Katılımcıların Politik Eğilimlerinin Ailesel ve Çevresel Faktörlerinin

Değerlendirilmesi

AraĢtırmaya katılan katılımcılara, kendilerine yakın olan siyasi düĢünceler nelerdir sorusu sorulmuĢtur. Alınan cevaplar temel olarak dört Ģekilde kategorize edilebilir.

140

1) Sol görüĢe yakın olanlar, 2) Sağ görüĢe yakın olanlar,

3) Atatürkçü veya Atatürk milliyetçisi olarak adlandıran gruplardır,

4) Herhangi bir siyasi görüĢü olmayanlar.

Sol görüĢü benimseyenler; ilerici bakıĢ açısı, özgürlük, eĢitlik ve sosyal dayanıĢma gibi bazı kavramlar üzerinde ortak paylaĢımı benimserler. Sol görüĢü savunanlar, reformist değiĢimlerin yanı sıra insanların eĢit bir ekonomik gücü olması için devletin ekonomik piyasaya müdahalesinin de gerekliliğini savunurlar. Sol görüĢ, toplum içerisinde eĢit Ģartlar içerisinde olmayan sosyal gruplar Ģekilde toplumun ayrıldığını, siyasi iktidarın bu sosyal grupları toplumu sosyal dayanıĢmaya ve adalete doğru götürmesi gerektiğini savunmaktadırlar. (Bati, 2015)

Sağ görüĢü savunanlar ise, bireyin özgürlüğünü ön plana çıkarmaktadır. Bundan dolayı devletin toplumsal düzende aktif rol almamasını dile getirmektedirler. Ancak sosyal ve kültürel etkinliklerde devletin kontrolü ele almasını düĢünmektedirler. Bireyin ekonomik atılımlarında cesaretlendirilmesi gerektiği ve herhangi bir engel konulmaması gerektiğini düĢünmektedirler. Sol görüĢü benimseyenlerin tam tersi kiĢinin sağlık ve eğitim harcamalarının devletin ödemesini reddederler. Var olan düzenin muhafaza edilmesi gerektiğine inanırlar. (Bati, 2015)

Atatürkçü veya Atatürk milliyetçiliği savunan görüĢ ise, “Türk halkını akıl ve bilimsel gelişmeler tarafından belirlenmiş ahlaki bir yaşayışa kavuşturmayı benimsemiş olan Atatürk‟ün fikir ve eylemleri etrafında bir araya gelenleri ifade etmektedir. Atatürkçülük olarak da adlandırılan „„ Altı Atatürk İlkesi‟‟nin temel amacı; Türkiye Cumhuriyeti‟ni çağdaş bir devlet olarak sonsuza kadar yaşatmaktır. Devletin ve toplumun ana hedeflerini sağlam bir rehber niteliğinde dengede tutan bu fikirler kümesi; “Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Lâiklik ve İnkılâpçılık” olarak sıralanmıştır.” (Kayıran & MetintaĢ, 2013, s. 581)

Bireylerin siyasi düĢüncelerinin oluĢmasında anne ve babalarının, doğup büyüdükleri mahallelerinin, ergenlik dönemine kadar özellikle birlikte vakit geçirdikleri kiĢilerin siyasi düĢüncesi ile paralellik taĢıdığı söylenebilir. Çünkü habitus aynı zamanda siyasi görüĢün oluĢmasında önemli bir yapıdır. (Bourdieu P. , Pratik Nedenler, 1995) Katılımcılar, sosyal çevrelerini oluĢtururken de kendi görüĢlerine yakın insanlarla sosyal iliĢkiler içerisinde oldukları görülmüĢtür. Herhangi bir siyasi düĢüncesinin olmadığını dile getiren katılımcılar da vardır.

Dini, milliyetçi görüĢleri hayat tarzında baskın olan katılımcılar özellikle sağ görüĢe yakın olduklarını belirtmiĢlerdir. Katılımcıların söylemleri benzer olmasa da bir birleri ile paralel düĢünce içerisinde olduğu görülmüĢtür. Katılımcıların ailesinden gelen siyasi görüĢlerini muhafazakâr bir yapının içerisinde harmanlandığı görülmüĢtür. Sağ görüĢü savunan katılımcılar kendi destekledikleri muhafazakâr parti dıĢında bir partiyi destekleyenlerle görüĢmek istemediklerini dile getirmiĢlerdir.

Esnaf(E): “Ailem hacıdır benim. Dinimize bağlı insanlarız. Ben de öyleyim elhamdüllah Müslüman‟ız. Ölümüne Ak partiliyiz ve Allah başımızdan eksik etmesin. Hem kafama göre insanlar vardır. Bir kere reisi sevmeyen adamla işim olmaz. Ha konuşurum ama öylesine konuşurum. Herkes bir laf ediyor ya bu adamın yaptığı hizmetleri nasıl bu kadar görmezden gelirler. Ak partiden önce her yer çöptü kokuyordu İstanbul. Bunları görmeyen adamlarla işim olmaz benim.”

Mimar (E): “Ailem muhafazakâr yapıya sahip bir aile ve bu ortamda büyüdüm bende muhafazakarım ama İstanbul‟da her çeşit insanla karşılaşıyorsunuz keskin çizgilerinizde olsa yumuşamaya başlıyor bu düşünceleriniz. Genellikle kendi düşüncelerimden insanlarla ilişkilerim olur, ben genellikle kendi çevremi etkilerim sosyal çevrem beni etkilemez.”

ĠĢçi(K): “Babam Tansu çilleri çok severdi rahmetlik bizde hep lambaya oy veriyoruz. Bizim adam Recep Erdoğan‟ı çok sever ben de ona veriyorum aklım ermez o işlere. Çalışmaktan kimseyi görmüyorum ki bir Elif abla var kapı komşumuz onunla konuşuyorum, biz de öyle şeyler konuşmuyoruz ki”

142

Ġtfaiyeci (E): “Ailem muhafazakâr görüşlüdür. Ak partilidir. Benimde görüşlerim onların evde konuşmasından dolayı etkilendi ama sosyal medya olsun farklı görüşlerden insanlar olsun bu görüşümü kırdı ama kökenim değişmedi diyelim, siyasi görüşümü açıklamam memurum adamım olmaz sonra maazallah (gülüyor).İstanbul‟da yaşamanın şöyle bir avantajı var 72 milleten insan var bunların görüşleri de farklı hayatları da farklı ister istemez etkileniyor insan ama arkadaş çevremin çoğunlu kendi görüşümden.”

Kuaför (E): “Annem Ak partili babam da ak partili bunlardan bende etkilendim doğal olarak ama 50 yaş üstü kişiler düşünceleri kalıplaşmış değiştiremezsin ama ben doğruları ve yanlışları söylerim direk. Kimseden çekinmem.”

Muhafazakâr ailede yetiĢen kadın güvenlik görevlisi ailesinin siyasi görüĢüne göre Ģekillendiği, yaptığı iĢten dolayı siyasi düĢüncelerinin kırıldığı, Ġstanbul seçimlerinde ilk defa CHP‟ye oy verdiğini dile getirmiĢtir. Kız yurdunda çalıĢan katılımcı, çalıĢtığı yerde birçok insan ile sosyalleĢmesinin ilk defa CHP‟ye oy vermesine neden olduğunu dile getirmiĢtir.

Güvenlik Görevlisi (K): “Ailem kapalı bir aile ben de bu şekilde büyüdüm. Etkilendim ve onlara göre şekil aldım. Kız öğrenci yurdumda çalışmamdan dolayı çok farklı kızlarla tanışıyorum onların bana söyledikleri şeyler bazen kafamı karıştırıyor. Hatta ilk defa bu sene CHP‟ye oy verdim. Etkilemedi desem yalan olur tabi ki onlara göre şekil aldık. Her yeni insan farklı görüş demek tanıdığım insanlara göre yeni yeni şeyler öğreniyorum.”

Sol görüĢe yakın olan katılımcıların da aynı Ģekilde ailelerinin siyasi görüĢleri ile paralellik oluĢtuğu görülmüĢtür. Genel olarak katılımcılar destekledikleri parti ismini vermekten çekinmektedirler. Bu katılımcıların sosyal çevrelerini oluĢtururken kendi görüĢlerine yakın kiĢilerden oluĢturulduklarını vurgulamıĢlardır.

Psikolog(K): “Sol görüşlü ve alevi bir aileye sahibim, bizim evde siyaset konuşulur ama kimse kimseye sen bunu düşüneceksin denilmedi bundan dolayıdır da evet bu görüşle büyüdüğüm için mutlaka onlardan etkilendim. Sosyal çevrem genel olarak benimle aynı görüşe sahip insanlardan oluştuğu için karşılıklı olarak birbirimizi beslediğimizi düşünüyorum Ben tek başıma tamamen onlardan etkilenmedim ya da tek başıma etkilemedim.”

HemĢire(K): “Ailem sol görüşlüdür. Dersim‟li olduğum için bizim başka görüşlü olmamız görülmemiştir. ( gülüyor) Etkisi de onlar korktukları için apolitik olmamı isterlerdi ama sakınılan göze çöp batar. Apolitik olmadım yetiştiğim ortam etkisi ile çiçek açtım (gülüyor) Arkadaş çevrem hep benim gibi düşünen biriler. Farklı görüşten kişileri içimize alınca zaten patlak veriyor bir süre uzak dursunlar bizden bu konuda biraz despotum galiba”

Avukat (E): “Var. Görüşü soldur. Ben de o görüşü savunmaya devam ediyorum etkilendim. Karışık. Çünkü her insan farklı düşünceye sahip doğru olanı değil tartışılan konular ilgimi çeker. Bunun için etkilendiğim ve etkilediğim çevrem olduğunu düşünüyorum”

Psikolog (E): “Ailem sol görüşlüdür. Benim politik görüşümde doğrudan etkilemişlerdir. Ancak bana ifade özgürlüğü hakkı verilmiştir. Zorla bir ideoloji dayatmamışlardır. Hem etkilendiğimi hem de etkilediğimi düşünüyorum. Ancak sosyal çevreden çok aileden gelen bilgiyi dışarıda deneyimleyebilmek bende daha çok etkili olmuştur. Saygılı bir şekilde tartışmanın olduğu yerde her zaman güzel fikir alışverişleri olmaktadır.”

Atatürkçü olduğunu söyleyen katılımcılar, Atatürk fikirlerinin benimsenmesini siyasi bir görüĢ olarak belirtmiĢlerdir. Keskin çizgilerle ile bunu belirtmekten çekinmemiĢlerdir. Anne ve babalarının bu görüĢü kendilerine aktardıklarını dile getirerek, kendinden sonra nesile de aynı Ģekilde aktaracaklarını dile getirmiĢlerdir. Fikir söylem birliği olmasa da kurdukları cümleler ile aynı paralellikte görüĢlerini dile getirmiĢlerdir.

Gelir Uzmanı (K): “Babam bizi Atatürk milliyetçisi olarak yetiştirdi ama muhafazakâr milliyetçi olarak yetiştirmedi. Mesela benim ailem MHP‟li ve Yozgatlı ama ben hiçbir zaman baskı ya da oy verirken babam şu partiye vereceksin diye

144

dayatmadı bizim evde özgürlük vardı. Kişinin önce birey olduğunu söyledi bende bu düşüncelerimle başladım ama okuyup sorguladıkça kendi düşüncelerimi oluşturdum. Ben kendi düşüncelerime göre sosyal çevremi oluşturdum. Ben çok şanslıydım babam bizi çok özgür yetiştirdi ve bende öyle bir çevre oluşturdum. Uyan arkadaşlarım da var buna saygı gösterende bu düşüncelerime saygı gösteriyorsa sıkıntı olmaz benim için.”

ĠĢçi (E): “Alevi olduğumuz için alnımıza yazılmış Atatürkçülük nasıl bir ortamda yetişirsen sende o şekle göre kalıp alırsın Eren bey, Bizim mahallede herkes birbirini tanıyor. Köyden gelenler buralarda ev tuttu alevi bir çevrem var ailemde öyle CHP‟liyiz. Arkadaş çevremde benim gibi düşünüyor.”

Muhasebeci (E): “Benim aile göçmen. Selanik göçmenidir. Atatürkçüdür. Atatürk‟ün fikirleri ideoloji ise ben de sonuna kadar Atatürkçüyüm. Ailem bizi hep Atatürkçü yetiştirdi ve ben de çocuklarımı aynı şekilde yetiştireceğim.”

Mimar (K): “Ailem vatansever bir ailedir. Atatürk milliyetçisidir. Ben de böyle düşünürüm. Kırmızıçizgim Atatürk‟tür. Üniversitede etkilendiğim insanlar oldu, hocalarımın bizi yönlendirmesi çok oldu. kapalı bir insandım ama şimdi daha açık bir insan oldum. Arkadaşlarım arasında her düşünceden insanlar var daha güzel oluyor monoton bir arkadaş çevresi sıkıcı olur ya”

Katılımcılardan erkek güvenlik görevlisinin aileden muhafazakâr olduğu, sosyal çevresinden dolayı görüĢlerinin değiĢtiğini dile getirmiĢtir. Siyasi görüĢünün değiĢmesinde en büyük etken olan Halk Evleri‟ne gitmesine vurgu yapan katılımcı bu sayede kitap, sanat ve toplumsal duyarlılıkla tanıĢtığını dile getirmiĢtir.

Güvenlik Görevlisi (E): “Tabi etkiledi benim çevrem ve tanıştığım kişiler çok değerli insanlardı bugünkü düşüncelerimin mimarıdırlar. Benim ailem sağ görüşlüydü, Ordu‟da bizim mahallede Halk Evleri vardı oraya giden arkadaşlarım ile gittiğimde orada kitap ile sanat ile toplumsal duyarlılık ile tanıştırdılar aileme kalsaydım belki bugün eleştirdiğim her şeyin başrolünde olacaktım.”