health Organization) ‘nün BKİ’ yi kullanarak yaptığı yetişkin ağırlık durumu kategorileri (<18,5 kg/m2 zayıf, 18,5 - <25,0 kg/m2 normal, 25,0 - <30,0 kg/m2 fazla kilolu,≥30,0 kg/m2 obez) kullanılmaktadır.(Sağlık Bakanlığı, 2012).
Araştırma sonuçlarına göre boyunuz kaç cm dir? sorusuna cevap veren 6226 kişinin ortalama boy uzunluğu 161,57 cm olarak bulunmuş ve kilonuz nedir? sorusuna cevap veren 6278 kişinin ortalama vücut ağırlığı ise, 66,18 kg olarak bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ülkemizde yaşayan kadınların ortalama boy uzunluğu ve vücut ağırlıklarıyla örtüşmektedir.
Çalışmaya katılan kadınların %31,09’u doktor tarafından tanı konmuş bir süreğen hastalığının olduğunu söylemiştir. Hastalıkların dağılımı incelendiğinde; endokrin sistem hastalıkları içerinde tip 1 ve tip 2 diyabet cevabı verenler %8,9 ile ilk sırada yer almaktadır.
T.C. Sağlık Bakanlığı 2011 İstatistik yıllığı verilerinde hekim tarafından teşhis edilen tip 1 ve tip 2 diyabet hastalığı 15 yaş üzeri kadınlarda %7,5 oranında görülmektedir. Aynı yıllığın ilk sırasında % 16,5 ile bel bölgesi kas iskelet sistem problemleri (Bel Ağrısı, Bel Fıtığı vb.) yer alırken çalışmada bu soruya cevap verenler bu hastalığı türünü hemen hiç belirtmemişlerdir.
Çalışmada endokrin sistem hastalıkları içerinde Troid %5,6 ile 2. sırada yer alırken Sağlık Bakanlığı verilerinde Troid % 5,5 oranındadır. Kadınlarda sıklıkla rastlanan kardiyovasküler hastalıklar içerisinde hipertansiyon hastalığı (%9,7) en çok rastlanan süreğen hastalık olarak belirlenmiştir. Sağlık Bakanlığı verilerinde ise bu oran % 16,8 olarak görülmektedir. Dünya genelinde meme kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen jinekolojik kanser türü serviks kanseridir. Serviks kanserinin görüşme sıklığı ülkeden ülkeye ve o ülkenin sosyoekonomik durumunun gelişmişliğine bağlı olarak değişmektedir. Amerika’da 2003 yılında 12200 yeni olgunun tanısı konmuş ve yine aynı yıl 4100 kadın, bu hastalıktan dolayı yaşamını
81 yitirmiştir. Amerika’da 100000’de 8,7 kadında serviks kanseri teşhis edilirken Haiti’de bu oran 100000’de 94 kadına kadar çıkmaktadır. (http://www.onkder.org) Çalışmada, doktorlar tarafından tanısı konmuş kanser türlerinde sorgulandığında; kadınların %1,8’i sadece kanser olduğunu ifade etmiş türü hakkında bilgi vermemiştir. Yine çalışma sonuçlarına göre, kanser türlerinin ailede en çok anne ve teyze/halada rastlandığı tespit edilmiştir.
5.3. Kadınların Menstrual Özellikleri
Yapılan araştırmalara göre, ülkelerin ırk, genetik özellik, beslenme ve yaşam koşullarına bağlı olarak değişen menarş ortalama yaşı ülkemizde 12-13’dür. Çalışma da menstrual gördüğünü belirten kadınların menarş yaşının ortalama 13 olması Türkiye ortalamasıyla örtüşmektedir.
Yapılan araştırmalardan kadınların %40’ının menstrual dönemi öncesi fiziksel ve ruhsal sorunların bir ya da birkaçını yaşadığı bilinmektedir.
Çalışmadan edinilen sonuçlarda, karında şişlik-ağrı, %72,42 gerginlik %46,41, memede şişkinlik-ağrı %42,58, baş ağrısı %34,46 en sık görülen sorunlar olarak tespit edilmiştir.
Menstrual kanamasının normal süreci 3-7 gündür. İlk günlerde daha fazla olan kanama giderek azalır, 7 günden fazla süren kanamalarsa uzun kabul edilmektedir.
Çalışmada kadınların ortalama menstrual kanaması 6 gündür. Menstrual kanamalarının başladığı dönemlerde bu kanamalar her ay aynı şiddette olmayabilir(http://www.gata.edu.tr/cerrahibilimler). Çalışma kapsamında, yoğun kanamalı döneme ilişkin soruyu cevaplayan 4693 kadından, 4447’si yoğun kanamalı
Çalışmada kadınların ortalama menstrual kanaması 6 gündür. Menstrual kanamalarının başladığı dönemlerde bu kanamalar her ay aynı şiddette olmayabilir(http://www.gata.edu.tr/cerrahibilimler). Çalışma kapsamında, yoğun kanamalı döneme ilişkin soruyu cevaplayan 4693 kadından, 4447’si yoğun kanamalı