Bağlarda yıllık bakım işleri

4.3.1.1.3.1. Toprak işleme

Bağcılıkta toprak işleme, yabancı otlarla mücadele, toprağın havalandırılması ve

ısıtılması, toprakta bulunan bitki besin maddelerinin alımının kolaylaştırılması ve

68

sonra toprak yüzeyinde oluşan kaymak tabakasının kırılarak su kaybının önlenmesi,

gübrelerin toprağa karıştırılması amacıyla yapılır (Çelik ve ark., 1998).

Sonbaharda 20-25 cm derinlikte yapılan toprak işlemenin temel amacı, kış yağışlarının

toprak içerisine işlemesini sağlayarak, bu şekilde toprağın su tutma kapasitesini

arttırmaktır (Çelik ve ark., 1998). Bu işleme çoğunlukla hayvan veya traktör pulluğu ile

sürüm, bazı yörelerde ise bel ile yapılır (Anonim, 2000 a). Ayrıca, yaz döneminde kontrol edilememiş yabancı otlar da bu toprak işlemeyle bağdan uzaklaştırılır.

Ticari gübrelerden, özellikle fosforlu ve potasyumlu olanların toprak içindeki hareket hızları yavaş olduğundan, bu gübrelerin toprakta aktif kök derinliğine verilmeleri

gerekir. Genellikle, geç sonbaharda 15-20 cm derinliğe verilen bu gübrelerin etkinliğini

arttırmak için, pullukla 20-25 cm derinliğinde toprak işleme önerilmektedir.

İlkbahar ve yaz döneminde daha yüzlek (10-15 cm’den) yapılan toprak işlemenin

amaçları ise, yabancı ot kontrolü, yağışlar ve taşırma şeklindeki sulamalardan sonra

oluşan kaymak tabakasının kırılarak toprağın havalandırılması ve su kaybının

önlenmesidir (Çelik ve ark., 1998). Yüzlek işleme goble bağlarda çapa olarak yapıldığı

gibi telli terbiye şekillerinde ve geniş sıra arası olan bağlarda traktörle çekilen

kültivatör, diskaro veya rotovatörle yapılabilir.

Bağlarda genel olarak 2-3 sürüm, 2-4 çapa (veya benzeri) şeklinde toprak işlemesi

yeterli olmaktadır. Fazla toprak işleme ile toprağın üst kısmı ufalanır ve toz haline gelir.

Rüzgar ve yağmur erozyonu ile bu kısım taşınır. Bu topraklarda su ve hava tutma

kapasitesi zayıflar, su kaybı artar, organik madde ayrışımı hızlanır. Fazla harcanan

emek ve işgücü maliyeti yükselir (Anonim, 2000 a).

69

Çizelge 4.40. İncelenen işletmelerde arazi işleme uygulama durumu

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Evet 28 87,50 20 100,00 18 100,00 66 94,29

Hayır 4 12,50 0 0,00 0 0,00 4 5,71

TOPLAM 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00 Cevap Evet İse

Uygulama Sayısı

1 3 10,71 0 0,00 2 11,11 5 7,58

2 20 71,43 17 85,00 14 77,78 51 77,27

3 5 17,86 3 15,00 2 11,11 10 15,15

TOPLAM 28 100,00 20 100,00 18 100,00 66 100,00

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin % 94,29’u sürüm işlemini yaptıklarını, %

5,71’i ise yapmadıklarını belirtmişlerdir. Bağlarda sürüm yapan üreticilerin % 7,58’i

yılda bir kez, % 77,27’si iki kez, % 15,15’i ise üç kez sürüm yaptıklarını belirtmişlerdir.

İşletme büyüklük grupları açısından incelendiğinde ise 2. ve 3. grup işletmelerin tamamı

ile 1. grup işletmelerin % 87,50’sinin sürüm işlemini yaptıkları ve tüm gruplarda sürüm

yapan üreticilerin büyük kısmının yılda iki kez sürüm yaptıkları görülmektedir (Çizelge 4.40).

70

Çizelge 4.41. İncelenen işletmelerde çapalama işlemini uygulama durumu

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Evet 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00

Hayır 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00

TOPLAM 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00 Cevap Evet İse

Uygulama Sayısı

1 7 21,87 6 30,00 6 33,33 19 27,14

2 20 62,50 13 65,00 10 55,56 43 61,43

3 5 15,63 1 5,00 2 11,11 8 11,43

TOPLAM 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin tamamı çapalama işlemini yaptıklarını ve %

27,14’ü yılda bir kez, % 61,43’ü iki kez, % 11,43’ü ise üç kez bu işlemi

gerçekleştirdiklerini belirtmişlerdir.

İşletme büyüklük grupları itibarı ile incelendiğinde, tüm gruplarda benzer sonuçla

karşılaşılmaktadır (Çizelge 4.41).

4.3.1.1.3.2. Gübreleme

Bitkiler, yaşayabilmeleri için ihtiyaç duydukları besin maddelerini sürekli olarak

topraktan alırlar. Bu sebeple toprakta bulunan besin maddeleri giderek azalmakta ve bitkinin ihtiyacını karşılayamaz duruma gelmektedir. Bitkilerin ihtiyaç duyduğu besin

71

Azot, asmalarda sürgün ve yaprak oluşumunu sağlar. Eğer bağ, sadece azotlu gübrelerle

gübrelenirse, asmanın doku yapısı bozulur, çiçek dökülmesi görülür, kış donlarına karşı

dayanıklılığı azalır. Fakat gübreleme yaparken azotlu gübrelerin gereğinden az

kullanılması da asmanın yapraklarının azalmasına, sürgünlerin kısalmasına sebep olur. Fosfor, asmalarda odunlaşmayı artırarak salkımların gelişmesini kolaylaştırır.

Topraktaki fosfor eksikliği asmanın veriminin düşmesine sebep olur.

Asmalar için potasyum çok önemli bir besin maddesidir. Şeker oluşumunda

potasyumun rolü büyüktür. Üzümlerin daha lezzetli olması topraktaki potasyum miktarına da bağlıdır. Bunun yanında potasyum, asmalarda odunlaşmayı hızlandırmakta

ve kış donlarına karşı dayanıklılığı artırmaktadır.

Gübrelemede hiçbir zaman tek tip gübre kullanılmamalıdır. Kullanılacak gübre cinsi ve miktarı, bağ toprağının kapsadığı besin maddeleri miktarına ve asmanın çeşidine göre

değişmektedir. Bu sebeple gerekli toprak analizleri yapılmalıdır. Ayrıca asmanın her yıl

topraktan aldığı besin maddesi tipi ve miktarı belirlenmelidir (Çeliker, 2000).

Topraktaki mineral maddelerin seviyeleri ve bitkiler için ne kadar daha verilmesi gerektiği toprak analizleri ile saptanır. Ancak bunların alınabilir yapıda olup olmadığı

ve bitki tarafından ne kadar alındıkları toprak analizleri ile belirlenemez. Bitki analizleri içinde en geçerli yol yaprak analizleridir. Asmalarda yaprak analizleri ile mineral besin maddelerinin seviyeleri bulunur (Anonim, 2000 a).

İncelenen işletmelerin bağcılıkta kullandıkları gübre türlerine göre dağılımı Çizelge

72

Çizelge 4.42. İncelenen işletmelerin bağcılıkta kullandıkları gübre türlerine göre dağılımı

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı Gübreler

Adet % Adet % Adet % Adet %

Çiftlik Gübresi 7 21,87 1 5,00 1 5,55 9 12,86 Kimyevi Gübre 21 65,63 15 75,00 10 55,56 46 65,71

Her İkisi 4 12,50 4 20,00 7 38,89 15 21,43

TOPLAM 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00

1. grupta üreticilerin % 65,63’ü yalnızca kimyevi gübre kullandıklarını, % 21,87’si yalnızca çiftlik gübresi kullandıklarını ve % 12,50’si ise her iki gübreyi de kullandıklarını belirtmişlerdir.

2. grupta üreticilerin % 75’i yalnızca kimyevi gübre kullandıklarını, % 5’i yalnızca çiftlik gübresi kullandıklarını ve % 20’si ise her iki gübreyi de kullandıklarını belirtmişlerdir.

3. grupta ise üreticilerin % 55,56’sı yalnızca kimyevi gübre kullandıklarını, % 5,55’i yalnızca çiftlik gübresi kullandıklarını ve % 38,89’u ise her iki gübreyi de kullandıklarını belirtmişlerdir.

İşletmeler ortalaması itibarı ile incelendiğinde, üreticilerin % 65,71’i yalnızca kimyevi

gübre kullandıklarını, % 12,86’sı yalnızca çiftlik gübresi kullandıklarını ve % 21,43’ü ise her iki gübreyi de kullandıklarını ifade etmişlerdir (Çizelge 4.42).

Çizelge 4.43’de incelenen işletmelerin kullandıkları kimyevi gübre çeşitlerine göre

73

Çizelge 4.43. İncelenen işletmelerin kullandıkları kimyevi gübre çeşitlerine göre dağılımı*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı Gübre Türleri

Adet % Adet % Adet % Adet %

DAP 15 60,00 9 47,37 13 76,47 37 60,66

15+15+15 8 32,00 9 47,37 6 35,29 23 37,70

Üre 1 4,00 1 5,26 2 11,76 4 6,56

Kır Gübresi 2 8,00 2 10,53 2 11,76 6 9,84

* Yalnız çiftlik gübresi kullananlar çıkarılmıştır. Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

1. grup işletmelerin % 60’ı DAP, % 32’si 15+15+15, % 8’i kır gübresi, % 4’ü ise üre

kullandıklarını belirtmişlerdir.

2. grup işletmelerin % 47,37’si DAP ve 15+15+15, % 10,53’ü kır gübresi, % 5,26’sı ise

üre kullandıklarını ifade etmişlerdir.

3. grupta ise işletmelerin % 76,47’si DAP, % 35,29’u 15+15+15, % 11,76’sı ise üre ve

kır gübresi kullandıklarını belirtmişlerdir.

İşletmeler ortalaması itibarı ile incelendiğinde, üreticilerin % 60,66’sı DAP, % 37,70’i

15+15+15, % 9,84’ü kır gübresi, % 6,56’sı ise kimyevi gübre olarak üre kullandıklarını ifade etmişlerdir (Çizelge 4.43).

Üreticilerin DAP (Diamonyum fosfat)’ı ne kadar, ne zaman, nasıl ve kaç kez kullandıkları Çizelge 4.44’de verilmiştir.

74

Çizelge 4.44. Üreticilerin DAP’ı ne zaman, ne kadar, nasıl ve kaç defa kullandıkları İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

Miktar kg/da 16,85 24,48 18,50 19,49 adet 5 5 6 16 Mart % 33,33 55,56 46,15 43,24 adet 3 1 4 8 Nisan % 20,00 11,11 30,77 21,62 adet 4 0 0 4 Mayıs % 26,67 0,00 0,00 10,81 adet 2 1 0 3 Haziran % 13,33 11,11 0,00 8,11 adet 1 2 3 6 Kasım % 6,67 22,22 23,08 16,22 adet 15 9 13 37 Zaman Toplam % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 15 9 13 37 Nasıl Elle % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 15 9 13 37

Kaç Kez Bir Kez

% 100,00 100,00 100,00 100,00

Dekara kullanılan DAP miktarı 1. grupta 16,85 kg, 2. grupta 24,48 kg, 3. grupta 18,50 kg, işletmeler ortalamasında ise 19,49 kg olarak belirlenmiştir.

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin % 43,24’ü Mart, % 21,62’si Nisan, % 10,81’i

Mayıs, % 8,11’i Haziran ve % 16,22’si ise Kasım ayında kullandıklarını belirtmişlerdir. İşletme büyüklük grupları açısından ise 1. grup işletmeler en çok Mart ve Mayıs, 2. grup

işletmeler Mart ve Kasım, 3. grup işletmeler ise en çok Mart ve Nisan aylarında DAP’ı

kullanarak gübreleme yaptıklarını ifade etmişlerdir.

İncelenen işletmelerin tamamı yılda bir kez ve elle gübreleme yaptıklarını

75

Üreticilerin 15+15+15’i ne kadar, ne zaman, nasıl ve kaç kez kullandıkları Çizelge 4.45’de verilmiştir.

Çizelge 4.45. Üreticilerin 15+15+15’i ne zaman, ne kadar, nasıl ve kaç defa kullandıkları İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

Miktar kg/da 19,00 21,31 25,77 23,11 adet 0 2 2 4 Ocak % 0,00 22,22 33,33 17,39 adet 4 2 1 7 Mart % 50,00 22,22 16,67 30,43 adet 3 5 2 10 Nisan % 37,50 55,56 33,33 43,48 adet 0 0 1 1 Mayıs % 0,00 0,00 16,67 4,35 adet 1 0 0 1 Kasım % 12,50 0,00 0,00 4,35 adet 8 9 6 23 Zaman Toplam % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 8 9 6 23 Nasıl Elle % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 8 9 6 23

Kaç Kez Bir Kez

% 100,00 100,00 100,00 100,00

Dekara kullanılan 15+15+15 miktarı işletme büyüklük grupları itibarı ile 19 kg ile 25,77

kg arasında değişmekte olup, işletmeler ortalamasında 23,11 kg olarak belirlenmiştir.

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin % 17,39’u Ocak, % 30,43’ü Mart, % 43,48’i

Nisan, % 4,35’i Mayıs ve % 4,35’i ise Kasım ayında kullandıklarını belirtmişlerdir. İşletme büyüklük grupları açısından ise 1. grup işletmeler en çok Mart ve Nisan, 2. grup

işletmeler Ocak, Mart ve Nisan, 3. grup işletmeler ise en çok Ocak ve Nisan aylarında

76

İncelenen işletmelerin tamamı yılda bir kez ve elle gübreleme yaptıklarını

belirtmişlerdir (Çizelge 4.45).

Üreticilerin Üre’yi ne kadar, ne zaman, nasıl ve kaç kez kullandıkları Çizelge 4.46’da verilmiştir.

Çizelge 4.46. Üreticilerin Üre’yi ne zaman, ne kadar, nasıl ve kaç defa kullandıkları İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

Miktar kg/da 45,00 50,00 7,50 19,29 adet 0 0 1 1 Mart % 0,00 0,00 50,00 25,00 adet 1 1 1 3 Nisan % 100,00 100,00 50,00 75,00 adet 1 1 2 4 Zaman Toplam % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 1 1 2 4 Nasıl Elle % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 1 1 2 4

Kaç Kez Bir Kez

% 100,00 100,00 100,00 100,00

Dekara kullanılan Üre miktarı 1. grupta 45 kg, 2. grupta 50 kg, 3. grupta 7,5 kg, işletmeler ortalamasında ise 19,29 kg olarak belirlenmiştir.

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin % 25’i Mart ve % 75’i de Nisan ayında

kullandıklarını belirtmişlerdir. İşletme büyüklük grupları açısından ise 1. ve 2. grup

işletmelerin tamamı Nisan ayında, 3. grup işletmeler ise Mart ve Nisan aylarında Üre’yi

kullanarak gübreleme yaptıklarını ifade etmişlerdir.

İncelenen işletmelerin tamamı yılda bir kez ve elle gübreleme yaptıklarını

77

Üreticilerin Kır gübresini ne kadar, ne zaman, nasıl ve kaç kez kullandıkları Çizelge 4.47’de verilmiştir.

Çizelge 4.47. Üreticilerin Kır gübresini ne zaman, ne kadar, nasıl ve kaç defa kullandıkları İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

Miktar kg/da 47,50 50,00 26,07 34,74 adet 1 0 1 2 Nisan % 50,00 0,00 50,00 33,33 adet 1 0 0 1 Mayıs % 50,00 0,00 0,00 16,67 adet 0 0 1 1 Haziran % 0,00 0,00 50,00 16,67 adet 0 2 0 2 Aralık % 0,00 100,00 0,00 33,33 adet 2 2 2 6 Zaman Toplam % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 2 0 2 4 Elle % 100,00 0,00 100,00 66,67 adet 0 2 0 2 Tarım Aletleriyle % 0,00 100,00 0,00 33,33 adet 2 2 2 6 Nasıl Toplam % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 2 2 2 6

Kaç Kez Bir Kez % 100,00 100,00 100,00 100,00

Dekara kullanılan Kır gübresi miktarı 1. grupta 47,5 kg, 2. grupta 50 kg, 3. grupta 26,07 kg, işletmeler ortalamasında ise 34,74 kg olarak belirlenmiştir.

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin % 33,33’ü Nisan, % 16,67’si Mayıs, %

16,67’si Haziran ve % 33,33’ü ise Aralık ayında kullandıklarını belirtmişlerdir. İşletme

büyüklük grupları açısından ise 1. grup işletmeler Nisan ve Mayıs, 2. grup işletmelerin

tamamı Aralık, 3. grup işletmeler ise Nisan ve Haziran aylarında Kır gübresini

78

İncelenen işletmelerin tamamı yılda bir kez ve işletmeler ortalamasına göre % 66,67’si

elle, % 33,33’ü de tarım aletleriyle gübreleme yaptıklarını belirtmişlerdir (Çizelge

4.47).

Üreticilerin Çiftlik gübresini ne kadar, ne zaman, nasıl ve kaç kez kullandıkları Çizelge 4.48’de verilmiştir.

Çizelge 4.48. Üreticilerin Çiftlik gübresini ne zaman, ne kadar, nasıl ve kaç defa kullandıkları* İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70)

Miktar ton/da 0,94 1,00 1,33 1,19 adet 2 0 1 3 Nisan % 18,18 0,00 12,50 12,50 adet 7 1 4 12 Kasım % 63,64 20,00 50,00 50,00 adet 2 4 3 9 Aralık % 18,18 80,00 37,50 37,50 adet 11 5 8 24 Zaman Toplam % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 11 5 8 24 Nasıl Tarım Aletleriyle % 100,00 100,00 100,00 100,00 adet 11 5 8 24

Kaç Kez Bir Kez % 100,00 100,00 100,00 100,00

* Yalnız kimyevi gübre kullananlar çıkarılmıştır.

Dekara kullanılan Çiftlik gübresi miktarı 1. grupta 0,94 ton, 2. grupta 1 ton, 3. grupta 1,33 ton, işletmeler ortalamasında ise 1,19 ton olarak belirlenmiştir.

İşletmeler ortalamasına göre üreticilerin % 12,50’si Nisan, % 50’si Kasım ve % 37,50’si

ise Aralık ayında kullandıklarını belirtmişlerdir. İşletme büyüklük grupları açısından ise

1. ve 3. grup işletmeler en çok Kasım, 2. grup işletmeler ise en çok Aralık ayında Çiftlik

79

İncelenen işletmelerin tamamı yılda bir kez ve tarım aletleriyle gübreleme yaptıklarını

belirtmişlerdir (Çizelge 4.48).

İncelenen işletmelerde üreticilerin % 95,08’i gübreyi ilaç bayiinden, % 6,56’sı ise

Tarım Kredi Kooperatiflerinden temin ettiklerini belirtmişlerdir. İşletme büyüklük

grupları açısından ise 2. ve 3. grup işletmelerde benzer sonuçla karşılaşılırken, 1. grup

işletmelerin tamamının gübreyi ilaç bayiinden temin ettikleri görülmektedir (Çizelge

4.49).

Çizelge 4.49. İncelenen işletmelerin kimyevi gübre temin ettikleri kaynaklara göre dağılımı*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

T.K.K 0 0,00 1 5,26 3 17,65 4 6,56

İlaç Bayii 25 100,00 18 94,74 15 88,24 58 95,08

* Yalnız çiftlik gübresi kullananlar çıkarılmıştır. Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

Üreticilerin gübre miktarını ve türünü uygulamada yararlanırken başvurdukları

kaynaklar Çizelge 4.50’de verilmiştir.

Çizelge 4.50. Üreticilerin gübre miktarını ve türünü uygulamada yararlandıkları kaynaklar*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Kendi Tecrübesi 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00 Satıcının Tavsiyesi 0 0,00 2 10,00 1 5,56 3 4,29

80

Üreticilerin tamamı kendi tecrübelerine göre, % 4,29’u ise satıcının tavsiyesine göre gübre miktarını ve türünü uyguladıklarını belirtmişlerdir. İşletme büyüklük grupları

açısından incelendiğinde ise 2. ve 3. grup işletmelerde benzer sonuçla karşılaşılırken, 1.

grup işletmelerin tamamının kendi tecrübeleri doğrultusunda gübreleme yaptıkları

görülmektedir (Çizelge 4.50).

Özetle; incelenen işletmelerde üretim aşamasında gübre kullanımına yeterli önemin

gösterilmediği, gübre veriliş zamanı, formu ve miktarı ile uygulama tekniğine dikkat

edilmediği ve gübre miktarını ve türünü uygulamada toprak ve yaprak analizlerinin

dikkate alınmadığı belirlenmiştir.

4.3.1.1.3.3. Sulama

Bağların genellikle suyun bulunmadığı yerlerde kurulmuş olması halk arasında

sulanmadan yetişebilen bir meyve türü olarak yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Oysa

bağların sulanmaması durumunda büyük bir verim ve kalite kaybı ortaya çıkmaktadır.

Bu nedenle bağlarda yılda en az 2 olmak üzere iklime, toprağa ve çeşide göre daha fazla

sayıda su verilebilmektedir (Çeliker, 2000).

81

Çizelge 4.51. İncelenen işletmelerde sulama işlemini uygulama durumu

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Evet 31 96,88 20 100,00 18 100,00 69 98,57

Hayır 1 3,12 0 0,00 0 0,00 1 1,43

TOPLAM 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00 Cevap Evet İse

Uygulama Sayısı

1 31 100,00 19 95,00 17 94,44 67 97,10

2 0 0,00 1 5,00 1 5,56 2 2,90

TOPLAM 31 100,00 20 100,00 18 100,00 69 100,00

1. grupta yer alan üreticilerin % 96,88’i sulama işlemini yaptıklarını, % 3,12’si ise

yapmadıklarını belirtmişlerdir. Bağlarda sulama yapan üreticilerin tamamı yılda bir kez

sulama (kış sulaması) yaptıklarını belirtmişlerdir.

2. grupta yer alan üreticilerin tamamı sulama işlemini yaptıklarını ve % 95’i yılda bir

kez (kış sulaması), % 5’i ise yılda iki kez sulama (kış ve yaz sulaması) yaptıklarını

belirtmişlerdir.

3. grupta ise üreticilerin tamamı bağlarda sulama yaptıklarını ve % 94,44’ü yılda bir kez

(kış sulaması), % 5,56’sı ise yılda iki kez sulama (kış ve yaz sulaması) yaptıklarını ifade

etmişlerdir.

İşletmeler ortalaması itibarı ile üreticilerin % 98,57’si sulama işlemini yaptıklarını, %

1,43’ü ise yapmadıklarını belirtmişlerdir. Sulama yapan üreticilerin % 97,10’u yılda bir

kez (kış sulaması), % 2,90’ı ise iki kez sulama (kış ve yaz sulaması) yaptıklarını

82

Çizelge 4.52’de incelenen işletmelerin sulama suyunu temin ettikleri kaynaklara göre

dağılımı görülmektedir.

Çizelge 4.52. İncelenen işletmelerin sulama suyunu temin ettikleri kaynaklara göre dağılımı*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Kanal Suyu 21 67,74 7 35,00 15 83,33 43 62,32 Akarsu-Dere 31 100,00 20 100,00 16 88,89 67 97,10

* Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

1. grup işletmelerin tamamı sulama suyunu akarsu ve derelerden, % 67,74’ü de devletin

açmış olduğu kanallardan temin ettiklerini ifade etmişlerdir. 2. grup işletmelerin tamamı

akarsu ve derelerden, % 35’i de kanal suyundan faydalandıklarını belirtmişlerdir. 3.

grupta ise üreticilerin % 88,89’u sulama yaparken akarsu ve derelerden, % 83,33’ü de kanallardan yararlandıklarını ifade etmişlerdir.

İşletmeler ortalamasında ise üreticilerin % 97,10’u sulamada akarsu ve dereleri, %

62,32’si de devletin açmış olduğu kanalları kullandıklarını belirtmişlerdir (Çizelge

4.52).

Çizelge 4.53’de ise üreticilerin sulama suyu ile ilgili karşılaştıkları sorunlar ortaya

83

Çizelge 4.53. İncelenen işletmelerin sulama suyu ile ilgili karşılaştıkları sorunlar*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı Adet % Adet % Adet % Adet % Su Kaynağı Yetersiz 30 96,77 20 100,00 18 100,00 68 98,55 Su Ücretleri Pahalı 19 61,29 7 35,00 13 72,22 39 56,52 Sulama Suyu Sırası

Beklemek

14 45,16 5 25,00 9 50,00 28 40,58

Herhangi Bir Sorunu Yok 1 3,23 0 0,00 0 0,00 1 1,45

* Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

1. grupta üreticilerin % 96,77’si su kaynağının yetersiz olduğunu, % 61,29’u su

ücretlerinin pahalı olduğunu, % 45,16’sı sıra beklemekten kaynaklanan sorunları

olduğunu belirtmişler, % 3,23’ü ise herhangi bir sorun yaşamadıklarını ortaya

koymuşlardır.

2. grupta üreticilerin tamamı su kaynağının yetersiz olduğunu, % 35’i su ücretlerinin

pahalı olduğunu, % 25’i ise sıra beklemekten kaynaklanan sorunları olduğunu

belirtmişlerdir.

3. grupta ise üreticilerin tamamı su kaynağının yetersiz olduğunu, % 72,22’si su

ücretlerinin pahalı olduğunu, % 50’si ise sıra beklemekten kaynaklanan sorunları

olduğunu belirtmişlerdir.

İşletmeler ortalaması itibarı ile incelendiğinde, üreticilerin % 98,55’i su kaynağının

yetersiz olduğunu, % 56,52’si su ücretlerinin pahalı olduğunu, % 40,58’i sıra

beklemekten kaynaklanan sorunları olduğunu belirtmişler, % 1,45’i ise herhangi bir

84

4.3.1.1.3.4. Budama

Budama, bağcılıkta en önemli bakım işlerinden birisidir. İyi bir budamayla verim

artarken yanlış yapılan budamalar da asmaya zarar vermektedir. Bu nedenle budama

yapılırken asmanın verim durumu, omcanın büyüme durumu, yaşı, dikim aralık ve

mesafeleri, terbiye şekilleri ve ekolojik koşullar göz önünde tutulmalıdır. Bağcılıkta

budama, amaçlarına göre; şekil, ürün, gençleştirme ve yaz budaması; yapıldığı döneme

göre ise kış ve yaz budaması olarak sınıflandırılmaktadır (Çelik ve ark., 1998).

İncelenen işletmelerin tamamı budama yaptıklarını ifade etmişlerdir.

İncelenen işletmelerin bağlarda uyguladıkları budama şekilleri Çizelge 4.54’de

verilmiştir.

Çizelge 4.54. İncelenen işletmelerde uygulanan budama şekilleri*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı Budama Çeşitleri

Adet % Adet % Adet % Adet %

Şekil Budaması 2 6,25 0 0,00 1 5,56 3 4,29

Kış Budaması 32 100,00 20 100,00 18 100,00 70 100,00 Yaz Budaması 20 62,50 14 70,00 11 61,11 45 64,29

* Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

Çizelgeden de görüldüğü gibi işletmeler ortalamasına göre üreticilerin tamamı kış

budaması, % 64,29’u yaz budaması, % 4,29’u ise şekil budaması yaptıklarını

belirtmişlerdir. İşletme büyüklük grupları açısından incelendiğinde ise 1. grup

işletmelerin tamamı kış budaması, % 62,50’si yaz budaması, % 6,25’i ise şekil

budaması, 2. grup işletmelerin tamamı kış budaması, % 70’i de yaz budaması, 3. grup

işletmelerde ise üreticilerin tamamı kış budaması, % 61,11’i yaz budaması, % 5,56’sı da şekil budaması yaptıklarını belirtmişlerdir.

85

Çizelge 4.55’de üreticilerin budama ile ilgili karşılaştıkları sorunlar ortaya konulmuştur.

Çizelge 4.55. Üreticilerin budama ile ilgili karşılaştıkları sorunlar*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Kalifiye Eleman Eksikliği 0 0,00 1 5,00 2 11,11 3 4,29 Teknik Bilgi Eksikliği 1 3,12 1 5,00 2 11,11 4 5,71 Herhangi Bir Sorunu Yok 31 96,88 19 95,00 14 77,78 64 91,43

* Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

1. grupta üreticilerin % 96,88’i budamaya ilişkin herhangi bir sorunu bulunmadığını, %

3,12’si teknik bilgi eksikliğinden kaynaklanan sorunlara sahip olduklarını

belirtmişlerdir.

2. grupta üreticilerin % 95’i herhangi bir sorunu bulunmadığını, % 5’i teknik bilgi

eksikliğinden, % 5’i ise kalifiye eleman eksikliğinden kaynaklanan sorunlara sahip

olduklarını belirtmişlerdir.

3. grupta ise üreticilerin % 77,78’i herhangi bir sorunu bulunmadığını, % 11,11’i teknik

bilgi eksikliğinden, % 11,11’i ise kalifiye eleman eksikliğinden kaynaklanan sorunlara

sahip olduklarını belirtmişlerdir.

İşletmeler ortalaması itibarı ile incelendiğinde, üreticilerin % 91,43’ü budamaya ilişkin

herhangi bir sorunu bulunmadığını, % 5,71’i teknik bilgi eksikliğinden, % 4,29’u ise

kalifiye eleman eksikliğinden kaynaklanan sorunlara sahip olduklarını belirtmişlerdir

86

4.3.1.1.3.5. Zirai mücadele

Tarımsal mücadele ihmal edilmemesi gereken bakım işlerinden birisidir. Asmalar

hastalık ve zararlılara karşı oldukça hassas olan bitkilerdir. Bağ hastalık ve zararlılarıyla

zamanında mücadele edilmediği taktirde verimli ve kaliteli ürün alınması mümkün

değildir. Mantarlar, bakteriler, virüsler ve böcekler asmaların hastalanmasına ve zarar

görmesine sebep olmaktadır (Çeliker, 2000).

İncelenen işletmelerin tamamı zirai mücadele yaptıklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca 1.

grup işletmelerin % 78,13’ü bağlarda yalnızca hastalıkla, % 21,87’si hem hastalık hem

de zararlılarla, 2. grup işletmelerin % 80’i yalnızca hastalıkla, % 20’si hem hastalık hem

de zararlılarla, 3. grup işletmelerin ise % 66,67’si yalnızca hastalıkla, % 33,33’ü hem

hastalık hem de zararlılarla karşılaştıklarını belirtirken, bu oranlar sırasıyla işletmeler

ortalamasında % 75,71 ve % 24,29’dur. Bağlarda yalnızca zararlılarla karşılaşan

işletmelere ise tüm gruplarda rastlanılmamıştır.

İncelenen işletmelerin yoğun olarak karşılaştıkları hastalıklara göre dağılımı Çizelge

4.56’da gösterilmiştir.

Çizelge 4.56. İncelenen işletmelerde yoğun olarak karşılaştıkları hastalıklar*

İŞLETME GRUPLARI

1.Grup (32) 2.Grup (20) 3.Grup (18) İşl.Ort. (70) İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı İşletme Sayısı

Adet % Adet % Adet % Adet %

Külleme Hastalığı 32 100,00 20 100,00 16 88,89 68 97,14 Mildiyö Hastalığı 5 15,63 3 15,00 7 38,89 15 21,43

* Yalnız zararlılarla karşılaşanlar çıkarılmıştır. Bu soruya birden fazla cevap verilmiştir.

1. grup işletmelerin tamamı külleme hastalığıyla, % 15,63’ü mildiyö hastalığıyla, 2.

87

işletmelerin ise % 88,89’u külleme hastalığıyla, % 38,89’u da mildiyö hastalığıyla

yoğun olarak karşılaştıklarını belirtmişlerdir.

İşletmeler ortalaması itibarı ile incelendiğinde, üreticilerin % 97,14’ü külleme

hastalığıyla, % 21,43’ü de mildiyö hastalığıyla yoğun olarak karşılaştıklarını ifade

etmişlerdir (Çizelge 4.56).

Külleme Hastalığı: Bütün bağ alanlarında özellikle sıcak ve kurak yörelerde çok yaygın,

tanınması kolay bilinen ve bazı yıllar önemli zararlara yol açan bir hastalıktır. Etmeni bir mantar olan Uncinula necator’dur. Bu hastalık asmanın yeşil olan bütün toprak üstü

Belgede Tokat ili merkez ilçede bağcılıkla uğraşan işletmelerin üretim ve pazarlama sorunları (sayfa 81-139)