1.2.5. Dünya Turizm Hareketleri İçinde Kış Turizm
1.2.7.2. Kış Olimpiyatlarını Düzenlemenin Faydaları
Kış olimpiyatları düzenlendiği ülke bakımında çok büyük faydalar sağlamaktadır. Olimpiyatların ülkeye sağladığı faydaları şu şekilde başlıklar altında birleştirebiliriz:
Tanıtım
Bölge Altyapısının Gelişimi Turizm
Ekonomiye Katkı Eğitim ve Đşgücü
Olimpiyat Sonrası Kullanım 1.2.7.2.1. Tanıtım
Telekomünikasyon alanında elde edilen gelişmeler ile medyanın kazandığı güce paralel olarak milyarlarca insana ulaşan televizyon yayınları ile Olimpiyatlar bir ülkenin tanıtımı için büyük olanaklardan biri olarak gözükmektedir. Bir anlamda bu dünyanın en fazla izlenilen, dinlenilen, konuşulan, yazılan olayı dolayısı ile Olimpiyatları düzenleyen ülke gerek yayın organları aracılığıyla, gerekse oyunlar nedeniyle ülkeye gelen sporcu, seyirci, idareci, basın mensupları ve benzeri katılanlar aracılığı ile görücüye çıkmaktadır141.
66 Elde edilen istatistiklere göre yalnızca Oyunlar süresince 15-20 gün boyunca dünya nüfusunun iki katı kadar insana ulaşan yayınlar “imaj yaratma”, kamuoyundaki olumsuz imajı yıkma açısından eşsiz fırsatlar sunduğunu doğrulamaktadır. Ayrıca Oyunlar öncesinde ve sonrasındaki yayınların ise yıllar süren olumlu katkıları bulunmaktadır.
Örneğin 1964 yılında Tokyo’da yapılan Yaz Olimpiyatlarında Japonya bu fırsatı son derece uygun kullanmış ve o zamana kadar dünyaya yayılmış bulunan “taklit, kalitesiz mallar üreten Japonya” imajını yıkarak teknoloji yaratan, kaliteli mal üreten bir ülke imajına ulaşmayı başarmıştır.
1.2.7.2.2. Bölge Altyapısının Gelişimi
Bir Kış Olimpiyatı düzenlemek için aday olan bir ülke, bu organizasyonun en önemli koşullarından olan altyapının geliştirilmesi için daha adaylık öncesinden başlayarak yatırımlar yapmak durumundadır. Bu yatırımlar arasında; oyunların yapılacağı spor tesisleri, sporcuların ve seyircilerin tesislere ulaşımı için mekanik tesisler, başta havaalanı ve demiryolu olmak üzere ulaştırma yatırımları, gelen sporcu, seyirci ve görevliler için konaklama tesisleri, sağlık sorunlarının çözümü için sağlık tesisleri, basın yayın hizmetleri için son derece gelişmiş haberleşme sistemi altyapısı, kongre ve basın merkezleri ve bu arada sayılamayacak kadar çok altyapı yatırımı bölgenin çevresini değiştirecektir142.
Üstelik oldukça gelişmiş sponsorluk programları ile yatırımların önemli bir bölümü çok kısa bir sürede finansman imkanı bulabilmekte, devlet bütçesine fazla bir yük olmamaktadır.
Bunun dışında gerek Olimpiyat öncesi altyapı yatırımlarının, gerek Olimpiyat Oyunlarına bağlı aktivitelerin, gerekse Olimpiyatlar sonrasında başta turizm hareketleri olmak üzere gerçekleştirilecek muhtemel organizasyonlar ve kullanımlar ile bölge ve ülke ekonomisine muazzam bir kaynak sağlaması söz konusudur143.
142 y.a.g.e., s. 14. 143 y.a.g.e., s. 15.
67 1.2.7.2.3. Turizm
Televizyon yayınlarının da etkisi ile Kış Olimpiyatlarının gördüğü ilgi ve katılım her geçen dönem artmaktadır. Her yeni düzenlenen Olimpiyat bir öncekine göre yapılan yarışmalar, katılan sporcular, biletli izleyici, TV izleyicisi, basın ve yayın mensupları vb açısından gelişim göstermektedir144.
Tablo 1.5.: Toplam Katılan Ülke, Akredite Katılımcı ve Oyun Sayısı
Lillehammer 1994 Nagano 1998 K at ıl an S por cul ar Erkek sporcu 1.216 1.389 Kadın Sporcu 522 788 Toplam Sporcu 1.738 2.177 K at ıl an Ü lke le r Avrupa 42 45 Amerika 11 12 Asya 7 11 Okyanusya 4 2 Afrika 2 2 Toplam 66 72 O li m pi k S por la r Erkekler Yarışları 34 37 Bayanlar Yarışları 25 29 Erkek+Bayan Yarışları 2 2 Toplam Yarışlar 61 68 A kr edi te O la nl ar Sporcular 1.821 2.302 Takım Đdarecileri 1.095 1.464 Diğer Đdareciler 726 869 Yayıncılar 5.209 8.822 Basın 2.679 2.566 Toplam 43.163 84.367
Kaynak: Tayfun Selçuk OK ve Tezer PALACIOĞLU, Doğu Anadolu’da Kış Olimpiyatları, Đstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 2000/12, Đstanbul, 2000, s. 16.
68 Toplam 70-80 ülkeden sporcuların yarıştığı Oyunlarda görevli personel, güvenlik vb. dahil akredite olarak Oyunlara katılanların sayısı dahi 50,000-80,000’lerle ifade edilmektedir. Sadece bu akredite olan insanların ve yakın çevresinin dahi ülkemizden örnek verecek olursak, Türkiye’nin doğa harikası adı sanı duyulmamış yörelerini öğrenmesinin bile ülkemizde eksikliği duyulan kış turizminin gelişimi için katkıları açıktır.
Oyunlar dolayısı ile ülkeye gelen akredite kişiler dışında sayılarının yine 100,000 civarında olduğu ifade edilen izleyicilerin konaklaması için yeni tesisler yapılması gerektiği bilinmektedir. Örneğin 8600 yatağa sahip Lillehammer ve çevresinde Oyunlar nedeni ile daimi yatak sayısında %75 artış yapılarak 15,000 dolayına ulaşılmıştır. Yapılacak olan tesislerle birlikte diğer mevcut tesislerin de elden geçirilmesi Olimpik bölgelerde çok büyük ve modern bir yatak varlığını da beraberinde getirmektedir. Bu son derece büyük kapasiteyi değerlendirebilmek bir sorun olarak ortaya çıksa da aslında Oyunların da getirdiği cazibe ile bölgedeki turizm hareketlerinin artması bu endişeyi giderici mahiyette olmaktadır. Örneğin Avrupa ve Dünyada pek bilinmemekle birlikte 1994 Kış Olimpiyatları düzenleyicisi olan Lillehammer’de 1989-1999 yılları arasında turist gecelemeleri sayısında kaydedilen artışla 300,000 kişi/gece sayısından 800,000 kişi/gece sayısına ulaşılmış olması sektörde çok önemli bir gelişmeyi işaret etmektedir145.
Turizm sektörünün bu “devasa organizasyon” dolayısı ile elde ettiği bilgi birikimi ve tecrübenin üzerinde ayrıca önemle durulmalıdır.
1.2.7.2.4. Ekonomiye Katkı
Gerçekleştirilen altyapı yatırımları çerçevesinde ekonomiye doğrudan giren kaynaklar dışında Olimpiyatların düzenlenmesi öncesi, sırası ve sonrasında yapılan faaliyetler yurt içi üretimi artırmakta ve gayri safi milli hasılaya çok olumlu katkılarda bulunmaktadır146.
Olimpiyatların en önemli faydalarından birisi de kısa vadede yaratılan pazarın açılımlarını değerlendirmek üzere özellikle Olimpik bölgede girişimcilik ruhunu
145 y.a.g.e., s. 17. 146 y.a.g.e., s. 17.
69 ateşlemesidir. Sadece Oyunların getirdiği hareketlilik ile belki ülke geneli itibariyle önemsiz ancak bölge itibariyle çok önemli yeni girişimler ortaya çıkmaktadır.
Her şeyden önce Oyunlar öncesinde ihtiyaç duyulan altyapı düzenlemesi, yenilenmesi çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirilecek inşaat faaliyetleri lokomotif sektör olarak çok sayıda alt sektörü harekete geçirmektedir.
Oyunlar öncesinde başlatılan tanıtım kampanyaları ile ivme kazanan, oyunlar sırasında zirve noktasına çıkan ve oyunlar sonrasında da azalmakla beraber önceki senelerle kıyaslanmayacak şekilde performansını koruyan turizm ise Oyunlar sonrasında lokomotif sektör olarak aynı işlevi görmekte gıda, giyim, taşımacılık, hediyelik eşya gibi 10’larca sektör canlanmaktadır.
Oyunlar dolayısı ile yapılacak son derece büyük boyutlu ihaleler bölgede girişimciliği geliştirdiği gibi, yerli malların tercih edilmesi özellikle bölgede üretim kapasitesinin, kalitesinin ve teknolojisinin geliştirilmesi için fırsat yaratmaktadır. Đhalelerde pay alabilmek için yabancı ulusal ve yerel şirketler arasında kurulan ortaklıklar da olimpiyatlar sonrasında da bölgedeki yatırımları özendirici yapısı nedeniyle sermaye oluşumuna katkıda bulunmaktadır.
Oldukça kapsamlı bir pazarlama stratejisi ile Olimpik organizasyonları gelir kaynağı haline getirmek için çok çeşitli yaratıcı kaynaklar ile mali destek sağlanmaktadır. Genel olarak olimpiyatlarda gelir kaynakları şunlardır:
Televizyon, Sponsorluk, Bilet satışları, Diğer kaynaklar,
Hatıra pulu satışı, Hediyelik eşya satışı,
Olimpiyatları yansıtan özellikte yalnızca sınırlı sayıda üretilen (bazı hallerde tek bir adet) ürünlerin ihale yolu ile satılması,
Fuar, sergi organizasyonları,
Manevi değeri bulunan Olimpik hisse satışları Yazılı, görsel malzemelerin satışı vb.
70 1.2.7.2.5. Eğitim ve İşgücü
Oyunlar dolayısı ile yapılan maddi yatırımlar yanında insan kaynaklarında yatırım yapıldığı gerçeği unutulmamalıdır. Olimpiyatları düzenlemek gibi devasa boyutlardaki bir projeyi hayata geçirmek için organizasyonun evreleri içerisinde iniş çıkışlar gösteren 10,000-15,000 kişi civarında bir işgücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Önemli bir bölümü görevlendirildiği işle ilgili teknik eğitimden geçirilecek bu işgücüne “insan ilişkileri” açısından da temel eğitim, lisan eğitimi, davranış eğitimi vb. sağlanacak olması kalkınma hamlesi için önemli ve gerekli bir nitelikli işgücüne doğru bir adım olarak düşünülmektedir147.
10,000-15,000 kişilik işgücü ihtiyacının çok büyük bir bölümü gönüllüler ve ordu mensuplarının katkısı ile sağlansa da binlerce kişiye iş imkanı sağlayan Oyunlar tamamlandıktan sonra da bölgede yapılan yatırımların Olimpiyat sonrasında akılcı kullanılması istihdam sorununa kalıcı bir çözüm olabilmektedir.
1.2.7.2.6. Olimpiyat Sonrası Kullanım
Altyapı yatırımları ile gelecek kuşaklara aktarılan çok önemli tesisler ve bilgi birikimi, tesislerin Oyunlar sonrası akılcı kullanımı ile birleşince sürekli bir kazanç kaynağı yaratılabileceği gibi bölgenin ve ülkenin değişik sorunlarına çözümler üretilmesi de mümkün olabilmektedir. Chamonix (Fransa), St. Moritz (Đsviçre), Innsbrück (Avusturya) gibi kış tatil merkezleri olimpiyatlarla elde ettikleri ünlerini on yıllardır Avrupa’daki en çok tercih edilen kış tatil merkezleri olarak değerlendirilmektedir. Mevcut tesisler spor, eğitim, fuar sergi, öğrenci yurtları, turizm tesisleri, müze, kütüphane, kültürel etkinlikler ve hatta işyerleri için bir envanter oluşturmaktadır148.
147 y.a.g.e., s. 18. 148 y.a.g.e., s. 18.
71
1.2.8. Kış Turizmi Merkezlerinde Yer Alan Başlıca Kullanımlar
Kış turizmi merkezlerinde yer alan başlıca yapı ve alanları aşağıdaki başlıklar altında sıralamak mümkündür149:
Kayak Alanları;
Alp disiplini kayak alanları; Öğretim alanları
Serbest kayma pistleri Yarışma pistleri
Kayak mekanik tesisleri
Alt, ara ve üst istasyon sporcu barınma ve kafeterya tesisleri Kuzey disiplini kayak alanları;
Kayaklı gezi parkurları Yarışma pistleri Çıkış ve varış alanları Konaklama Ve Diğer Spor Birimleri;
Dağ ve kayak kulüpleri Dağ ve kayak evleri Kayak eğitim merkezleri Kayak okulları
Açık ve kapalı buz pateni tesisleri Golf sahaları
Açık satranç sahaları Bowling, mini golf alanları Gezi ve yürüyüş yolları Tenis sahaları
Basketbol ve voleybol sahaları Futbol taktik uygulama sahaları
72 Konaklama Tesisleri;
Otel, motel, oberj “gençlik yurtları” Gece kulübü ve diskotekler
Lokanta, kafeterya, kır kahvesi Kayak odası ve kayak onarım yerleri Yüzme havuzu ve sauna
Kamu Ve Sosyal Amaçlı Hizmet Tesisleri;
Đlk yardım ve sağlık ocağı PTT Karakol Meteoroloji Karayolları bakımevi Turizm ve danışma Yarışma merkezi
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait konaklama ve dinlenme tesisleri Orta ve yüksek öğrenim gençlik yurtları
Yaz Kullanımına Dönük Tesisleri;
Kamping ve piknik yerleri Park ve tırmanma bahçesi
73