İlgili araştırmaların genel değerlendirilmesi

Ders dışı etkinliklere ve bu etkinliklerden öğrenci kulüplerine ilişkin yapılan araştırmalar bir tabloyla şöyle özetlenebilir:

Tablo 2.2.3.1

Ders Dışı Etkinlikler ve Öğrenci Kulüpleri ile İlgili Yapılmış Araştırmalar ve Özellikleri İlgili Olduğu Alan Araştırmacı ve Tarih Araştırmada Kullanılan Yöntem ve Veri Toplama Aracı

Araştırma ile Ulaşılan Sonuç

Ders dışı etkinlikler

Gholsan, 1985

Doküman inceleme 1900’lü yıllardan günümüze kadarki dönemde ders dışı etkinliklerin faydaları olduğu

görülerek, etkinliklere teşvik edildiği, katılımın aktifleştiği sonucuna varılmıştır.

Eğitsel kollar Arslantaş, 1989 Betimsel model, anket

Eğitsel kulüplerin yönetmeliğe uygun yürütülmediği bulunmuştur.

Ekstra program

Miranda, 2001

Doküman inceleme Eğitimde, ekstra program aktivitelerinden sanatın önemli rolü olduğu belirlenmiştir. Ders dışı

etkinlikler

Sproston, 2005

Gözlem, görüşme Ders dışı etkinliklere katılımın çevre ile ilişkilerin gelişimine ve öğrencilerin kişisel gelişimlerine katkıda bulunduğu sonucuna ulaşıldı. Eğitici kollar Ekmekçi, 2006 Betimsel model, anket

Kol faaliyetlerinin yardımlaşma, paylaşma, sorumluluk ve güven duygusunu geliştirdiği; ancak faaliyetlerin yürütülmesinde sıkıntıların olduğu sonucu bulunmuştur.

Sosyal kulüpler

Karslı, 2006 Tarama modeli, anket

Sosyal kulüp çalışmaları yoluyla öğrencilerin yöneticilik niteliklerinin gelişmesi amacına, birinci ve ikinci kademede orta derecede ulaşıldığı görülmüştür. Eğitsel kulüpler Koçinalı, 2008 Tarama modeli, anket

Eğitsel kulüpler konusunda olumlu görüş bildiren öğrencilerin, olumsuz görüş bildirenlerden fazla olduğu; ancak olumsuz görüş bildirenlerin de sayısının az olmadığı bulunmuştur.

Sosyal Kulüp

Eroğlu, 2008 Betimsel tarama modeli, anket

Kulüp çalışmalarını yeteri kadar

önemsemedikleri, kulüplerin topluma katkıda bulunacak çalışmalarının göz ardı edildiği bulunmuştur.

Öğrenci kulüpleri

Yiğit, 2008 Tarama modeli, anket

Kulüp danışman öğretmenleri ve öğrencilerin, kulüp ilkelerini orta derecede uyguladıkları bulunmuştur. Ders dışı etkinlikler Kinakin, 2009 Eylem araştırması, görüşme

Öğrencilerin okul seçimlerinde ders dışı etkinliklerin yapılmasının önemli olduğu bulunmuştur.

Ders dışı etkinlikler

Wyble, 2009 Tarama yöntemi, anket

Ders dışı etkinliklere katılım ve üniversiteye giriş hakkı arasında belirgin ancak güçlü olmayan bir ilişkinin olduğu bulunmuştur.

İlgili Olduğu Alan Araştırmacı ve Tarih Araştırmada Kullanılan Yöntem ve Veri Toplama Aracı

Araştırma ile Ulaşılan Sonuç

Eğitici kulüpler Kılıçarslan, 2009 İlişkisel tarama, ölçek

Öğretmenlerin kulüp çalışmalarına ilişkin tutumlarının; mesleki kıdem, çalışılan okul türü, çalıştırılan kulüp sayısı, değişkenlerine göre farklılaştığı bulunmuştur.

Öğrenci kulüpleri Emineoğlu, 2011 Tarama modeli, anket

Öğrenci kulübü etkinliklerinin boş zamanların değerlendirilmesinde olumlu yönde etkide bulunduğu ve boş zamanların

değerlendirilmesini sağlama yeterliliğine iyi düzeyde sahip olduğu bulunmuştur.

Öğrenci kulüpleri Karakoyun, 2011 İlişkisel tarama, ölçek

Kulüp faaliyetlerine ilişkin tutumları ile yaş, mesleki kıdem, okuldaki kıdem, eğitici kulüp çalıştırma süresi, çalıştırılan kulüp sayısı, medeni durum değişkenlerine göre farklılık bulunmuştur. Ders dışı etkinlikler Laua, Hsub, Acostac ve Hsud (2014)

Anket Ders dışı etkinliklere katılan öğrencilerin; olumlu iletişim, liderlik, yaratıcılık ve kendini tanıtma becerilerinin daha yüksek olduğu görülmüştür.

Öğrenci kulüpleri

Yalçın, 2014 Tarama modeli, anket

Öğrenci kulüplerinin sosyalleşmeye etkisinin “nadiren” olduğu ve öğrenci cevaplarının araştırma değişkenlerine göre farklılaştığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Öğrenci kulüp etkinlikleri ile ilgili yurt içinde 1989-2014 yılları arasındaki yapılmış araştırmaların tamamının tarama yöntemi kullanılarak yapıldığı görülmüştür.

Araştırmaların verileri anket ya da ölçek kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma sonuçları genel olarak öğrenci kulüp etkinliklerinin yürütülmesinde problemlerin olduğunu,

etkinliklerin yeterince uygulanmadığını buna rağmen kulüplerin öğrencilerde çeşitli niteliklerin gelişmesinde etkisinin olduğunu ortaya koymaktadır. Ders dışı etkinlikler ile ilgili yurt dışında yapılan araştırmalarda, etkinliklere bakış açısının geçmişe göre olumlu yönde değiştiği, ders dışı etkinliklerin çevre ile ilişkileri ve okul seçimini etkilediği sonuçları görülmektedir.

Tablo 2.2.3.2.

Temel Beceriler ile İlgili Yapılmış Araştırmalar ve Özellikleri İlgili Olduğu Alan Araştırmacı ve Tarih Araştırmada Kullanılan Yöntem ve Veri Toplama Aracı

Araştırma ile Ulaşılan Sonuç

Eleştirel düşünme

Walker ve Finney, 1999 -

Eleştirel düşünme becerisinin, öğrencilerde eleştirel farkındalığı artırdığı bulunmuştur.

İletişim

becerisi Barbee, 2001

Betimsel model, anket

İletişim becerilerinin geliştirilmesinin eğitimde etkili olduğu bulunmuştur. Temel beceriler Kan, 2006 Betimsel tarama,

anket

Sosyal Bilgiler ve Türkçe dersi öğretim programlarının temel becerileri

kazandırmada etkili oldukları bulunmuştur. Düşünme becerileri Baykara, 2006 Betimsel tarama modeli, ölçek

Sosyal Bilgiler öğretim programında temel becerilerle ilgili etkinliklere yer verilmediği bulunmuştur. Temel becerileri Gökhasan, 2007 Belgesel tarama ve betimsel model, kaynak taraması ve anket

Meslek liseleri arasında temel beceri görüşlerine katılma noktasında farklılık olduğu bulunmuştur. Üst düzey beceriler Özatalay, 2007 Doküman inceleme yöntemi

Üst düzey becerilerle ilgili kitaplarda yeteri kadar çalışmanın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Temel beceriler Hotoman, 2008

Betimsel tarama, ölçek

Öğretmen, öğrenci ve velilerin temel becerilere ilişkin algılarının olumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Temel beceriler Hezen, 2009 Doküman inceleme

yöntemi

Türkçe öğretim programının temel becerilerin geliştirilmesinde yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır Düşünme becerileri Thomson, 2009 Karma yöntem, sınav puanları, görüşme

Düşünme becerileri eğitiminin öğrencilerin gelişiminde etkili olduğu görülmüştür.

Temel beceriler Hayırsever, 2010

Betimsel ve ilişkisel tarama modeli, anket, gözlem formu ve görüşme formu

Ders kitaplarındaki içeriğin temel becerilerin geliştirilmesinde yetersiz olduğu bulunmuştur. Girişimcilik becerisi Akyürek, 2013 Betimsel model, anket

Öğretmenlerin, girişimcilik becerisini kazandırmada yetersi oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bilimsel süreç, eleştirel ve yaratıcı düşünme becerileri Çağlayan Öztürk, 2013 Tarama modeli, Kişisel bilgiler formu ve testler

Bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerileri arasında orta düzeyde; yaratıcı düşünme bu iki beceri ile anlamlı düzeyde ilişki olmadığı bulunmuştur. Eleştirel düşünme becerisi McGarrity, 2013 Karşılaştırmalı vaka

Tablo 2.2.3.2. incelendiğinde, öğretim programlarında yer alan ortak temel becerilere ilişkin 2006-2013 yılları arasında yapılan araştırmaların çoğunun tarama yöntemi kullanılarak, ikisinin de doküman inceleme yöntemiyle yapıldığı görülmektedir. Araştırmalarda anket, ölçek, test ve doküman incelemeleriyle veriler elde edilmiştir. Temel becerilerin tüm derslerde ortak olarak geliştirilmesi dolayısıyla da ders kitaplarında

belirgin şekilde yer alması beklenirken, çoğu araştırma bu beklentinin gerçekleşmediğini; ders kitaplarının temel becerileri geliştirmede yetersiz kaldığını göstermiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YÖNTEM

Bu bölümde, araştırma problemine cevap aramak ve alt problemleri çözümlemek için seçilen araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri toplama araçları, verilerin toplanması ve analizi ile ilgili bilgiler yer almıştır.

3.1. Araştırma Deseni

Bu çalışmada, öğretim programında yer alan ortak temel becerilerden eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, araştırma ve sorgulama, problem çözme, karar verme, girişimcilik, iletişim kurma, Türkçeyi doğru güzel ve etkili kullanma becerilerinin geliştirilmesi açısından öğrenci kulüp etkinlikleri, öğrenci ve öğretmen görüşleri çerçevesinde değerlendirileceği için tarama modeli kullanılmıştır. Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır (Karasar, 1995, s. 77).

Tarama araştırmalarının amacı genellikle araştırma konusu ile ilgili var olan durumun fotoğrafını çekerek bir betimleme yapmaktır. Bu amaca yönelik olarak tarama araştırmalarında genellikle geniş bir kitleden araştırmacı tarafından belirlenen cevap seçenekleri kullanılarak bilgi toplanır (Büyüköztürk ve diğerleri, 2010, s. 231).

3.2. Evren ve Örneklem

3.2.1. Evren.

2012-2013 eğitim öğretim yılı içerisinde Uşak il merkezinde bulunan ortaokullarda öğrenim gören sekizinci sınıf öğrencileri ile bu okullarda görev yapan öğrenci kulüpleri danışman öğretmenleri bu araştırmanın çalışma evrenini oluşturmaktadır.

3.2.2. Örneklem.

Araştırmada örnekleme yöntemlerinden “Küme örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Örnekleme evrendeki bütün kümelerin tek tek eşit seçilme şansına sahip oldukları durumda yapılan örneklemeye küme örnekleme denir (Karasar, 1995, s. 114). Örneklem alınırken şu aşamalar izlenmiştir:

 Uşak İl Milli Eğitim Müdürlüğünden okulların bölgelere ayrılmış listesi elde edilerek il merkezinde üç bölgede toplam 29 okul olduğu belirlenmiştir.  Her bir bölgeden, o bölgenin bütün içindeki oranını yansıtacak şekilde okul

seçilmiştir. Okulların isimlerinin yazılı olduğu bir torbadan evren içindeki oranı kadar okul kura yöntemiyle belirlenmiştir. Kurada çıkan okul ismi tekrar torbaya atılarak tekrar çekiliş yapılmıştır. Böylece bütün kümelere (okullara) tek tek eşit seçilme şansı verilmiştir.

 Birinci bölgede 10 okul evren içerisinde %33 oranında yer aldığından, bu bölgeden üç okul kura yöntemiyle belirlenmiştir.

 İkinci bölgede 17 okul evren içerisinde %58 oranında yer aldığından, bu bölgeden 10 okul kura yöntemiyle belirlenmiştir.

 Üçüncü bölgede 2 okul evren içerisinde %0,06 oranında yer aldığından, bu bölgeden bir okul kura yöntemiyle belirlenmiştir.

Araştırma kapsamında oranlı bir biçimde belirlenen 14 okuldan birer sekizinci sınıf şubesi ve belirlenen okullardaki tüm kulüp danışman öğretmenleri örnekleme alınmıştır. Araştırma kapsamında, toplam 511 öğrenci ve 138 öğretmene anket uygulanmıştır.