4.2.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilere küresel ısınma ile ilgili olan karikatür 2 gösterildiğinde öğrencilerin tümünün karikatürdeki çevre sorununu “küresel ısınma” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
4.2.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin küresel ısınmaya yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir.
Öğrenci görüşlerine göre küresel ısınmayı yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 2.1 de gösterilmektedir.
39 Tablo 2.1
Küresel Isınmanın Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Küresel Isınma Sebepleri
Zararlı gaz miktarının artması 8 66,6
Hava kirliliği 3 25
Sera etkisi 2 16,6
Ozon tabakasının incelmesi 8 66,6
Küresel Isınma Sonuçları
Buzulların erimesi 12 100
Kuraklık oluşması 9 75
Bitki/ hayvanların zarar görmesi 7 58,3
Sel baskınlarının çoğalması 5 41,6
Dünyanın aşırı ısınması 5 41,6
Tablo 2.1 incelendiğinde öğrenciler küresel ısınmanın nedenlerini zararlı gaz miktarının artması, hava kirliliği ve sera etkisi olarak belirtmişlerdir. Sekiz öğrencinin ise küresel ısınmayı ozon tabakasının tahribatı ile ilişkilendirdikleri anlaşılmıştır. Küresel ısınmanın nedenleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö6: “Egzoz dumanları gibi zararlı gazlar küresel ısınmaya neden olur.” (221.43, 18.03.2019)
Ö11: “Küresel ısınma hava kirliliğinin etkisi ile oluşuyor.” (227.67, 21.03.2019) Ö8: “Havada biriken zararlı gazlar yüzünden güneş ışınları dünyaya geliyor ve geri dönemiyor, orada birikiyor, buna sera etkisi denir.” (225.13, 21.03.2019)
Ö1: “Ozon tabakasının incelmesi güneş ışınlarının dünyaya daha çok gelmesine neden oluyor bu yüzden küresel ısınma oluşuyor.” (229.65, 18.03.2019)
Tablo 2.1 incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre küresel ısınmanın sonuçları buzulların erimesi, kuraklık oluşması, bitki/ hayvanların zarar görmesi, sel baskınlarının çoğalması ve dünyanın aşırı ısınması olarak kategorize edilmiştir. Küresel ısınmanın sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö3: “Küresel ısınma kutuplardaki buzulların erimesine neden olur. Belli bir zaman sonra sular azalır ve kuraklık oluşur.” (257.19, 18.03.2019)
40
Ö10: “Kutup ayıları yaşayamaz hale geliyor, çöllerde yaşayan develerin, kaktüs gibi bitkilerin hayatı tehlikeye giriyor.” (265.22, 21.03.2019)
Ö8: “Küresel ısınmayla kutuplardaki buzullar erir ve seller oluşur.” (263.98, 21.03.2019)
Ö12: “İnsanların çok fazla zararlı gaz oluşturup bunları doğaya vermeleri ve bunların da battaniye etkisi yapması sonucunda dünyanın çok fazla ısınmasına neden olur.” (252.95, 21.03.2019)
4.2.3.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa Çözüm Önerileri
Öğrencilerin küresel ısınmaya yönelik çözüm önerilerini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 2.2 de gösterilmektedir.
Tablo 2.2
Küresel Isınmanın Çözümüne Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Küresel Isınmaya Çözüm Önerileri
Zararlı gaz miktarının azaltılması 6 50
Bacalara/egzozlara filtre takılması 5 41,6
Toplu taşıma kullanılması 3 25
Bisiklet kullanımının artırılması 3 25
Elektrikli araç kullanımının artırılması 1 8,3
İnsanları bilgilendirme 1 8,3
Hava kirliliğinin azaltılması 2 16,6
Öneri yok 2 16,6
Tablo 2.2. incelendiğinde öğrencilerin küresel ısınmaya yönelik çözüm önerileri; zararlı gaz miktarının azaltılması, bacalara/egzozlara filtre takılması, toplu taşıma kullanılması, bisiklet kullanımının artırılması, elektrikli araç kullanımının artırılması, insanları bilgilendirme ve hava kirliliğinin azaltılması olarak kategorize edilmiştir. Küresel ısınmaya yönelik görüşlerde iki öğrencinin çözüm önerisi üretemediği görülmüştür. Öğrencilerin küresel ısınmaya yönelik çözüm önerilerinden bazıları şu şekildedir:
41
Ö2: “İnsanlar yüzünden doğaya salınan zehirli gazlar azaltılmalı.” (273.66.
18.03.2019)
Ö4: “Fabrika bacalarına, arabaların ve motorların egzozlarına filtre takılmalı.”
(288.79, 18.03.2019)
Ö8: “İnsanların artık arabaları ve motorları bırakıp toplu taşımaya yönelmesi gerekiyor.” (297.81, 21.03.2019)
Ö5: “Küresel ısınmayı önlemek için arabalar yerine bisikletler kullanılmalı ve yaygınlaştırılmalıdır.” (268.07, 18.03.2019)
Ö3: “Elektrikli araçlar kullanılmalıdır.” (271.18, 18.03.2019)
Ö9: “Küresel ısınma konusunda insanları bilgilendirmeliyiz ancak böyle önüne geçebiliriz.” (289.04, 21.03.2019)
Ö12: “Hava kirliliğini önlediğimizde küresel ısınmaya da engel oluruz.” (278.36, 21.03.2019)
4.3.Ozon Tabakasının Tahribatı
4.3.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilerin tümünün ozon tabakası ile ilgili olan karikatür 3’deki çevre sorununu “ozon tabakasının tahribatı” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
4.3.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin ozon tabakasının tahribatına yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir. Öğrenci görüşlerine göre ozon tabakasının tahribatını yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 3.1 de gösterilmektedir.
42 Tablo 3.1
Ozon Tabakasının Tahribatının Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Ozon Tabakasının Tahribatı Sebepleri
Sprey/ deodorant kullanımı 4 33,3
Ozon Tabakasının Tahribatı Sonuçları
Güneşten gelen zararlı ışınların dünyaya gelmesi 4 33,3 Zararlı ışınların cilde zarar vermesi 3 25
Bitki ve hayvanların zarar görmesi 1 8,3
Tablo 3.1 incelendiğinde öğrenciler ozon tabakasının tahribatının nedenini sprey/ deodorant kullanımı olarak belirtmişlerdir. Diğer sekiz öğrencinin ise ozon tabakasının tahribatı ile ilgili yanlış bilgilere sahip olduğu görülmüştür. Sekiz öğrenciden büyük bir kısmının ozon tabakasının tahribatını küresel ısınma ile karıştırdıkları anlaşılmıştır. Ozon tabakasının tahribatının nedenleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö5: “Vücut spreyleri ve deodorantlar ozon tabakasının incelmesine neden oluyor.”
(415.24, 18.03.2019)
Ö1: “Deodorantlar, parfümler, spreyler sonucunda biz zarar görüyoruz. Mesela kutuplardaki sular aşırı eridiği için sular aşırı yükselecek bir süre sonra sular azalacak ve çölleşme başlayacak. Sular bitecek ve insanlar susuz kalacak. Güneş ışınları yüzünden sular daha çabuk buharlaşır.” (429.08, 18.03.2019)
Ö3: “Parfümler, deodorantlar, spreyler, arabalardan çıkan gazlar sera etkisi oluşturuyor. Bir yerden sonra güneş ışınları dünyaya giriyor ve çıkamıyorlar.
Kutuplardaki buzullar eriyor, dünyadaki su artıyor, bir süre sonra sular tükeniyor ve kuraklık başlıyor.” (418.16, 18.03.2019)
Ö9: “Ozon tabakası delinince dünyaya daha çok güneş ışığı geliyor, dünya bu durumdan etkileniyor. Kutuplarda erime meydana geliyor.” (423.59, 21.03.2019) Tablo 3.1 incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre ozon tabakasının tahrip edilmesinin sonuçları; güneşten gelen zararlı ışınların dünyaya gelmesi, zararlı ışınların cilde zarar vermesi, bitki ve hayvanların zarar görmesi olarak kategorize edilmiştir. Ozon tabakasının tahrip edilmesinin sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
43
Ö8: “Ozon tabakası incelip delinirse güneşten gelen zararlı ışınlar kolaylıkla dünyaya gelir.” (437.94, 21.03.2019)
Ö5: “Güneşten gelen zararlı ışınlar cildimize zarar verir mesela kansere sebep olabilir.” (435.23, 18.03.2019)
Ö6: “Zararlı ışınlar bitki ve hayvanlara zarar verebilir.” (438.07, 18.03.2019)
4.3.3.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa Çözüm Önerileri
Öğrencilerin ozon tabakasının tahribatına yönelik çözüm önerilerini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 3.2 de gösterilmektedir.
Tablo 3.2
Ozon Tabakasının Tahribatının Çözümüne Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Ozon Tabakasının Tahribatı Çözüm
Önerileri Sprey/ deodorant kullanımının azaltılması 4 33,3
Tablo 3.2. incelendiğinde öğrencilerin ozon tabakasının tahrip edilmesine yönelik çözüm önerileri sprey/ deodorant kullanımının azaltılmasıdır. Öğrencilerin ozon tabakasının tahrip edilmesine yönelik çözüm önerilerinden bazıları şu şekildedir:
Ö10: “Deodorantlar yerine insanlar kendi bakımlarını daha iyi yapmalı, deodorant kullanımını azaltmalıyız.” (447.63, 21.03.2019)
4.4.Su Kirliliği
4.4.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilere su kirliliği ile ilgili olan karikatür 4 gösterildiğinde öğrencilerin tümünün karikatürdeki çevre sorununu “su kirliliği” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
44
4.4.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin su kirliliğine yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir. Öğrenci görüşlerine göre su kirliliğini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 4.1 de gösterilmektedir.
Tablo 4.1
Su Kirliliğinin Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Su Kirliliği Sebepleri
İnsanların suya çöp atması 12 100
Gemi kazaları/petrol sızıntıları 4 33,3
Kanalizasyon suları/sanayilerdeki kirli sular 2 16,6
İnsanların bilinçsiz olması 2 16,6
Su Kirliliği Sonuçları
Suda yaşayan canlıların zarar görmesi 12 100
İçme suyunun azalması 10 83,3
Görüntü kirliliği 2 16,6
Balıkçıların ekonomik olarak zarar görmesi 1 8,3
Tablo 4.1 incelendiğinde öğrencilerin tamamı su kirliliğinin en önemli sebebini insanların suya çöp atması olarak belirtmiştir. Diğer su kirliliği sebepleri ise su kaynaklarına karışan kanalizasyon suları ve sanayilerdeki kirli sular, insanların bilinçsiz olması, gemi kazaları ve petrol sızıntıları şeklinde kategorize edilmiştir. Su kirliliğinin sebepleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö2: “Gemi turu yapan insanların çöplerini suya atmaları su kirliliğine neden oluyor.” (57.54, 18.03.2019)
Ö12: “İnsanlar su kıyısına piknik yapmaya gidiyorlar, çöplerini suya bırakıyorlar.”
(59.16, 21.03.2019)
Ö8: “Petrol çıkarırken oluşan kaçaklar suları kirletiyor.” (65.93, 21.03.2019) Ö3: “İnsanların bilinçsiz bir şekilde suları kirletmeleri neden oluyor.” (61.87, 18.03.2019)
45
Ö1: “Sanayilerdeki kirli sular ve kanalizasyon suları temiz su kaynaklarına bağlanıyor.” (67.95, 18.03.2019)
Tablo 4.1 incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre su kirliliğinin en önemli sonuçları; suda yaşayan canlıların zarar görmesi ve içme suyunun azalması olarak belirtilmiştir. Öğrencilere göre su kirliliğinin diğer sonuçları görüntü kirliliği ve balıkçıların ekonomik olarak zarar görmesidir. Su kirliliğinin sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö5: “Balıklarda kanserojen madde birikiyor ve balıklara zarar veriyor.” (72.69, 18.03.2019)
Ö4: “İnsanların içme suyu azalıyor ve bu bizim için ciddi bir sorun.” (79.43, 18.03.2019)
Ö1: “Denizlere atılan çöpler görüntü kirliliği oluşturuyor.” (80.09, 18.03.2019) Ö3: “Balıklar azalırsa balıkçılık yapanlar da zarar görür.” (75.77, 18.03.2019)
4.4.3.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa Çözüm Önerileri
Öğrencilerin su kirliliğine yönelik çözüm önerilerini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 4.2 de gösterilmektedir.
Tablo 4.2
Su Kirliliğinin Çözümüne Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Su Kirliliğine Çözüm Önerileri
Geri dönüşüm/çöp kutusu sayısının artırılması 10 83,3
Geri dönüşümü teşvik kampanyaları 3 25
İnsanları bilgilendirme/bilinçlendirme 5 41,6 Su kaynaklarını korumak için güvenlik önlemlerinin
alınması 2 16,6
Caydırıcı cezalar/yasaklar uygulanması 2 16,6 Doğada hızlı yok olabilen maddelerin kullanılması 1 8,3
Tablo 4.2 incelendiğinde öğrencilerin su kirliliğine yönelik çözüm önerileri; geri dönüşümü teşvik kampanyaları, su kaynaklarını korumak için güvenlik önlemlerinin alınması, caydırıcı cezalar/yasaklar uygulanması, insanları bilgilendirme/bilinçlendirme, geri dönüşüm ve çöp
46
kutularının sayısının artırılması ve doğada hızlı yok olabilen maddelerin kullanılması olarak kategorize edilmiştir. Öğrencilerin su kirliliğine yönelik çözüm önerilerinden bazıları şu şekildedir:
Ö1: “İnsanlara dış ülkelerde olduğu gibi geri dönüşüm malzemesi karşılığında yiyecek- içecek veren makineler yapılabilir. Bu sayede insanlar geri dönüşüm kutularına daha çok malzeme atar.” (87.71, 18.03.2019)
Ö2: “İnsanların denizi kirletmelerini engellemek için sahillere güvenlik koyabiliriz veya sayılarını artırabiliriz.” (98.16, 18.03.2019)
Ö6: “ Su içerisinde daha kolay yok olan ve doğaya zarar vermeyen maddeler üretilebilir.” (89.47, 18.03.2019)
Ö9: “Gördüğümüz insanları uyarmalıyız, herkesi bilinçlendirmeliyiz.” (94.89, 21.03.2019)
Ö11: “Çöpleri çöp kovasına veya geri dönüşüm kutularına atmalıyız, bunun içinde her yere kutulardan yerleştirmemiz lazım” (96.38, 21.03.2019)
Ö3: “Plajlar tamamen temizlenene kadar gitmek yasaklanabilir.” (99.05, 18.03.2019)
4.5.Toprak Kirliliği
4.5.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilere toprak kirliliği ile ilgili olan karikatür 5 gösterildiğinde öğrencilerin tümünün karikatürdeki çevre sorununu “toprak kirliliği” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
4.5.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin toprak kirliliğine yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir.
Öğrenci görüşlerine göre toprak kirliliğini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 5.1 de gösterilmektedir.
47 Tablo 5.1
Toprak Kirliliğinin Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Toprak Kirliliği Sebepleri
İnsanların toprağa çöp atması 12 100
Fosil yakıtlar sonucu oluşan küller 1 8,3
Sanayi atığı sıvılar 1 8,3
Toprak Kirliliği Sonuçları
Bitki/hayvanların zarar görmesi 12 100
İnsanların olumsuz etkilenmesi 9 75
Toprak veriminin düşmesi 7 58,3
Tablo 5.1 incelendiğinde öğrencilerin tamamı toprak kirliliğinin en önemli sebebini insanların toprağa çöp atması olarak belirtmiştir. Diğer toprak kirliliği sebepleri ise; fosil yakıtlar sonucu oluşan küller ve sanayi atığı sıvılar olarak kategorize edilmiştir. Toprak kirliliğinin sebepleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö5: “Toprağa atılan çöplerin bazıları uzun yıllar toprakta kalıyor, kaybolmuyor.”
(105.34, 18.03.2019)
Ö1: “Sobada yakılan kömürlerin küllerinin toprağa atılması kirliliğe neden oluyor.”
(107.09, 18.03.2019)
Ö6: “Sanayi atığı zararlı sıvıların toprağa verilmesi toprağı kirletiyor.” (105.88, 18.03.2019)
Tablo 5.1 incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre toprak kirliliğinin en önemli sonucu toprak altında ve üstünde yaşayan bitki/hayvanların zarar görmesi olarak belirtilmiştir. Diğer toprak kirliliği sonuçları; insanların olumsuz etkilenmesi ve toprak veriminin düşmesidir.
Toprak kirliliğinin sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö3: “İnsanların toprağa attıkları çöpler yüzünden solucanlar ölebilir” (129.56, 18.03.2019)
Ö9: “ Toprak kirliliği ağaçların kurumasına neden oluyor, ağaçlar olmazsa oksijen de olmaz ve insanlar bundan kötü etkilenir.” (121.13, 21.03.2019)
Ö10: “Çöpler içinde kimyasallar var bunlar toprağın yapısını bozuyor, verimini düşürüyor.” (130.29, 21.03.2019)
48
4.5.3.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa Çözüm Önerileri
Öğrencilerin toprak kirliliğine yönelik çözüm önerilerini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 5.2 de gösterilmektedir.
Tablo 5.2
Toprak Kirliliğinin Çözümüne Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Toprak Kirliliğine Çözüm Önerileri
Geri dönüşüm/çöp kutusu sayısının artırılması 12 100 İnsanları bilgilendirme/bilinçlendirme 4 33,3 Geri dönüşümü teşvik kampanyaları 2 16,6 Doğada hızlı yok olabilen maddelerin
kullanılması 1 8,3
Tablo 5.2. incelendiğinde öğrencilerin toprak kirliliğine yönelik çözüm önerileri; geri dönüşüm/çöp kutusu sayısının artırılması, insanları bilgilendirme/bilinçlendirme, geri dönüşümü teşvik kampanyaları ve doğada hızlı yok olabilen maddelerin kullanılması olarak kategorize edilmiştir. Öğrencilerin toprak kirliliğine yönelik çözüm önerilerinden bazıları şu şekildedir:
Ö7: “Geri dönüşüm kutularının sayısı artırılmalı ve daha sık olarak yerleştirilmeli.”
(147.42, 18.03.2019)
Ö2: “ İnsanlara afişlerle çöplerin zararları anlatılmalı, bilgilendirmeler yapılmalı.”
(139.12, 18.03.2019)
Ö4: “Geri dönüşümle ilgili olarak çöp karşılığında yiyecek veren kutulardan yapılabilir.” (148.56, 18.03.2019)
Ö6: “ Geri dönüşümü olan maddeler yerine doğada daha çabuk yok olan maddeler üretilebilir.” (147.82, 18.03.2019)
49 4.6.Gürültü Kirliliği
4.6.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilerin tamamının karikatür 6’daki çevre sorununu “gürültü kirliliği” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
4.6.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin gürültü kirliliğine yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir.
Öğrenci görüşlerine göre gürültü kirliliğini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 6.1 de gösterilmektedir.
Tablo 6.1
Gürültü Kirliliğinin Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Gürültü Kirliliği
Sebepleri Yüksek seviyede/gereksiz sesler 12 100
Gürültü Kirliliği Sonuçları
İnsan sağlığına zarar vermesi 11 91,6
Hayvanları rahatsız etmesi 3 25
Trafik kazalarına sebep olması 1 8,3
Elektrik israfı 1 8,3
Tablo 6.1 incelendiğinde öğrencilerin tamamı gürültü kirliliğinin tek sebebini yüksek seviyede/gereksiz sesler olarak belirtmiştir. Gürültü kirliliğinin sebepleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö9: “İnsanlar can sıkıntısından sürekli televizyon izliyor ve bunu yüksek sesli olarak yapıyor. Daha sonra bunu alışkanlık haline getiriyor.” (203.85, 21.03.2019)
Ö8: “Düğünlerde konvoylar sürekli kornalara basıyor, gereksiz sesler çıkarıyorlar.”
(219.11, 21.03.2019)
Tablo 6.1 incelendiğinde öğrencilere göre gürültü kirliliğinin en önemli sonucu insan sağlığına zarar vermesi olarak belirtilmiştir. Öğrenciler bu durumu yüksek ve gereksiz seslerin insan psikolojisini olumsuz etkilemesi ve baş ağrısı yapması gibi sebeplerle
50
açıklamışlardır. Gürültü kirliliğinin diğer sonuçları; hayvanları rahatsız etmesi, trafik kazalarına sebep olması ve elektrik israfı şeklinde kategorize edilmiştir. Gürültü kirliliğinin sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö4: “Ses kirliliği insanlarda duyma kaybına ve baş ağrısına neden oluyor.” (221.73, 18.03.2019)
Ö3: “Yüksek sesler yarasaları rahatsız eder.” (234.06, 18.03.2019)
Ö7: “ Dinlemediğimiz halde açık kalan tv, müzik seti gibi aletler aynı zamanda elektrik israfına da neden oluyor.” (232.64, 18.03.2019)
Ö1: “Arabalarda yüksek sesli müzik dinledikleri için korna sesini duymuyorlar ve bu kazalara sebep oluyor.” (235.19, 18.03.2019)
4.6.3.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa Çözüm Önerileri
Öğrencilerin gürültü kirliliğine yönelik çözüm önerilerini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 6.2 de gösterilmektedir.
Tablo 6.2
Gürültü Kirliliğinin Çözümüne Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Gürültü Kirliliğine Çözüm Önerileri
Ses kaynaklarının kapatılması/kısılması 12 100
Korna çalınmasının azaltılması 7 58,3
Az seviyede sesler çıkaran aletler üretilmesi 4 33,3 İnsanları bilgilendirme /bilinçlendirme 1 8,3
Tablo 6.2. incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre gürültü kirliliğine yönelik en önemli çözüm ses kaynaklarının kapatılması/ kısılmasıdır. Diğer çözüm önerileri ise korna çalınmasının azaltılması, az seviyede sesler çıkaran aletler üretilmesi ve insanları bilgilendirme /bilinçlendirme olarak kodlanmıştır. Öğrencilerin gürültü kirliliğine yönelik çözüm önerilerinden bazıları şu şekildedir:
Ö2:“Televizyonun sesini ihtiyaçtan fazla açmamalıyız.” (246.28, 18.03.2019) Ö5: “Sürücülerin korna çalmasını azaltmalıyız.” (248.21, 18.03.2019)
51
Ö6: “ Daha az ses çıkaran makineler üretmeliyiz ve çok fazla kullanımına engel olmalıyız.” (239.14, 18.03.2019)
Ö10: “İnsanlar gürültü kirliliği ile ilgili bilgilendirilmeli.” (247.27, 21.03.2019)
4.7.Işık Kirliliği
4.7.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilerin tümünün karikatür 7’deki çevre sorununu “ışık kirliliği” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
4.7.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin ışık kirliliğine yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir.
Öğrenci görüşlerine göre ışık kirliliğini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 7.1 de gösterilmektedir.
Tablo 7.1
Işık Kirliliğinin Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Işık Kirliliği
Sebepleri Gereksiz/fazla aydınlatma yapılması 12 100
Işık Kirliliği Sonuçları
Bitki/ hayvanların olumsuz etkilenmesi 11 91,6
İnsanların olumsuz etkilenmesi 9 75
Elektrik israfı 6 50
Yıldızların görülememesi 1 8,3
Tablo 7.1 incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre ışık kirliliğinin tek sebebi gereksiz/fazla aydınlatma yapılmasıdır. Işık kirliliğinin sebepleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö4: “Binalarda çok fazla ve gereksiz ışık açarak ışık kirliliğine neden oluyorlar.”
(157.18, 18.03.2019)
52
Ö9: “Akşam olmadan sokak lambaları yanmaya başlıyor bu da ışık kirliliğine neden oluyor.” (155.89, 21.03.2019)
Tablo 7.1 incelendiğinde öğrencilere göre ışık kirliliğinin en önemli sonucu bitki/
hayvanların olumsuz etkilenmesi olarak belirtilmiştir. Işık kirliğinin diğer sonuçları;
insanların olumsuz etkilenmesi, elektrik israfı ve yıldızların görülememesi olarak kodlanmıştır. Işık kirliliğinin sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö12: “Kaplumbağalar yumurtadan çıktıktan sonra suya gitmek yerine iç kesimlere doğru gidiyorlar ve birçoğu ölüyor.” (165.13, 21.03.2019)
Ö6: “Güneşten gelmeyen ışıkların ışıklandırmalarla fazla alınması bitkilerin yapısını bozuyor ve zarar veriyor.” (182.01, 18.03.2019)
Ö10:“Gereğinden fazla ışık yakıldığında gözlerimize zarar veriyor.” (178.18, 21.03.2019)
Ö2: “Kullanılmayan ışıklar elektrik israfına neden oluyor.” (174.55, 18.03.2019) Ö3:“Çok fazla olan ışıklar yıldızların görünmesine engel olur.” (176.64, 18.03.2019)
4.7.3.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa Çözüm Önerileri
Öğrencilerin ışık kirliliğine yönelik çözüm önerilerini yansıtan temalar ve bu temalara bağlı olarak oluşturulan kodlar Tablo 7.2 de gösterilmektedir.
Tablo 7.2
Lamba sayısının/voltajının azaltılması 4 33,3
Cezalar uygulanması 1 58,3
Tablo 7.2. incelendiğinde öğrencilerin ışık kirliliğine yönelik çözüm önerileri; insanların aydınlatma konusunda bilinçlendirilmesi, lamba sayısının/voltajının azaltılması ve cezalar uygulanması olarak kategorize edilmiştir. Öğrencilerin ışık kirliliğine yönelik çözüm önerilerinden bazıları şu şekildedir:
53
Ö1: “İnsanlar evlerinde daha az ışık kullanmaları, gereksiz ışıkları kapatmaları konusunda bilinçlendirilmelidir.” (195.20, 18.03.2019)
Ö2: “Her yerde olan sokak lambalarını aza indirebiliriz örneğin; bir yerde 8-10 tane varsa 3-4 e indirilebilir.” (193.19, 18.03.2019)
Ö3: “ Gereksiz ışık kullananlara ceza verilmeli.” (189.17, 18.03.2019)
4.8.Orman Tahribatı
4.8.1.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununu Tespit Etme Durumları Öğrencilerin tümünün karikatür 8’deki çevre sorununu “orman tahribatı” olarak doğru tespit ettiği görülmektedir.
4.8.2.Öğrencilerin Karikatürdeki Çevre Sorununa İlişkin Algıları
Öğrencilerin orman tahribatına yönelik algıları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiş ve oluşturulan kodlar Tablo 8.1 de gösterilmiştir.
Tablo 8.1
Orman Tahribatının Sebepleri ve Sonuçlarına Yönelik Öğrenci Görüşleri
Temalar Kodlar f %
Orman Tahribatı Sebepleri
Ağaçların çeşitli nedenlerle kesilmesi 12 100
Orman yangınları 10 83,3
Atıklarla ormanların kirletilmesi 2 16,6
Asit yağmurları 1 8,3
Orman Tahribatı Sonuçları
Ormanda yaşayan canlıların zarar görmesi 12 100
Oksijen miktarının azalması 11 91,6
Heyelanların daha fazla yaşanması 1 8,3 Tablo 8.1 incelendiğinde öğrenci görüşlerine göre orman tahribatının nedenleri; ağaçların çeşitli nedenlerle kesilmesi, orman yangınları, atıklarla ormanların kirletilmesi ve asit yağmurları şeklinde kategorize edilmiştir. Orman tahribatının sebepleri ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
54
Ö3: “ İnsanlar kağıt ya da masa sandalye gibi şeyler yapmak için ağaçları kesiyorlar.” (305.15, 18.03.2019)
Ö6: “ Nüfusun artmasıyla şehirleşme artıyor, insanlar da ormanları yok ederek yerine binalar yapıyor.” (317.43, 18.03.2019)
Ö2: “İnsanlar ormanda mangal yakıyor ve söndürmeden gidiyorlar, rüzgar çıkıyor ve kıvılcımlar dağılıyor.” (320.08, 18.03.2019)
Ö5: “ Pikniğe gidenler çöplerini toplamadan gidiyorlar, ormanlar kirleniyor.”
(313.62, 18.03.2019)
Ö12: “ Asit yağmurları ormanların zarar görmesine neden olur.” (309.87, 21.03.2019)
Tablo 8.1 incelendiğinde öğrencilere göre orman tahribatının sonuçları; ormanda yaşayan canlıların zarar görmesi, oksijen miktarının azalması ve heyelanların daha fazla yaşanmasıdır. Orman tahribatının sonuçları ile ilgili bazı öğrenci görüşleri şu şekildedir:
Ö1: “Ağaçları kesince hayvanlar saklanacak yer bulamıyor, daha kolay av oluyorlar ve yaşam alanları kısıtlanıyor.” (329.27, 18.03.2019)
Ö8: “Ağaçlar azaldıkça fotosentez miktarı da azalıyor, doğada daha fazla
Ö8: “Ağaçlar azaldıkça fotosentez miktarı da azalıyor, doğada daha fazla