KARŞILAŞTIRMALI BULGULAR

GEREÇ VE YÖNTEM

Çocukların günlük toplam ekran zamanları (p=0,080) arasında çocuğun yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı.

Çocukların tablet, bilgisayar ve akıllı telefon ile yaptıkların aktiviteler çocukların yaşı açısından karşılaştırıldı. “Video izler” (p=0,323; Z=-0,989), “çocuk programı izler” (p=496;

Z=-0,681) “müzik dinler- müzik klibi izler” (p=0,588; Z=-0,541), “etkinlik yapar” (p=0,678;

Z=-0,416), “iletişim için kullanır” (p=0,567; Z=-0,573) “fotoğraf çeker/fotoğraflara bakar”

(p=0,730; 0,345) “resim-boyama yapar” (p=0,647; 0,458), “masal dinler” (p=0,063; Z=-1,862) “belgesel izler” (p=0,868; Z=-0,166) “eğitici oyunlar oynar” (p=0,165; Z=-1,387)

“dersleri için kullanır” (p=0,647; Z=-0,458) “eğitici video/çizgi film izler” (p=0,482; Z=-0,703) ve “ninni dinler” (p=0,077; Z=-1,769) yanıtları arasında çocuk yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı. “Oyun oynar” (p<0,001; Z=-4,291), “çizgi film izler” (p=0,014; Z=-2,459), “çocuk şarkıları dinler” (p=0,003; Z=-2,998) yanıtları arasında çocuk yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Çocuk şarkıları dinleyenlerin ve çizgi film izleyenlerin yaşının daha küçük, oyun oynayanların yaşının daha büyük olduğu görüldü (Tablo 7).

Tablo 7: Çocukların tablet, bilgisayar ve akıllı telefon ile yaptıkların aktivitelerin çocukların yaşı açısından karşılaştırılması

Çocuk yaşı

n ortalama ss

Oyun oynar Evet 412 5,017 0,666 p<0,001 Z*=-4,291 Hayır 524 4,830 0,689

Çizgi film izler Evet 409 4,859 0,653 p=0,014 Z*=-2,459 Hayır 527 4,954 0,706

Çocuk şarkıları dinler Evet 19 4,447 0,724 p=0,003 Z*=-2,998 Hayır 917 4,922 0,681

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Çocukların televizyonda izlediği programlar, çocuk yaşı açısından karşılaştırıldı. “Çizgi film” (p=0,944; Z=-0,70), “müzik klibi” (p=0,705; =-0,378), “reklam” (p=0,383; Z=-0,873),

“ayrım yapmaz” (p=0,915; Z=-0,106), “belgesel” (p=0,275; Z=-1,092), “dizi-film” (p=0,967;

0,041), “yarışma-eğlence programı” (p=0,279; 1,082), “haber programı” (p=0,113; Z=-1,584), “çocuk şarkıları” (p=0,076; Z=-1,771) ve “video” (p=0,153; Z=-1,431) yanıtları arasında çocuk yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı. “Çocuk programı” (p=0,025; Z=-2,238) ve “spor programı” (p=0,025; Z=-2,242) yanıtları arasında çocuk yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Çocuk programı ve spor programı izleyenlerin yaşlarının daha büyük olduğu görüldü (Tablo 8).

Tablo 8: Çocukların televizyonda izlediği programların çocuk yaşı açısından karşılaştırılması

Çocuk yaşı

n ortalama ss

Çocuk programı Evet 392 4,972 0,660

Z*=-2,238 p=0,025 Hayır 550 4,873 0,697

Spor programı Evet 2 6,000 0

Z*=-2,242 p=0,025 Hayır 940 4,912 0,682

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Çocukların teknolojik aletlerle geçirdiği vakitlerin dışında yaptığı aktiviteler çocukların yaşı açısından karşılaştırıldı. “Spor yapar/dans eder” (p=0,543; Z=-0,609), “etkinlik yapar”

(p=0,922; Z=-0,098), “ders çalışır” (p=0,096; Z=-1,666), “dışarıda/parkta/bahçede oynar”

(p=0,782; 0,277), “hikaye anlatır” (p=0,455; 0,748), “şarkı söyler” (p=0,403; Z=-0,836), “birlikte kitap okuruz” (p=0,530; Z=-0,628) “arkadaşlarıyla/kardeşleriyle oynar”

(p=0,270; Z=-1,102), “kesme-yapıştırma yapar” (p=0,435; Z=-0,780), “evcil hayvanıyla ilgilenir” (p=0,858; Z=-0,179), “müzik aleti çalar” (p=0,858; Z=-0,179), “sosyal aktivite yapar”

(p=0,950; Z=-0,063) ve “sohbet eder” (p=0,986; Z=-0,017) yanıtları arasında çocukların yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı. “Oyuncaklarıyla oynar” (p=0,043; Z=-2,019), “resim-boyama yapar” (p=0,042; Z=-2,032), “anne baba ile vakit geçirir” (p=0,014; Z=-2,467) ve “ev işlerine yardım eder” (p=0,010; Z=-2,566) yanıtları arasında çocukların yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Bu aktiviteleri yapan çocukların yaşlarının daha küçük olduğu saptandı (Tablo 9).

Tablo 9: Çocukların teknolojik aletlerle geçirdiği vakitlerin dışında yaptığı aktivitelerin çocuk yaşı açısından karşılaştırılması

Çocuk yaşı

n ortalama ss

Oyuncaklarıyla oynar Evet 851 4,900 0,6801 Z*=-2,019

p= 0,043

Hayır 85 5,053 0,6815

Resim-boyama yapar Evet 358 4,855 0,6777 Z*=-2,032

p=0,042

Hayır 578 4,950 0,6816

Anne baba ile vakit geçirir Evet 171 4,804 0,6650 Z*=-2,467

p= 0,014

Hayır 765 4,938 0,6829

Ev işlerine yardım eder Evet 20 4,525 0,6382 Z*=-2,566

p= 0,010

Hayır 916 4,922 0,6801

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Ebeveynin çocuğunu uyuturken (p=0,829) ve çocuğuna ödül/ceza (p=0,710) olarak teknolojik aletleri kullanması ve çocuğunun teknolojik aletleri kullanmasına süre (p=0,443; Z=-0,768) veya içerik (p=0,251; Z=-1,148) açısından kısıtlama getirme durumları arasında çocuğun yaşı açısından anlamlı bir fark saptanmadı. Ebeveynin meşgul olduğunda çocuğunun vakit geçirmesi için (p=0,001) ve çocuğuna yemek yedirirken (p=0,005) teknolojik aletleri kullanma durumları arasında çocuğun yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Yemek yerken teknolojik aletleri kullanmayan çocukların yaşının akıllı telefon kullanan çocukların yaşından daha büyük olduğu görüldü. Ebeveyni meşgul olduğunda tabletle vakit geçiren çocukların yaşının akıllı telefonla vakit geçiren çocukların yaşından daha büyük olduğu görüldü (Tablo 10).

Çocukların teknolojik aletlerle ilgili herhangi bir kısıtlama ile karşılaştıklarında verdikleri tepkiler (p=0,177) arasında çocuğun yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı.

Ebeveyninin, herhangi bir teknolojik alete bağımlı olduğunu düşündüğü ve düşünmediği çocuklar arasında yaş açısından anlamlı fark saptandı (p=0,001; Z=-3,427).

Ebeveyni çocuğun tablet (p=0,002; Z=-3,075) ve akıllı telefona (p=0,024; Z=-2,264) bağımlı olduğunu düşünen ve düşünmeyen çocuklar arasında yaş açısından anlamlı fark saptandı.

Ebeveyni herhangi bir teknolojik alete bağımlı olduğunu düşünen çocukların yaşının düşünmeyenlerden daha büyük olduğu görüldü. Ebeveyni tablete veya akıllı telefona bağımlı olduğunu düşünen çocukların yaşının düşünmeyenlerden büyük olduğu görüldü. (Tablo 11).

Tablo 10: Ebeveynin çocuğuna yemek yedirirken ve meşgul olduğunda çocuğunun vakit geçirmesi için teknolojik aletleri kullanmasının çocuğun yaşı açısından karşılaştırılması

Çocuk yaşı n ortalama ss

Yemek yedirirken

Kullanmıyorum 651 4,952 0,6699

Kruskal Wallis*=14,871

p=0,005

Televizyon 81 4,870 0,6556

Tablet 58 5,017 0,7373

Bilgisayar 1 4,000 -

Akıllı telefon 151 4,742 0,7115

Meşgul olduğunda

Kullanmıyorum 155 4,987 0,6545

Kruskal Wallis*=18,936

p=0,001 Televizyon 291 4,899 0,6728

Tablet 158 5,079 0,6618

Bilgisayar 15 5,033 0,5815

Akıllı telefon 323 4,807 0,7053

n: sayı, ss: standart sapma.

*Kruskal Wallis H testi

Tablo 11: Ebeveyninin herhangi bir teknolojik alete bağımlı olduğunu düşündüğü çocukların yaşlarının karşılaştırılması

Çocuk yaşı

n ortalama ss

Düşünmüyorum 660 4,866 0,6885 p=0,001

Z*=-3;427

Düşünüyorum 282 5,027 0,6604

Tablet Evet 82 5,122 0,6739 p=0,002

Z*=-3,075

Hayır 860 4,894 0,6819

Akıllı telefon Evet 179 5,006 0,6787 p=0,024

Z*=-2,264

Hayır 763 4,893 0,6837

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Çocukların teknolojik aletler ve internetle ilgili tavır ve davranışlarına yönelik sorulan sorulara verilen yanıtlar çocuğun yaşı açısından karşılaştırıldı. “Çocuğunuz ne sıklıkla aile üyeleriyle veya arkadaşlarıyla vakit geçirmektense teknolojik aletlerle/internette vakit geçirmeyi tercih eder?” (p=0,083), “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik alet/internet kullanımından dolayı yorgun görünür?” (p=0,106), “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik alet/

internet kullanımıyla ilgili belirlediğiniz sınırlara uymaz?” (p=0,112), “Çocuğunuzu ne sıklıkla gizlice teknolojik aletleri/interneti kullanırken bulursunuz?” (p=0,130), “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik aleti/interneti kullanırken rahatsız edildiğinde kontrolünü kaybeder, bağırır ya da rahatsız olur?” (p=0,299) ve “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik aletleri/interneti kullanmazken onlarla ilgili şeyler yapar ya da onlardan bahseder?” (p=0,353) sorularına verilen yanıtlar arasında çocuğun yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı. “Çocuğunuz ne sıklıkla yapmaktan hoşlandığı bir aktiviteyi yapmaktansa teknolojik aletlerle/internette vakit geçirmeyi tercih eder?” (p=0,008) ve “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik aletlere/internete ulaşamadığında kendini mutsuz veya huzursuz hissedip, ulaştığında rahatlar?” (p=0,017) sorularına verilen yanıtlar arasında çocuğun yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Bu tutum ve davranışları daha sık sergileyen çocuklarının yaşlarının daha büyük olduğu saptandı (Tablo 12).

Tablo 12: Çocukların teknolojik aletler ve internetle ilgili tavır ve davranışlarının çocuk yaşı açısından karşılaştırılması

Çocuk yaşı vakit geçirmeyi tercih eder?” kendini mutsuz veya huzursuz hissedip,

n: sayı, ss: standart sapma

*Kruskal Wallis H testi

Ebeveyn tutumuna yönelik sunulan önermelere verilen yanıtlar çocuk yaşı açısından karşılaştırıldı. “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanma becerilerini geliştirmesinden memnun olurum.” (p=0,130), “Teknolojik aletleri aile içi etkinliklerimizde (eğlence, iletişim vs.) kullanmaktan hoşlanırım.” (p=0,911), “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanmasından dolayı çevresiyle iletişimi azalabilir.” (p=0,743), “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanırken geçirdiği zamanı sınırlamalıyım.” (p=0,498), “Çocuğumun teknolojik aletleri faydalı kullanımından memnun olurum.” (p=0,652), “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanırken uğrayabileceği zararlardan dolayı endişelenirim.” (p=0,123) ve “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanırken karşılaşabileceği tehlikelerden dolayı endişelenirim.” (p=0,864) önermelerine verilen yanıtlar arasında çocuk yaşı açısından anlamlı fark saptanmadı. “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanabilmesi geleceği için gereklidir.” (p=0,020) önermesine verilen yanıtlar arasında çocuk yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Bu önermeye katılanların çocuklarının yaşının daha büyük olduğu görüldü (Tablo 13).

Tablo 13: Ebeveyn tutumuna yönelik sorulan sorulara verilen yanıtların çocuk yaşı açısından karşılaştırılması

Çocuk yaşı

n ortalama ss

“Çocuğumun teknolojik aletleri kullanabilmesi geleceği için gereklidir.”

Hiç

katılmıyorum 58 4,716 0,7441

Kruskal Wallis*=

11,656 p=0,020 Katılmıyorum 149 4,765 0,7745

Kararsızım 231 4,913 0,6797 Katılıyorum 459 4,978 0,6420

Tamamen

katılıyorum 45 5,011 0,6169

n: sayı, ss: standart sapma

*Kruskal Wallis H testi

Çocuğun cinsiyeti ile toplam ekran zamanı arasında anlamlı ilişki saptandı (p=0,001;

Pearson χ²=19,726). Erkek çocukların kızlara göre daha çok sıklıkla 120 dk’dan fazla ekran karşısında vakit geçirdiği görüldü (Tablo 14).

Tablo 14: Çocuğun cinsiyeti ile toplam ekran zamanının karşılaştırılması Kız Erkek

Ekran zamanı

Hiç kullanmaz 8

%44,4

%55,6

Pearson χ^2*= 19,726 p= 0,001

<30 dk 65

%52

%48

30-60 dk 229

%57

173

%43

60-120 dk 144

%48

156

%52

>120 dk 32

%33

%67

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Çocukların cinsiyeti ile bilgisayar (p=0,284; Pearson χ²=7,420), tablet (p=0,764;

Pearson χ²=3,347) ve akıllı telefonla (p=0,831; Pearson χ²=2,823) vakit geçirmeye ve televizyon izlemeye (p=0,491; Pearson χ²=5,424) başlama yaşları arasında anlamlı ilişki saptanmadı.

Çocukların cinsiyeti ile bilgisayar, tablet ve akıllı telefon ile yaptıkları aktiviteler karşılaştırıldı. “Video izler” (p=0,231 Pearson χ²=1,437), “çocuk programı izler” (p=0,144;

Pearson χ²=2,131), “müzik dinler- müzik klibi izler” (p=0,107; Pearson χ²=2,602), “etkinlik yapar” (p=0,121; Pearson χ²=2,407), “iletişim için kullanır” (p=0,366), “fotoğraf çeker-fotoğraflara bakar” (p=0,144; Pearson χ²=2,131), “resim-boyama yapar” (p=0,218), “belgesel izler” (p=0,241), “eğitici oyunlar oynar” (p=0,269; Pearson χ²=1,221), “dersleri için kullanır”

(p=1,000), “eğitici video-çizgi film izler” (p=0,270; Pearson χ²=1,216) ve “ninni dinler”

(p=0,491) yanıtları ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptanmadı. “Oyun oynar”

(p<0,001; Pearson χ²=27,096), “çizgi film izler” (p=0,025; Pearson χ²=5,024). “çocuk şarkıları dinler” (p=0,044; Pearson χ²=4,044) ve “masal dinler” (p=0,009; Pearson χ²=6,910) yanıtları ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptandı. Erkeklerin daha fazla oyun oynadığı, kızların daha fazla çizgi film izlediği, çocuk şarkıları ve masal dinlediği saptandı (Tablo 15).

Tablo 15: Çocuğun cinsiyeti ile bilgisayar, tablet ve akıllı telefon ile yaptıkları aktivitelerin karşılaştırılması

“Çizgi film izler”

Evet 225

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Çocukların cinsiyeti ile televizyonda izledikleri programlar karşılaştırıldı. “Çizgi film”

(p=0,329; Pearson χ²=0,954), “reklam” (p=0,287; Pearson χ²=1,135), “çocuk programı”

(p=0,683; Pearson χ²=0,167), “ayrım yapmaz” (p=0,616; Pearson χ²=0,252) “spor programı”

(p=1,000), “belgesel” (p=0,204; Pearson χ²=1,614) “dizi-film” (p=0,552; Pearson χ²=0,354),

“yarışma-eğlence programı” (p=0,624), “haber programı” (p=0,493), “çocuk şarkıları”

(p=1,000) ve “video” (p=1,000) yanıtları ile cinsiyet arasında anlamlı ilişki saptanmadı. “Müzik klibi” (p=0,029; Pearson χ²=4,787) yanıtı ile cinsiyet arasında anlamlı ilişki saptandı. Kızların daha fazla müzik klibi izlediği saptandı (Tablo 16).

Tablo 16: Çocuğun cinsiyeti ile televizyonda izlediği programların karşılaştırılması Kız Erkek

Müzik klibi

Evet 77

%59,7

%40,3 Pearson χ^2*= 27,096 p= 0,029

Hayır 401

%49,3

412

%50,7

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Çocukların cinsiyeti ile teknolojik aletlerle geçirdikleri vakitlerin dışında yaptıkları aktiviteler karşılaştırıldı. “Oyuncaklarıyla oynar” (p=0,277; Pearson χ²=1,180), “etkinlik yapar” (p=0,075; Pearson χ²=3,176), “ders çalışır” (p=0,458; Pearson χ²=0,550), “anne baba ile vakit geçirir” (p=0,616; Pearson χ²=0,251), “hikaye anlatır” (p=0,374), “şarkı söyler”

(p=0,178), “birlikte kitap okuruz - kitapları inceler” (p=0,861; Pearson χ²=0,031),

“arkadaşlarıyla/kardeşleriyle oynar” (p=0,620; Pearson χ²=0,246), “ev işlerine yardım eder”

(p=0,408; Pearson χ²=0,684), “kesme-yapıştırma yapar” (p=0,394; Pearson χ²=0,728), “evcil hayvanıyla ilgilenir” (p=0,241), “müzik aleti çalar” (p=1,000), “sosyal aktivite yapar”

(p=0,618) ve “sohbet eder” (p=0,749) yanıtları ile cinsiyet arasında anlamlı ilişki saptanmadı.

“Resim-boyama yapar” (p<0,001; Pearson χ²=22,095), “spor-fiziksel aktivite yapar” (p=0,018;

Pearson χ²=5,618) ve “dışarıda/parkta/bahçede oynar” (p=0,013; Pearson χ²=6,152) yanıtları ile cinsiyet arasında anlamlı ilişki saptandı. Kızların daha fazla resim-boyama yaptığı, erkeklerin daha fazla spor-fiziksel aktivite yaptığı, dışarıda/parkta/bahçede oynadığı saptandı (Tablo 17).

Çocuğun cinsiyeti ile ebeveyninin meşgul olduğu (p=0,157; Pearson χ²=6,628) zamanlarda çocuğunun vakit geçirmesi için, çocuğunu uyuturken (p=0,525; Pearson χ²=3,199), çocuğuna yemek yedirirken (p=0,731; Pearson χ²=2,027) teknolojik aletleri kullanması ve çocuğunun teknolojik aletleri kullanmasına süre (p=0,874; Pearson χ²=0,025) veya içerik (p=0,713; Pearson χ²=0,135) açısından kısıtlama getirmesi arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı. Ebeveynin çocuğuna ödül/ceza olarak teknolojik aletleri kullanması ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptandı (p=0,018; Pearson χ²=11,969). Ebeveynlerin erkek çocuklarına ödül ceza olarak daha çok sıklıkla teknolojik aletleri kullandığı görüldü (Tablo 18).

Tablo 17: Çocuğun cinsiyeti ile teknolojik aletlerle geçirdikleri vakitlerin dışında yaptıkları aktivitelerin karşılaştırılması

Kız Erkek

“Spor -fiziksel aktivite yapar”

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Tablo 18: Çocuğun cinsiyeti ile ebeveynin çocuğuna ödül/ceza olarak teknolojik aletleri kullanmasının karşılaştırılması

Kız Erkek

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Çocuğun cinsiyeti ile teknolojik alet kullanımı ile ilgili herhangi bir kısıtlama ile karşılaştığında verdiği tepkiler arasında anlamlı ilişki saptanmadı (p=0,281; Pearson χ²=6,267).

Ebeveynin çocuğunun herhangi bir teknolojik alete bağımlı olduğunu düşünüp düşünmemesiyle çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptanmadı (p=0,196; Pearson χ²=1,675). Ebeveynin çocuğunun tablete bağımlı olduğunu düşünüp düşünmemesi ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptandı (p=0,014; Pearson χ²=6,015). Ebeveynlerin erkek çocuklarının daha çok tablete bağımlı olduğunu düşündükleri görüldü (Tablo 19).

Tablo 19: Çocuğun cinsiyeti ile ebeveyninin çocuğunun tablete bağımlı olduğunu düşünmesinin karşılaştırılması

Kız Erkek

Tablet

Evet 31

%37,8

%62,2 Pearson χ^2*= 6,015 p= 0,014

Hayır 447

%52

413

%48

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Çocukların cinsiyeti ile teknolojik aletler ve internetle ilgili tavır ve davranışlarına yönelik sorulan sorulara verilen yanıtlar karşılaştırıldı. “Çocuğunuz ne sıklıkla aile üyeleriyle veya arkadaşlarıyla vakit geçirmektense teknolojik aletlerle/internette vakit geçirmeyi tercih eder?” (p=0,319; Pearson χ²=4,708), “Çocuğunuz ne sıklıkla yapmaktan hoşlandığı bir aktiviteyi yapmaktansa teknolojik aletlerle/internette vakit geçirmeyi tercih eder?” (p=0,105;

Pearson χ²=6,144), “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik alet/internet kullanımından dolayı yorgun görünür?” (p=0,387; Pearson χ²=4,142), “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik aletlere/internete ulaşamadığında kendini mutsuz veya huzursuz hissedip, ulaştığında rahatlar?”

(p=0,394; Pearson χ²=4,092), “Çocuğunuzu ne sıklıkla gizlice teknolojik aletleri/interneti kullanırken bulursunuz?” (p=0,263; Pearson χ²=5,248), “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik aleti/interneti kullanırken rahatsız edildiğinde kontrolünü kaybeder, bağırır ya da rahatsız olur?” (p=0,328; Pearson χ²=4,629) ve “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik aletleri/interneti kullanmazken onlarla ilgili şeyler yapar ya da onlardan bahseder?” (p=0,411; Pearson χ²=3,962) sorularına verilen yanıtlar ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptanmadı. “Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik alet/ internet kullanımıyla ilgili belirlediğiniz sınırlara uymaz?” (p=0,038;

Pearson χ²=10,139) sorusuna verilen yanıtlar ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptandı. Erkek çocukların daha fazla sınırlara uymadığı görüldü (Tablo 20).

Tablo 20: Çocuğun cinsiyeti ile teknolojik aletler ve internetle ilgili tavır ve davranışlarına yönelik sorulan sorulara verilen yanıtların karşılaştırılması

Kız Erkek n

“Çocuğunuz ne sıklıkla teknolojik alet/ internet kullanımıyla ilgili

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Ebeveyn tutumuna yönelik sunulan önermelere verilen yanıtlar ile çocuğun cinsiyeti karşılaştırıldı. “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanma becerilerini geliştirmesinden memnun olurum.” (p=0,148; Pearson χ²=6,775), “Teknolojik aletleri aile içi etkinliklerimizde (eğlence, iletişim vs.) kullanmaktan hoşlanırım.” (p=0372; Pearson χ²=4,256), “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanmasından dolayı çevresiyle iletişimi azalabilir.” (p=0,467; Pearson χ²=3,573),

“Çocuğumun teknolojik aletleri kullanırken geçirdiği zamanı sınırlamalıyım.” (p=0,362;

Pearson χ²=4,336), “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanırken uğrayabileceği zararlardan dolayı endişelenirim.” (p=0,090; Pearson χ²=8,053) ve “Çocuğumun teknolojik aletleri kullanırken karşılaşabileceği tehlikelerden dolayı endişelenirim.” (p=0,866; Pearson χ²=1,271) önermelerine verilen yanıtlar ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptanmadı.

“Çocuğumun teknolojik aletleri kullanabilmesi geleceği için gereklidir.” (p=0,025; Pearson χ²=11,181) ve “Çocuğumun teknolojik aletleri faydalı kullanımından memnun olurum.”

(p=0,042; Pearson χ²=9,902) önermelerine verilen yanıtlar ile çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı ilişki saptandı. Ebeveynlerin erkek çocukları için daha fazla teknolojik aletleri kullanabilmesinin geleceği için gerekli olduğunu, daha az faydalı kullanımından memnun olduklarını belirttikleri saptandı (Tablo 21).

Tablo 21: Çocuğun cinsiyeti ile ebeveyn tutumuna yönelik sorulan sorulara verilen yanıtların karşılaştırılması

Kız Erkek geleceği için gereklidir.”

Hiç Katılmıyorum 78

%52,3 Katılıyorum 232

%50,5 Katılmıyorum 44

%60,3 Katılıyorum 317

%50,2

n: sayı, *Ki-kare İstatistiksel Analiz

Çocuğun toplam ekran zamanı anne ve baba yaşı açısından karşılaştırıldığında, çocukların toplam ekran zamanları arasında anne (p=0,086) ve baba yaşı (p=0,176) açısından anlamlı fark saptanmadı.

Çocukların bilgisayar (p=0,003) ve akıllı telefon (p<0,001) ile vakit geçirmeye başlama yaşları arasında anne yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Bilgisayar kullanmayan ve 0-12 aylıkken bilgisayarla vakit geçirmeye başlayan çocukların anne yaşının, 49-60 aylıkken bilgisayarla vakit geçirmeye başlayan çocukların anne yaşından anlamlı olarak daha küçük

olduğu saptandı. Akıllı telefon kullanmayan ve 49-60 aylıkken akıllı telefonla vakit geçirmeye başlayan çocukların annelerinin yaşının 13-24 aylıkken akıllı telefonla vakit geçirmeye başlayan çocukların annelerinin yaşından anlamlı olarak daha büyük olduğu saptandı (Tablo 22). Tablet ile vakit geçirmeye (p=0,223) ve televizyon izlemeye (p=0,390) başlama yaşları arasında anne yaşı açısından anlamlı bir fark saptanmadı.

Tablo 22: Çocukların teknolojik aletleri kullanmaya başlama yaşları ile anne yaşının karşılaştırması

Anne yaşı

n ortalama ss

Bilgisayar

Kullanmaz 561 33,25 4,967

Kruskal Wallis*=19,551

p=0,003 0-12 aylık 8 31,38 5,153

13-24 aylık 46 33,13 4,870 25-36 aylık 106 34,39 4,439 37-48 aylık 95 33,84 5,462 49-60 aylık 78 35,33 4,714

>60 ay 47 34,06 4,245

Akıllı telefon

Kullanmaz 155 34,61 5,028

Kruskal Wallis*=27,801

p<0,001 0-12 aylık 13 33,23 4,885

13-24 aylık 102 32,10 5,152 25-36 aylık 226 33,18 4,931 37-48 aylık 213 33,31 4,582 49-60 aylık 153 34,44 4,828

>60 ay 79 34,33 4,937

n: sayı, ss: standart sapma

*Kruskal Wallis H testi

Çocukların bilgisayar (p=0,005) ve akıllı telefon (p<0,001) ile vakit geçirmeye başlama yaşları arasında baba yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Bilgisayar kullanmayan ve 0-12 aylıkken bilgisayarla vakit geçirmeye başlayan çocukların baba yaşının, 49-60 aylıkken bilgisayarla vakit geçirmeye başlayan çocukların baba yaşından anlamlı olarak daha küçük olduğu saptandı. Akıllı telefon kullanmayan çocukların babalarının yaşının 48 aylıktan önce akıllı telefonla vakit geçirmeye başlayan çocukların babalarının yaşından anlamlı olarak daha

büyük olduğu saptandı (Tablo 23). Tablet kullanmaya (p=0,487) ve televizyon izlemeye (p=0,436) başlama yaşları arasında baba yaşı açısından anlamlı bir fark saptanmadı.

Tablo 23: Çocukların teknolojik aletleri kullanmaya başlama yaşları ile baba yaşının karşılaştırması

Baba yaşı

n ortalama ss

Bilgisayar

Kullanmaz 551 36,62 5,179

Kruskal Wallis*=18,705

p=0,005 0-12 aylık 8 35,25 6,861

13-24 aylık 45 36,47 6,006 25-36 aylık 106 37,46 4,521 37-48 aylık 95 36,73 5,386 49-60 aylık 77 38,69 5,089

>60 ay 47 37,94 5,166

Akıllı telefon

Kullanmaz 151 38,09 5,137

Kruskal Wallis*=26,955

p<0,001 0-12 aylık 13 36,23 5,183

13-24 aylık 102 35,74 5,415 25-36 aylık 222 36,42 5,031 37-48 aylık 212 36,41 4,922 49-60 aylık 152 37,72 5,055

>60 ay 77 37,92 5,522

n: sayı, ss: standart sapma

*Kruskal Wallis H testi

Çocukların bilgisayar, tablet ve akıllı telefon ile yaptıkları aktiviteler anne yaşına göre değerlendirildiğinde “oyun oynar”(p=0,669; Z=-0,428), “video izler” (p=0,414; Z=-0,816),

“çizgi film izler” (p=0,701; Z=-0,384), “çocuk programı izler” (p=0,614; Z=-0,505), “müzik dinler- müzik klibi izler” (p=0,254; Z=-1,140), “etkinlik yapar” (p=0,820; Z=-0,228), “iletişim için kullanır” (p=0,310; Z=-1,016), “çocuk şarkıları dinler” (p=0,793; Z=-0,262), “fotoğraf çeker-fotoğraflara bakar” (p=0,245; Z=-1,162), “resim-boyama yapar” (p=0,377; Z=-0,883),

“masal dinler” (p=0,641; Z=-0,466), “belgesel izler” (p=0,076; Z=-1,777), “dersleri için kullanır” (p=0,707; Z=-0,375), “eğitici video-çizgi film izler” (p=0,991; Z=-0,011) ve “ninni dinler” (p=0,170; Z=-1,372) cevaplarını verenler arasında anlamlı bir fark saptanmadı. “Eğitici oyunlar oynar” (p=0,018; Z=-2,362) cevabını verenler arasında anne yaşı açısından anlamlı fark

saptandı. Eğitici oyunlar oynayan çocukların annelerinin yaşının daha küçük olduğu saptandı (Tablo 24).

Tablo 24: Çocukların bilgisayar, tablet ve akıllı telefon ile yaptıkları aktivitelerden

“Eğitici oyunlar oynar” yanıtının anne yaşı açısından karşılaştırılması Anne Yaşı İstatistiksel

Analiz n Ortalama ss

Eğitici oyunlar oynar Evet 26 31,31 5,297 p=0,018 Z*=-2,362 Hayır 909 33,70 4,910

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Çocukların bilgisayar, tablet ve akıllı telefon ile yaptıkları aktiviteler baba yaşına göre değerlendirildiğinde “oyun oynar”(p=0,836; Z=-0,207), “video izler” (p=0,625; Z=-0,489),

“çizgi film izler” (p=0,518; Z=-0,647), “çocuk programı izler” (p=0,361; Z=-0,914), “müzik dinler- müzik klibi izler” (p=0,054; Z=-1,930), “etkinlik yapar” (p=0,542; Z=-0,609), “iletişim için kullanır” (p=0,456; Z=-0,746), “çocuk şarkıları dinler” (p=0,789; Z=-0,267), “resim-boyama yapar” (p=0,966; Z=-0,042), “belgesel izler” (p=0,141; Z=-1,472), “eğitici oyunlar oynar” (p=0,317; Z=-1,000), “dersleri için kullanır” (p=0,200; Z=-1,282), “eğitici video-çizgi film izler” (p=0,849; Z=-0,191) ve “ninni dinler” (p=0,238; Z=-1,179) cevaplarını verenler arasında anlamlı bir fark saptanmadı. “Fotoğraf çeker-fotoğraflara bakar” (p=0,036; Z=-2,097) ve “masal dinler” (p=0,036; Z=-2,099), cevabını verenler arasında baba yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Masal dinleyen ve fotoğraf çeken veya fotoğraflara bakan çocukların babalarının yaşının daha küçük olduğu saptandı (Tablo 25).

Tablo 25: Çocukların bilgisayar, tablet ve akıllı telefon ile yaptıkları aktivitelerden

“Fotoğraf çeker / fotoğraflara bakar” ve “Masal dinler” yanıtlarının baba yaşı açısından karşılaştırılması

Baba yaşı İstatistiksel Analiz n Ortalama ss

Fotoğraf çeker / fotoğraflara bakar

Evet 11 33,91 3,300 p=0,036 Z*=-2,097 Hayır 912 36,98 5,163

Masal dinler

Evet 14 34,43 3,502 p=0,036 Z*=-2,099 Z*=-2,099 Hayır 909 36,98 5,167

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Çocuğun televizyonda izlediği programlar anne yaşına göre karşılaştırıldığında, “çizgi film” (p=0,911; Z=-0,111), “müzik klibi” (p=0,051; Z=-1,955), “çocuk programı” (p=0,097;

Z=-1,661), “spor programı” (p=0,340;Z=-0,954), “belgesel” (p=0,534; Z=-0,621), “dizi-film”

(p=0,071; Z=-1,803), “yarışma-eğlence programı” (p=0,623; Z=-0,491), “haber programı”

(p=0,157; Z=-1,414), “çocuk şarkıları” (p=0,203; Z=-1,274) ve “video” (p=0,681; Z=-0,411) yanıtını verenlerle anne yaşı arasında anlamlı bir fark saptanmadı. “Reklam” (p=0,030; Z=-2,167), ve “ayrım yapmaz” (p=0,005; Z=-2,839) yanıtını verenler arasında anne yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Televizyondaki programları ayrım yapmadan izleyen ve televizyonda reklam izleyen çocukların annelerinin yaşının daha küçük olduğu saptandı (Tablo 26).

Tablo 26: Çocukların televizyonda izledikleri programlardan “reklam” ve “ayrım yapmaz” yanıtlarının anne yaşı açısından karşılaştırılması

Anne yaşı

n ortalama ss

Reklam Evet 82 32,49 4,992 p=0,030

Z*=-2,167

Hayır 859 33,74 4,921

Ayrım yapmaz Evet 22 30,73 4,959 p=0,005 Z*=-2,839

Hayır 919 33,70 4,918

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Çocuğun televizyonda izlediği programlar baba yaşına göre karşılaştırıldığında, “çizgi film” (p=0,456; Z=-0,745), “müzik klibi” (p=0,111; Z=-1,594), “çocuk programı” (p=0,192;

Z=-1,305), “spor programı” (p=0,650; Z=-0,453), “belgesel” (p=0,640; Z=-0,468), “yarışma-eğlence programı” (p=0,074; Z=-1,785), “haber programı” (p=0,093; Z=-1,679), “çocuk şarkıları” (p=0,117; Z=-1,569) ve “video” (p=0,146; Z=-1,453) yanıtını verenlerle baba yaşı arasında anlamlı bir fark saptanmadı. “Reklam” (p=0,047; Z=-1,985), “dizi-film” (p=0,005;

Z=-2,832) ve “ayrım yapmaz” (p=0,008; Z=-2,660) yanıtını verenler arasında baba yaşı açısından anlamlı fark saptandı. Televizyondaki programları ayrım yapmadan izleyen, televizyonda reklam ya da dizi/film izleyen çocukların babalarının yaşının daha küçük olduğu saptandı (Tablo 27).

Tablo 27: “Çocuğunuz televizyonda ne tarz programlar izler?” sorusuna verilen yanıtların baba yaşı açısından karşılaştırılması

Baba yaşı

n ortalama ss

Reklam Evet 80 36,00 5,255 p=0,047

Z*=-1,985

Hayır 849 37,04 5,151

Ayrım yapmaz Evet 21 34,00 5,882 p=0,008 Z*=-2,660

Hayır 908 37,02 5,132

Dizi-film izler Evet 14 33,36 3,177 p=0,005 Z*=-2,832

Hayır 915 37,00 5,172

n: sayı, ss: standart sapma

*Mann Whitney U Testi

Araştırmaya katılan ebeveynlerin meşgul olduklarında çocuğun vakit geçirmesi için, çocuklarını uyuturken ve çocuklarına yemek yedirirken herhangi bir teknolojik alet kullanma durumları ile anne yaşı karşılaştırıldı. Ebeveynlerin meşgul olduklarında çocuğun vakit geçirmesi için (p=0,020) ve çocuğu uyuturken (p=0,028) kullanım durumları ile anne yaşları

Belgede T. C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI. Dr. Hüsniye YILDIZ. Tez Yöneticisi Prof. Dr. Serdar ÖZTORA. (sayfa 42-66)