Burada Sovyetler Birliği döneminden itibaren Azerbaycan’ın bağımsızlık dönemine kadar gelen ve proğramlarında Farsça dersi bulunan ilkokul, ortaokul ve liseler hakkında açıklama yapılcaktır.
Bakü’nün 14 ortaokulunda Farsça eğitimi veriliyordu ve derslerin birçoğu Farsça ağırlıklıydı. Şimdi onların yalnız birinde Farsça eğitiminin verilmekte, diğerlerinde ise son birkaç yılda tamamen ortadan kaldırılmıştır. Farsça, 1990’lı yılların ortalarından itibaren ortaokullarda eğitim-öğretim programından çıkarılmaya başlanmıştır. Bu dilin eğitim verildiği birçok okullarda, bunun yanı sıra Farsça eğitimi ağırlıklı okullarda da sonraki yıllarda yeni Farsça ağırlıklı sınıfları oluşturulmamıştır. 2003 yılında aynı okullarda sadece o dönemde Farsçanın yabancı dil gibi öğretilmesine başlanmıştır. Fakat 2003 yılından 3 sene sonra öğrenciler mezun olduktan sonra bu okullarda Farsçanın öğretimi devam etmemiştir.
2.2.1. S.C. Pişeveri 4 Nolu İnternat Okulu
Sovyetler Birliği döneminde 4 nolu İnternat Okulu adı verilen bu eğitim merkezinde Farsçanın öğretimi 1964 yılından başlamıştır. O zaman 4 yıl süresince Farsça burada tek yabancı dil olarak verilmiştir. İlk ve orta sınıflarda diğer dersler de Farsça veriliyordu. Fakat 1968 yılından itibaren bu okulda diğer derslerin Farsça eğitimi durdurulsa da, Farsça ağırlıklı sınıflarda bu dil yabancı dil gibi öğretilmiştir. 1991 senesinden itibaren okul Seyid Cafer, Pişeveri Cumhuriyet Sosyal Fenler Gimnazyası’na9 çevrilmiştir. Gimnazya’nın sınıflarının yarısında Farsça eğitimi
verilmekteydi. Eğer öğrencilerin sayı 30’dan fazlaysa, sınıflar üçe bölünmüş, daha az ise ikiye bölünüyordu.
Gimnaziya’da son yıllara kadar 26 Farsça öğretmeni çalışmaktaydı, ama daha sonra öğretmen sayısı 18’düşmüştür. Bu alana Gimnazya’nın Fars dili üzere, eğitim müdürü Şafika Kuluyeva başkanlık ediyordu. Şafika öğretmenle birlikte Gimnazya’da Şikâr Mesteliyev, Adile Ahundova, Zarife Hasanova, Zabite Abıyeva, Menije Haydarova, Huraman Babayeva, Elmira Rahimova vb. deneyimli öğretmenler Fars dili dersi veriyorlardı.
Tablo 18: (4 Nolu İnternat Okulu) Seyid Cafer, Pişeveri Cumhuriyet Sosyal Fenler Gimnazyasında 1990 Yılına Kadar Farsçanın Yıl Boyunca Haftalık Verilen Ders Saati:
Sınıflar Dersin Adı Haftalık verilen Ders Saati
İlkokul 2. Sınıf Fars Dili 5 Saat
İlkokul 3. Sınıf Fars Dili 5 Saat
İlkokul 4. Sınıf Fars Dili 5 Saat
Ortaokul 5. Sınıf Fars Dili 6 Saat
Ortaokul 6. Sınıf Fars Dili 6 Saat
Ortaokul 7. Sınıf Fars Dili 6 Saat
Ortaokul 9. Sınıf Fars Dili 6 Saat
Lise 10. Sınıf Fars Dili 6 Saat
Lise 11. Sınıf Fars Dili 6 Saat
Tablo 19: (4 Nolu İnternat Okulu) Seyid Cafer, Pişeveri Cumhuriyet Sosyal Fenler Gimnazyasında 1991 Yılından 2003 Yılına Kadar Farsçanın Yıl Boyunca Haftalık Verilen Ders Saati (Mammadov, 113).:
Sınıflar Dersin Adı Haftalık verilen Ders Saati
İlkokul 2. Sınıf Fars Dili 4 Saat
İlkokul 4. Sınıf Fars Dili 4 Saat
Ortaokul 5. Sınıf Fars Dili 5 Saat
Ortaokul 6. Sınıf Fars Dili 5 Saat
Ortaokul 7. Sınıf Fars Dili 5 Saat
Ortaokul 9. Sınıf Fars Dili 5 Saat
Lise 10. Sınıf Fars Dili 5 Saat
Lise 11. Sınıf Fars Dili 5 Saat
2.2.2. Sabunçu Rayonu (İlçesi) Maştağa Kasabası 293 Nolu Okul
Bakü şehrinin orta ve lise eğitim merkezlerinin arasında Sabunçu İlçesi’nin Maştağa Kasabası’sınde 293 nolu okulda Fars dilinin eğitimi ortaokul 5. sınıftan lise 11. sınıfa kadar yapılıyordu. Seçme sınıflardaysa ilave 5 saat Fars dili eğitimi veriliyordu. Okulda Fars dili derslerini Etirhanım Hüseynova, Aygün Alizade ve Vakif Seferov veriyorlardı (Mammadov, 114).
Tablo 20: Sabunçu Rayonu Maştağa Kasabası 293 nolu Okulda 2003-2004 Eğitim- Öğretim yılında Farsça dersinin yıl boyunca haftalık ders saati:
Sınıflar Dersin Adı Haftalık Verilen Ders Saati
Ortaokul 5.Sınıf Fars Dili 4
Ortaokul 6. Sınıf Fars Dili 3
Ortaokul 7.Sınıf Fars Dili 3
Ortaokul 8. Sınıf Fars Dili 3
Ortaokul 9. Sınıf Fars Dili 5
Lise 10. Sınıf Fars Dili 2
Lise 11. Sınıf Fars Dili 2
Tablo 21: 293 nolu okulda 2003-2004 Eğitim-Öğretim yılında Farsça öğrenen öğrenci ve sınıf sayısı:
20 222
2.2.3. Bakü Şehri Sabayıl Rayonu (İlçesi) 190 Nolu Ortaokulu
Bakü şehri Sabayıl İlçesi 190 nolu okulda Farsça dersini 3 öğretmen Tahire Mihmani, Mihriban Aliyeva ve Gonçe Kasımova veriyorlardıysa 2002-2003 eğitim- öğretim yılında Tahire öğretmenin 2 gurupta 10 öğrencisi vardır.
Tablo 22: Bakü Şehri Sabayıl Rayonu 190 nolu okul 2002-2003 Eğitim-Öğretim yılına kadar Farsça dersinin yıl boyunca haftalık ders saati:
Sınıflar Dersin Adı Haftalık Verilen Ders
Saati
İlkokul 2. Sınıf Fars Dili 5
İlkokul 3. Sınıf Fars Dili 5
İlkokul 4. Sınıf Fars Dili 5
Ortaokul 5.Sınıf Fars Dili 5
Ortaokul 6. Sınıf Fars Dili 5
Ortaokul 7.Sınıf Fars Dili 5
Ortaokul 8. Sınıf Fars Dili 5
Ortaokul 9. Sınıf Fars Dili 5
Lise 10. Sınıf Fars Dili 5
Lise 11. Sınıf Fars Dili 5
Tablo 23: 190 Nolu Okulun 2004-2005 Eğitim-Öğretim yılında Farsça dersi almış öğrencilerin sınıfı ve sayısı:
Sınıflar Dersin Adı Öğrenci Sayısı
Lise 10. Sınıf Fars Dili 6 Öğrenci
2.2.4. Bakü Şehri’nin Nizâmî Rayonu (İlçesi)’ndeki 62 Nolu Ortaokul Bakü Şehri’nin Nizâmî Rayonu 62 nolu ortaokulda Fars dilini Feride Nağıyeva, Hürrem Elmdust ve Halide Hasanova veriyorlardı.
Tablo 24: Bakü Şehri’nin Nizâmî Rayonu 62 nolu ortaokulun 2003-2004 Eğitim- Öğretim yılında Fars Dili dersi, sınıf ve öğrenci sayısıyla ilgili verileri: (Mammadov, 116).
Sınıflar Dersin Adı Öğrenci sayısı Haftalık verilen ders saati
Ortaokul 8. Sınıf Fars Dili 17 Öğrenci 3 Ortaokul 9. Sınıf Fars Dili 8 Öğrenci 5
2.2.5. Bakü Şehri’nin Nesimi Rayonu (İlçesi) 46 Nolu Ortaokul
Bakü’nün diğer okullarında Farsça sadece 8. ve 11. sınıflarda okutulmaktadır. Nesimi İlçesi 46 nolu okulda da Farsça dersi en son 2005-2006 öğreim yılında verilmişti. Bu okulda Farsçanı öğretiminin ilk kez 1990 yılında 190 nolu okulda ders vermiş, bunun yanı sıra Afganistan’da 4 sene çevirmen olarak çalışan Zenfira Babayeva başlatmıştır. Bu okulda üst sınıflarda öğrenciler Farsça konuşabiliyorlardı. Okulda Farsçanın öğretimini belirli programla devam ettiren öğretmenler ilave ders malzemesi olarak Tahran’da yayınlanmış ders kitapları ve dergileri kullanıyorlardı. 46 nolu okulda Farsça dersini Zenfira Babayeva’ile birlikte Rena Şerifova da veriyordu.
Tablo 25: Bakü Şehri’nin Nesimi Rayonu (İlçesi) 2002-2003 Eğitim-Öğretim yılında öğrencilerin 46 nolu okulda Fars Dili’nin yıl boyunca haftalık ders saati:
Sınıflar Dersin Adı Haftalık Verilen Ders Saati
Ortaokul 8. Sınıf Fars Dili 4
Lise 10. Sınıf Fars Dili 5
Lise 11. Sınıf Fars Dili 5
Tablo 26: Bakü Şehri’nin Nesimi Rayonu 2003-2004 Eğitim-Öğretim yılında 46 nolu okulun Fars Dilini öğrenen son öğlecilerin sınıf ve öğrenci sayısı: (Mammadov, 115).
Sınıflar Dersin Adı Öğrenci Sayısı
Ortaokul 8. Sınıf Fars Dili 27 Öğrenci
Lise 10. Sınıf Fars Dili 22 Öğrenci
Lise 11. Sınıf Fars Dili 19 Öğrenci
2.2.6. Bakü Şehri’nde Fars Dili Eğitimi Veren Diğer Okullar
Tablo 27: Bakü Şehri’nin Fars Dili Eğitimi Verildiği Diğer Okullarında 2003-2004 Öğretim yılında, sınıf ve gurup sayısıyla ilgili veriler (Mammadov, 116).:
İl İsmi Okul No’su Grup Öğrenci Sayısı
Yasamal İli 38 3 35 Yasamal İli 161 6 99 Nerimanov İli 193 2 24 Hatayi İli 86 2 25 Sabunçu İli 255 6 60 Sabunçu İli 187 8 50 Sabunçu İli 259 2 26 Azizbeyov İli 125 3 33
Azizbeyov İli 3 (İnternat Okulu) 4 43