Kapsam

İşsizlik sigortalarının kapsamına çoğunlukla bir hizmet akdine bağlı olarak çalışanlar girmektedir. Bu şekilde çalışanların fikri ya da bedeni olarak çalışması işsizlik sigortası açısından fark etmemektedir. Ancak, bağımlı çalışanlar içinde yer alan ve ayrı bir çalışma düzenleri olması bakımından memurlar ve benzeri görevdeki kamu çalışanları kapsam dışında tutulmaktadır. Ayrıca; istihdam edilenler içinde yer alan bağımsız çalışanlar statüsünde sayılan işverenler ve kendi hesabına çalışanlarda uygulamalarda genellikle kapsam dışında tutulmaktadır (Tuncay ve Ekmekçi, 2017: 644,645).

Tablo 9. Seçilmiş Ülkelerde İşsizlik Sigortası Kapsamı Almanya

Tüm istihdam edilenler (genç engelliler, beden işçileri, mavi yakalılar, kursiyerlerdahil) zorunlu işsizlik sigortası kapsamındadır. Aile üyelerine haftada en az 14 saat bakım hizmeti veren bakıcılar, haftada en az 15 saat çalışan serbest meslek mensubu kişiler, Avrupa Birliği ülkeleri dışından istihdam edilenler gönüllü işsizlik sigortasından yararlanabilmektedir.

Arjantin Özel sektör işçileri (ev işlerinde, kamuda, özel eğitim kurumlarında, özel üniversitede _{çalışanlar ve kendi hesabına çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır.} Birleşik Krallık Tüm istihdam edilenler ve bazı kendi hesabına çalışanlar zorunlu sigorta kapsamındadır. Brezilya Kendi hesabına çalışanlar hariç özel sektör işçileri, ev işlerinde çalışanlar, balıkçılar (sezon _{dışında) zorunlu sigorta kapsamındadır.} Bulgaristan

İşin niteliği, ödeme şekli ve kaynağının niteliğine bakılmaksızın, bir takvim ayı boyunca 5 iş günü veya 40 saat boyunca çalışmak üzere işe alınan kişiler zorunlu sigorta kapsamındadır.

Cezayir Cezayir’de yerleşik olanlar (kendi hesabına çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır. Çek Cumhuriyeti İşçiler, işverenler ve kendi hesabına çalışanlar zorunlu sigorta kapsamındadır.

Fransa

Fransa ve Monako’da yerleşik olan çıraklar, ev işlerinde çalışanlar ve çocuk bakıcıları da dahil olmak üzere istihdam edilenler (Devlet memurları ve kendi hesabına çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır. İnşaat işçileri, liman işçileri, denizciler, havacılar, kapıcılar gönüllü işsizlik sigortasından yararlanabilmektedir.

Güney Afrika Tüm işverenler ve istihdam edilenler (ayda 24 saatten az çalışanlar; memurlar, stajyerler, sözleşmeye dayalı olarak çalışan yabancılar ve sadece komisyon kazancı olan işçiler hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır.

Hırvatistan

Kamu görevlileri, memurlar, askerler ve polisler, yargı görevlileri ve kendi hesabına çalışanlar da dahil olmak üzere bir iş sözleşmesine göre istihdam edilenler zorunlu sigorta kapsamındadır.

Hindistan Günde 137 Rupi ile ayda 21.000 Rupi kazananlar ve en az 10 işçi (belirli endüstrilerde 20 _{işçi) çalıştırılan işyerlerindeki işçiler zorunlu sigorta kapsamındadır.} Hollanda Tüm istihdam edilenler (kendi hesabına çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır ve _{bazı durumlarda gönüllü sigorta olanağı bulunmaktadır.}

İrlanda

16-66 yaş arasında çalışanlar (ev işlerinde çalışanların önemli bir kısmı da dahil); kapsam dışında olanlar bazı yarı zamanlı çalışanlar, kendi hesabına çalışanlar, 1995’ten önce çalışmaya başlayan daimi memurlar, geçici olarak ev işlerinde çalışanlar zorunlu sigorta kapsamındadır.

Tablo 9. Seçilmiş Ülkelerde İşsizlik Sigortası Kapsamı (Devamı) İspanya

İşsizlik ihtimali olanları kapsayan bir sosyal güvenlik planına göre istihdam edilenler (ev işlerinde çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır. Kendi hesabına çalışanlar için gönüllü sigorta ve kamu işçileri için özel bir sistem bulunmaktadır.

İsrail İstihdam edilen İsrail vatandaşları ve belirli askeri personel (kendi hesabına çalışanlar _{hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır.} Kanada İşçiler, federal hükümet işçileri ve kendi hesabına çalışan balıkçılar (kendi hesabına _{çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır.}

Güney Kore

İstihdam edilenler (ayda 60 saatten veya haftada 15 saatten az çalışanlar ve aile işçileri hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır. Memurlar, özel okul çalışanları, askeri personel ve özel postane personeli için özel bir sistem bulunmakta; tarım, ormancılık, avcılık, balıkçılık ve inşaat alanlarındaki bazı küçük işletmelerde çalışanlar, elektrikçiler, telekomünikasyon işçileri, itfaiyeciler; bazı kendi hesabına çalışanlar, ev işlerinde çalışanlar gönüllü işsizlik sigortasından yararlanabilmektedir.

Letonya

İstihdam edilenler, askeri personel ve eşleri, 18 aydan daha küçük bir çocuğa bakan Letonyalılar ve çocuk yetiştirme yardımı, hastalık parası veya doğum parası alanlar (kendi hesabına çalışanlar hariç) zorunlu sigorta kapsamındadır.

Litvanya

Tüm istihdam edilenler (askerler, seçimle göreve gelenler, politikacılar, memurlar dahil; kendi hesabına çalışanlar kapsam dışı), üç yaşından küçük çocuk bakan işsizler, engellinin ebeveynlerinden biri (evlatlık edinilme durumu da dahil) veya engelli kişinin koruyucusu olarak atananlar, evde kalıcı hemşirelik hizmeti sunanlar, yurtdışında görevli oldukları sürece asker veya çalışanların eşleri (eşlerin emeklilik yaşına girmemiş ve istihdam ilişkilerine bağlı olarak gelir elde edilmemesi şartıyla) zorunlu sigorta kapsamındadır. Macaristan İstihdam edilenler ile kendi hesabına çalışanlar zorunlu sigorta kapsamındadır. Polonya

Aylık kazançların asgari ücretten daha yüksek olan tarım dışı ekonomik faaliyetler ve diğer ücretli faaliyetler temelinde sigortalı olanlar (kendi hesabına çalışanlar kapsam dışı) zorunlu sigorta kapsamındadır.

Portekiz İşçiler ve bazı kendi hesabına çalışanlar zorunlu sigorta kapsamındadır. Rusya Ülke vatandaşları zorunlu sigorta kapsamındadır.

Slovenya

Kamu sektörü çalışanları, yarı zamanlı çalışanlar ve kendi hesabına çalışan kişiler de dahil olmak üzere istihdam edilenler zorunlu sigorta kapsamındadır. Yabancı ülkelerde yabancı işverenler tarafından çalıştırılan vatandaşlar ile onların aile üyeleri ve iş sözleşmesi askıya alınanlar gönüllü sigorta kapsamındadır.

Tayland

İstihdam edilenler (hakimler; yabancı hükümetlerin veya uluslararası organizasyonların çalışanları, devlet işletmelerinde çalışanlar, tarım, ormancılık ve balıkçılık işlerinde çalışanlar; geçici ve mevsimlik işçiler; yurt dışında çalışan vatandaşlar, kendi hesabına çalışanlar kapsam dışı) zorunlu sigorta kapsamındadır.

Ukrayna

İstihdam edilenler (geçici işçiler ve askeri personel dahil) ve kendi hesabına çalışanlar zorunlu sigorta kapsamındadır. Çernobil işçileri, askeri reform sonucunda işsiz kalanlar, 6 yaşından küçük çocuklu kadınlar, 14 yaşından küçük veya engelli çocukları bulunan boşanmış anneler ve diğer belirli kategorilerdeki için özel hükümler bulunmaktadır.

Kaynak: European Commission, 2008; Bhorat, Goga, and Tseng, 2013; Carter, Bédard and Bista, 2013; SSA and ISSA, 2015, 2016a, 2016b, 2017; EU, Your Rights Country By Country; OECD, Benefits and Wages: Country Specific Information; EURES, Living And Working Conditions; MISSOC, Comparative Tables Database; State Employment Service of Ukraine; The South African Department of Labour; The National Insurance Institute of Israel.

Seçilmiş olan ülkelerin tamamında diğer ülke uygulamalarında olduğu gibi istihdamda olanlar kapsama alınmaktadır. İstihdamda olanlar içinde de genellikle bağımlı çalışanlar kapsam içine alınırken; işverenler, kendi hesabına çalışanlar, aile işçileri genellikle kapsam dışında tutulmakta ya da gönüllü sigorta kapsamına alındıkları görülmektedir.Bazı ülkelerde kendi ülkelerine özgüseçimle işbaşına gelenler (Litvanya), memurlar (Litvanya, İrlanda, Hırvatistan), askerler (Letonya, Litvanya, Ukrayna),yurtdışında görevli olanların eşleri (Litvanya), yargı görevlileri (Hırvatistan), kursiyerler (Almanya), çocuk (Fransa, Letonya, Litvanya) ve engelli(Ukrayna,

Litvanya) bakanlar için istisnai olarak işsizlik sigortası kapsamı genişletilmiştir (Tablo 9).