3. SENTEZ
3.3. GZFT Analizi
Belirlenmiş ana paydaşlar ile birlikte katılımcı süreçle GZFT (SWOT) analizlerinin yapılması Ana Paydaşlar ile yapılan görüşmeler ve 1. Paydaş Katılım Çalıştayı sonucu “GAP Bölgesi Turizm Odaklı Tanıtım ve Markalaşma Projesi Harran (Şanlıurfa) Yönetim Planı” kapsamında hazırlanan GZFT Analizi Tablo 27’de verilmektedir.
Tablo 27. GZFT Analizi
Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler
Genel Çevre Özellikleri, Coğrafi, Fiziksel Yapı
Coğrafi konum - Harran’ın Yukarı
Mezopotamya’nın tabii bir parçası olarak eşsiz Harran Ovası üzerinde yer alması
- Suriye sınırına çok yakın olması - Harran’a gelen ziyaretçilerin hem tarihi doku, hem de
Planlama alanının kent içindeki yeri, kentle ve doğal çevre ile etkileşimi
- Planlama alanının Harran ilçesinin merkezinde yer alması - Sosyo kültürel değerlerin geçmişten günümüze kadar muhafaza edilmiş olması
- Çöplerin ve hayvan gübrelerinin gelişi güzel atılması gibi çevre sorunlarının olması - Yolların kalitesinin yetersiz olması
Mevcut arazi kullanımı ve planlama öngörüleri
Ulaşım - Merkeze yakın olması - Ana yol üzerinde olmaması
Altyapı - Altyapı yetersizliği,
- Kirlilik
- Hijyen olmaması Turizm istatistikleri - Harran’ın günübirlik turlar için
iyi bir potansiyele sahip olması
- Harran özelinde tur düzenlenmemesi ve yıllık gelen
- Turizm Odaklı Tanıtım ve Markalaşma konusuna öncelik
- Rekreasyonel tesis olmaması
Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler
- Kırsal & kültür ve inanç turizmi açısından farklı turizm türlerine imkan sağlaması
- Harran’ın Dünya’da kümbet evlerin nadir olarak bulunduğu yerler arasında olması
- Turizmin tarımın bile önüne geçebilecek potansiyele sahip olması
- Turizm bilincinin insanlarda yetersiz olması
- Özellikle ticari yapılarda turizm talebini karşılayacak tarafından büyük getirisi olan bir sektör olarak benimsenmeye başlaması
- Tanıtım ve Markalaşmanın önemi konusunda konusunda yerel yönetim ve halkın bilinçlenmiş olması
Tarihi Araştırma
Planlama alanının tarihsel gelişimi
- Tarihsel olarak özgün bir kimliğe sahip olması
Kültürel Değerler/Sivil Mimari Yapıları
- Halen iyi durumda örneklerin olması
- Restorasyon ve yeniden işlev kazandırma konusunda
Restorasyon çalışmalarının yetersizliği
Tarihi yapıların iyi bir turizm potansiyeline sahip olması
- Her yıl çok sayıda sivil mimari örneklerinden kubbeli evin yıkılması ve yokolması
Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler
çabaların ve örneklerin olması Planlama alanının kentsel
tasarım özellikleri
- Kaçak yapılaşma, yanlış imar uygulamaları,
Yerleşimin oluşumunda etkili doğal, çevresel ve fiziki özellikler
- Bereketli Hilal- Verimli Ova
Kültürel Değerler (anıtsal yapılar, sivil yapılar, dini yapılar vs.)
- Eşsiz kültür varlıklarının olması
Alandaki kazı çalışmaları ve arkeolojik buluntular
- Göbeklitepe’de olduğu gibi Harran’da da kazı çalışmaları ile ortaya çıkarılacak çok önemli arkeolojik değerlerin olması
- Ödenek yetersizliğinden kazıların sürekliliğinin sağlanamaması
- Yapılan kazılarla gün yüzüne çıkacak tarihi buluntularla Harran turizmi daha da gelişecek olması
- İlgili kurum ve kuruluşların kazı çalışmaları için gerekli desteği vermemesi
Yönetsel Yapı
Yönetsel/hukuki yapı - Mevcut kaynakların kontrollü ve etkin kullanım çabasına girişilmiş olması
- Yerel yönetimin büyük turizm potansiyeline sahip Harran’ı desteklemek üzere yeterli kaynak ayırmamış olması Sınırlar (yönetim planı sınırları,
sit sınırları)
Mülkiyet - Özel Mülkiyet nedeniyle Şuayb
ve Soğmatar Antik Kentinde
Nüfus yapısı ve değişimi - Eğitim düzeyinin artışına
rağmen doğurganlık oranının
Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler
İstihdam oranı ve sektörel dağılımları
- Turizmin gelişimi için tanıtım ve rehberlik faaliyetlerine ciddi ölçüde ihtiyaç olması
- İşsizlik oranının yüksek olması - Çocukların para kazanmak için
gelen misafirleri rahatsız etmesi
Temel ekonomik faaliyetler - Yaşayanların genelde
ekonomik durumlarının iyi olması
Somut olmayan kültürel değerler karşı ilgili, samimi, sıcakkanlı ve açık olması
- Kente göç sonucu insanların toprak, aile ve aşiret bağlarının zayıflaması
- Halkın eğitimli ve bilinçli olmaması (feodal yapı), - halkın ve tarihi değerleri hor kullanması
Ziyaretçi profili, istatistikleri ve ziyaretçilerin alan üzerindeki etkileri
- Gündemin olumsuzluklarla dolu olmasına karşın dışarıdan
- Gidenin kendisine yakın bir şeyler bulabileceği, merak
uyandıran niteliği - Harran’ın reklamının kötü yapılması
- Gerek ulusal gerekse uluslararası medyada olumsuz haberler ve bölgenin güvenilir bir yer olmayan bir imajla insanların zihnine yerleştirilmesi Alanla ilişkili ünlü şahsiyetler - Haya El-Harrani - Harran’da tarihsel olarak ünlü - Geçmişteki zengin birikimin
Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler
Mevcut Plan, Proje Ve Koruma Uygulamaları İle Etkilerine İlişkin Araştırmalar
Mevcut üst ölçekli planlama
- Türkiye Turizm Stratejisinde (2023) Harran’a özel bir yer verilmesi
- Koruma amaçlı imar planı ve Yönetim Planı çalışmalarının başlamış olması
- Yerel yönetimin turizmle ilgili plan ve strateji oluşturmadaki eksiklikleri
- Harran ilçesi Koruma Amaçlı İmar Planı çalışmalarının yapılması ve planın onay aşamasında olması
Alan kullanımı, mekana ve mülkiyet yapısına ilişkin dönüşüm stratejileri
- Geleneksel Harran Evlerinden bazılarının turizm amaçlı kullanıma açılması
- Halen konaklama, yeme içme, wc gibi temel ihtiyaçları karşılayacak düzenlemelerin yapılmamış olması
- Harran Evlerinin hem dış hem iç mekânlarının turistlerin
Alanda gerçekleştirilmiş diğer koruma proje ve uygulamaları İlgili koruma bölge kurulunun alana ilişkin kararları
- Koruma kurularının turizmin gelişimini engellemesi
Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler
Alanla ilgili çalışma yapan kurumlar ve çalışmaları
- GAP İdaresinin bölge kalkınmasına ciddi çalışma yapması ve destekler sağlaması - İller Bankasının planlama ve altyapı konularında önemli projeler yürütmesi
- Farklı birimlerdeki koordinasyon ve iş bölümü eksikliği
- Alan Başkanı, Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu ve Danışma Kurulunun belirlenmesi ve çalışmalarına başlamış olması
3. 4. Sorun Analizi
Literatür taraması, paydaş ziyaretleri, grup toplantıları ile turizm sektöründe yaşanan ana sorun grupları ve bu sorunlar uzmanlarca ortaya konulmuştur. Hazırlanan sorun analizi il bazında yapılan 1. Paydaş Katılım Çalıştayında katılımcı bir süreçle gözden geçirilerek nihai hali verilmiş olup Tablo 28’de verilmektedir.
Tablo 28. Sorun Analizi
Ana Sorunlar Sorunlar
Halkın Tarihi Yapıları ve Sit Alanlarını Yeterince Koruyamaması
- Sivil mimarlık öğelerini oluşturan kümbet evlerin konforlu olmaması ve bu sebeple konut olarak kullanılmaması
- Birçok kümbet evin yıkılması
- Orijinal kullanımı konut olan birçok yapının günümüzdeki depo-müştemilat veya ahır olarak kullanılması
- Tarihi doku içerisinde yer alan aykırı yapılaşmalar İmar Planının Kısıtlı Alanda Kalması
Yerleşim Düzeninin Olmayışı
- Altyapı sorununun olması
- Yağmur suyu borularının olmaması
-Tarım arazilerinin korunmasına hassasiyet gösterilmemesi Kaçak Yapılaşmanın Önüne
Geçilememesi
- Kaçak yapıların tarihi dokuyu bozması
-Kaçak yapılardan dolayı turizmin olumsuz etkilenmesi
Eğitim ve Çevre Temizliği Sorunu - Bölge halkında ve turizm odaklı çalışan veya çalışmak isteyen işletmecilerde turizmcilik konusunda eğitim eksikliği
- Şanlıurfa’nın eğitim seviyesi en düşük yer olması Çevre Düzeninde Görselliğe Önem
Verilmemesi
- Harran’ın dokusu ile uyumsuz uygulamaların yapılması
Turizm ve Konaklama Tesislerinin Yetersizliği
- Turizm konusunda yatırım olmaması - Girişimcilerin teşvik edilmemesi
- Markalaşma çok önemli fakat markalaşmanın sorumluluğunu taşıyabilecek sosyo-kültürel, turizm kapasitesi vb. gibi alt yapı işlerinin çözülememesi
Nitelikli Turizm Personelinin Olmaması
- Nitelikli turizm personelinin olmaması - Lisanslı tur rehberlerinin olmaması
Yeme/İçme Mekanlarının
Yetersizliği
- Turizm talebini karşılayacak ticari işletmelerin sayı ve kalitece düşük olması
- Yeme-içme ve temizlik gibi zaruri ihtiyaçların karşılanacağı mekanların yokluğu veya yetersizliği
Hijyen Sorunu - Turizm hizmeti konusunda altyapı eksikliğinden kaynaklı temizlik ve hijyen sorunu
Tanıtım eksikliği,
Belgesel, Sosyal ve Ulusal Medya Konusunun Profesyonelce Yapılmaması
- Tanıtımın eksik olması
- Harran ilçesini tanıtan profesyonel bir belgeselin olmaması - Ulusal ve uluslar arası medyada yayınlanabilecek bir çalışmanın olmaması
- Tanıtım ve satış amaçlı kitap, dergi poster, logo, heykel, vb.
ürünlerin yokluğu veya yetersizliği Arkeolojik Kazılara Yeterince Önem
Verilmemesi Ödenek Yetersizliği
- Arkeolojik kazıların sürekliliğinin sağlanamaması - Kazılar için yeterli ödeneklerin ayrılamaması
- Kazı çalışmaları ile ilgili olarak gerekli tanıtımların yapılamaması
Terör ve Komşu Ülkelerimizdeki Savaş ve Siyasi İstikrarsızlıklar
- Harran’ın Suriye’den çok sayıda göç almış olması
- Suriyelilerin genellikle geleneksel dokunun yoğun olarak bulunduğu bölgede yaşamaları sonucu bölgenin hem sosyal dokusunun hem de ekonomisinin olumsuz yönde etkilenmesi Basında Bölgenin Doğru
Tanıtılamaması
- Turizmin gelişimi için tanıtımda kullanılacak fiziki ve sosyal altyapının yetersiz olması
Ulaşım sorunu - Şanlıurfa - Akçakale karayolu üzerinden Harran’a dönüş noktasında kavşak eksikliğinin olması
- Görülebilir büyük yön tabelaları ve hoş geldiniz levhasının olmaması