Borçlanılabilecek Süreler

lunması,

Kanun gereği hesaplanan borçlanma primlerinin bir aylık sürede

•

ödenmesi,

şeklinde özetlenebilir.

Doğum borçlanmasının şartları ve bu şartların uygulamasıyla ilgili bazı hususların özellikle açıklanması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu hususlardan en önemlisi doğum borçlanmasıyla ilgili hükümlerin geriye yürüyüp yürüme-yeceğidir. Bilindiği üzere, genel kural her kanununun, yürürlüğe girdiği tarih-ten itibaren derhal hukuksal sonuçlarını doğurmaya başlaması ve bu tarihtarih-ten sonra meydana gelen olaylara ve ilişkilere uygulanmasıdır. Bu kuralın doğal sonucu da, kanunların geriye yürümemesidir.

Yargıtay 10.Hukuk Dairesi konuyla ilgili bir davada, sosyal güvenlik hu-kukunun özel ve kamusal niteliği itibarıyla ve 5510 sayılı Kanunda, anılan hükümle getirilen, sigortalıların lehine olan bu borçlanma hakkının, Kanunun yürürlüğünden önceki doğum olaylarına uygulanmasını engelleyen bir düzen-lemenin olmadığından hareketle, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce meydana gelmiş doğum olaylarına da uygulanabileceğinin kabul edil-mesi gerektiği yönünde karar vermiştir(Y.10.H.D., 25.2.2010 T., E.2009/8312, K.2009/2516).

Yüksek Mahkeme aynı kararında; Doğuma dayalı borçlanma hakkından yararlanabilmek için doğum sırasında aktif sigortalı olma şartının gerekme-diği, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu sigortalılık tescilinin ya-pılmış olmasının, bu haktan yararlanabilmesi için yeterli sayılması gerektiği, doğum borçlanmasında aranan doğum öncesi sigortalılık şartının da, herhangi bir süre sınırına tabi tutulmaması gerektiğini karar bağlamıştır.

2.3. Borçlanılabilecek Süreler

a) Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların, doğum ne-deniyle çalışmadıkları, en fazla iki defa olmak üzere, her bir doğum için ikişer yıllık borçlanma hakları bulunmaktadır. Doğum borçlanmasında borçlanıla-cak iki yıllık süre, azami borçlanılabilecek süredir. Kanun koyucu, doğuma bağlı borçlanma hakkını iki defayla sınırladığı için ikiden fazla doğum için borçlanma yapılması mümkün değildir. İkiden fazla doğum için borçlanma

Kasım-Aralık 2010 talebinde bulunan sigortalıya iki doğum için borçlanma hakkı olduğu konu-sunda bilgi verilerek, tercih ettiği doğumlardan ikisi için borçlanma işlemi yapılacaktır.

Örnek:1 3.6.1990 tarihinde 506 sayılı Kanununa tabi olarak çalışmaya başlayan sigortalı (A), 4.4.1992, 14.4.1994, 23.12.2000 ve 6.3.2005 tarihle-rinde 4 doğum yapmış, doğumlardan sonra çalışamadığı süreleri borçlanmak için Kuruma müracaat etmiştir.

Bu durumda, sigortalı (A)’ ya en fazla 2 doğum için borçlanma yapabile-ceği, bu nedenle borçlanma yapmak istediği doğumlar için tercihte bulunma-sı gerektiği konusunda bilgi verilecek ve tercih ettiği doğumlardan ikisi için borçlanma işlemi gerçekleştirilecektir.

b) Doğum borçlanması yapacak kadının, 5510 sayılı Kanunun 4/a mad-desi kapsamında doğumdan önceki tarihte sigortalı olması gerekmektedir. Si-gortalı kadının doğum borçlanması yapabilmesi için 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi anlamında sigortalı tescilinin yapılmış olunması da tek başına yeterli değildir. Sigortalı tescilinin yapılmasının yanı sıra, sigortalı adına Kuruma kısa ya da uzun vadeli sigorta kollarında prim ödenmiş olması da gerekmek-tedir. Sigortalı tescili yapılmış olunmakla birlikte, adına Kuruma uzun ya da kısa vadeli sigorta primi ödenmediği anlaşılan kadın sigortalının borçlanma talebi kabul edilmeyecektir.

Bu noktada belirtmek gerekir ki, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanun kap-samında çıraklık çalışması nedeniyle sigortalı tescili sağlanan kişinin doğum yapması halinde de, doğum borçlanmasıyla ilgili süreleri yukarıdaki açıkla-malar doğrultusunda borçlanabilecektir.

Örnek:2 Sigortalı (B), 1.1.1990 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlamış, zorunlu sigortalılığı 28.12.1996 tarihinde sona ermiştir.

Sigortalı (A), 10.6.1988 ve 12.2.1991 tarihlerinde 2 doğum yapmıştır. Do-ğumlardan sonra çalışamadığı süreleri borçlanmak için Kuruma başvuruda bulunmuştur.

Bu durumda, sigortalı (B) 10.6.1988 tarihindeki doğumu sigortalı çalış-maya başladığı tarihten önce olduğu için borçlanaçalış-mayacak, sigortalı çalışma-ya başladığı tarihten sonraki doğumu ise borçlanabilecektir.

Kasım-Aralık 2010

Örnek:3 16 yaşında 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında bir işyerinde çırak olarak çalışan ve 3.3.1994 tarihinde 506 sayılı Kanun kap-samında sigortalı tescili sağlanan ve 20.12.1994 tarihinde sigortalılığı sona erip, bugüne kadar başka bir çalışması olmayan sigortalı (C), 4.8.1999 ve 20.8.2007 tarihlerinde yapmış olduğu doğumlarla ilgili borçlanma talebinde bulunmuştur.

Sigortalı (C), çırak olarak çalıştığı ve adına kısa vadeli sigorta kollarına ait primler Kuruma ödendiği için, başkaca sigortalı bir çalışması olması dahi, borçlanma talebi kabul edilecektir.

c) Sigortalı kadının, mülga 506 sayılı Kanuna tabi zorunlu ve isteğe bağlı sigortalı olduğu sürelerle ilgili doğum borçlanması yapması mümkün değildir.

Sigortalı kadının doğum nedeniyle borçlanabileceği süre ile belirtilen kanuna tabi zorunlu ya da isteğe bağlı sürelerin çakışması durumunda, zorunlu ya da isteğe bağlı sürelerle ilgili borçlanma işlemi yapılmayacaktır.

Örnek:4 15.5.1993 – 23.2.1995 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi zorunlu, 3.4.1998 – 30.10.2007 tarihleri arasında mülga 506 sayılı Kanu-nun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olan sigortalı (A), 20.6.1996 ve 28.11.2008 tarihlerinde iki doğum yapmış ve doğum borçlanma-sı talebinde bulunmuştur.

Sigortalı (A)’ nın her iki doğumuyla ilgili yapmış olduğu borçlanma tale-binin kabulü gerekmekte olup, borçlanma işlemleri yapılacaktır.

d) 5510 sayılı Kanunun 4-a maddesi kapsamında sigortalı tescili bulun-makla birlikte, doğumdan önce anılan Kanunun 4-b maddesi kapsamında (1479 sayılı kanun) sigortalı olup sigortalılığı sona ermiş olan ya da bu madde kapsamında sigortalılığı devam eden kadın sigortalının, bu sürelerle ilgili do-ğum borçlanması talepleri kabul edilmeyecektir.

Örnek:5 3.3.2001 – 11.5.2004 tarihleri arasında 506 sayılı Kanu-na, 1.6.2006 – 12.5.2008 tarihleri arasında 1479 sayılı KanuKanu-na, 5.3.2009 – 30.9.2009 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 4-a maddesi kapsamında sigortalı olan (C), 5.5.2006 ve 3.9.2008 tarihlerinde iki doğum yapmıştır. Her iki doğum için de borçlanma talebinde bulunmuştur.

Sigortalı (C), bu durumda 5.5.2006 tarihindeki doğumla ilgili süresini borçlanacak,3.9.2008 tarihindeki doğumu ise, doğumdan önceki son sigortalı-lığı 1479 sayılı Kanuna tabi olduğu için borçlanamayacaktır.

Kasım-Aralık 2010 Örnek:6 08.02.1996 – 15.10.1998 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan, 1.3.2006 tarihinde 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci mad-desine göre isteğe bağlı sigortalılığı başlayan ve 30.11.2009 tarihinde sigor-talılığı sona eren sigortalı (F), 11.11.1998 ve 1.8.2009 tarihlerinde iki doğum yapmıştır. Her iki doğum için borçlanma talebinde bulunmuştur.

Sigortalı (F)’ nin 11.11.1998 tarihinde yapmış olduğu doğumla ilgili süre-nin borçlanma işlemi yapılacak, 506 sayılı Kanunun 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalılık süreleri 1.10.2008 tarihinden itibaren 5510 sayılı Ka-nunun 4-b maddesi kapsamında değerlendirildiğinden, 1.8.2009 tarihindeki doğumla ilgili borçlanma işlemi yapılmayacaktır.

e) 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi sigortalılığı devam eden kadın sigortalılar, 5510 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi uya-rınca Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında 506 sayılı Kanuna göre tescil edilmiş ve kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yö-nünden adına prim ödenmiş olması şartıyla, doğum borçlanması yapabilirler.

Örnek:7 22.2.1997 – 31.1.2008 tarihleri arasında 2925 sayılı Kanuna göre tarım sigortalılığı bulunan sigortalı kadın (A), 1.6.2000 tarihinde doğum yapmıştır. Sigortalı kadın doğum borçlanması talebinde bulunmuştur.

Sigortalı kadın (A)’ ın 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılığı bulunmadığından, doğum borç-lanması talebi kabul edilmeyecektir.

Örnek:8 2.2.1987 – 30.1.1991 tarihleri arasında 2925 sayılı Kanuna göre tarım sigortalılığı, 20.9.1992 – 2.2.1993 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi olan sigortalı kadın (B), 5.3.1991 ve 12.9.1993 tarihlerinde 2 doğum yap-mıştır. Sigortalı kadın her 2 doğum içinde borçlanma talebinde bulunmuştur.

Sigortalı kadın (B)’ nin 5.3.1991 tarihindeki doğumla ilgili yapmış oldu-ğu borçlanma talebi, o tarihte son olarak 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı olduğu için reddedilecek, 12.9.1993 tarihindeki doğumla ilgili talebi ise, do-ğumdan önceki tarihte son olarak 5510 sayılı Kanunun 4-a maddesi kapsa-mında sigortalı olduğu için kabul edilecektir.

f) 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi sigortalılardan 01.10.2008 tarihinden önce 506 sayılı Kanuna tabi çalışması bulunan kadın sigortalılar da, doğum olayının 5434 sayılı Kanuna sigortalılıktan önce gerçekleşmesi kaydıyla doğum borçlanması yapabileceklerdir. Bu durumdaki sigortalıların,

Kasım-Aralık 2010

doğum borçlanması işlemleri 506 sayılı Kanuna tabi hizmetlerinin bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezince yapılacaktır.

Örnek:9 14.4.1987 – 14.11.1998 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna, 1.12.1999 – 30.6.1999 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna sigortalı hizmetleri bulunan sigortalı kadın (B), 12.3.2000 tarihinde doğum yapmış, 14.4.2001 tarihinde tekrar 5434 sayılı Kanuna tabi çalışmaya başlamıştır. Sigortalı kadın doğum borçlanması talebinde bulunmuştur.

Sigortalı kadın (B)’ nin doğum olayının 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı-lığından sonra olması nedeniyle borçlanma talebi kabul edilecektir. Sigortalı kadının 5434 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı hizmetinin başlangıcı 14.4.2001 olacağından, 12.3.2000 – 13.4.2001 tarihleri arasındaki süresini borçlanabi-lecektir.

Örnek:10 8.8.1987 – 25.5.2003 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi hizmetleri bulunan sigortalı kadın (D), 19.9.2007 tarihinde 5434 sayılı Ka-nuna tabi olarak çalışmaya başlamış ve halen sigortalılığı devam etmektedir.

Sigortalı kadın, 24.6.2003 tarihinde doğum yaptığını beyan ederek, borçlanma talebinde bulunmuştur.

Sigortalı kadının doğumdan önceki tarihte 506 sayılı Kanuna sigortalılı-ğının olması nedeniyle, borçlanma talebinin kabulü gerekmektedir. Sigortalı kadın, 24.6.2003 – 24.6.2005 tarihleri arasındaki süreyi borçlanabilecektir.