İDARİ BÜNYE - MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (MPİ) 2012 YILI RAPORU

1-Kanunlar ve kuruluş statüsüne ilişkin mevzuat:

05.07.1939 tarih ve 3670 sayılı Kanunla Maliye Bakanlığının bağlı kuruluşu olarak kurulan Milli Piyango İdaresinin; kuruluşu ile görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esaslar 04.04.1988 tarih ve 320 sayılı KHK ile yeniden düzenlenmiştir.

320 sayılı KHK’nın kaldırılan hükümleri düzenleyen 58 inci maddesinde; 3670 sayılı Kanun’un 9, 12 ve 13 üncü maddelerinin 320 sayılı KHK’nın kanunlaştığı tarihte yürürlükten kaldırılması öngörülmüştür.

320 sayılı KHK; İdareye piyango dışında hemen-kazan ve sayısal loto oyunları ile eşya piyangoları tertip edebilme yetkisini de tanımıştır.

MPİ; kanunlarla belirtilen faaliyetlere kaynak sağlamak, piyango, hemen-kazan, sayısal loto ve benzeri oyunları tertip etmek ve çekiliş düzenlemek, talih oyunları ve işletmelerini denetlemek, karşılığı nakit olmayan her türlü piyangonun tertip ve çekilişine izin vermek ve denetlemek üzere kurulmuş olup, her türlü tasarrufa ehil, tüzel kişiliği haiz, özel bütçeli bir kamu kuruluşudur.

MPİ, 320 sayılı KHK ile saklı tutulan hükümler dışında özel hukuk hükümlerine tabi olup, denetim açısından 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce Denetlenmesi Hakkında Kanun, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ve 320 sayılı KHK gereğince Sayıştay’ın denetimine tabidir.

01.08.2003 tarih ve 4971 sayılı Kanun ile 320 sayılı KHK’ya Ek 2 nci madde eklenerek şans oyunları lisansının 3. kişilere verilebilmesine imkan tanınmıştır. Yine 24.07.2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanun ile 320 sayılı KHK’nın Ek 2 nci maddesine lisans hakkı verilmesi ile ilgili olarak bir takım ek düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu Ek madde ile; şans oyunlarına ilişkin lisansın, Bakanlar Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yeni kurulacak bir iktisadi devlet teşekkülüne veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim şirketlere ayrı, ayrı veya topluca verilebilmesi, lisans verilmesi işlemlerinin başlatılmasına ilişkin kararın ÖYK’ca alınması hususları düzenlenmiştir.

Ayrıca MPİ, lisansın verilmesine ilişkin yapılacak sözleşmelerin kamu yararına ve tüketici haklarını koruyacak şekilde uygulanmasının sağlanması için gereken tedbirleri almaya, şans oyunları faaliyetlerinin ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygun yürütülmesini izlemeye ve denetlemeye, ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine aykırılıklarında idari para cezası uygulamaya ve lisansı iptal etmeye yetkili kılınmıştır.

23.07.2010 tarih ve 6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 29 uncu maddesi ile 320 sayılı KHK’nın Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrası değiştirilerek şans

Sayıştay

oyunlarının tertibi ile ilgili T. Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılabilecek iş ve hizmetler belirtilmiş ve şans oyunlarının tertibine ilişkin iş ve hizmetlerin yaptırılmasına ait usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Söz konusu düzenlemede; İdare tarafından belirlenen iş ve hizmetlerin, kısımlara bölünmeden ve hasılattan pay verilmesi suretiyle, en fazla 10 yıl süreyle ihale edileceği, ihalede açık eksiltme usulünün uygulanacağı, ceza ve yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa tabi olmadığı, ihale komisyonunun teşkili ve çalışma usullleri, yükleniciye verilecek yaklaşık oranın tespiti, ilan, ihale dokümanı ve teknik şartnamede bulunacak hususlar, sözleşmenin iptal ve feshi hallerinde yapılacak uygulamalar, oyun ismi, marka ve benzerlerinin İdare adına tescil edileceği gibi hususlar yer almıştır. Aynı düzenlemede, lisansın verilmesine ve şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili iş ve hizmetlerin özel hukuk sözleşmeleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılmasına ilişkin diğer usul ve esasların Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenmesi ve ihale işlemlerine Bakanlar Kurulu kararı ile başlanması öngörülmüştür.

Şans oyunları hasılatından alınacak vergi, fon ve paylar ile kamu payı olarak Hazineye aktarılacak tutarlara ilişkin usul ve esaslar, 01.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunla yeniden düzenlenmiştir.

2-Tüzükler:

2012 yılı içerisinde MPİ’nin görev ve yetkileriyle ilgili herhangi bir tüzük çıkartılmamıştır.

3-Bakanlar Kurulu kararları:

190 sayılı KHK uyarınca diğer kamu kurum ve kuruluşlarında olduğu gibi MPİ’ye ait personel kadrolarının sınıf, unvan ve derecelerinde 16.09.2012 tarih ve 2012/3462 sayılı ve 06.05.2013 tarih ve 2013/4717 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarıyla değişiklik yapılmıştır.

24.09.2012 tarih ve 2012/3784 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, 190 sayılı KHK’ya bağlı cetvellerin İdare ile ilgili bölümüne, 4. dereceli 20 adet milli piyango uzmanı ve 9. dereceli 30 adet milli piyango uzman yardımcısı kadrosu eklenmiştir.

Ayrıca, Şans Oyunları Lisansının Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Kararın yürürlüğe konulması 10.09.2012 tarih ve 2012/3687 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edilmiştir.

4-Uluslararası antlaşmalar:

MPİ; Dünya Piyangoları Birliği (WLA), Avrupa Devlet Piyangoları ve Totoları Birliği (EL) ile Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve KKTC’nin üyesi olduğu Türk Cumhuriyetleri Devlet Piyangoları Birliğine üyedir. İdare’nin söz

Sayıştay

Şans oyunları hasılatından alınacak vergi, fon ve paylar ile kamu payı olarak Hazineye aktarılacak tutarlara ilişkin usul ve esaslar, 01.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların 2012/3462 sayılı ve 06.05.2013 tarih ve 2013/4717 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarıyla değişiklik yapılmıştır.

4-Uluslararası antlaşmalar:

konusu üç birliğe üyeliği devletlerarası değil, devlet piyango kurumları arasındaki anlaşmalara dayalı bulunmaktadır.

5-Yüksek Planlama Kurulu kararları:

320 sayılı KHK’nın 44 üncü maddesi uyarınca, MPİ’nin yönetim kurulu başkanı olan genel müdür ile yönetim kurulu üyesi olan genel müdür yardımcıları, kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu üyeleri için belirlenen ödemelerden yararlanmaktadır.

01.06.2012 tarih ve 28310 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun 29.05.2012 tarih ve 2012/1 karar numaralı 2012 yılı personel ödemelerine ilişkin kararı İdarede de uygulanmıştır.

6-Özelleştirme Yüksek Kurulu ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kararları:

01.08.2003 tarih ve 4971 sayılı Kanunla 320 sayılı KHK’ya eklenen Ek 2 nci madde ile şans oyunlarına ilişkin lisans verilmesinin usul ve esasları belirlenmiş, lisansın Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yeni kurulacak bir iktisadi devlet teşekkülüne veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim şirketlere ayrı ayrı veya topluca verilebileceği, lisansın verilmesi işlemlerinin başlatılmasına ilişkin kararın ÖYK’ca verileceği hükme bağlanmıştır.

12.09.2003 tarih ve 2003/62 sayılı ÖYK Kararı ile şans oyunlarına ilişkin lisans hakkı verilmesi işlemlerinin başlatılmasına karar verilmiştir.

Kanunda öngörülen, lisans verilmesine ilişkin değerleme ve ihale işlemlerini yürütmek üzere oluşturulan komisyonun yapmış olduğu çalışmalar sonunda;

özelleştirme uygulamasında hasılattan pay almayı esas alan bir modelin benimsenmesi üzerine, 24.07.2008 tarih ve 5793 sayılı Kanunla 320 sayılı KHK’nın Ek 2 nci numara, süper loto, ve sayısal loto oyunlarını içeren ve ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarının lisans verilmesi suretiyle bir bütün olarak özelleştirilmesine,

-Şans Oyunları lisansının, faaliyete geçiş tarihinden 10 yıllık süre ile verilmesine,

-5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5 inci maddesinin 1 inci bendinde yatırım ve işletme giderleri adı altında ayrılan payın lisansın verilmesinden itibaren; hasılat ve

Sayıştay

diğer gelirler toplamının %20’si olarak belirlenmesine, lisans süresi için aylık hasılatın

%3’ünün MPİ’ye; %17’sinin ise lisans sahibine, aynı dönemde elde edilen diğer gelirler toplamının %20’sinin lisans sahibine, %80’inin ise kamu payı olarak dağıtılmak üzere Maliye Bakanlığına verilmesi suretiyle paylaştırılmasına,

karar verilmiştir.

MPİ’ye ait olan piyango, hemen-kazan ve sayısal oyunlar ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarını içeren lisansın, bir bütün olarak verilmek suretiyle özelleştirilmesine ilişkin açılan ihale 07.05.2009 tarihinde yapılmıştır. Açık artırmada tekliflerin açık artırma başlangıç bedeli olarak belirlenen tutarın altında kalması nedeniyle, ihale komisyon tarafından iptal edilmiştir.

10.09.2012 tarih ve 2012/3867 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, şans oyunları lisansının verilmesine ilişkin olarak;

-Karşılığı nakit olmak üzere oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Şans Topu, On Numara, Süper Loto ve Sayısal Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisansın, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş bir anonim şirkete topluca verilmek suretiyle özelleştirilmesine,

-Lisans süresinin, faaliyete geçiş tarihinden itibaren 10 yıllık süre ile verilmesine,

-5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan yatırım ve işletme giderlerine ilişkin sınır, lisansın verilmesinden itibaren; hasılat ve diğer gelirler toplamının %28’i olarak belirlenmesine, lisans süresince aylık hasılatın

%3’ünün MPİ’ye; %25’inin ise lisans sahibine verilmek suretiyle paylaştırılacağına, diğer gelirler toplamının %28’ininde lisans sahibine verilmesine,

karar verilmiştir.

Özelleştirme Yüksek Kurulunun 05.11.2012 tarih ve 2012/163 sayılı Kararında;

-Özelleştirme Yüksek Kurulunun, Şans Oyunları Lisansının Verilmesine ilişkin olarak almış olduğu 12.09.2003 tarih, 2003/62 sayılı ve 19.09.2008 tarih, 2008/62 sayılı kararların iptal edilmesine,

-320 sayılı Milli Piyango İdaresi genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 2 nci maddesi hükmü uyarınca, Bakanlar Kurulunun 10.09.2012 tarih ve 2012/3687 sayılı Kararı ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, “Şans Oyunları Lisansının Verilmesi” işlemlerinin başlatılmasına,

-Şans Oyunları Lisansının Verilmesi işlemlerinin 2 yıl içinde tamamlanmasına, karar verilmiştir.

Sayıştay

diğer gelirler toplamının %20’si olarak belirlenmesine, lisans süresi için aylık hasılatın

karar verilmiştir.

10.09.2012 tarih ve 2012/3867 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, şans oyunları lisansının verilmesine ilişkin olarak;

-Lisans süresinin, faaliyete geçiş tarihinden itibaren 10 yıllık süre ile verilmesine,

%3’ünün MPİ’ye; %25’inin ise lisans sahibine verilmek suretiyle paylaştırılacağına, diğer gelirler toplamının %28’ininde lisans sahibine verilmesine,

karar verilmiştir.

Özelleştirme Yüksek Kurulunun 05.11.2012 tarih ve 2012/163 sayılı Kararında;

-Şans Oyunları Lisansının Verilmesi işlemlerinin 2 yıl içinde tamamlanmasına, karar verilmiştir.

Söz konusu kararlar sonucunda ÖİB tarafından İdare’ye gönderilen 08.11.2012 tarih ve 7500 sayılı yazı ile; 320 sayılı KHK’nin Ek 2 nci maddesinin (c) bendinde yer alan “lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale işlemlerinin ÖİB’den bir başkan yardımcısı, İdare’den bir genel müdür yardımcısı ve bir daire başkanı, Maliye Bakanlığından bir daire başkanı ve Hazine Müsteşarlığından bir daire başkanı olmak üzere toplam beş üyeden oluşturulacak komisyon tarafından yürütüleceği, aynı sayıda yedek üye belirleneceği ve komisyonun Bakan onayı ile göreve başlayacağı” hükmüne istinaden, değerleme ve ihale komisyonunda İdare’yi temsilen görevlendirilecek asil ve yedek üyelerin bildirilmesi istenilmiş, İdare tarafından ÖİB’ye gönderilen 12.11.2012 tarih ve 2401 sayılı yazı ile lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale komisyonunda İdare’yi temsil edecek asil ve yedek üyelerin adı, soyadı ile unvanları bildirilmiştir.

ÖİB tarafından İdare’ye gönderilen 08.01.2013 tarih ve 199 sayılı yazı ile;

“Şans Oyunları Lisansının Verilmesi”ne yönelik olarak gerçekleştirilecek özelleştirme çalışmaları kapsamında, ihale ilanının yayımlanması öncesinde, Rekabet Kurumu Başkanlığına bildirimde bulunulması ve ön izin alınması gerektiği belirtilerek, şans oyunları sektörüne ve İdare faaliyetlerine ilişkin genel bilgileri içeren bir rapor/bilgi notunun gönderilmesi istenilmiş, İdare tarafından hazırlanan bilgi notu 17.01.2013 tarih ve 490 sayılı yazı ekinde ÖİB’ye gönderilmiştir.

ÖİB tarafından Milli Piyango İdaresi Şans Oyunlarının Lisans Verilerek Özelleştirilmesine İlişkin Danışmanlık Hizmet Alım İhalesi düzenlenmiş ve çalışmalar ÖİB’de oluşturulan komisyonca sürdürülmektedir.

7-Yönetmelikler:

İdarede faaliyetleri yürütmek üzere; Teftiş Kurulu Yönetmeliği, Hukuk Müşavirliği Çalışma Yönetmeliği, Bilet Satış, Çekiliş ve İkramiye Yönetmeliği, Hemen-Kazan Oyunu Yönetmeliği, Karşılığı Nakit Olmayan Piyangolar ve Çekilişler Hakkında Yönetmelik, Sayısal Oyunlar Yönetmeliği, Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, Hâsılattan Ayrılan Karşılık Hesabından Yapılacak Harcama Esasları Hakkında Yönetmelik, Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Yönetmelik, Sanal Ortamda Oynatılan Talih Oyunları Hakkında Yönetmelik, Arşiv Hizmetleri Yönetmeliği, Disiplin Amirleri Yönetmeliği, Demirbaşlar ve Ambar Yönetmeliği, Şans Oyunları Lisansının Verilmesi, Lisansa Konu Faaliyetlerin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik, Satış ve Kiralama Yönetmeliği olmak üzere 15 adet yönetmelik yürürlükte bulunmaktadır.

İdarede ayrıca, Sigorta Yönergesi, Kefalet Sandığı Yönergesi, Avans Yönergesi ve Kasa İşlemleri Yönergesi olmak üzere 4 adet yönerge, yürütmeye yardımcı olarak kullanılmaktadır.

İdarenin Kreş ve Gündüz Bakımevi 10.06.2010 tarih ve 84 sayılı Yönetim Kurulu Kararıyla 01.10.2010 tarihinden itibaren kapatılmış olup, Kreş ve Gündüz

Sayıştay

Bakımevi Yönergesi de Yönetim Kurulunun 04.04.2012 tarih ve 32 sayılı kararıyla yürürlükten kaldırılmıştır.

Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik 24.02.2012 tarih ve 28214 sayılı Resmi Gazete’de, Milli Piyango İdaresi Sayısal Oyunlar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 27.02.2012 tarih ve 28217 sayılı Resmi Gazete’de, Milli Piyango İdaresi Teftiş Kurulu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

B- Teşkilat:

1-Teşkilatın yapısı:

320 sayılı KHK’nın 4 üncü maddesinde, İdarenin, merkez ve taşra teşkilatı ile yurt dışı şube ve bürolarından oluşması öngörülmüştür.

320 sayılı KHK’nın 7 nci maddesinde; İdare merkez teşkilatı; genel müdür, üç genel müdür yardımcısı, ana hizmet birimleri (5 daire başkanlığı), danışma ve denetim birimleri ile yardımcı birimlerden (4 daire başkanlığı ve savunma uzmanlığı) teşkil olunmuştur.

27.08.2009 tarih ve 74 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile 320 sayılı KHK’nın 25 inci maddesi kapsamında, Savunma Uzmanlığınca yürütülen iş ve işlemlerin 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 25 inci maddesinin 5 inci fıkrası uyarınca İdari İşler Dairesi Başkanlığınca yürütülmesi hüküm altına alındığından, Savunma Uzmanlığında çalışan personelin İdari İşler Dairesi Başkanlığı emrinde görevlendirilmesine karar verilmiştir.

320 sayılı KHK’nın 26 ncı maddesi ile taşra teşkilatıyla yurt dışı şube ve bürolarının kurulmasına veya kaldırılmasına, İdare yetkili kılınmıştır.

2012 yılında, İdarenin taşra teşkilatında 4’ü İstanbul, 2’si Ankara, 2’si İzmir, diğerleri Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, İskenderun, Kayseri, Trabzon, Muğla, Sakarya ve Samsun’da olmak üzere 23 şube müdürlüğü bulunmaktadır. İdarenin yurt dışında şube ve bürosu bulunmamaktadır.

2-Karar organı:

320 sayılı KHK’nın 5 inci maddesine göre İdare’nin en üst düzeyde yetkili ve sorumlu karar organı olan yönetim kurulu, bir başkan ve beş üyeden teşekkül etmiştir.

Genel müdür, yönetim kurulu başkanıdır ve müşterek kararla atanır. Yönetim kurulu üyelerinden; biri başbakanın önerisi, ikisi maliye bakanının önerisi ile geriye kalan iki üye ise genel müdür yardımcıları arasından üç yıl süre için müşterek kararla atanmaktadır. Toplantı ve karar yeter sayısı üye tam sayısının üçte ikisidir.

Sayıştay

Bakımevi Yönergesi de Yönetim Kurulunun 04.04.2012 tarih ve 32 sayılı kararıyla yürürlükten kaldırılmıştır.

B- Teşkilat:

1-Teşkilatın yapısı:

320 sayılı KHK’nın 4 üncü maddesinde, İdarenin, merkez ve taşra teşkilatı ile yurt dışı şube ve bürolarından oluşması öngörülmüştür.

Belgede MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (MPİ) 2012 YILI RAPORU (sayfa 15-0)