İletişim Engeliyle Karşılaşma

Temel eğitim kurumu yöneticilerine “iletişim kurarken karşılaştığınız engeller nelerdir” sorusu yöneltilmiş ve görüşleri alınmıştır. Yöneticilerin en çok karşılaştığı iletişim engeli önyargı olarak ifade edilmiştir. Bunun dışında etkin dinlememe, çekinme, saygısızlık ve yanlış anlaşılma gibi iletişim engelleri ile karşılaştıklarını belirtmişlerdir. 5 okul yöneticisi (3 özel okul, 2 devlet okulu) ise iletişimde engel yaşamadıklarını söylemişlerdir. Aşağıda katılımcı görüşlerine yer verilmiştir.

(Y1, D, O): “Ön yargı. En çok karşılaştığımız engeller ön yargı. Şu anda özellikle mevcut iktidarı eleştiren, beğenmeyen insanlar kendilerine göre olumlu dahi olsa gelen mevzuatı direk ön yargıyla karşılıyor. Çalışmanın sonu çok başarılı olacak olsa da bu çalışmaya katılmıyorlar. Bence şu anda bizim personel ile karşılaştığımız en büyük iletişim engeli bu. Ön yargılı olmaları.”

(Y3, D, İ): “Bazen karşı taraf anlamayabiliyor durumu. Özellikle velilerimizde, iş ve işlemlerde anlattığımız bir konuyu bakıyoruz konuşmanın sonunda hiçbir şey anlaşılmamış. Ben burada demek ki karşı tarafın dil gelişimine uygun bir konuşma yapmamışım. Onun anlayacağı şekilde konuşmamışım diyorum. Öğretmenin, okul müdürünün, okul idaresinin uygulamalarını bir direktif şeklinde algılaması. En

önemlisi saygı. Öğretmen size saygı duymuyorsa, siz ona saygı duymuyorsanız kanal kapanır. İletişimin en büyük engeli saygısızlıktır.”

(Y6, D, O): “İletişim konusunda herkesin bir eğitim alması gerekiyor. Senli benli konuşma. Emir cümleleri kullanma. Veya siz toplantı yapıyorsunuz adam cep telefonuyla oynuyor. Yanındaki arkadaşıyla konuşuyor. Telefon geldi diye dışarı çıkıyor, yarım saat sonra geliyor. Bir öğretmenin bunu yapmaması lazım. İletişimde yüz teması vardır. Göz teması olmayabilir. Ben erkek müdürüm, bayan öğretmenin benim sürekli gözümün içine bakması toplum tarafından doğru bulunmaz. Beni dinlediğini anlamam için onun benimle yüz teması kurması lazım. Sağa sola bakıyorsa, cep telefonuyla uğraşıyorsa, iletişim engelidir, saygısızlıktır. Bunlarla çok karşılaşıyoruz. Öğretmen arkadaşları toplantıda uyarıyoruz. Genelde insanlar toplantıda hemen yapılsın bitirilsin istiyor. Bende fikrimi söyleyeyim, toplantıdan maksimum verim elde edelim fikri çok az. Velilerle de karşılaşıyoruz. Adam bulmuş numaranı akşam vakti cep telefonunu arıyor izin istiyor çocuğuna. Açmıyorsun arka arkaya çaldırıyor. (…) Teneffüslerde benim kapım açık olur. Kapı kapalı olduğu zaman iletişime kapalısın demektir. Engel konusunda daha çok üslupsuzluk, dinlememek, en büyük engel.”

(Y7, D, O): “Bizim yaşadığımız en büyük iletişim engeli, etkin dinlememe. Karşıdakini dinlememe, tek taraflı düşünme. Etkin dinlememe konusunda insanlarda doğal refleksler çalışır. Bizim yapmış olduğumuz duyurular ya da uyarılarda kişi eğer dinlemiyor ya da kendini savunma pozisyonuna alıyorsa artık kendini kapatıyor demektir ve bizi burada o kişiye ulaşmada sıkıntılar yaşayabiliriz. En büyük sıkıntılarından bir tanesi bu. Diğeri ise genel olarak yaşanan bir problem belki toplum olarak ama son zamanlarda bayağı bir geliştirdiğimizi düşünüyorum: Empati yeteneği. Karşıdakinin ne durumda olduğunu ya da anlattığını kendimizi onun yerine koymadan düşünerek, sadece kendimizi düşünerek hareket etmemiz. Bu iki konuda ufak tefek problemler yaşıyoruz ama çok değil.”

(Y8, D, İ): “Veliye ulaşma noktasında bazen, sms atıyoruz ulaşamıyoruz. Sosyal medyada okulla ilgili haberleri, duyuruları sürekli paylaşıyoruz. Sene başında sms isteyip istemediklerine dair, aldığımız dilekçede sms istiyorum diyenlere atabiliyoruz. Bu da bazı velilere ulaşmamızı engelliyor. Sms istemeyenler velilerin %20’si. %20 sine ulaşamıyoruz o anlamda. Öğretmen de bizim isteklerimizi aktarmıyorsa karşı tarafa maalesef iletişim orada kalabiliyor. Öğretmenlerle iletişim kurarken karşılaştığımız iletişim engeli önyargı diyebiliriz. Okula karşı değil ama önceki okul yönetimlerine karşı geliştirmiş oldukları bir yargı var. Bu kalıpları yıkamıyorsunuz. Okul yönetimi ile ilgili daha önce yapılan, karar alma süreçlerine onları katmamaları, her istediğini müdürün istediği zaman yapması. Harcamalarda da aynısı geçerli. Daha önce onlara bu sorulmamış. Ama biz soruyoruz. (…) Karar alma süreçlerine onları kattığımız için, görüş istediğimizde görüş ve isteklerini bana ulaştırıyorlar. Bu da bizim için engeli ortadan kaldırıyor. Önyargı dışında kişilikleri var. Mesela çok sessiz öğretmenlerimiz var. Selam vermeden selam vermeyen öğretmenlerimiz var. Biz herkesi kazanmak, motivasyonunu üst düzeyde tutmak ve öğrencilerimize yararlı olmak için uğraşıyoruz.”

(Y11, D, A): “Veli işin içine girdiğinde çok zorlandığımız durumlar oluyor. Veli ile iletişimde ciddi anlamda sorun yaşıyoruz. Veli “bu işin senden daha iyi biliyorum, sen benim dediğimi yapmak zorundasın” modunda geliyor. Bu şekilde gelen bir insanla ne iletişime girebilirsiniz, ne bir adım ilerleyebilirsiniz.”

(Y12, Ö, İO): “İnsanların sinirli olduğu anda problemi çözmeye çalışmalarından kaynaklı ciddi engellerle karşılaşıyoruz. Genellikle bu tür şeyleri zamana bırakırız. Acil müdahale gerekli değilse bekletiyorum. Kişinin yargılarıyla ilgili bir engel söz konusu oluyor. Biraz vakit verdiğiniz vakit bunu aşabiliyorsunuz.”

(Y20, Ö, O): “En çok önyargı. İnsanlar önyargılı davranırsa sıkıntılar çekebiliyoruz. Çalışanların eğitim düzeyi engel olabiliyor. Onlarla iletişim kurmakta zorlanıyoruz.” (Y24, Ö, AİO): “Hiçbir engel yok. Bu özel sektörde olmayacak bir şey. Devlet okulunda da yöneticilik yaptım. Orada da fazla bir şey yaşamadım. Burada hiç yaşamayız.”

(Y25, D, İ): “İletişimle alakalı bir engelle karşılaşmadım. İletişime çok açığımdır. Hiçbir zaman odamın kapısını kapatmam. İsteyen herkes bana ulaşır. Okulumuzda bayan öğretmen sayısı fazla. Onlarla iletişimde bayan müdür yardımcımız büyük avantaj. Çünkü özel problemi olanlar var. Her türlü problemde iletişim sağlayabiliyoruz. Herkes problemini söyleyebilir. İletişim problemimiz yok.”

(Y26, D, İ): “En çok iletişim engeli, ne dediğimizi dinlememeleri. Dinlemeden savunmaya geçmeleri. Bazen onlara kasıt yapıyormuş gibi algılıyorlar. Önyargı olması biraz rahatsız ediyor. Çoğu öğretmenimizde görmüyorum bunu zaten ama bazı öğretmenlerimiz kendi psikolojik yapılarından dolayı bizi dinlemiyor. Ama resmiyetin öyle olduğunu anlatmakta güçlük çekiyoruz.”

(Y27, Ö, İO): “Burada en büyük sorun kendini tam olarak ifade edememe. Nasıl bir tepkiyle karşılaşırım, ne yaparlar, söylediğim dikkate alınır mı ilk başlarda böyle bir kaygı oluşuyor. Daha sonra ona iletişimde samimiyet gösterirseniz daha rahat iletişim kurabiliyorlar. İlk başta böyle bir engelle karşılaşma olabilir.”

(Y30, D, O): “Sabit görüş. Adam bir şeye kenetlenmiştir, kafasında bir şey oluşturmuştur, onun haricinde hiçbir şey doğru değildir; o tip insanlarla iletişime geçemiyorsunuz. O yüzden sabit fikirli insanlarla iletişim çok zor. Ön yargılı olması. Size karşı duvar örmüştür. Siz o duvarı sözlü olarak aşamazsınız ama yazılı iletişimle aşabilirsiniz, formal şekilde. Size karşı saygısı, sevgisi de etkiliyor.”