İndirimli Orana Tabi Binek Otomobil Tesliminden Doğan KDV İadesi

KDV Kanununun (29/2) maddesi uyarınca, bu Kanunun 28 inci madde-sine dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranı indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup bu işlemlerin gerçekleştiği dönemde indirim yoluyla telafi edilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca belirlenen sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma büt-çeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin %51’i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin

ettik-Kasım-Aralık 2010

leri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenebilmekte, yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi ise Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde mükelleflere nakden veya mahsuben iade edile-bilmektedir.

4369 sayılı Kanun’un 61 inci maddesi ile 29 uncu maddede yer alan;

“.... Şu kadar ki 28’inci madde uyarınca, Bakanlar Kurulu Tarafından ver-gi nispeti indirilen sadece temel gıda maddeleri ile ilver-gili olup indirilemeyen vergi iade olunur.” İfadesi

“…. Şu kadar ki 28’inci madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup yılı içerisinde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi iade olunur. Ma-liye Bakanlığı bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.” haline getirilmiştir ve bu değişikliğin 1.1.1999 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.

Böylelikle 1999 yılından önce indirimli orandan doğan KDV iadesi, sade-ce temel gıda maddeleri teslimlerine uygulanırken, 4369 sayılı kanunla vergi nispeti düşürülen (%1 veya %8 orana tabi) mal veya hizmetlerin tümü için iade hakkı getirilmiştir.

Yukarıdaki bilgiler çerçevesinde binek otomobillerinin tesliminden kay-naklanan iade hakkından bahsetmenden önce 3065 sayılı Katma Değer Vergi-si Kanunu’nun 5035 sayılı kanunla değişen 29/2’nci maddeVergi-sini hatırlamakta fayda var şöyle ki;

Kanunun 29/2’nci maddesinde, “…28 inci madde uyarınca Bakanlar Ku-rulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile beledi-yelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51’i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet be-dellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenir. Yılı içinde mahsuben iade edile-meyen vergi izleyen yıl içinde talep edilmesi şartıyla nakden veya mükellefin yukarıda sayılan borçlarına mahsuben iade edilir. Bakanlar Kurulu, vergi

Kasım-Aralık 2010 nispeti indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibarıyla, iade hakkını kısmen veya tamamen ya da amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıy-la yüklenilen katma değer vergisi ile sınırlı olmak üzere kaldırmaya; Maliye Bakanlığı, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yet-kilidir.” Denmiştir.

Araç kiralanma veya taksi işletmesi şeklinde faaliyet gösteren işletmelerin bünyelerine kattıkları binek otomobillerin alışlarında, KDV oranı yüzde 18 olup, söz konusu araçlar işletme bünyesinden çıkarılırken satış üzerinden he-saplanacak KDV oranı yine yüzde 18 olacaktır. Yalnız Bakanlar Kurulu’nun 06/04/2008 tarihinde yürürlüğe giren 2008/13426 sayılı kararının 2’nci mad-desi ile süre gelen bu uygulamanın bir istisnası ortaya çıkmıştır. Söz konusu kararda ;

“Madde 2 - Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envan-terlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geç-tikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde % 1 katma değer vergisi oranı uygulanır

Madde 3 - Bu Karar yayımını izleyen gün yürürlüğe girer.” Denmiştir.

Yukarıdaki madde çok açık ortada olmasına rağmen konunun iyi anlaşıl-ması açısından biraz açmak gerekir. Söz konusu 2008/13426 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre mükelleflerin sahip oldukları binek otomobillerin tes-limlerine % 1 katma değer vergisi oranı uygulanabilmesi için aşağıdaki şartla-rın sağlanmış olması gerekir.

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi,

Alınan binek otoların 31/12/2007 tarihi itibariyle aktiflerinde veya envan-terlerinde kayıtlı olması,

Alınan binek otoların alış tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması.

Kasım-Aralık 2010

Örnek 1 : İYİBAKAR Hukuk Bürosu avukatlık ve danışmanlık üzerine faaliyet göstermektedir. 15.05.2007 tarihinde faaliyetlerinde kullanmak üzere bir adet binek otomobil almış bu araç 25.12.2010 tarihinde satmıştır. Bu örne-ğimizde hukuk bürosunun faaliyet konusu araç kiralama ve işletilmesi olma-dığından, binek otomobil alışlarında yüklendikleri katma değer vergisini ter-cihleri doğrultusunda gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alacaklardır.

Araç elden çıkarılırken (ikinci el otomobillerin satışlarına uygulanan katma değer vergisi oranı) %1 oranında katma değer vergisine tabi olacaktır.

Örnek 2 : 01.01.2006 tarihinde kurulan Alfa-Beta Ltd. Şti. araç kiralama işinde faaliyet gösteren bir işletmedir. İşletme faaliyet konusuyla ilgili olarak çeşitli tarihlerde binek otomobil almıştır.

01.01.2006 tarihinde 10 adet binek otomobil almış bu araçların 5 tanesi 01.05.2008 tarihinde satılmıştır.

01.06.2006 tarihinde alınan 2 adet binek otomobilin biri 01.05.2008 tari-hinde diğeri ise 01.06.2008 taritari-hinde satılmıştır.

01.04.2008 tarihinden alınan araç 25.12.2010 tarihinde satılmıştır.

Verilen örneği 2008/13426 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde inceleyelim. Şöyle ki ;

Birinci maddesinde, mükellef şirket, satmış olduğu aldığı araçları 2 yıl sonra satmış ve 31.12.2007 tarihinde aktiflerinde de mevcut olması nedeniyle, satışta uygulanacak katma değer vergisi oranı %1’dir.

İkinci maddede, 01.05.2008 tarihinde yapılan satış 2 yıl süre şartını dol-durmadığı için satışta uygulanacak KDV oranı % 18, 01.06.2008 tarihinde yapılan satışta uygulanacak katma değer vergisi oranı ise 2 yıllık süre şartını doldurduğu için % 1’dir.

Üçüncü maddede, 25.12.2010 tarihinde satışı yapılan araç, 2 yıllık süre şartını yerine getirse bile 31.12.2007 tarihi itibariyle işletmenin envanterin-de olmamasından dolayı bu satışa uygulanacak katma envanterin-değer vergisi oranı % 18’dir.

Yukarıdaki örnekte araç alışlarında yüklenilen katma değer vergisinin yüzde 18 olduğu göz önünde bulundurulursa, araç satışlarının yüzde 1 olduğu durumlarda, indirimli orandan kaynaklanan katma değer vergisi iadesi söz

Kasım-Aralık 2010 konusu olacaktır. Şimdi bu iadenin nasıl, ne şekilde yapılacağına bir göz ata-lım.

İndirimli Orana Tabi Teslimlerden Doğan KDV İadesinde Dikkate Alın-ması Gerekenler :

%1 veya %8 orana tabi teslim veya hizmette bulunmuş olan KDV mü-kelleflerinin, aylık bazda iade hakları olabilir. Tabi biz burada tüm indirimli orana tabi teslim ve hizmetler yerine makalemizin konusu gereği binek oto-mobillerin teslimlerinden kaynaklanan KDV iadesine değineceğiz.

Makalemizin (3.6) bölümünde ayrıntısıyla bahsedildiği üzere, 2008/13426 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2’nci maddesindeki şartları sağlayan işlet-melerin binek otomobillerin teslimlerinde uygulanacak katma değer vergisi oranı %1 olacak olup, bu durumda kdv iadesi muhtemeldir. Bu iade talebi mü-kellefin isteğine bağlıdır. Yani mükellef isterse bu iade hakkını talep etmeyip devrolan KDV’yi sürdürmeyi tercih edebilir.

İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacaklarının yılı içinde mahsuben, yılı geçtikten sonra nakden iadesine ilişkin usul ve esaslar 99 ve 101 Seri No.lu KDV Genel Tebliğlerinde açıklanmıştır. Katma Değer Vergi Kanunun 29/2’nci maddesi, 18.02.2009 tarih ve 5838 sayılı kanunun 12’nci maddesinde yapılan değişiklikle, KDV iadesinin yılı geçtikten sonra mahsu-ben iade yapılabilecektir.

Ancak iade alabilmek için iade edilebilir KDV’nin mevcut olması ve bu tutarın 2008 takvim yılı için 11.600 YTL, 2009 takvim yılı için 13.000 TL’nı, 2010 takvim yılı için 13.300 TL’nı, 2011 takvim yılı için 14.300 TL’nı geç-mesi gerekmektedir.

Yıllık KDV iadesi istemek bir mecburiyet değil yasal haktır. Bu neden-le yıllık KDV iade hakkı bulunanlar isterneden-lerse bu haklarını kullanmayıp iade alabilecekleri KDV’nin devrolan KDV içinde kalmasını tercih edebilirler. Bu takdirde hiçbir hesaplama veya başvuruya gerek kalmaz. Yeni yıla ait KDV beyannameleri normal şeklide düzenlenmeye devam olunur.

Özel hesap dönemi kullanılıyor olsa bile, yıllık KDV iadesi ilgili olduğu dönem takvim yılıdır.

Kasım-Aralık 2010

4. SONUÇ

Makalemizde, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu çerçevesinde bi-nek otomobil teslimlerinin doğurduğu sonuçlar kapsamlı olarak değerlendi-rilmiştir.

Katma Değer Vergisi Kanununun; 30/b maddesi kapsamında yapılacak binek otomobil teslimlerinde, faaliyetlerini kısmen veya tamamen binek oto-mobil kiralanması veya işletilmesi dışındaki işletmelerin yüklendikleri ve indirilemeyen KDV, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekir.

Diğer taraftan, KDVK’nun 13/g, 15 ve 17/2-c maddeleri kapsamında ya-pılacak binek otomobil teslimlerinde sayılan sırasıyla, Başbakanlık merkez teşkilatına, diplomatik istisnalar kapsamındaki teslimler ile diplomatik temsil-cilikler ile bazı kamu kurum ve kuruluşlara yapılacak binek otomobil teslim-leri KDVK’na göre istisna olup, talep edilmesi halinde yüklenilen KDV’teslim-lerin indirilememesi durumunda KDVK’nun 32’nci maddesine göre iade edilebi-lecektir.

2008/13426 sayılı Bakanlar Kurulu Kararındaki şartları sağlayan mükel-leflerin, binek otomobillerinin tesliminde uygulanacak KDV oranının %1 ol-ması, KDVK’nun 29/2’nci maddesine göre KDV iadesini doğurmaktadır. Bu duruma istinaden talep edilmesi halinde iade nakden veya mahsuben yapılma-sı gerekmektedir.

Son olarak makalemizin (2.2) bölümünde ayrıntısıyla açıklanan hususlar çerçevesinde, Otomobillerin ruhsatında yazan kamyonet veya binek oto ibare-sini dikkate alınarak

Makalenin (2.2) bölümünde araç ruhsatlarında kamyonet yazan ve Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda sayılan Renault kango, Peugeot partner vb. tipindeki binek otomobil sahibi mükelleflerin karşı karşıya oldukları so-runlardan bahsedilmiştir. Bu sorunların aşılması için ruhsatında kamyonet ya-zan araçların KDV’lerinin de indirim konusu yapılabilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması bu tezatlığı ortadan kaldıracağı kanaatindeyim.

Kasım-Aralık 2010 KAYNAKÇA

Maç Mehmet, KDV-(e-kitap), http://www.bdodenet.com.tr/vergi/kdv.

php, [erişim tarihi: 20.09.2010]

Maliye Bakanlığı (07.02.1997). Katma Değer Vergisi Kanunu 60 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (22901 Sayılı)

Maliye Bakanlığı (13.11.1997). Katma Değer Vergisi Kanunu 65 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (23169 Sayılı)

Maliye Bakanlığı (22.12.2004). Katma Değer Vergisi Kanunu 92 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (25678 Sayılı)

Maliye Bakanlığı (04.01.2008). Katma Değer Vergisi Kanunu 107 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (26746 Sayılı)

Maliye Bakanlığı (23.12.2008). Katma Değer Vergisi Kanunu 111 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (27089 Sayılı)

Maliye Bakanlığı (05.12.2009). Katma Değer Vergisi Kanunu 113 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (27423 Sayılı)

Maliye Bakanlığı (29.12.2010). Katma Değer Vergisi Kanunu 114 Seri No.lu Genel Tebliği. Ankara Resmi Gazete : (27800 Sayılı)

T.C. Yasalar (02.11.1984). 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununu.

Ankara: Resmi Gazete (18563 sayılı)

T.C. Yasalar (12.06.2002). 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununu.

Ankara: Resmi Gazete (24783 sayılı)

Kasım-Aralık 2010

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU’NDA DİPLOMATİK