İncelenen işletmelerde bağlara ait genel bilgiler

Bağcılık genel olarak eski ve yeni bağcılık olarak ikiye ayrılır. 19. yüzyılın ortalarında

Amerika’dan Avrupa’ya getirilen asmalar ile birlikte bir çok asma hastalık ve zararlıları da Avrupa’ya geçmiştir. Bu zararlılardan en önemlisi ve en çok zarar vereni floksera

zararlısıdır. Floksera zararlısı bir çok ülkeye yayılmış ve pek çok bölgede bağcılığı yok

etmiştir. Bu zararlı, yapılan bütün mücadelelere rağmen yok edilememiştir. Amerika’da

o tarihlerde flokseralı bölgelerde kendi kendine yaşayabilen Amerikan asma türlerinin

üzerine yerli asmalar aşılanmıştır. Böylece asmacılık tarihinde yeni bir dönem

başlamıştır ve bu yöntemle yapılan bağcılığa da yeni bağcılık denilmiştir. Flokserasız

bölgelerde yerli asmaların yetiştirilmesine ise eski bağcılık adı verilmektedir (Çeliker,

2000).

Çizelge 4.15’de incelenen işletmelerde bağların yapısal durumu gösterilmiştir.

Çizelgeden de görüleceği gibi toplam bağ alanının % 92,16’sını Amerikan asma anacı

üzerine kurulmuş bağ alanı, % 7,84’ünü ise yerli asmalarla kurulmuş bağ alanları

oluşturmaktadır. İşletme büyüklük grupları açısından incelendiğinde ise aynı sonuçla

karşılaşılmaktadır.

Çizelge 4.15. İncelenen işletmelerde bağların yapısal durumu (ortalama ve % olarak)

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

da % da % da % da %

Aşılı Bağ Alanı 2,30 88,80 5,90 100,00 10,39 89,03 5,41 92,16 Aşısız Bağ Alanı 0,29 11,20 0,00 0,00 1,28 10,97 0,46 7,84 Toplam Bağ Alanı 2,59 100,00 5,90 100,00 11,67 100,00 5,87 100,00

İncelenen işletmelerin sahip oldukları bağların yapısal durumunun ortalamaları

arasındaki farklılığın istatistiksel olarak önemli olup olmadığını belirleyebilmek

38

Çizelgenin incelenmesinden anlaşılacağı gibi, aşılı ile aşısız bağ alanı ortalamaları

arasında P<0,05 önem düzeyinde istatistiksel bakımdan önemli bir farkın olmadığı

ortaya çıkmıştır.

Çizelge 4.16. İncelenen işletmelerde bağların yapısal durumu ve buna ilişkin test sonuçları

Bağın Yapısal Durumu

İşletme Sayısı (adet) Toplam Bağ Alanı (da) Ortalama Bağ Alanı (da) Ortalamalar Farkı (da) t Hesap Değeri

Aşılı Bağ Alanı 66 378,50 5,74

Aşısız Bağ Alanı 7 32,50 4,64 1,10 0,66

t hs < t tab 0,66 < 1,96

SONUÇ: n1+n2-2 Serbestlik Derecesi ve P<0,05 Önem Düzeyinde Önemli Değildir.

Asma sürgünlerinin doğal gelişimi açılmış bir şemsiyeyi andırmakta ve sürgünler

gelişmelerini yerde sürünerek devam ettirmektedir. Çevresinde ağaç, direk ya da çit gibi

bir destek bulunduğunda ise sülükleriyle ona sarılarak, gelişimini bu desteğin yapısına

uygun olarak sürdürmektedir.

Modern bağcılıkta, asmanın büyümesinin ve gelişmesinin kontrol edilmesi esas

olduğundan, değişik dayanak (destek) malzemelerinden yararlanılarak asmalara uygun şekiller verilmektedir.

Günümüz bağcılığında terbiye sistemi veya şekli denildiğinde, omcalara verilen şekil ile

bu şekli oluşturan organların üzerine yerleştirildiği dayanak (destek) sisteminin

oluşturduğu kombinasyon anlaşılmaktadır.

Terbiye sistemindeki amaç; asmaları çevrenin olumlu etkilerinden en fazla, olumsuz etkilerinden en az şekilde yararlanmalarını sağlamaktır.

Terbiye şekilleri; iklim, toprak, yer ve yöney, üzüm çeşidi, anaç ve mekanizasyon gibi

39

standart bir terbiye şekli önermek mümkün değildir. Bu amaçla her yörede, o yörenin

standart üzüm çeşitleriyle denemeler yapılmalı ve alınacak sonuçlara göre terbiye

sistemi önerilmelidir (Çelik ve ark., 1998).

İncelenen işletmelerin bağlarda telli-telsiz terbiye sistemini kullanım durumu Çizelge

4.17’de verilmiştir. Çizelgeden de görüleceği gibi toplam bağ alanının % 78,88’ini telli

terbiye edilmiş bağ alanı, % 21,12’sini ise telsiz terbiye edilmiş bağ alanları

oluşturmaktadır. İşletme büyüklük grupları açısından incelendiğinde ise 2. ve 3. grup

işletmelerde aynı sonuçla karşılaşılırken, 1. grup işletmelerde oranların birbirine yakın

olduğu görülmektedir. Özellikle işletme büyüklüğü arttıkça destek ve terbiye sistemini

kuran üretici oranı artmaktadır.

Çizelge 4.17. İncelenen işletmelerin bağlarda telli-telsiz terbiye sistemini kullanım durumu (ortalama ve % olarak)

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

da % da % da % da %

Telli Terbiye Edilmiş Bağ Alanı 1,37 52,90 5,20 88,14 9,78 83,80 4,63 78,88 Telsiz Terbiye Edilmiş Bağ Alanı 1,22 47,10 0,70 11,86 1,89 16,20 1,24 21,12 Toplam Bağ Alanı 2,59 100,00 5,90 100,00 11,67 100,00 5,87 100,00

İncelenen işletmelerin bağlarda terbiye sistemini kullanım durumunun ortalamaları

arasındaki farklılığın istatistiksel olarak önemli olup olmadığını belirleyebilmek

amacıyla Çizelge 4.18 hazırlanmıştır.

Çizelgede görüldüğü üzere, telli ile telsiz terbiye edilmiş bağ alanı ortalamaları arasında

40

Çizelge 4.18. İncelenen işletmelerin bağlarda terbiye sistemini kullanım durumu ve buna ilişkin test sonuçları

Terbiye Sistemi Kullanım Durumu İşletme Sayısı (adet) Toplam Bağ Alanı (da) Ortalama Bağ Alanı (da) Ortalamalar Farkı (da) t Hesap Değeri

Telli Terbiye Edilmiş Bağ Alanı 50 324 6,48

Telsiz Terbiye Edilmiş Bağ Alanı 25 87 3,48 3,00 3,42 t hs > t tab

3,42 > 1,96

SONUÇ: n1+n2-2 Serbestlik Derecesi ve P>0,05 Önem Düzeyinde Önemlidir.

Çizelge 4.19’da incelenen işletmelerde ortalama bağın yaşı, dekara omca sayısı,

ortalama dikim aralığı ve ortalama üzüm çeşidi sayısı verilmiştir.

Çizelgede görüldüğü gibi işletmeler ortalamasında bağın yaşı 11,91 yıl, dekara omca

sayısı telli terbiye edilmiş bağlarda 215,52 adet, telsiz terbiye edilmiş bağlarda 384,62

adet, dikim aralığı telli terbiye edilmiş bağlarda 2,9 x 1,6 m, telsiz terbiye edilmiş

bağlarda 2,0 x 1,3 m, bağdaki üzüm çeşidi sayısı ise 1,91 adettir. Geniş bir alanda

Narince üzüm çeşidi yetiştirilmektedir. İşletme büyüklük grupları açısından

incelendiğinde ise verilerin birbirine yakın olduğu görülmektedir.

Geçmiş yıllarda yapılan bir çalışmada, ortalama bağın yaşı Merkez İlçede 45,52 yıl,

Tokat İl genelinde 37,78 yıl, aşılı bağ alanı Merkez İlçe ve İl genelinde % 0, telli terbiye

edilmiş bağ alanı Merkez İlçe ve İl genelinde % 0, dekara omca sayısı Merkez İlçede

948,30 adet, İl genelinde 1327,96 adet, bağdaki ortalama üzüm çeşidi sayısı Merkez İlçede 4,70 adet, İl genelinde ise 2,60 adet olarak belirlenmiştir (Ağaoğlu ve ark., 1988).

Günümüz bağlarıyla karşılaştırıldığında bölgede bağların artık modern ve tek çeşit

41

Çizelge 4.19. İncelenen işletmelerde ortalama bağın yaşı (yıl), dekara omca sayısı (adet/da), ortalama dikim aralığı (m x m) ve ortalama üzüm çeşidi sayısı (adet)

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

Bağın Yaşı (yıl) 9,84 13,50 13,83 11,91

Telli Bağ 189,75 202,84 229,89 215,52

Omca Sayısı

(adet) Telsiz Bağ 404,86 362,32 324,68 384,62

Telli Bağ 3,1x1,7 2,9x1,7 2,9x1,5 2,9x1,6 Dikim Aralığı

(m x m) Telsiz Bağ 1,9x1,3 2,3x1,2 2,2x1,4 2,0x1,3 Bağdaki Üzüm Çeşidi Sayısı (adet) 1,72 2,00 2,17 1,91