Hristiyanların Hz İsa’yı Tanrı Kabul Etmeleri

Allah (c.c), bu dünyada insanlara yol göstermesi için peygamberler göndermiştir. Bu peygamberler, hem Allah’tan (c.c) aldığı emirleri insanlara bildirmiş hem de yaşantılarıyla bizzat örnek olmuşlardır. Çünkü peygamberlerde birer insandır ve insan olmalarının yegane sebebi örnek olabilmeleridir. Zira her peygamberin, insan olduğunu ön plana çıkaran özellikleri414 insanlar tarafından müşahede edilebilmiştir.

Fakat tarih boyunca insanlar, peygamberlerin insan olmaması gerektiğini ya da olamayacağını düşünmüş ve bu sebeple kimi zaman peygamberleri inkar etmişler kimi zaman da onları insan üstü varlıklar olarak düşünmüşlerdir. Bu durum insanların, peygamberi, Allah karşısında ortak gibi görmelerine sebep olmuştur. Hz. İsa’dan sonra Hıristiyanlar da bu duruma düşmüşlerdir. Kur’an’da bu konuda şöyle buyuruluyor:

“Ey Kitap ehli! Dininizde taşkınlık etmeyin. Allah hakkında ancak gerçeği söyleyin. Meryem oğlu İsa Mesih, Allah'ın peygamberi, Meryem'e ulaştırdığı kelimesi ve kendinden bir ruhtur. Allah'a ve peygamberlerine inanın, "üçtür" demeyin, vazgeçin, bu hayrınızadır. Allah ancak bir tek Tanrı'dır, çocuğu olmaktan münezzehtir, göklerde olanlar da yerde olanlar da O'nundur. Vekil olarak Allah yeter.”415

Ayette işaret edilen, Hristiyanların teslis inancı hakkında Mevdudi, Yuhanna İncili’nden açıklama getirmiştir ve bu şekilde inanç sistemini nasıl bozduklarını ortaya koymayı amaçlamıştır: “Hz. İsa (a.s), babasız dünyaya geldiği için çoğunlukla "Allah'ın kelimesi" diye anılır. Allah, Hz. Meryem'in hiçbir erkek dokunmadan hamile kalmasını emretmiş ve Hz. Meryem de Hz. İsa'ya (a.s) hamile kalmıştır. Başlangıçta Hıristiyanlara Hz. İsa'nın (a.s) Allah'ın emri (kelimesi) ile babasız dünyaya geldiği söylenmişti, fakat onlar yine de felsefesinden etkilendikleri için "kelime"yi (emir) "İlâhî kelâm" anlamında kabul ettiler. Daha sonra "İlâhî kelâm"ı "Logos"a çevirdiler. Daha sonra Hz. İsa'nın (a.s) ilâhlığı inancını savunan bâtıl Logos doktrinini kurdular.

414 _{Mevdudi, Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi, I, 264.} 415 _{Nisa, 4/171.}

120

Bu şekilde Allah'ın kendisini veya kendi kelâm sıfatını Hz. İsa'nın kişiliğinde tezahür ettirdiğine inanmaya başladılar.416

Mevdudi Hristiyanların, Hz. İsa’nın, "Allah'tan bir ruh"oluşunu, "Allah'ın ruhu" diye değiştirdiklerinden bahseder. Oysa Matta'da417 "Meryem'de hasıl olan şey 'Kutsal ruh'tan' idi ifadesi geçiyordu. Yani Kutsal ruh'un kendisi değildi.418

Konuyla ilgili diğer bir ayetin419 açıklamasında Mevdudi, Hristiyanların, Mesih'in gerçek öğretileriyle ortak hiçbir yanı olmayan yeni bir din icat ettiklerini ifade eder ve bu bağlamda, Charles Anderson Scott'un Jesus Chrıst'tinden alınan şu satırları nakleder: (Mevdudi’nin naklettiği bu alıntıları biz de oduğu gibi aktarmayı uygun gördük.)

"Matta, Markos ve Luka'nın (bu noktada taşıdığı gerçek anlam ve önem kuşkuludur) başlangıcındaki doğuş hikayelerinden ayrı olarak, bu üç İncil'de yazarlarının İsa'yı, insandan, özellikle Allah'ın ruhuyla donanmış ve Allah'la kendisinden "Allah'ın oğlu" olarak söz edilen varlığını haklılayan kopmaz ilişki içinde bulunan bir insandan başka bir şey olarak düşündüklerini gösteren hiçbir şey yoktur.”

Matta bile O'na, bir marangozun oğlu olarak değinir ve Petrus'un Onu Mesih olarak tasdik etmesinden sonra, "kendisini alıp sert sözler sarfetmeye başladığını" anlatır. (Matta, XVI. 22) ve Luka'da iki mürid Emmaus yolunda Ondan hâlâ "Allah ve tüm insanlar önünde amelde ve sözde sağlam bir peygamber" olarak söz etmektedirler. (Luka, XXIV. 19). Oldukça ilginçtir ki, Markos yazılmadan önce "Rabb"in Hıristiyanlar arasında yaygın biçimde İsa'yı tanımlamak için kullanılmakta olduğu gerçeğine rağmen ikinci İncil'de hiçbir zaman bu isimle anılmaz. (Kelime Allah için serbestçe kullanılırken, İsa hakkında birinci İncil'de de görülmez.) Üçü de taşıdığı büyük önemi vurgulayarak ve bütünüyle İsa'nın çektiği işkenceyi ve ölümünü anlatır, fakat "kefaret" bölümü (Markos, X. 45) ve Son Yemek'te ki, bazı sözler dışında, bu kelimeye sonradan eklenen anlamla ilgili hiçbir işaret yoktur. İsa'nın ölümünden günah

416 _{Yuhanna 1; 14.}

417 _{Matta 1; 20.}

418 _{Mevdudi, Tefhîmü’l-Kur’an, I, 437-439.} 419 _{Maide, 5/77.}

121

veya afla herhangi bir ilgisinin bulunduğu bile ima edilmez. Pavlos "kefaret" sözünü etmeseydi, yalnızlığı ve muğlaklığı içinde yaptığını da yapmayacaktı."

Aynı yazar yine şöyle diyor: "O'nun kendisini bir peygamber olarak gördüğü, 'Bugün, yarın veya yarından sonra yoluma gitmeliyim, çünkü bir peygamberin Kudüs'ten yok olup gitmesi olmaz' gibi birkaç sözünde belli olmaktadır. (Luka, 13;39)." O sık sık kendisine 'insanoğlu' der. Hatta göğe çıkışından sonra bu çıkış olayı nedeniyle İsa'nın 'Allah'ın oğlu' yapılıp tam bir güçle donatıldığını açıklayanın Aziz Pavlos olduğunu söyler. "İsa hiçbir zaman kendisine 'Allah'ın oğlu' demez" der o ve bu ismin kendisine başkaları tarafından verildiği zaman, bununla herhalde ancak Onun mesih olduğunun itiraf edildiğini belirtir. Fakat İsa kendisini her zaman mutlak anlamda "Oğul" olarak tarif eder... Bunun da ötesinde, Allah'la olan ilişkisini tarif etmek için yine mutlak olarak "Baba" kelimesini kullanır. Onun bu ilişkinin eşsizliğini her zaman farketmediği düşünülebilir; öyle ki, hayatının ilk döneminde ilk ayrıcalığını başka insanlarla paylaştığı bir ayrıcalık sanıyordu; fakat edindiği hayat tecrübesi ve insan tabiatı hakkındaki derin bilgi, kendisini bu ayrıcalıkta yalnız olduğunu görmeye zorladı."

"Petrus'un Pentrikos'ta söylenmiş 'Allah'tan razı olmuş kişi' sözleri, çağdaşlarının İsa'yı nasıl tanıyıp kabul ettiklerini gösterir... İnciller bu sözlerin kabul edilmesi gerektiği hakkında hiçbir kuşkuya yer bırakmaz. Onlardan öğrendiğimize göre, İsa fizikî, zihnî ve tabiî gelişme aşamalarından geçmiş, acıkmış, susamış, yorulmuş ve uyumuştu; şaşırtılabilir ve bilgi isteyebilirdi; acı çeker ve ölürdü. Hiç bir zaman sonsuz bilgi iddiasında da bulunmadı.

Böyle bir iddia, kuşkusuz yalnızca İncillerin yarattığı izlenime ters düşmekle kalmayacak, aynı zamanda, başlıca günaha teşvik, 'Gethsemane' ve Çarmıha Gerilme tecrübeleriyle de uzlaştırılamayacaktı. Bu tür tecrübeler tümden gerçek dışı görülmedikçe, İsa bunları yaşamış ve insani bilgideki peygamberî basirete ve marifete dayalı bir takım değişikliklere tabi insan bilgisinin sınırları içerisinde bu tecrübelerden geçmiş olmalıdır. İsa'yı her şeye gücü yeter görmek için de öyle pek neden yoktur. O'nun Allah'tan bağımsız veya bağımsız bir ilah olarak davrandığına dair hiçbir gösterge yoktur. Gerçekte, ibadet alışkanlığının ve böylesi ancak ibadetle gider gibi

122

sözlerinin de ortaya koyduğu üzere, Allah'a olan bağımlılığını itiraf etmektedir kendisi. Hatta kendisine mutlak anlamda yalnızca Allah'a ait olan iyiliği ve hayrı da yakıştırmamıştır o. Son şekilleriyle Hıristiyan Kilisesi, doğmuş İsa'yı ilâhî varlık düzeyine çıkarıncaya değin yazıya geçirilmemiş olmalarına rağmen, bir yanda kayıtların İsa'nın gerçek insanlığıyla ilgili tüm delilleri barındırması, öte yandan hiçbir yerde O'nun kendisini Allah olarak gördüğüne dair herhangi bir şeyin bulunmaması İncillerin gerçek tarihî karakterleri konusunda dikkat çekici bir şehadettir..."

"Allah'ın oğlu ismine İsa ile ilgili olarak kullanıldığı şekliyle, ilk olarak tümden dinî bir muhteva verenin, ilk Hıristiyan toplumu mu yoksa bizzat Pavlos'un kendisi mi olduğunu kestirmek mümkün olmayabilir. Herhalde birincisi, yani toplumun kendisi olsa gerektir. Fakat havari Pavlos şüphesiz bu ismi tüm anlamıyla benimsemiş ve 'Oğul İsa/Krist'e Ahd-i Atik'te özellikle Rabb Yehova'ya verilen pek çok fikir ve deyim aktararak anlamı açıklığa kavuşturmak için çok şeyler yapmıştır. Her ismin üstünde bu ismi, 'Rabb' ismini vermiştir Ona. Aynı zamanda Krist'i Allah'ın hikmeti ve Allah'ın şanı ile eşleştirip, Ona mutlak anlamda Oğul'luk da vermekle Pavlos, İsa (Krist) için Allah'la miras yoluyla gelen eşsiz, ahlâkî kişisel ve sonsuz bir ilişki iddia etmiş oluyordu. Öte yandan, Pavlos çoğu biçim ve yollarla İsa'yı Allah'la eşleştirmişse de, kendisi Ondan Allah olarak söz etmekten kaçınmıştır..."

"(Üçleme) Düşüncesi biçimleri Yunan filozoflarına ait olup, onlardan Yahudi öğretilerine girmiştir. Böylece, tipik bir bileşimle karşılaşıyoruz. İsa'nın kişiliğinde olgunlaşan Kitab-ı Mukaddes'in dini doktrinleri yabancı bir felsefenin içinden geçmektedir..."

"Üçleme Doktrini'nde Yahudi kaynağı, Baba, Oğul ve Ruh terimlerini donattı. İsa son terimi nadiren kullandığı gibi, Pavlos'un onu kullanışı da o kadar açık değildir. Yahudi edebiyatında ise bu bütünüyle şahıslaştırılmıştır. Görüldüğü üzere Yunan etkisiyle değişikliğe uğramışsa da, malzeme Yahudi'ye aittir; fakat sorun Yunan'ındır ve öncelik ahlakî hatta dinî bile değil, metafizikîdir. Nedir bu üç faktör arasındaki ontolojik ilişki? Kilisenin cevabı İznik formülündedir ve Yunan karakteri taşımaktadır..."420

420 _{Mevdudi, Tefhîmü’l-Kur’an, I, 437-439.}

123

2. 15. Samuel (Kitabı Mukaddese Göre Peygamber)

Bakara suresinde, müminlere cihadın zorluklarını anlatmak için şöyle bir örnek verilmiştir: “Musa'dan sonra İsrailoğullarının ileri gelenlerini görmedin mi? Peygamberlerinden birine, "Bize bir hükümdar gönder de Allah yolunda savaşalım" demişlerdi. "Ya savaş size farz kılındığında gitmeyecek olursanız?" demişti. "Memleketimizden ve çocuklarımızdan uzaklaştırıldığımıza göre niye Allah yolunda savaşmıyalım?" demişlerdi. Ama savaş onlara farz kılınınca, az bir kısmı müstesna yüz cevirdiler. Allah zalimleri bilir.”421

Mevdudi, M.Ö. 1000 yıllarında gerçekleştiğini söylediği422 bu hikaye üzerinde durma gereği hissetmiştir. İsrailoğullarının dine bağlı olmayan yabancı yöneticilerin etkisi ile ilâhî kanun yönetimi arasındaki farkı unuttuklarını bu nedenle de böyle bir istek de bulunduklarını söyleyen Mevdudi, şu hikayeleri de nakletmiştir:

"Ve Samuel bütün hayatı boyunca İsrail'e hükmetti... Samuel çok yaşlanınca tüm İsrail uluları toplandı, Rama'ya, Samuel'in yanına geldiler ve şöyle dediler: Bak, sen yaşlısın, oğulların da senin yolundan gitmiyorlar. Diğer ülkelerdeki gibi bize hükmedecek bir kral tayin et. Fakat onlar bize hükmedecek bir kral tayin et deyince, bu söz Samuel'in hoşuna gitmedi. Ve Samuel Rabb'a dua etti. Rabb Samuel'e seslendi: Kavminin sana söylediklerini tut. Onlar seni değil, beni reddediyorlar. Benim onları yönetmemi reddediyorlar... Daha sonra Samuel Rabbin söylediklerini kendisinden bir kral isteyen kimselere tekrarladı. Size hükmedecek olan kral şöyle olacak dedi: Sizin oğullarınızı alacak ve kendi atları arabaları için kendisine hizmet ettirecek. Oğullarınızdan bazıları arabaların önüne koşulacak. Onları binlerce, yüzlerce kişiye kumandan yapacak, onlara kendi toprağına baktıracak, harmanını dövdürecek savaş araçlarını arabalarını yaptıracak. Ve kızlarınızı terzi, aşçı ve ekmekçi olarak alacak. Sizin tarlalarınızı ve bahçelerinizi ellerinizden alacak ve kendi kölelerine verecek... Sizin ürününüzün ve bahçenizin onda birini alacak ve kendi memurlarına, hizmetçilerine verecek. Sizin erkek hizmetçilerinizi, kadın hizmetçilerinizi, en iyi gençlerinizi ve merkeplerinizi kendi hizmetine alacak. İşte o gün siz kendi seçtiğiniz

421 _{Bakara, 2/246.}

124

kralınız nedeniyle ağlayacaksınız ve o gün Rab sizi duymayacak. Buna rağmen kimse Samuel'in sözlerine aldırmadı. Hayır, dediler, bizim de bir kralımız olacak. Biz de diğer milletler gibi olacağız. Kralımız bizi yönetecek, önümüzden gidecek ve bizim savaşlarımızda savaşacak. Ve Rabb Samuel'e onları dinle ve onlara bir kral tayin et dedi..."423

"Ve Samuel tüm İsrail'e şöyle dedi: Sizin sözünüzü dinledim... ve size bir kral tayin ettim... Siz Beni Amun soyundan gelenlerin kralı Nahash'ın üzerinize saldırdığını gördüğünüzde, Rabbiniz olan Allah sizin melikiniz iken, bize bir kral gerek dediniz. O halde şimdi istediğiniz ve seçtiğiniz kralı alın! İşte Rabb'ın seçtiği kral. Eğer Rabb'dan korkar, O'na hizmet eder, O'nun sözüne itaat eder ve O'nun emrine isyan etmezseniz, o zaman siz ve sizi yöneten kral Rabbiniz olan Allah'ın yolundan gitmeye devam edersiniz. Fakat, Rabbin sözüne itaat etmez ve onun emrine isyan ederseniz o zaman Allah'ın kudreti aynen babalarınız gibi, sizin de aleyhinize olacaktır. Bana gelince, Allah sizin için dua etmeyi terketme günahından beni korusun. Bilakis ben size iyiyi ve doğru yolu öğreteceğim... Fakat siz günah işlemeye devam ederseniz, o zaman siz ve kralınız mahvolursunuz."424

Sonuç olarak Mevdudi, Burada bu hikâyenin sadece müslümanların ders alması için ele alındığını kendisinin de yegane amacının, İsrailoğulları'nın dejenerasyonuna neden olan şeyleri, onların korkaklıklarını, nefse tapınmalarını ve disiplinsizliklerini ortaya koymak olduğunu belirtmiştir.425 Böylece müminler, bu tip zayıflıklara karşı uyanık olabileceklerdir.

423 _{Samuel I: 7-8.}

424 _{Samuel I: 12.}

125

3. GEÇMİŞ MİLLETLER