İlgili Araştırmalar

Kimi sanat akımlarının ve sanatçıların, sanat eğitimi veren kurumların ders programlarında etkin rolü olup olmadığını, özellikle Modernizm sonrası pek çok alanda etkileri hissedilmiş olan sanat akımları ve unsurlarına yönelik öğrenci farkındalıklarının hangi düzeyde olduğunu araştırarak, var olan problemlerle ilgili fikir üreterek, önerilerin sunulduğu, çeşitli bilimsel çalışmalar bulunmaktadır.

ORUÇ (2009) da Gazi Üniversitesi’nde hazırlamış olduğu yüksek lisans tezinde; “1945 Sonrası Öncü Sanat Akımlarının Lisans Düzeyinde Sanat Eğitimi Veren Kurumların Programlarıyla Paralelliği (2007)” ni araştırmıştır. Araştırma sonuçlarına bakıldığında mevcut sanat eğitimi programlarının 1945 sonrasındaki sanatsal değişimleri karşılamakta yetersiz olduğu ve çeşitli düzenlemeler yapmaya ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Ayrıca programlardaki derslerden daha çok, eğitimcilerin niteliği/ bakış acısı ve derste kullanılan yöntemlerin sonucu etkilediği, teknik olanak ve alt yapı eksikliklerinin de konuyla ilgili önemli etkenler arasında olduğu belirlenmiştir.

DEMİRCAN (2009) da Gazi Üniversitesi’nde hazırladığı “Görsel Sanatlar Eğitimi Veren Fakültelerdeki Resim Bölümü Öğrencilerinin Modernizm Sonrası Sanat Akımları ve Yapıtlarına Yönelik Farkındalık Düzeyleri” isimli yüksek lisans tezinde; Çeşitli Yükseköğretim kurumlarındaki Resim Bölümü Öğrencilerinin modernizm sonrası sanat akımları ve yapıtlarına yönelik farkındalık düzeyleri anket yoluyla incelenmiştir. Araştırmanın sonucuna göre; Sanat eğitimi veren Yüksek Öğretim Kurumlarındaki Resim Bölümü öğrencilerinin en çok farkında oldukları ve olmadıkları sanatçılar belirlenmiştir. Bu sonuçlar, ilgili sanatçıların ve yapıtlarının Resim Bölümü öğrencileri tarafından yeterince önemsenmediğini düşündürmüştür. Araştırma sonuçları doğrultusunda, ilgili bölümlerin öğrencilerinin modernizm sonrası sanatçı ve sanat yapıtlarına yönelik farkındalık düzeylerinin geliştirilmesi yönünde öneriler geliştirilmiştir.

Moda ile ilişkisi ve etkileşimi olan olguların, özellikle de sanat olgusunun ele alınarak incelendiği farklı çalışmalar ortaya konulmuştur.

PEKTAŞ (2006) da Selçuk Üniversitesi’nde hazırlamış olduğu “ Moda ve Post modernizm” isimli doktora tezinde; moda ve post modernizm konusuna yönelmekte ve bu iki olgunun ilişkisini problem olarak ele almaktadır. Tezin birinci bölümünde giyim ve moda, ikinci bölümünde ise moda ve post modernizm kavramları sosyolojik ve tarihsel olarak incelenmiştir.

ÖZÜDOĞRU (2012) de Anadolu Üniversitesi’nde hazırlamış olduğu yüksek lisans tez çalışmasında; “19. Yüzyıldan Günümüze Moda ve Sanat Etkileşimi’ni derinlemesine incelemiştir. Çalışmada “Moda sanat mıdır?” sorusu her zaman göz önünde tutulmuş ancak bu soruya cevap vermek yerine, iki alan da görsel kültür gibi daha geniş bir alanın parçası olarak değerlendirilmiş, bütün analiz ve değerlendirmeler bu bağlamda yapılmıştır. Moda ürünlerinin üretimine ve sunumuna farklı açılardan yaklaşılarak, moda tasarımı ve sanat arasındaki ilişkiler irdelenmiştir. Olgusal olarak incelenecek bu etkileşimlerde, doğrudan etkileşimlerin alt başlıklarını moda ve kübizm, moda ve gerçeküstücülük, moda ve fütürizm ile moda ve konstrüktivizm meydana getirmiştir.

CANYOLU (2003) de Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil Ana Sanat Dalı’nda yapmış olduğu “20. Yüzyılda Moda Tasarımında Etkileşim Faktörleri” isimli yüksek lisans tezinde; Sanatla içi içe gelişen modanın, toplumsal, sosyal, kültürel, politik, tarihsel ve ekonomik birçok faktörden etkilenerek ortaya çıkan bir yaratım olduğunu savunmuştur. Modanın bir etkileşimler bütünü olarak görülebildiğini ifade eden CANYOLU (2003), 20. yüzyıl modasının diğer dönemlerden farklı olduğunu, bunun en önemli nedenlerinden birinin ise, 1850'li yıllarda baş gösteren, endüstri devriminin makineleşmeyi hızlandırarak, her alanda güçlü bir devinim yaratması olduğunu belirtmiştir. “Makineleşmeyle gelişen teknolojiler tekstil alanında da kendini önemli ölçüde belli etmiştir. Tasarımlar ve akımlar çağı olarak tanımlanabilmekte olan 20. yüzyılda, teknolojilerdeki hızlı gelişme, sanatta da kendisini göstermiştir. 20. yüzyılda önceki dönemlerde görülmediği kadar çok akım ortaya çıkmıştır. Sanatla her zaman iç içe olan moda, gelişen akımlardan etkilenmiştir. 20. yüzyılda modacılar da birer sanatçı olarak görülmüşlerdir. Moda olgusu 21. yüzyılda da insan faktörüne bağlı olarak sürekli devinimini sürdürecektir.” tezini vurgulamıştır.

HİLMİOĞLU (1993) de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Enstitüsü’nde yaptığı “Giysi Tasarımını Yönlendiren Faktörler” isimli tezinin birinci bölümünde; tasarım olgusu içinde moda tasarımına bağımlı giysi tekstili, kişinin giysiyle kendini ifade ediş biçimi ile giysi tasarımının birbiriyle ilişkilerini ana hatlarıyla inceleyip, gerekli kavramlar verildikten sonra, moda tasarımcısı ile nasıl şekil aldığını açıklamıştır. İkinci bölümünde ise; moda tasarımcısını ve modayı etkileyen; tasarımın oluşturulurken doğrudan ilişki içinde bulunduğu sosyolojik, kitle iletişim araçları, endüstri, kentleşme, kültürel yapı faktörlerini ana hatlarıyla inceleyerek ele almıştır. Örneklemeye gidilmiş ve tasarımcıların sanat akımlarından nasıl etkilendikleri açıklanmıştır.

PARLAK (2006) da Dokuz Eylül Üniversitesi’nde çalışmış olduğu “Giyim Modasında Gerçeküstücü Yaklaşımlar” başlıklı tezinde; Giyim modasını etkileyen modern sanat akımlarından gerçeküstücü sanat akımı derinlemesine incelemiş, giyim modasına yansımaları ve çağdaş moda tasarımcılarının bu konudaki çalışmalarını araştırmıştır. Modanın alışılagelmiş gelişimini sekteye uğratan bu akımın, modaya yeni bir yön vererek yenilikçi tavrıyla avangard modanın oluşmasına kaynaklık ettiğini belirtmiştir.. Yapılan bu çalışmanın esas gerekçesi son yıllarda giyim modasına yön veren bu yeni yaratma arayışlarını ve yöntemlerini keşfetmek ve analiz etmektir. İncelenen toplam yüz atmış moda markası arasından özellikle dokuz tasarımcının çalışmalarından gerçeküstücü yaklaşımının etkin kullanımı tespit edilmiştir.

Sanat akımlarının moda tasarımı ve eğitimi alanındaki etkileri ise çeşitli çalışmalarla ortaya konulmuş ve önerilerde bulunulmuştur.

KILINÇ (2009) da Gazi Üniversitesi’nde hazırlamış olduğu “Sanat Akımlarının Moda Tasarım Eğitimi Veren Kurumların Ders Programlarına Yansımalarına İlişkin Öğrenci Görüşleri” isimli yüksek lisans çalışmasında; Çağdaş sanat akımlarından Minimalizm, Sürrealizm, Op Art, Pop Art ve Fütürizm akımlarının modaya etkileri ve eğitimdeki yansımaları incelenmiş, örnek tasarımlar yorumlanmış ve ön lisans öğrencilerine uygulanan anket sonucunda, sanat akımlarının moda tasarım ders programlarına yansımalarına ilişkin görüşleri alınarak öneriler geliştirilmiştir. Ders programlarına sanat akımları ile ilgili derslerin eklenmesi, öğrencilere sanat ve moda akımları ile ilgili seminerlerin verilmesi ve sanat akımlarının etkisinde kalan modacıların ders müfredatlarına eklenmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.

PAMUK (2009) da Gazi Üniversitesi’nde hazırlamış olduğu “Giysi Moda Eğilimlerini Etkileyen Faktörler ve Bir Model Önerisi” isimli doktora çalışmasında kadın giysi modasında geleceğe dönük tasarımlarda doğru adımı atabilmek, geliştirilen yeni bir model içerisinde geçmiş moda akımlarında meydana gelen değişimleri belirlemek, moda değişimlerinde etkin olan gelişmelerin modayı etkileme durumları ve ilişki düzeylerini nitel araştırma yöntemleri ile analiz ederek, geleceğe yönelik öneriler sunmayı amaçlamaktadır.

Araştırma, 1940-2007 yılları arasındaki zaman diliminde Batı’da kullanılan kadın gündüz giysi moda trendleri ve bu trendleri etkileyen faktörlerden oluşmaktadır. Araştırmada, model ölçümlerinden elde edilen verilerden çıkan sonuçlar tablolar ve grafikler halinde sunularak, 1940-2007 yıllarını kapsayan dönemlerde moda trendlerini etkileyen iktisadi-siyasi gelişmeler, sosyal hareketlenmeler, sanatsal, kültürel akımlar, teknolojik gelişmeler ve moda idollerinin belirlenmesine yönelik ulaşılabilen yazılı materyallerden elde edilen bilgiler ile yorumlanarak, model tabloları oluşturulmuştur. Ayrıca veri analizleri ve dönemlerde etken olduğu belirlenen faktörlerden yola çıkılarak ileriye dönük ön görülen moda çizgileri ile ilgili yordamlarda bulunulmuştur.

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırma modeli, evren ve örneklem, veri toplama teknikleri ve veri analizi hakkında bilgi verilmiştir.