Çiftliklerde uygulanan tüm kontrol doğrudan ilgilidir. Gıda güvenli
gelmektedir. Geriye kalan di hayvan refahı arasında yakla
Şekil 9: GLOBALGAP Kontrol Noktaları Da
Kaynak: www.globalgap.org
yaptırması durumunda kabul edilebilir. Böylece, bir sonraki kontrol, 9 ay süre bir kontrol penceresinde herhangi bir zamanda yapılabilir; sertifikanın orijinal
tarihinden 6 ay önce (sadece eğer CB, GLOBALGAP veri ta ijinal bitiş tarihinden 3 ay kadar sonra uzar.
Birinci sertifikasyon tarihi:14/ şubat/2007 ( geçerlilik süresi ğer sertifika geçerlilik süresi uzatılmışsa, ikinci kontrol, 14/ ustos/2007 den 13/Mayıs/2008 e kadar herhangi bir tariht
düzenlenen sertifikaların geçerlilik tarihi her halükarda orijinal sertifikasyon tarihine lanarak dönecektir. (13/şubat/2009, 13/şubat/2010 vs.).
Kayıtlı üreticiler ve/veya sertifikalı ürüne sahip üreticiler geçerlilik
minden önce her yıl yeni kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar aksi halde ürün statüsü “sertifikalı” dan “sertifika yenilenmedi veya yeniden kayıt edilmedi”
GLOBALG.A.P. KONTROL NOKTALARI
Çiftliklerde uygulanan tüm kontrol noktalarının üçte ikisi gıda güvenli rudan ilgilidir. Gıda güvenliğine ilişkin kriterler jenerik HACCP konseptinden gelmektedir. Geriye kalan diğer kriterler ise çevre, işçi sağlığ
hayvan refahı arasında yaklaşık olarak eşit oranlarda paylaştırılmış
GLOBALGAP Kontrol Noktaları Dağılım Yüzdeleri
www.globalgap.org 58% 12% 14% 16% Gıda Güvenli İşçi Sağ Çevre Hayvan Refahı
nda kabul edilebilir. Böylece, bir sonraki kontrol, 9 ay süre bir kontrol penceresinde herhangi bir zamanda yapılabilir; sertifikanın orijinal tabanında bu süreyi
( geçerlilik süresi sa, ikinci kontrol, 14/ herhangi bir tarihte olabilir. Sonraki düzenlenen sertifikaların geçerlilik tarihi her halükarda orijinal sertifikasyon tarihine
Kayıtlı üreticiler ve/veya sertifikalı ürüne sahip üreticiler geçerlilik süresinin yeni kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar aksi halde ürün statüsü “sertifikalı” dan “sertifika yenilenmedi veya yeniden kayıt edilmedi”şeklinde
noktalarının üçte ikisi gıda güvenliğiyle kin kriterler jenerik HACCP konseptinden ğlığı ve güvenliği ile tırılmıştır.
Gıda Güvenliği
çi Sağlığı ve Güvenliği Çevre
2.12.1. Kontrol Noktaları ve Uygunluk Kriterleri
GLOBALPGAP kontrol noktaları ve uygunluk kriterleri, üreticinin uymak zorunda olduğu standartları ve ayrıntılı kuralları kapsamaktadır. Bu kriterler yaptırım gücüne ve kuralların gerekliliklerine göre Mutlak Zorunluluk (Majör Must), Tercihli Zorunluluk (Minör Must) ve Tavsiyeler (Recommendations) olarak 3 farklı sınıflandırmadan oluşmaktadır.
Bunlardan Majör Must kriterlerine, sertifika almak İçin %100 uygunluk zorunludur. Minör Must kriterlerine uyum konusunda biraz daha esnek davranılarak %95 düzeyinde uyum zorunluluğu aranmaktadır. Tavsiyeler ise, uygulanması isteğe bağlı olan kurallardır. Tavsiye niteliğindeki kriterlerin de kontrolleri yapılmakta ancak bunların sertifika verilmesine herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.
Bütün kontrol noktalarının denetlenmesi ve cevapların; uygun (evet), uygun değil (hayır) ve uygulanamaz şeklinde yanıtlanması gerekmektedir. Kontrol listesi kayıtlı işletmenin GLOBALPGAP standartlarına uygunluğunu doğrulamak için kullanılır. Toplam 214 kontrol noktası, 49 Majör, 98 Minör Zorunluluk ve 66 adet Tavsiye maddesi bulunmaktadır.214 kontrol noktasını ortalamaya vurduğumuzda en fazla majör kontrol noktası gıda güvenliği alanında yer almaktadır. Bunların dağılımlarına ait grafik şekil 9’dadır.
Kontrol sonucunda işletmenin GLOBALPGAP koşullarını taşıdığını ve kriterlere uygun olup olmadığını belirlemek için listedeki her maddenin karşısına işaret konulmakta ve sayıları hesaplanmaktadır. Son olarak ise kontrol noktalarına uyum gösterilmediği saptandığı takdirde GLOBALPGAP Genel Yönetmeliği'nde belirtilen bir takım yaptırımlar uygulanmaktadır (Mencet, 2005).
2.12.2.Uygunluk Seviyeleri
GLOBALGAP (EUREPGAP) IFA üç tip kontrol noktası içermektedir ve üretici GLOBALGAP (EUREPGAP) sertifikasını alabilmek için bu kriterlere uygunluk sağlamak zorundadır. Bunlar Majör Zorunluluklar, Minör Zorunluluklar ve Tavsiye kriterleri olup aşağıda belirtildiği gibi yerine getirilmelidir.
Şekil 10: Kontrol Noktalarının Gıda Güvenliği, Çevre, İşçi Sağlığı ve Güvenliği, Hayvan Refahı Alanındaki Ortalama Değerleri
Kaynak : www.globalgap.org
2.12.2.1 Majör Zorunluluklar
Tüm uygulanabilir Majör zorunluluklara ve QMS kontrol noktalarına %100 uygunluk gösterilmesi zorunludur.
2.12.2.2. Minör Zorunluluklar
Tüm alanlar için uygulanabilir Minör Zorunluluk kontrol noktalarında, uygulanan modüller içindeki söz konusu toplam kontrol noktaları için % 95 uygunluk zorunludur. Hesaplama kolaylığı için her bir modül kombinasyonunda aşağıdaki formüle başvurulacaktır:
{(Minör zorunluluklar kontrol noktaları) - (Belirlenen, uygulanmayan Minör zorunluluk kontrol noktaları)} x 5% = (Toplam Minör kontrol noktaları uyumsuzluk mümkündür)
Örn:
Bir üretici meyve ve sebze için belge almak istiyor; üreticinin uygulanabilir Minör Zorunluluklarına, Bütün Çiftlik (AF), Bitkisel Üretim Esaslarında (CB) ve birleştirilmiş Meyve ve Sebze modüllerinde %95 uygunluk göstermesi gerekmektedir.
Örn:
(Minör zorunluluk kontrol noktaları toplam sayısı- NA Minör zorunluluklar)x 5% (122 – 52) x 0.05 = 70 x 0.05 = 3.5.
Bu da demektir ki Minör Zorunluluk kriterlerine uygunsuzluk miktarı 3,5 olup aşağıya yuvarlanmalıdır. Böylece bu üretici sadece uygun olmayan 3 Minör Zorunluluk kontrol noktasına sahip olabilir.
70 uygulanabilir Minör Zorunluluk kontrol noktasından 3 uygun olmayan Minör Zorunluluk kontrol noktası çıkarıldığında sonuç 67 olur. Bu da %95.7 oranında bir uygunluk derecesi gösterir, ama halbuki 3.5 yerine 4 olsa idi %94.2 olacağı için sertifikasyon kurallarına uygun olmayacaktı. 5
2.12.3. Uygunluğun Doğrulanması ve Yorumlar
Her bir kontrol noktası için kanıtlar (yorumlar) bulunması tavsiye edilmektedir; bunlar, olaydan sonra denetim bulgularının gözden geçirilmesine olanak sağlayacaktır, ve denetim süresince alınan referans detaylarını içerecektir. Bununla birlikte, bütün iç denetimlerde, öz değerlendirmelerde ve harici denetlemelerde, kontrol edilen/denetlenen bütün Majör Zorunluluklar ve QMS noktaları için kanıtlar (yorumlar) gösterilmek zorundadır. Hangi dokümanların örneklendiği, görüşülen işçiler vs. gibi yorumlar ve delillerin eklenmesi önerilir.
Bunlar ürüne spesifik olacaktır ve bütün kontrol noktalarının düzgünce her bölge ve ürün için değerlendirildiğine emin olmak için kontrol listesinde yer alacaktır.
İlave olarak, harici denetimler/kontroller (CB tarafından) ve dahili denetimler ve denetim/kontroller (grup sertifikasyonu) sırasında uygunsuzluk veya geçerli değil olarak tespit edilen bütün Minör Zorunluluk ve QMS kontrol noktalarına dair yorumlar, kontrol listesine girilmelidir.
Uyumsuzluk: Kontrol noktaları listesindeki GLOBALGAP (EUREPGAP) kontrol noktaları uygunluk kriterlerine göre yerine getirilmemiştir.
Uygunsuzluk: Belge almak için gerekli GLOBALGAP (EUREPGAP) kuralı ihlal edilir.
2.12.4. Uyumsuzluklar ve Cezalar
GLOBALGAP (EUREPGAP) te üç çeşit uyumsuzluk vardır; Majör zorunluluk, Minör zorunluluk ve Sözleşmeye bağlı. Bunlar, kontrol noktaları uyumlarını ve aşağıda açıklanmış olan sözleşme konularını kapsar:
2.12.4.1. Majör Zorunluluk Uyumsuzlukları 2.12.4.1.1. Alt-Kapsam Derecesi
Bu tip uyumsuzluk, üretici, bir alt-kapsam modüllerinden bir tanesinde veya QMS kontrol noktalarında Majör zorunluluklara % 100 uyum göstermediği zamanlarda olur.
Örn: Bir üretici yeşil fasulye için sertifika istiyor, Meyve ve Sebze alt kapsamlarından birinde Major Zorunluluklardan birinde uygunsuzluk tespit ediliyor. Yeşil fasulye sertifikalandırılamaz ve askıya alma uygun görülür.
Örn: Bir üretici yeşil fasulye ve kahve için sertifika istiyor. Kahve alt- kapsamındaki Majör Zorunluluklardan bir tanesinde uygunsuzluk görülüyor. Kahve için sertifika verilmez ve alt kapsam için bir uyarı uygulanır. Eğer, sorumlu CB, kahve alt-alanındaki Major Zorunluluk uygunsuzluğunun sadece üretici ve üretimin
bir bütün olarak uygunluğu açısından endişe verici bir durum olmadığını doğrularsa yeşil fasulye için sertifika verilebilir.
2.12.4.1.2. Kapsam Esaslı Derece
Temel Kapsamların Majör Zorunluluklarında % 100 uyum olmadığı zaman kapsam esaslı uyumsuzluk söz konusudur.
Örn:Üretici, domuz ve sebze için sertifika istiyor. Tüm Çiftlik Alanına dayalı Majör Zorunluluklarda bir uyumsuzluk tespit edildi; ne domuzlar, ne de sebzeler için sertifika verilir.
2.12.4.2. Minör Zorunluluk Uyumsuzlukları
Bir üretici, uygulanabilir kontrol noktalarının Minör Zorunluluklarına % 95 den daha az bir uyum gösterirse bir Minör Zorunluluk uyumsuzluğu düzenlenir.
Örn : Bir üretici, sığır için sertifika istiyor ve Majör Zorunlulukların %100 üne uygunluk sağlıyor, ama geçerli olan Minör Zorunlulukların % 90’nına uygunluk sağlayabiliyor bu durumda, sertifika verilmeden önce düzeltme yapılması istenir.
2.12.4.3. Sözleşmeye Dayalı Uyumsuzluk 2.12.4.3.1 Sözleşmelerin İhlali
CB ve üretici arasında GLOBALGAP (EUREPGAP) konularıyla ilgili olarak imzalanan herhangi bir sözleşme kurallarına uymama durumu.
2.12.4.3.2 Sözleşmeye Teknik Uygunsuzluk
CB ve üretici arasında imzalanmış sözleşmenin herhangi bir anlaşmasına uymamak veya denetim sırasında üreticinin izlemiş olduğu yöntem hakkında teknik şüphe uyandıran konular.