Karara Katılma

Karar verme sürecine kimlerin katıldığına yönelik okul yöneticilerinin deneyimlerini paylaşmaları istenmiştir. Ortaya çıkan görüşler kararlara öğretmenlerin, velilerin ve öğrencilerin katıldığını göstermektedir. Öğretmenlerin katılımının öğretmenler kurulu, zümre öğretmenler kurulu gibi farklı kurul ve komisyonlar vasıtasıyla olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca hızlı karar alınması gereken durumlarda birebir görüşmelerle kararlar alınabilmektedir. Kararlara veli ve öğrencilerin katılımı orta düzeyde olmakla beraber genellikle okul aile birliği toplantıları, veli toplantıları, birebir görüşmeler ve anketler yardımıyla olduğu görülmektedir. Özel okullar açısından da benzer süreçlerin yaşandığı görülmektedir. Aşağıda katılımcı görüşlerine yer verilmiştir.

(Y1, D, O): “Okul içerisinde okul idaresi ve öğretmenlerin katılımı ile karar alma süreçleri değişmektedir. Okulun mali konularında karar alma süreçlerinin içerisine tüzel kişiliği bulunan okul aile birlikleri de katılmaktadır. Fakat bir tüzel kişilik olduğu için, herhangi bir kanuni bağlayıcılığı çok fazla olmadığı için okul aile birlikleri biraz göstermelik olarak süreç içerisinde yer almakta. Daha çok okul aile birliği adına okul müdürü daha etkin rol almakta. Bu ne kadar doğru tartışılır. Keşke kültür ve ekonomik düzeyi yüksek olan bir toplum yapımız olsa okul aile birlikleri orada daha etkin çalışabilir. Ama bizim bulunduğumuz kurumda karar alma sürecinde okul aile birliğinin çok fazla etkin olduğunu söylemek doğru olmaz. Ama okul içerisindeki öğrencilerin eğitim süreci ile ilgili karar alma süreçlerinde, sonuçta biz her ne kadar yönetim kısmında bulunan 4 idareci de olsak bu okulda, çocuklarla birebir iletişim içinde olan öğretmenler bulunduğu için öğretmenleri bu kararlara dâhil etmek zorundayız. Aksi takdirde nasıl biz bakanlığımızın direk en üst noktadan aldığı

kararları alt noktada eleştirebiliyorsak öğretmenler de bizim aldığımız kararları kendilerinin dâhil olmadığı bir süreçte eleştirip bu kararlara katılmayabilir. Sonuçta etkilenen öğrenciler olmaktadır.”

(Y2, D, İ): “Eğer sadece bizim eğitim öğretim ile ilgili bir durumsa öğretmen arkadaşlarla ve beraber hep beraber karar veririz. Ama diyelim ki velinin de katılacağı bir süreç ya da yapılacak bir sınav ya da herhangi bir durum olduğu zaman, okulumuzda diyelim ki destek eğitim odası var onunla ilgili veliyi de haberdar ediyoruz. Ondan bir onay belgesi alıyoruz, bu uygulayacağımız süreç ile ilgili ona bir açıklama yapıyoruz. Tek tek çağırıyoruz görüşme yapıyoruz. Ya ben görüşüyorum ya rehber öğretmenimiz ya da sınıf öğretmenimiz. Velinin de mutlaka tabii ki yapacağımız her şeyden haberi oluyor. (…). Mesela 3 tane toplamda bizim öğretmenler kurul toplantımız vardır. Bir sene başında bir dönem ortasında bir de sene sonunda. Ama ben araya çok toplantılar yaparım. Mesela e-okul iş ve işlemleri ya da velilerden gelen bir şey olduysa, okulla ilgili bir şikâyet ya da bir rahatsızlık durumu söz konusuysa hemen bir toplantı yaparım. Böyle bir durum var bununla ilgili ne önlem alınabilecek, ne yapabiliriz gibi toplantıları evet çok sık yaparım.”

(Y3, D, İ): “Okuldaki eğitim öğretim süreçlerinde en önemli aşama karar süreci. Kararda yapılacak işin niceliği - niteliği araştırıldıktan sonra bütün paydaşların karara katılımının sağlanması çok önemli. Çünkü aldığınız kararın sonuçta başarıya ulaşması diğer öğretmenlerin ve çalışanların, diğer müdür yardımcılarının o kararı içselleştirerek yürürlüğe geçirilmesi konusunda istekli hale getirilmesi için karara ortak olmaları gerekir. Bu süreci tamamlayamazsanız, onları ortak edemezseniz alacağınız karara, tek başınıza aldığınız karar yanınızda kalır. O nedenle bütün çalışanları, arkadaşlarınızı karara ortak etmeniz gerekiyor.”

(Y4, D, A): “Eğer sınıflarla ilgili, okuldaki eğitimle ilgili bir şeyse öğretmenlerle birlikte karar alıyoruz. Herkes fikrini açık, net söylüyor neden olduğunu. Daha sonra çoğunluğa göre eksi ve artılarını tartışıyoruz. Birlikte karar alıyoruz. Velilerin fikri olacağı şeylerde de evlere anket gönderiyorum. Çoğunluk ne istiyorsa öyle yapıyorum. Okul bahçemizi düzenlemek istedik mesela çocuklara mini anket yaptık ne olmasını istersiniz diye, öğretmenlerimizin de fikrini aldıktan sonra. İstekleri var güzel basit şeyler ama güzel şeyler de var. Onları da ona göre ayarlıyoruz. Karar almaya ilgilileri dâhil ettiğiniz zaman görmediğiniz tarafları analiz edebiliyorsunuz.” (Y7, D, O): “Okulumuzda hem öğrencilerin, öğretmenlerin zaten karar alma sürecine katkısını göz önünde bulunduruyoruz. Ama öğrencilerin de önemine dikkat ediyoruz, karar alma sürecine katkıda bulunmasını sağlıyoruz. Velilerin de katkıda bulunmasını sağlıyoruz. Bunu da veli toplantıları aracılığıyla ya da bazen sınıf rehber öğretmenlerinin kendileri sınıf düzeyinde yaptığı toplantılar aracılığıyla karar alma süreçlerine katkıda bulunmalarını sağlıyoruz.”

(Y8, D, İ): “Biz karar alma süreçlerine öğretmenleri katıyoruz. Ama bu sadece öğretmenlerin idari olarak okuldaki misyonlarıyla alakalı konularda söyleyebiliriz. Velilere, veli memnuniyet anketleri düzenliyoruz. Anketten çıkan sonuçlara göre yol haritamızı belirliyoruz.”

(Y10, D, İ): “Temel karar alma şeklimiz bütün öğretmenlerin katıldığı öğretmenler kuruludur. Orada kurulların seçilmesi, nöbet düzeni gibi yönetmelikte bize bırakılan alanların kararlarını öğretmenler kurulunda alırız. Bunun dışında süreç içerisinde spontane gelişen olaylar olur. Bunlarla da komisyonlar kurarız. Komisyonlarla konuşarak karar alır öğretmenlere duyurumuzu yaparız. (...) Velilerin karar alma sürecine katılmasının çok olduğunu söyleyemem. Okula geldiğimiz zaman veli anketi yaptık. Okulun neye ihtiyacı var, sizce en önemli üç sorun nedir gibi. Velilerin anketlere verdiği cevapları baz alarak bir plan çıkardık. Bizim karar sürecimizi o etkiledi. (...) Öğretmenlerimiz okulla ilgili konularda ara ara bizim teneffüslerde yaptığımız kısa toplantılarımız olur. Anlık gelişen olayları anlık kararlara bağlayıp uygulamaya geçme açısından bizim için çok değerli. Öğretmenlerimiz orada fikirlerini söylerler.”

(Y11, D, A): “Okul aile birliği dışında her veliyi okula çağırıp ne yapalım diye sormuyoruz. Bu, bir süre sonra velide “bunlar bir şey bilmiyor” havası oluşturuyor. Veya veliler arasında rekabet oluyor. Hep şu velinin istekleri yapılıyor, bizim istediklerimiz yapılmıyor diye okulu bir taraf gibi görmeye başlıyorlar. Dolayısıyla velileri bunun içine pek katmam. Zaman zaman istişarede bulunuruz.”

(Y12, Ö, İO): “Özel okulun işleyişi ile ilgili aldığımız kararlar var. Eğitim sürecinin işleyişi ile ilgili aldığımız kararlar var. Örneğin okula bir tane halı saha yapılması kararı aldık. Bunu kurucunun başkanlığında toplanan müdür, müdür yardımcısı hep beraber oturup, bu talebi karara bağladık. Başka bir boyutta, mesela zümre öğretmenler kurulu kararı kurucu temsilcisini ilgilendirmez. Okul idaresini ilgilendirir. Eğitim için gerekli olan şeylerde anında sorumluluk alarak karara bağlıyoruz. (...) Haftalık öğretmenlerle kurul toplantımız olur. Okulla ilgili bir karar alınacağı vakit, istişare sonucunda ortaya bir karar çıkar. Bizde ben bu işi yaptım oldu şeklinde bir yapı yok. Mümkün mertebe demokratik ama bazı yerlerde otoriter. Mesela bu yıl kayıt ücretleri şu olacak, bu öğretmene açık değil.”

(Y13, Ö, AİO): “Öğretmenler kurulu, zümre öğretmenler kurulu ve şube öğretmenler kurulu gibi yasal zorunluluklarımız olduğu gibi, özel okullarda bir yönetim kurulu başkanı var. Her yıl öğrenci sayılarına göre planlamalar alınır. Yıl içerisinde yaptığımız veli memnuniyet anketi, öğrenci memnuniyet anketi, çalışan memnuniyet anketi gibi anketler var. Yönetim kurulu bunları değerlendirir. Şu konularda bir çalışma yapalım gibi öneride bulunurlar. Onların bu önerilerini öğretmenlerimizle görüşürüz. Bu şekilde bir karar alma süreci sürekli devam eder.”

(Y14, Ö, AİO): “Bizim kapımız herkese açık. Velilere, öğrencilere, öğretmenlere her zaman açığız. Karar alma sürecinde onların fikirleri bizim için önemli. Öğretmenlerimize, diğer personelimize her zaman söylerim. Bir fikriniz, bir öneriniz varsa mutlaka gelin paylaşın derim.”

(Y17, D, İ): “Okulda karar alırken yönetimin daha fazla müdahil olduğu bir süreç var. Durumsal olarak farklı kararlarda farklı süreçler işletiyoruz. Bir karardan kimler etkileniyorsa o kişilerin karar alma sürecine dâhil olmasını istiyoruz. Öğrencilerle ilgili bir etkinliğe başlayacaksak o işe başlamadan önce öğrencilerin fikirlerini almaya

çalışırız. Mesela bu sene “oyun öğreniyorum” etkinliğimiz vardı. Başlamadan önce öğrencilerle görüştük, nasıl bir şey yapalım diye. Yine öğretmenlerle ilgili bir uygulama varsa onların da görüşlerini alırız. Temel felsefemiz şu, biri etkilenecekse mutlaka onun fikrini almaya çalışırız.”

(Y19, Ö, İ): “Öğretmenlerle birebir toplantılar yaparak, öğretmenler kurulunda tüm öğretmenlerle istişare ederek karar alıyoruz. Genelde organizasyon işlerinde biz idare olarak karar veriyoruz. Öğretmen arkadaşlara tebliğ ediyoruz. (...) Özel okul olduğumuz için sadece veli toplantısında değil öğretmen arkadaşların sıkça kullandığı iletişim kanalları var. Bir konu hakkında istişare edeceğimiz zaman öğretmen arkadaşları çağırdığımızda öğretmen arkadaşlar velilerini tanıdığı için velilerin görüşlerini de dikkate almış oluyoruz.”

(Y29, D, İ): “Kararlar, herkesi ilgilendiren taraflarının olduğu düşüncesiyle, okul aile birliğimiz, öğretmenler kurulumuz, zümre başkanları kurulumuz, icap ettiği takdirde öğrenci meclisleri de bu sürece dâhil olmak üzere paydaşlarımızla birlikte alınmaktadır. Paydaşlarımız alınan kararı bilir. İtirazları geldiği durumda da iyileştirme yoluna giderek, düzelterek karar alıyoruz. Zaman zaman ani kararlar vermek söz konusu olabiliyor. Yine tek başıma değil, müdür yardımcılarımızla karar veriyoruz. ”

(Y30, D, O): “Veliler aslında bize dokunmayın da her işi siz yapın, bizden para da istemeyin, bize sorumluluk yüklemeyin anlayışındalar. Bizim maalesef eğitimimizin en büyük sorunu bu. Okul-veli işbirliği yapamıyorsun. Ben geçen sene sınıf bazında yapılan bütün veli toplantılarına katıldım. Tabi olumlu dönütleri oldu. Velinin bakış açısı değişiyor, sizi daha iyi anlayabiliyor. Ama karar verme sürecinde sizi pek destekleyen olmuyor. Sorumluluk almıyorlar.”