• Sonuç bulunamadı

Sosyal koruma açısından Dünya’da işsizlik sigortasının kullanımı daha yaygın olup işsizlik yardımları ise çok fazla tercih edilmemektedir. İşsizlik sigortası ve işsizlik yardımının birlikte uygulandığı ülkelerde bu iki uygulama birbiri ile uyumludur ve işsizlik yardımları işsizlik ödeneklerinin bittiği veya işsizlik ödeneğine hak kazanılamadığı durumlarda devre girmektedir (World Bank, 2004a: 1; Vodopivec, 2006: 63).

İşsizlik yardımlarının süresi ve miktarı işsizlik ödeneğinden farklılaşmaktadır. İşsizlik ödeneğinin miktarı daha önceki kazancının %40 ile %75’i arasında ve süresi sınırlıdır. Buna karşılık işsizlik yardımları genelde sabit oranlıdır; ancak yardımların miktarı aile gelir düzeyine, bağımlıların varlığı veya sayısına ve çocukların yaşlarına göre değişebilmektedir. Her iki uygulamanın birlikte olduğu ülkelerde işsizlik yardımları işsizlik ödeneklerinden daha düşüktür. İşsizlik yardımından yararlanma süresi işsizlik sigortasında olduğu gibi belli bir süre olabileceği gibi, muhtaçlık devam

ettiği sürece de yardımlardan yararlanılabilmektedir (World Bank, 2004a: 3; Vodopivec, 2006: 63, 64;Biçerli, 2011: 494).

2.4.1 Almanya

Temel iş arayan yardımı (Arbeitslosengeld II, Basic Jobseekers’ Allowance) sosyal ve kültürel olarak geçim düzeyini garanti altına almayı hedefleyen sosyal yardım temelli ve ihtiyaç odaklı bir yardımdır. İşsizlik yardımından işsizlik ödeneği almaya uygun olmayanlardan çalışabilir durumda olanlar, maddi açıdan desteğe ihtiyaç duyanlar, 15-65 yaş arasındakiler, geçimini sağlayabilecek yeterli gelir ve mal varlığı olmayanlar ve Almanya’da ikamet edenler yararlanabilirler. Yardım genellikle bir seferde sadece 12 ay için verilir. Daha sonra gerekli şartların sağlanması halinde tekrar verilir. Yardıma başvururken sahip olunan gelir ve varlıkların bildirilmesi gerekmektedir. Yardımların finansmanı kamu tarafından sağlanmaktadır.Yardımlar geçim düzeyini güvence altına alacak şekilde belirlenen sabit bir miktar üzerinden aylık olarak verilmektedir. Yardım miktarı, çocuk sayısı, evli ya da boşanmış olma durumuna, çocukların yaşına, çalışabilecek yaş sınırlarında olan aile üyesi sayısına göre değişmektedir.Devlet desteği ihtiyacı olan herkes için anayasal bir haktır vetemel iş arayan desteği kapsamında beslenme, giyim, ev eşyası, konaklama, ısıtma, sağlık ve sosyal ilişkilerin sürdürülmesi için (sosyal, kültürel ve politik hayatta asgari katılımın sağlanması)çeşitli imkânlar sunulmaktadır (EU, 2013a: 28-30; OECD, 2015a: 6-10;SSA and ISSA, 2016a: 124, 125; MISSOC, Comparative Tables Database; EU, Your Rights Country By Country;Bundesagentur für Arbeit).

2.4.2 İrlanda

İş arayan yardımı (Jobseeker’s Allowance) katkısız ve gelir testinden geçildikten sonra yapılan bir yardımdır. Yardımı alabilmek için işsiz olmak (7 günün en az 4 gününü işsiz olarak geçirmek ya da tamamını), 18-66 yaş arasında olmak, çalışma gücüne sahip olmak, iş aramak, çalışmaya hazır olmak, gelir testinde geçmek ve İrlanda’da ikamet etmek gerekmektedir. İş arayan yardımı için bir süre sınırı olmaksızın 66 yaşına kadar yararlanılabilir.Faaliyetlerini durdurmaları veya bırakmaları halinde kendi hesabına çalışanlar, görsel sanatlarla uğraşan sanatçılar ve yazarlar da gelir testinden sonra iş arayan yardımından yararlanabilirler. Ödemeler işsizliğin dördüncü gününden itibaren yapılır. İşsizlik kişinin istifası ve kabahatli davranışı nedeniyle olmuş

ve uygun iş önerisi reddedilmişse belirli bir süre; iş uyuşmazlıklarında da uyuşmazlık süresince yardımlardan yararlanılamamaktadır.Yarı zamanlı veya gündelik usulüne göre haftada 3 gün ve daha az çalışanlar (ancak aynı zamanda tam zamanlı bir iş aranması gerekmektedir) ve işveren tarafından çalışılan gün sayısının hafta 3 gün ve daha aza düşürüldüğü işyerindeki çalışanlar geri kalan günler için iş arayan yardımından yararlanabilirler.İş arayan yardımı, yaşa, eşlerin birlikte veya ayrı yaşamalarına, bakmakla yükümlü olunanlara, çocuk sayısına ve çocukların yaşına göre değişebilen sabit bir miktardır(EU, 2013b: 24, 25; OECD, 2015b: 6-10;SSA and ISSA, 2016a: 159, 160; MISSOC, Comparative Tables Database; EU, Your Rights Country By Country;Department of Employment Affairs and Social Protection).

2.4.3 Malta

İşsizlik yardımı (Assistenza għal Diżimpjieg) katkı koşulu olmayan ve gelir testinden geçildikten sonra yapılan bir yardımdır. Yardımdan yararlanabilmek için; gelir testinden geçilmeli, tam zamanlı bir iş aranması, çalışmaya hazır olunması, istihdam kurumuna kayıtlı olunması gerekmektedir. İşsizlik yardımının miktarı hanehalkının sayısına, hanehalkının çalışma durumuna, eşlerin ayrı ve birlikte yaşamalarına göre değişebilmektedir. Yardımlar işsizliğin ilk gününden itibaren yapılır ve 156 gün boyunca devam eder. Daha sonra yararlanıcı, 13 haftalık bir süre boyunca tekrar istihdamda kalmadığı sürece yardımdan tekrar yararlanamaz (EU, 2013c: 22; OECD, 2015c: 7-9;SSA and ISSA, 2016a: 215, 216; MISSOC, Comparative Tables Database; EU, Your Rights Country By Country;Social Security Department).

2.4.4 Avusturya

İşsizlik yardımı (Notstandshilfe) işsizlik ödeneğinin bitiminden sonra sosyal sigorta ve refah ilkelerine göre ödenir. Yardım miktarı daha önce alınan işsizlik ödeneği miktarı temel alınarak hesaplanır ve hesaplanan miktar temel gelir destek miktarının %92’sini veya %95’ini (yararlanıcının ve ailesinin durumuna göre) aşamaz. Yardım miktarında kişinin yaşı, ailevi durumu, çocuk sayısı, ailenin mali durumu ve muafiyet durumu da dikkate alınır. Muafiyeti aşan gelir miktarı ile orantılı olarak yardım miktarı azaltılır. 6 ay sonunda işsizlik yardımı miktarı yararlanıcının daha önce işsizlik ödeneği aldığı süreler dikkate alınarak belirli bir oranda azaltılabilir. Yardımlardan emekli olana kadar yararlanılabilir; ancak, yardım 52 hafta süresince verilmekte ve 52 haftanın

sonunda gerekli koşulların sağlanması halinde yeniden verilmektedir (EU, 2013ç: 25- 27; OECD, 2015ç: 5-7;SSA and ISSA, 2016a: 44, 45; MISSOC, Comparative Tables Database; EU, Your Rights Country By Country;Public Employment Service).

2.4.5 İspanya

İşsizlik ödeneği için gerekli katkıyı yapmamış, işsizlik ödeneğini tüketmiş veya işsizlik ödeneğini hak edemeyen işsizlere uygulanan katkı zorunluluğu olmayan bir yardımdır (Prestación por desempleo (subsidio)). Yardımı hak edebilmek için; en az bir aydır istihdam kurumuna kayıtlı olunması (bu süre içinde uygun iş ve eğitim önerileri haklı bir gerekçe olmadan reddilmemeli), asgari ücretin %75’ini aşan bir gelirin olmaması ve yardım alabilecekler arasında yer alınması gerekmektedir. Yardım alabilecek durumda olanlar ise işsizlik ödeneğini tüketmiş ve ailevi sorumluluğu olanlar; işsizlik ödeneğini tüketmiş ve ailevi sorumluluğu olmayıp 45 yaşın üstündekiler; başka bir ülkeden geri dönen işçiler; ceza süresi 6 aydan fazla olup hapisten çıkanlar;rehabilitasyon süresi 6 aydan fazla olup uyuşturucu tedavisi görmüş olanlar; engelliler; aile sorumluluğu olup işsizlik ödeneğini hak etmek için gerekli katkı koşulunu sağlamayanlar içinde işsizlik ödeneğine en az 3 ay katkıda bulunanlar; aile sorumluluğu olmayıp işsizlik ödeneğini hak etmek için gerekli katkı koşulunu sağlamayanlar içinde işsizlik ödeneğine en az 6 ay katkıda bulunanlar ve emeklilik için yaş şartı dışında diğer koşulları sağlayanlar içinde çalışma yaşamında en az 6 yıl katkı yapmış 55 yaşın üstündekilerdir.Yardım miktarı belirlenmiş bir gelir göstergesinin %80’idir. Bu yardım miktarı yarı zamanlı çalışırken işsiz kalanlar içinde aynı düzeydedir. Yardım süresi normalde 6 aydır. 6 aylık süreler ile 24 aya kadar uzatılabilmektedir. Yardım süresi yaşa, aile sorumluluğuna, katkı miktarına ve yardım alacak sınıfına göre değişmektedir (EU, 2013d: 28-30; OECD, 2015d: 6-9;SSA and ISSA, 2016a: 304, 305; MISSOC, Comparative Tables Database; EU, Your Rights Country By Country;The Ministry of Employment and Social Security).