T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAGEM TÜRKİYE KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI PROJESİ YÖNETİCİ ÖZETİ
3. ARAŞTIRMANIN TASARIMI
3.4. Soru Kâğıtlarının Geliştirilmesi ve Ön Deneme
3.4.4. Kadınların Obstetrik Özellikleri
Obstetrik özellikler grubu sorularında, görüşülen kişilere toplam gebelik, canlı doğum, abortus, küretaj, ölü doğum ve yaşayan çocuk sayısı ile ilgili sorular yöneltilmiş ayrıca konjenital anomalili çocuk, iri bebek, düşük doğum ağırlıklı bebek ve çoğul gebelik yaşanmışlıkları sorulmuştur.
Kadınların son gerçekleştirdikleri doğumlarına ilişkin son gebelik yaşı, son gebelikte doğum öncesi gidilen kontroller, alınan bakım hizmetleri, gebelikte yaşanan sağlık problemleri, doğum yapma şekilleri ile doğumu nerede yaptıkları, doğum sonrası yaşanan sağlık problemleri, emzirme durumları, istenilen çocuk sayıları, eş ile akrabalık durumları ve akrabalık var ise derecelerini kapsayan sorular yöneltilmiştir.
23 3.4.5. Aile Planlamasına Yönelik Özellikler
Anket soru formunda aile planlaması yöntemlerinin sorgulandığı grup içerisinde yer alan sorular son 12 ayı içeren dönem kapsamında sorgulanmış olup, aile planlamasında yer alan modern ve geleneksel yöntemleri kullanıp kullanmama ve daha önce kullanıp bırakma süreleri ile yöntemi bırakma nedenleri ve her hangi bir yöntem kullanmama nedenlerini içermektedir.
3.4.6. Kadınların Menopozal Özellikleri
Menopoza ilişkin sorular grubunda, en az bir yıldır menstruasyon görmeyerek menopoza girmiş kabul edilen kadınlardan, menopoza giriş şekilleri, menopoza giriş yaşları, menopoz döneminde hormon kullanımları, postmenopozal kanama durumları ve menopoz döneminde yaşadıkları sorunlar hakkında bilgi alınmıştır.
3.4.7. Kadınların Jinekolojik Özellikleri
Anket soru formunun son grubunu oluşturan jinekolojik özelliklere ilişkin sorular içerinde, kadın sağlığı ile ilgili şikayetlerin varlığı sorgulanmış, sorgularda vajinal akıntı özelliği, vajinal kaşıntı, vajinal yara, cinsel organlarda siğil, dizüri, disparonia, cinsel ilişki sırasında kuruluk, cinsel ilişki sonrasında kanama, üriner, inkontinas, infertilite, uterus prolapsusu, üreme organlarında kitle (kist/miyom) hangi çözümlerin gerçekleştirildiği, vajinal duş alışkanlığı ve duş yapma nedenleri, tampon kullanımı, jinekolojik muayene sıklığı, yaptırılan tetkik ve muayeneler yer almıştır.
3.5. Veri Toplama Faaliyetleri
Araştırmada veri toplama işlemleri, PGLOBAL proje ekibinin deneyimli Süpervizörlerinin denetiminde 62 deneyimli anketör tarafından gerçekleştirilmiştir.
Süpervizörler, SAGEM yetkilerinin de katıldıkları toplantıda Proje Müdürü tarafından eğitilmiştir. Eğitimler PGlobal ’in Ankara Ofis Merkezinde gerçekleştirilmiştir.
Anketör eğitimleri, alan çalışmalarının gerçekleştirileceği bölgelerde, bölge illerinde görev alacak anketörlere bölge merkezlerinde Proje Müdürü ve Takım Lideri tarafından verilmiş, eğitimlerden sonra eş zamanlı olarak 81 ilde alan çalışması başlatılmıştır.
Anket formları, Ankara ilinde Mamak ve Çankaya ilçelerinde, rasgele seçilen 50 hanede yaşayan kadınlarla görüşülerek ön deneme ile test edilmiş genel olarak uygulamanın alanda başarıyla yürütüldüğü görülmüştür. Anket soru formu uygulaması ardından gerçekleştirilen verilerin bilgisayara aktarma ve veri temizliği sonrası mevcut verilere istatistiksel analiz uygulanmış, çıkan sonuçlar raporlanarak SAGEM yetkililerine sunulmuştur.
Soru formu üzerinde düzeltilmesi ya da değiştirilmesi gereken sorular, alan çalışması eğitimleri öncesi revize edilmiş, revize soru formu SAGEM yetkililerince onaylanmıştır.
24 İllerde saha süpervizörleri, SAGEM yetkililerince verilen İl Sağlık Müdürlüklerinde görevli yetkili kişilerle alan çalışması öncesi, ilde alan çalışmasının süresini bildirmek ve ihtiyaç halinde ilişki sağlayabilecekleri iletişim bilgilerini vermek amacıyla görüşmeler gerçekleştirmişlerdir.
Anketörler alanda veri toplarken, anketörlerin gerçekleştirdiği anketlerin doğruluklarını tespit amacıyla Süpervizörler tarafından rastgele seçilen soru formları üzerinden alanda anket kontrol çalışması yapılmıştır. Alanda uygulamalar esnasında her hangi bir sorun ile karşılaşıldığında, ilgili firma koordinatörleri ile irtibata geçilmiş ve çözüm üretilmiştir. Firma koordinatörlerince aşılamayan sorunlarla karşılaşıldığında, SAGEM yetkililerinden destek alınarak sorunlara anlık olarak çözüm sağlanmıştır.
Alan çalışması sırasında yedek adres kullanılmamış, evde bulunmayan kişilerin hanelerine 3 kez ziyaret gerçekleştirilmiştir.
Araştırma kapsamında toplam 9290 hane ziyareti yapılmış ve 6364 hanede görüşme gerçekleştirilmiştir.
Üç ziyaret sonucu ulaşılamayan 2926 hane için anket soru formunda yer alan ilgili cevapsızlık seçenekleri işaretlenmiştir. Cevapsızlıkların oluşumunda iki önemli neden rol oynamıştır.
Hane halkından kaynaklanan nedenler;
Ziyaret edilen hanelerin çeşitli nedenlerle görüşmeyi kabul etmemesi ya da aralıklı sürelerle gerçekleştirilen her üç ziyarette hanede kimsenin olmayışı
Adres hatalarından kaynaklanan nedenler;
Mevcut adres listelerinde yer alan adreslerin, karakol, belediye ve çevre esnaflarına sorulmasına rağmen, bulunamayışı ve adresin yer aldığı noktada hane yerine cami, çeşme, iş yeri, harabe vb. bulunmasıdır.
Anket formunda yasa gereği 15-18 yaş grubunda yer alan denekler için veli onayı talep edilmiş ancak velilerin imza atma çekinceleri nedeniyle tam başarı sağlanamamıştır.
Onam İzni
Araştırma soru formlarına ilişkin Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi etik kurulundan 13.06.2013 tarih ve 18 sayılı karar ile onam izni alınmıştır.
3.6. Bilgi İşlem ve Analiz
Araştırmada nicel verilerin elde edildiği anket uygulamalarına ilişkin kontroller, alan kontrolü ve ofis merkezli kontrol olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Alan çalışması esnasında kontrol edilen anketler süpervizörler tarafından tesadüfî yöntemle seçilmiş ve seçilen anket adresinde yer alan hane ziyaret edilerek daha önce görüşülen kişiye
25 anket sorularından bazıları tekrar sorulmuştur. Sahada ziyaretleri tamamlanmış olan formlar 25.09.2013 tarihi itibariyle firma yetkililerine ulaşmaya başlamıştır.
Alandaki kontrollerin tamamlanması sonrasında, anketlerin ikinci kontrol aşaması, Ankara merkez ofisimizde görevli alan kontrolörlerince, her ilde uygulanan anket sayısının
%10’u oranında telefon ile aranarak gerçekleştirilmiştir. İhtiyaç duyulan illerde bu oran
%10’un üzerine çıkmıştır. Kontrol süreçleri tamamlanan anketlerdeki açık uçlu sorular, içerikleri göz önüne alınarak kodlanmıştır. Kodlama şemaları proje uzmanı tarafından kurumunuzun proje yetkilileri ile görüşülerek hazırlanmıştır. Kodlama işleri sadece merkez ofisimizde gerçekleştirilmiştir.
Anketler veri giriş öncesi aşağıda yer alan 4 aşamalı uygulamadan geçirilerek veri tabanına işlenmeye hazır hale getirilmiştir.
Uygulamalar;
Mevcut adres listelerindeki anketler ile sahadan dönen anketlerin adreslerinin eşleştirilmesi,
Anket soru formlarında yer alan “Cevapsızlık” seçenekleri tespit edilerek
“SAGEM Cevapsızlık Sayıları Tablosuna” işlenmesi,
Anket soru formlarına anket numarası verilmesi,
Açık uçlu soruların kodlanması.
Anketlerin içerik kontrollerinin yapılması;
Her ilden rastgele %10’luk bir oranla seçilen anket formlarının telefon kontrollerinin yapılmasıdır.
Kodlanan anketlerin, bilgi işlem ekibi tarafından hazırlanan veri tabanına girişleri yapılmıştır. Hazırlanan veri tabanı programı üzerinden Lisanslı SPSS 20 paket programına aktarılmış ve daha sonra aşama veri temizliği gerçekleştirilerek istatistiksel analizleri yapılmıştır.
26
4. BULGULAR
Raporun bu bölümünde kadınların temel sosyo-demografik özellikleri, genel tıbbı öyküleri, menstrual özellikleri, obstetrik özellikleri, aile planlamasına yönelik özellikleri, menopozal özellikleri ve jinekolojik özellikleri yani araştırmanın yapıldığı deneklerin vermiş olduğu bilgiler kapsamında tamamlayıcı özelliklerinden söz edilmiştir.
4.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların temel sosyo demografik özelliklerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların temel sosyo-demografik özelliklerinin yer aldığı yaş, öğrenim düzeyi, medeni durumu, aile tipi, evlilik yaşı ve evlilik sürelerine ilişkin bilgilerin dağılımı verilmektedir.
4.1.1. Yaş, Eğitim Düzeyi, Medeni Durum, Evlilik Yaşı, Evlilik Süresi, Aile Tipi Tablo 3. Çalışmaya Katılan Kadınların Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) Özellikler Diğer (İmam Nikahlı) 0,01
Toplam 100,00 Aile Tipi (n=6364)
Çekirdek aile (anne-baba-çocuklar) 81,18
Geniş Aile (aile büyükleri/akraba ile birlikte) 17,10
Parçalanmış aile (anne-baba ayrı) 1,28
Cevapsız 0,44 Toplam 100,00
27 Tablo 3. (DEVAM) Çalışmaya Katılan Kadınların Temel Özelliklerinin Dağılımı
İlk Evlilik Yaşı (n=4960) %
< 15 yaş 3,17 15-19 yaş 47,52 20-24 yaş 37,09 25-29 yaş 9,57
> 29 yaş 2,64 Toplam 100,00 medyan: 19, ort.: 20, Min.: 10, Max.: 45, SS: 3,88
Evlilik Süresi (n=4960)
1 yıldan az 0,30
1-5 yıl 12,17 6-9 yıl 9,92
10 yıl ve üzeri 77,60
Toplam 100,00 medyan: 20, Min.: 0, Max.: 54, SS: 12,49
Çalışmaya katılan kadınların %12,35’i 20 yaşından küçük, %24,21’i 20-29, %24,06’sı 30-39,%19,08’i 40-49, %20,31’i ise 50 ve üzeri yaş grubunda yer almaktadır. Kadınların
%50,38‘i ilköğretim mezunu iken, %22,12’si lise ve %11,57’si üniversite mezunu olduğu belirtmiştir. Aynı zamanda çalışmaya katılan kadınların %65,69’u evli olduğunu, %27,34’ü ise hiç evlenmediğini ifade etmiştir.
Kadınların %81,18’inin çekirdek aileye, %17,10’unun ise geniş aileye sahip oldukları görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınların ortalama ilk evlilik yaşının 20 olduğu görülürken, evlilik sürelerinin ise %77,60’lık oranla 10 yıl ve üzeri olduğu görülmektedir (Tablo 3).
Şekil 2. Çalışmaya Katılan Kadınların Yaş Dağılımı 12,35
24,21 24,06
19,08 20,31
0 5 10 15 20 25 30
< 20 yaş 20‐29 yaş 30‐39 yaş 40‐49 yaş > 50 yaş
28 Şekil 3. Çalışmaya Katılan Kadınların Öğrenim Düzeyi Dağılımı
10,45
4,44
50,38
22,12
11,57
0,65 0,40
0 10 20 30 40 50 60
Okur yazar değil
Okur yazar İlköğretim Lise Üniversite Lisansüstü Cevapsız
29 4.1.2. İstihdam Durumu ve Sosyal Güvence Kapsamı
Tablo 4. Çalışmaya Katılan Kadınların Sosyal Güvence Varlığı ile Gelir Getirici Bir İşte Çalışma Durumlarının Dağılımı
Özellikler % Sosyal Güvence Durumu (n=6364)
Var 62,99
Çalıştığını Belirten Bireylerin Yaptıkları İşlerin Dağılımı (n=616)
Düzenli ücretli çalışanlar 80,38 Yevmiyeli (gündelik) çalışanlar 8,00
Mevsimsel çalışanlar 2,22
Çıraklar, kursiyerler ve stajyerler (ücretle çalışanlar) 0,50
İşverenler 2,66 Kendi hesabına çalışanlar 5,92
Diğer (Teyzesine bakıyor) 0,32 Toplam 100,00
Çalışmayan Bireylerin Yaptıkları İşlerin Dağılımı (n=5748)
Kendi evinin işleriyle meşgul (ev hanımı) 77,07
Öğrenci 15,93
Emekli 3,65
İşsiz 3,18
Diğer 0,18
Toplam 100,00 Ekonomik Durum Değerlendirmesi (n=6364)
İyi 15,12
Orta 70,20
Kötü 14,35
Cevapsız 0,32 Toplam 100,00
Hanenize Gelir Getiren Kişi Sayısı (n=6364)
1 72,11
Çalışmaya katılan kadınların %62,99’ unun sosyal güvencesinin olduğu, %36,62’lik kısmının ise sosyal güvencesinin olmadığı görülmektedir. Kadınların %90,2’si çalışmadığını belirtirken, %9,8’i çalıştığını beyan etmiştir.
Çalıştığını ifade eden kadınların %80,38’i düzenli ücretli çalışan, çalışmayan kadınların ise %77,07’sinin ev hanımı olduğu görülmektedir. Baba ve eşten maaş alma ve köy işlerine gitme diğer çalışmama nedenleri arasında yer almaktadır.
30 Kadınların ekonomik durumlarını değerlendirmelerine bakıldığında; %70,20’si ekonomik durumlarını orta olarak nitelerken, %14,35’i ekonomik durumlarının kötü olduğunu ifade etmiştir.
Çalışmaya katılan kadınların %72,11’inin hanesine bir kişi gelir getirirken,
%0,69’unun evinde gelir getiren kimsenin bulunmadığı görülmektedir (Tablo 4).
Şekil 4. Kadınların Çalışma Şekilleri Dağılımı
Şekil 5. Kadınların Ekonomik Durumların Dağılımı 80,38
31 4.1.3. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölge
Tablo 5. Kadınların 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Merkezlerin Dağılımı
Uzun Süre Yaşanılan Merkez (n=6364) %
İl merkezi 32,95
İlçe merkezi 33,87
Bucak-köy 30,65 Yurtdışı 1,08 Cevapsız 1,44 Toplam 100,00
Çalışmaya katılan kadınların %32,95’i 12 yaşına kadar il merkezinde,%33,87’si ilçe merkezinde yaşarken, %1,08’lik kısmı ise yurt dışında yaşadıklarını belirtmiştir (Tablo 5).
Şekil 6. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Yer Dağılımı Tablo 6. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölgelerin Dağılımı
12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölge (n=6282) %
İç Anadolu Bölgesi 17,88
Marmara Bölgesi 19,15
Ege Bölgesi 12,97
Akdeniz Bölgesi 12,57
Karadeniz Bölgesi 15,16
Güneydoğu Anadolu Bölgesi 11,23
Doğu Anadolu Bölgesi 11,04
Toplam 100,00 Çalışmaya katılan kadınların 12 yaşına kadar yaşadıkları bölge dağılımları
incelendiğinde; kadınların %17,88’ i İç Anadolu Bölgesi, %19,15’ i Marmara Bölgesi,
%15,16’sı Karadeniz Bölgesi, %12,97’ si Ege Bölgesi, %12,57’ si Akdeniz Bölgesi, %11,23’ ü Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ve %11,04’ü Doğu Anadolu Bölgesinde yaşadığını belirtmiştir (Tablo 6).
32,95 33,87
30,65
1,08 1,44
0 5 10 15 20 25 30 35 40
İl merkezi İlçe merkezi Bucak‐köy Yurtdışı Cevapsız
32 Tablo 7. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölgelerin Dağılımı
Yurtdışında Yaşadıkları Ülkeler (n=63) %
Orta ve Yakındoğu Ülkeleri* 11,79
Kuzey Avrupa Ülkeleri** 31,45
Türk Cumhuriyetleri*** 20,08
Balkan Ülkeleri**** 34,52
Avustralya 2,16 Toplam 100,00
*Irak, İran, Suriye, Afganistan, **Almanya, Belçika, İsveç, İsviçre, ***Azerbaycan, Türkmenistan, Gürcistan, Moldova, Kırgızistan, ****Bulgaristan, Yugoslavya, Yunanistan Çalışmaya katılan kadınların 12 yaşına kadar en uzun süre yaşadıkları ülkelerin dağılımına bakıldığında %34,52’ si Balkan, %31,45’i Kuzey Avrupa, %20,08’ i Türk Cumhuriyetleri, %11,79’ u ise Orta ve Yakındoğu Ülkelerinde yaşadıklarını belirtmiştir (Tablo 7).
4.1.4. Sigara Kullanımı
Tablo 8. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanma Durumu Dağılımı
Sigara Kullanma Durumu (n=6364) %
Hayır, hiç kullanmadım 81,21 Evet, kullanıyorum 16,09 İçiyordum bıraktım 2,64
Cevapsız 0,06 Toplam 100,00 Çalışmaya katılan kadınların %81,21’ i hiç sigara kullanmamışken, %16,09’unun
sigara kullandığı görülmektedir. İçiyordum bıraktım diyen kadınların oranı ise %2,64’dür (Tablo 8).
Tablo 9. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanım Alışkanlıklarının Dağılımı
Özellikler Ortalama Medyan Min Max SS
Sigaraya Başlama Yaşı (n=1178) 20 18 9 51 5,78 Sigara Kullanma Süresi (yıl) (n=1178) 17 16 1 47 10,02 Sigara Miktarı adet/gün (n=1178) 12 10 1 60 8,34
Çalışmaya katılan kadınlar arasında, hayatının bir döneminde sigara kullanmış bireylerin ortalama sigaraya başlama yaşı 20 olarak görülmektedir. Yine aynı bireylere bakıldığında ortalama 17 yıl sigara kullandıkları ve günde ortalama 12 adet sigara tükettikleri gözlenmektedir (Tablo 9).
33 4.2. Kadınların Genel Tıbbi Öyküsü
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların genel tıbbi öykülerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların fiziksel özellikleri (Boy, Kilo, BKİ) , kendisinde ve ailesinde görülen kronik hastalıklara ilişkin verilerin dağılımı yer almaktadır.
4.2.1. Fiziksel özellikler (Boy, Kilo, BKİ)
Tablo 10. Kadınların Ortalama Boy ve Kilo - BKİ(Beden Kitle İndeksi) Değerleri Dağılımı(%)
BKI (Beden Kitle İndeksi) (n=6211) %
Zayıf (0-18,4) 6,50
Normal (18,5-24,9) 44,95
Fazla Kilolu (25-29,9) 29,15
1. Sınıf Obez (30-34,9) 13,58
2. Sınıf Obez (35-44,9) 5,45
Obez Üstü (45 ve üzeri) 0,38
Toplam 100,00
Boy ve kilo bilgisini aynı anda veren kadınlar üzerinden değerlendirilmiştir.
Boy / cm ( Ort.: 161,57, Min.: 97, Max.: 197, SS: 6,31) (n=6226) Kilo / kg ( Ort.: 66,18, Min.: 40, Max.: 140, SS: 13,70) (n=6278)
Çalışmaya katılan kadınların boy ortalaması 161,57 cm; kilo ortalaması ise 66,18 kg’dır.
Çalışmaya katılan kadınların %44,95’ inin normal kiloda olduğu görülmektedir. 1.
sınıf obez olan kadınların oranı %13,58 iken 2. sınıf obez olan kadınların oranı %5,45dir (Tablo 10).
Şekil 7. Kadınların Beden Kitle İndeksi (BKİ) Değerleri Dağılımı 6,50
Zayıf Normal Fazla Kilolu 1. Sınıf Obez 2. Sınıf Obez Obez Üstü
34 4.2.2. Kronik Hastalıklar
Tablo 11. Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar Dağılımı
Kronik Hastalık (n=6364) Kendisi % Ailesi %
Var 31,09 54,88
Yok 68,91 45,12
Toplam 100,00 100,00
Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar
Solunum Sistemi Hastalıkları 5,33 1,17
Romatizmal Hastalıklar 5,60 0,34
Endokrin Sistem Hastalıkları 14,54 31,30
Kardiyovasküler Hastalıklar 14,60 60,79
Psikolojik Hastalıklar 2,10 0,03
Bulaşıcı Hastalıklar 0,20 0,04
Kanser 1,80 13,46
Engellilik 0,30 0,08
Hematolojik Hastalıklar 0,53 -
Dermatolojik Hastalıklar 0,15 0,13
Sinir Sistemi Hastalıkları 2,92 0,50
Kas İskelet Sistemi Hastalıkları 0,37 0,37
Üriter Sistem Hastalıkları 0,40 0,83
Sindirim Sistemi Hastalıkları 1,11 0,44
Göz Hastalıkları 0,11 0,04
Jinekolojik Hastalıklar 0,15 -
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları 0,17 0,02
Bağışıklık Sistemi Hastalıkları 0,01 -
Çalışmaya katılan kadınların hastalık tanıları incelendiğinde; kronik hastalığı olan kadınların oranı %31,09 dur. Aile bireylerinin en az birinin kronik hastalığa sahip olma oranı
%54,88 iken her hangi bir kronik hastalığı bulunmayanların oranı % 45,12’dir.
Kadınların kendilerinde ve ailelerinde en yüksek oranla endokrin sistem ve kardiyovasküler hastalıkların var olduğu görülmektedir. Aynı zamanda aile bireylerinde yüksek oranla bulaşıcı hastalık varlığı da dikkat çekmektedir (Tablo 11).
35 Şekil 8: Kronik Hastalık Varlığı Dağılımı
Şekil 9. Çalışmaya Katılan Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar Dağılımı
0 10 20 30 40 50 60 70
Solunum Sistemi Hastalıkları Romatizmal Hastalıklar Endokrin Sistem Hastalıkları Kardiyovasküler Hastalıklar Psikolojik Hastalıklar Bulaşıcı Hastalıklar Kanser Engellilik Hematolojik Hastalıklar Dermatolojik Hastalıklar Sinir Sistemi Hastalıkları Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Üriter Sistem Hastalıkları Sindirim Sistemi Hastalıkları Göz Hastalıkları Jinekolojik Hastalıklar Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bağışıklık Sistemi Hastalıkları
Ailesi Kendisi
36 4.3. Kadınların Menstrual Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların menstrual özelliklerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların menstrual özelliklerinin yer aldığı premenstrual sendrom (PMS) yaşama durumları, dismenore ve amenore özellikleri ile menstrual dönemde kullandıkları ürünlere ilişkin veriler incelenmektedir.
4.3.1. Menstruasyon Görme
Tablo 12: Kadınların Menstruasyon Görme Durumları ile Menstruasyon Görmeme Nedenlerinin Dağılımı
Menstruasyon Görme Durumu (n=6364) %
Evet 74,34
Hayır 25,50 Cevapsız 0,16 Toplam 100,00 Menstruasyon Görmeme Nedeni (n=1682)
Henüz menstruasyon görmeye başlamama 0,47
Gebelik 7,22 Normal Menarş 9-16 yaş 98,26 Geç Menarş > 16 yaş 1,74
Toplam 100,00 Menarş Öncesi Bilgi Alma Durumu (n=4693)
Evet 59,69
Sağlık personelin 1,31
Diğer (kuran kursu, komşu) 1,02 Çalışmaya katılan kadınların %74,34’ü menstruasyon gördüklerini, %25,50’si ise
menstruasyon görmediklerini belirtmiştir. Menstruasyon görmeme nedenleri arasında sırasıyla; menopoz (en az 12 ay menstruasyon görmeme) döneminde olmaları (%87,61), gebelik yaşıyor olmaları (%7,22) ve lohusa olmaları (%3,86) yer almaktadır. %0,47’lik kesimin ise henüz menstruasyon görmeye başlamadıkları dikkat çekmektedir.
37 Diğer menstruasyon görmeme nedenleri arasında ise kansızlık ile birlikte ilaç tedavisi görmeleri yer almaktadır.
Çalışmaya katılan kadınların menarş yaşı ortalamasının 13 olduğu görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınlarda erken menarş gözlenmemiş olup, %98,26’sının menarş yaşının normal olduğu, %1,74’ünün ise menarş yaşının geç olduğu görülmektedir.
Menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirten kadınların oranı %59,69 iken menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olmadığını belirten kadınların oranı
%38,86’dır.
Menstruasyon olmadan önce menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirten bireylerin, menstruasyon dönemi ile ilgili bilgiyi nereden aldıklarının dağılımı incelendiğinde; kadınların %83,87 oranında ailelerinden bilgi aldıkları görülmektedir.
Diğer bilgi edinilen ortamlar arasında ise kuran kursu ve komşular yer almaktadır (Tablo 12).
Şekil 10. Kadınların Menstruasyon Görme Durumu Dağılımı
38 Şekil 11. Kadınların Menstrual Görmeme Nedenleri Dağılımı
Şekil 12. Kadınların Menarş Yaşı Dağılımı
Henüz menstruasyon
görmeye başlamadım; 0,47
Gebelik; 7,22
Lohusalık; 3,86
Menopoz; 87,61 Diğer; 0,85
98,26
1,74 0
20 40 60 80 100 120
Normal Menarş Geç Menarş
39 4.3.2. Menstruasyon Periodları
Tablo 13: Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı Özellikler
Menstruasyon Periodlarının Durumu (n=4693) %
Düzenli 84,11 Düzensiz 14,84 Hatırlamıyor 0,52 Cevapsız 0,53 Toplam 100,00 Menstruasyon Period Düzensizliği Yaşanma Süresi (n=678)
0-5 Yıl 64,97 6-10 Yıl 9,11 11-15 Yıl 2,01 16-20 Yıl 1,53
≥21 2,73
Sürekli (Menarş Yaşı Belirtilmemiş) 0,97
Cevapsız 17,71 Hatırlamıyor 0,96 Toplam 100,00
Kadınların %84,11’i Menstrual periodlarının düzenli olduğunu belirtirken, %14,84’ü düzensiz olduğunu belirtmiştir. Menstruasyon period düzensizliği yaşama sürelerinin dağılımı incelendiğinde; çalışmaya katılan kadınların %64,97’sinin 0-5 yıldır menstruasyon periodunun düzensiz olduğu görülmektedir (Tablo 13).
Şekil 13. Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı 84,11
14,84
0,52 0,53
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Düzenli Düzensiz Hatırlamıyor Cevapsız
40 4.3.3. Menstrual Siklus
Tablo 14. Kadınların Menstrual Siklus Özelliklerinin Dağılım
Menstruasyon Siklusu Bilme Durumu (n=4693) %
Biliyor 93,63
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı Günlerini Bilme Durumu-Gün (n=4447)
< 7 gün 99,53
≥ 7 gün 0,47
Toplam 100,00
Ort.: 3, Min.: 0, Max.: 8, SS: 0,94
Menstruasyon Kanamasıyla İlgili Tedavi Alma (n=4693)
Gerekmedi 87,79
Tedavi oldum 11,56
Cevapsız 0,65
Toplam 100,00
Ara Kanama Durumu-Gün (n=4693)
Evet 12,86
Kadınların menstrual siklusu bilme durumları incelendiğinde; %93,63’lük oranla menstrual siklusu bildikleri, %6,2’lik oranla ise bilmedikleri görülmektedir.
Kadınların menstrual sürelerine bakıldığında, menstrual sürelerinin çoğunlukla 3-7 gün aralığında sürdüğü (%91,1) görülmektedir. Kadınların menstruasyon sikluslarınun
%90,79’luk oranla 21-35 günde bir gerçekleştiği görülmektedir. Ortalama sürenin ise 27 gün olduğu görülmektedir.
Yoğun kanamalı menstrual gün sayısı 7 günden az olan kadınların oranı %99,53 iken, 7 ve daha fazla gün yoğun kanama yaşayan kadınların oranı %0,47’dir. Kadınların menstrual siklus döneminde ortalama 3 günlerinin yoğun kanamalı geçtiği görülmektedir.
41 Menstrual siklus ile ilgili herhangi bir tedavi olma gereği duymayan kadınların oranı
%87,79’dur. %11,56’lık kesimin ise tedavi olduğu görülmektedir. Aynı zamanda kadınların
%85,12’lik yüksek oranla iki menstrual dönemi arasında ara kanamalarının olmadığı görülmektedir. İki menstrual dönem arasında kanamalarının olduğunu belirten kadınların ise kanama sürelerinin ortalama 3 gün olduğu görülmektedir (Tablo 14).
Şekil 14. Menstrual Süresi Dağılımı
Şekil 15. : Menstrual Siklus Dağılımı 1,14
91,10
7,76 0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
< 2 gün 3‐7 gün > 8 gün
6,82
90,79
2,39 0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
< 21 gün 21‐35 gün > 35 gün
42 4.3.4. PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama
Tablo 15. Kadınların PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılım
PMS Yaşama Durumu (n=4693) %
Evet 56,91
Hayır 41,76
Hatırlamıyor 0,67
Cevapsız 0,66
Toplam 100,00
PMS Sorunları (n=2593) %
Baş ağrısı 34,46
Karında şişlik, ağrı 72,42
Gerginlik 46,41
Memede şişkinlik, ağrı 42,58
Ağlama isteği 11,63
Halsizlik 27,58
Bulantı-kusma 13,83 İştah bozukluğu 8,58
Diğer 10,53
Kadınların %56,91’i premenstrual dönemde rahatsızlık yaşadığını belirtirken,
%41,76’sı herhangi bir rahatsızlık yaşamadığını belirtmiştir. Yaşanılan rahatsızlıklar ise sırasıyla karında şişlik-ağrı (%72,42), gerginlik (%46,41), memede şişlik-ağrı (%42,58) olarak gözlenmektedir. Diğer PMS sorunları arasında ise bel, sırt, ayak, bacak ve kasık ağrısı ile birlikte sivilce sorunları yer almaktadır (Tablo 15).
Şekil 16. Kadınların Premenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılımı 56,91
41,76
0,67 0,66
0 10 20 30 40 50 60
Evet Hayır Hatırlamıyor Cevapsız
43 4.3.5. Dismenore Özellikleri
Tablo 16. Dismenore Özelliklerinin Dağılımı
Dismenore Yaşama Durumu (n=4693) %
Evet 57,58 Hayır 41,80 Hatırlamıyor 0,05
Cevapsız 0,57 Toplam 100,00 Dismenorenin Günlük İşlere Olumsuz Etkisi (n=2629)
Evet 31,41 Hayır 40,65 Bazen 27,80 Hatırlamıyor 0,15
Toplam 100,00 Dismenore yaşadığını belirten kadınların oranı %57,58 iken dismenore yaşamadığını
Toplam 100,00 Dismenore yaşadığını belirten kadınların oranı %57,58 iken dismenore yaşamadığını