Sermaye artırımı yapılmasına karar verilen bir anonim ortaklıkta, kâr payı veya oy hakkı gibi haklarda imtiyazlı paylar mevcut ise ve genel kurulun yahut yönetim kurulunun almış olduğu sermaye artırım kararı imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal edecek nitelikte ise bu kararın imtiyazlı pay sahiplerinin yapacakları özel bir toplantıda onaylanması gerekir180 (TTK m. 454.1). Görülmektedir ki, imtiyazlı pay sahipleri
176 Moroğlu, Sermaye Artırımı, s. 49; Bahtiyar, Ortaklıklar, s. 354.
177 Tekinalp, Yeni Hukuk, s. 102; Aynı yönde bkz. Paslı, Ali: “Yargıtay Kararları Işığında Anonim Şirket Sermaye Artırımı”, Yürürlüğünün 5. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu (20 Ekim 2017), İstanbul 2018, s. 58-59.
178 Pulaşlı, Şerh III, s. 2226. Yazarın görüşüne ilişkin olarak ayrıca bkz. Pulaşlı, Hasan: “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Sermaye Artırımı”, BATİDER 2006, C. 23 S. 4, s. 48-50. Doktrinde dile getirilen oranlara mutlak bir şekilde bağlı kalınmasının doğru olmadığı, her somut olayın kendine özgü şartları ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği yönünde bkz. Soykan, Sermaye Artırımı, s. 131-134.
179 Y. 11. HD, 30.3.2015, E. 2014/18871, K. 2015/4396 (www.lexpera.com.tr- E.T.: 2.2.2020).
180 Burada belirtelim ki, eTTK’da İPSÖK kararına ilişkin m. 391 düzenlemesi “muhtelif imtiyazları haiz
mütaaddit nevi hisse senedi sahipleri mevcut olduğu takdirde, umumi heyetin kararından ayrı olarak adı geçen nevilerden her birine ait hisse senedi sahiplerinin de hususi bir toplantı yaparak karar vermeleri şarttır.” şeklindeydi. Söz konusu hükme dayanarak, doktrinde ve Yargıtay kararlarında, tüm sermaye
54
tarafından verilecek bu onama kararı hem esas sermaye hem de kayıtlı sermaye sisteminde aranmaktadır. Ancak belirtmek gerekir ki, İPSÖK onayı her durumda değil, ancak imtiyazlı pay sahiplerinin haklarının ihlâl edildiği hâllerde aranacaktır181.
İmtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal eden primli sermaye artırımı kararlarının da -alelade sermaye artırım kararları gibi- İPSÖK tarafından onaylanması gerekmektedir. Ancak belirtelim ki, İPSÖK onayının aranması için, ihlalin sebebi sermaye artırımının kendisi olmalıdır182. Bu bağlamda, primli sermaye artırımına imtiyazlı pay sahiplerinin
mali güçsüzlükleri nedeniyle katılamaması ve oransallık ilkesine tâbi haklarında bir düşüş yaşanacak olması ihlal niteliği taşımayacaktır183. Söz gelimi, oyda imtiyazlı payların
artırım kararlarının İPSÖK onayına tâbi olacağı belirtilmekteydi. Pekçokları yerine görüşleri aktaran ve doktrinde hâkim görüşün bu yönde olduğunu belirten Teoman’a bkz. Teoman, Ömer: “Kayıtlı Sermaye Sistemini Kabul Eden Anonim Ortaklıklarda Ayrıcalıklı Pay Sahiplerinin Tavan Tutarının Yükseltilmesini veya Çıkarılmış Sermayenin Artırılmasını Onaylamalarının Zorunlu Olup Olmadığı Sorunu”, Tüm Makalelerim (1971-2001), C. I-II, İstanbul 2012, s. 998-999; eTTK döneminde de ihlal şartı gerektiğini ifade eden İmregün, s. 343; ayrıca bkz. “[…] Kanunun bu hükmü emredici nitelikte olduğundan, statüde
aksine bir hüküm olsa bile, üstün pay sahiplerinin bu özel kurul kararı olmadıkça genel kurulun sermaye artırmasına ilişkin kararı hüküm doğuramaz yani infaz olanağı düşünülemez. […]” (Y. 11. HD, 5.5.1975,
E. 1975/1516, K. 1975/3138) (Karar için bkz. Teoman, Kayıtlı Sermaye, s. 998 ve Kazancı İçtihat Bankası- E.T.: 28.3.2020). 6102 sayılı TTK ile birlikte, her sermaye artırımının imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal ettiği karinesi kaldırılmış ve böylelikle imtiyazlı pay sahiplerinin sermaye artırımını hiçbir sebep göstermeksizin engellemesinin önü kapatılmıştır [Tekinalp (Poroy/Çamoğlu), Ortaklıklar I, s. 642; Pulaşlı, Sermaye Artırımı, s. 59].
181 Ticaret Sicili Yönetmeliği (TSY) (RG, 27.1.2013, S. 28541) m. 71.3’te genel kurulun şirket sözleşmesinin değiştirilmesine ilişkin kararı ve kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kurulu tarafından alınan sermaye artırım kararlarının İPSÖK tarafından onaylanmadıkça tescil edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu hüküm onayın her hâlde alınması gerektiği şeklinde yorumlanabilirse de doktrinde TSY m. 71.3’ün TTK m. 454.1 ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği ve bu bağlamda sadece imtiyazlı pay sahiplerinin haklarının ihlal edildiği durumlarda İPSÖK onayının aranması gerektiği haklı olarak ifade edilmektedir (Cenkci, Esra: Kayıtlı Sermaye Sistemi, İstanbul 2015 s. 377; Soykan, Sermaye Artırımı, s. 451 ve orada dn. 273). Nitekim TSY m. 73.1.ı’da da sadece imtiyazlı pay sahiplerinin haklarının ihlal edildiği hâllerde İPSÖK kararının gerektiği hususu, TTK m. 454.1 ile uyumlu bir şekilde hüküm altına alınmıştır.
182 Tekinalp (Poroy/Çamoğlu), Ortaklıklar I, s. 643.
55
mevcut bulunduğu bir anonim şirkette, primli pay ihraç edilmek suretiyle yapılan bir sermaye artırımında, çıkarılacak tüm payların oyda imtiyazlı olması, mevcut imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal eder niteliktedir184.
İmtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal eden bir primli sermaye artırım kararına ilişkin olarak imtiyazlı pay sahipleri tarafından verilecek bu onay, primli sermaye artırımı kararının uygulanabilme şartıdır185. Tespit edebildiğimiz kadarıyla, doktrinde hâkim
görüş, sermaye artırım kararının İPSÖK onayından bağımsız bir şekilde geçerliliğini sürdürdüğü, dolayısıyla onayın bulunmayışının genel kurul kararının hükümsüzlüğüne yol açmayacağı, ancak İPSÖK onayına kadar geçen sürede genel kurul kararının askıda hükümsüz olacağı yönündedir186.
İPSÖK onayına ilişkin olarak SerPK m. 18.4’te, TTK’dan farklı bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre, SerPK’ya tâbi anonim şirketlerde yönetim kurulunun kayıtlı sermaye tavanına kadar yapacağı primli sermaye artırımlarında İPSÖK kararı aranmayacaktır187 (SerPK m. 18.4).
184 İhlalin gerçekleşmesine ilişkin ayrıntılı açıklamalar ve örnekler için bkz. Tekinalp (Poroy/Çamoğlu), Ortaklıklar I, s. 643; Tekinalp, Yeni Hukuk, s. 98; Soykan, Sermaye Artırımı, s. 457-463.
185 Moroğlu, Sermaye Artırımı, s. 83; İmregün, s. 344; Kirtil, Neşe: Anonim Ortaklıklarda İmtiyazlı Pay Sahipleri Genel Kurulu, İzmir 2005, s. 67; Tekinalp, Yeni Hukuk, s. 573; Nomer Ertan, Füsun: “İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu – 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler”, BÜHFD 2014, C. 9, S. 117-118, s. 136; Soykan, Sermaye Artırımı, s. 452; Y. 11. HD, 30.5.2002, E. 2002/2581, K. 2002/5385 (Moroğlu, Erdoğan/Kendigelen, Abuzer: İçtihatlı - Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, 10. Baskı, İstanbul 2014, s. 359).
186 Birçokları yerine bkz. Moroğlu, Sermaye Artırımı, s. 88; Bahtiyar, Ortaklıklar, s. 203; Kırca, İsmail (Şehirali Çelik, Feyzan Hayal/Manavgat, Çağlar): Anonim Şirketler Hukuku, Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, C. 2/2, 2. Baskı, Ankara 2017, s. 1 ve orada dn. 1; ayrıca bkz. “[…] İmtiyazlı pay sahipleri
kurulunca onanmayan … genel kurul kararları askıda hükümsüz olur […]” [Y. 11. HD, 20.1.1986, E.
1986/5903, K. 1986/7427 (Moroğlu/Kendigelen, s.358)]. Aksi yönde bkz. Kirtil, s. 68.
187 TTK sisteminde, kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş anonim ortaklıklara ilişkin SerPK m. 18.4’e benzer bir düzenlemeye yer verilmemesi, kayıtlı sermaye sisteminin temel özelliklerine aykırı olduğu ve sistemin tercih edilmesinin önünde önemli bir engel teşkil ettiği gerekçesiyle doktrinde eleştirilmiştir. Eleştiriler için bkz. Manavgat, Çağlar: “Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu’ndaki Kayıtlı
56