31/5/2006 tarihinde kabul edilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun (Resmi,2008,26200) 90 ıncı maddesinin altıncı
Kasım-Aralık 2010 fıkrasında “ Ülke çapında uygulanan ve özel bir izne veya belgeye dayanma-yan genel düzenlemeler hariç olmak üzere, belirli bölgelere veya sektörlere yönelik ya da kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen özel belgelere veya izinlere dayalı olarak kamudan kaynak tahsis edilmesi şeklinde kanun, kararname ve diğer mevzuatla sağlanan araştırma, geliştirme, üretim, yatı-rım, pazarlama ve benzeri tüm aşamalarda uygulanan devlet yardımı, teşvik ve desteklerin, daha önce başlayıp devam eden nakdi olmayanlar hariç olmak üzere, verilmesinden önce işverenlerden Kuruma muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığına veya tecil ve taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına dair belge ve bilgilerin istenmesi zorunludur. Tecil ve takside bağlanmış ya da yapılandırılmış olan borçlara ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden dolayı anlaşması bozulanlardan veya bu sebepler dışında söz konusu yardım, teşvik ve desteklerden yararlanmaması gerektiği sonradan anlaşılanlardan, yapılan devlet yardımı teşvik ve destek ödemeleri ilgili mevzuat çerçevesinde müeyyideleri ile birlikte geri alınır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşar-lığının görüşleri alınarak Kurumca belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
28.09.2008 tarih 27011 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan “İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik Ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumun-dan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğ” in 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında “İşverenlerin, Devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden yararlanabilmeleri için; Türkiye genelinde bu tebliğin 5 inci maddesinde belirtilen ve yazının verildiği veya borcun sorgulandığı tarih itibarıyla muaccel borçlarının bulunmaması veya borçlarının tecil ve taksitlendirilmiş ya da yapılandırılmış olması gerekmekte-dir.” ikinci fıkrasında “Tecil ve takside bağlanmış ya da yapılandırılmış olan borçlara ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden dolayı anlaşması bozulanlardan veya bu sebepler dışında söz konusu yardım, teşvik ve destek-lerden yararlanmaması gerektiği sonradan anlaşılanlardan, yapılan devlet yardımı teşvik ve destek ödemeleri ilgili mevzuat çerçevesinde müeyyidele-ri ile birlikte gemüeyyidele-ri alınır. (14/11/2009 tamüeyyidele-rih ve 27406 RG ile değişik cümle) Ancak, yapılacak bir ay süreli tebligat üzerine kapsama giren borçlarını tam
Kasım-Aralık 2010
olarak ödemeleri halinde, bu Tebliğ kapsamında Devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden usulüne uygun yararlanılmış sayılır……… .” 5 inci madde-sinde ise “……….. Devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden yararlanacak olan tüzel kişiliği haiz olan ve tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluş işveren-lerinin çalıştırdığı sigortalılardan, gerçek kişiliği haiz işverenlerin ise gerek kendi sigortalılığı gerekse çalıştırdığı sigortalılardan dolayı (14/11/2009 tarih ve 27406 RG ile ek cümle) Türkiye genelinde yazının verildiği tarih itibarıy-la topitibarıy-lamı 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarından fazla olan muaccel” sosyal sigorta ve genel sağlık sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara bağlı gecikme ce-zası ve gecikme zammı borçları, Kanunun 90 ıncı maddesinin altıncı fıkrası kapsamına giren borçları oluşturur.” ibareleri yer almaktadır.
İşverenlerin, Türkiye genelinde muaccel olan sosyal sigorta ve genel sağ-lık sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının, aylık asgari ücretin brüt tutarından fazla olması halinde Devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden yararlanamazlar. İşveren gerçek kişi ise kendi sigor-talılığından dolayı yukarıda sayılan borçların asgari ücretin üzerinde olması halinde de yararlanamaz.
“İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik Ve Desteklerde Sosyal Gü-venlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İliş-kin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğ” in ilk yayımlandığı 28/9/2008 tarihinde işverenlerin, anılan devlet yardımı,teşvik ve destekten yararlanabilmeleri için muaccel hiçbir borcunun bulunmaması şartı aranmakta idi. 14/11/2009 tarih ve 27406 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik Ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Bor-cu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ” ile borcu yoktur yazıların verilmesin-de borç tanımı yeniverilmesin-den düzenlenerek işveren lehine verilmesin-değişiklik yapılmış, aynı zamanda işverenlere borcunun SGK tarafında hatırlatılması sonucu işverence ödemenin tam yapılması halinde de yardımlardan yararlanmaya devam edebi-leceği yönünde karar verilmiştir.
Kasım-Aralık 2010 Anılan tebliğin 5 inci maddesinde geçen “Türkiye genelinde yazının rildiği tarih itibarıyla muaccel olan” ibaresi “Türkiye genelinde yazının ve-rildiği tarih itibarıyla toplamı 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarından fazla olan muaccel” şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca aynı Tebliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinden sonra gelmek üzere
“Ancak, yapılacak bir ay süreli tebligat üzerine kapsama giren borçlarını tam olarak ödemeleri halinde, bu Tebliğ kapsamında Devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden usulüne uygun yararlanılmış sayılır.” cümlesi eklen-miştir .
Görüldüğü üzere devlet yardımı,teşvik ve desteklerden yararlanmakta olan işverenlerin SGK’ya asgari ücrete kadar borcu bulunması halinde bile yararlanabilme hakkı verilmiştir. Ayrıca, borcu asgari ücretin üzerinde bulu-nan işverenlerden, SGK tarafından borçlarının ödenmesi amacıyla gönderilen yazıya istinaden borçlarını tam olarak ödeyenler de devlet yardımı teşvik ve desteklerden yararlanmaya devam edeceklerdir.
İşverenlerden borçlarının 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi gereği tecil ve taksitlendirilmiş ya da değişik Kanunlar ile yapılandırılmış olanlar, taksitlerini düzenli ödenmesi veya yapılandırılmanın bozulmaması kaydıyla devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden yararlanabilmeleri mümkündür.
Tecil ve takside bağlanmış ya da yapılandırılmış olan borçlara ilişkin yüküm-lülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle taksitlendirilmesi veya yapılandır-ması bozulan işverenler için yapılan devlet yardımı teşvik ve destek ödeme-leri ilgili mevzuat çerçevesinde müeyyideödeme-leri ile birlikte geri alınmaktadır.
4 - SONUÇ
İşverenlerin, Devlet yardımı ile teşvik ve desteklerden yararlanabilme-si için Türkiye genelinde SGK’ya borcunun bulunmaması gerekmektedir.
28/09/2008 tarihinde yürürlüğe giren tebliğ ile işverenlerin hiç borcu bulun-mama şartı getirilmişti. 14/11/2009 tarihinde RG’de yayımlanan tebliğ ile borç tanımı yeniden yapıldı ve işverenlerin asgari ücretin brüt tutarına kadar borcu bulunması halinde de “borcu yoktur” yazısı alma imkanı getirildi. Bazı
Kasım-Aralık 2010
işverenler kendilerinden kaynaklanmayan değişik nedenlerden dolayı cüzi miktarda borçların bulunmasından dolayı devlet yardımı ile teşviki ve destek-lerden yararlandırılma hakkını kaybetmişlerdi. 14/11/2009 tarihinde yapılan düzenleme ile bu şekilde mağdur olan işverenlerin gönlü alınmış oldu. Çün-kü düzenleme 1/10/2008 tarihinden itibaren geçerlidir. 1/10/2008 tarihinden 14/11/2009 tarihine kadar olan dönemde asgari ücretin altında borcundan do-layı anılan yardımlardan yararlanması sona erenler tekrar bu haklarına kavuş-muş oldular.
KAYNAKÇA
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (28.09.2008). İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik Ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul Ve Esas-lara Dair Tebliğ. Ankara : Resmi Gazete (27011 sayılı)
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (2009) İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik Ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ. Anka-ra: Resmi Gazete
T.C. Yasalar (2006). 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Si-gortası Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (26200 sayılı)
Kasım-Aralık 2010
YALIN MUHASEBE