GiriĢimcinin Temel Özellikleri

GiriĢimcilerin, çoğunlukla “özgüven, risk altına girme, esneklik, baĢarı ve bağımsızlık gereksinimi yüksek düzeyde” olduğu bilinmektedir (Eyüboğlu, 2003:12). GiriĢimci, kiĢisel özellikleri açısından biri diğerine benzemez; genellikle birbirinden belirgin

23

denilebilecek Ģekilde ayrıdırlar. GiriĢimcileri diğer insanlardan ayıran farklı özellikler olduğu kabul edilen bir gerçektir.

1.1.7.1. Vizyon Sahibi ve Hayal Gücü Kuvvetli Olma

Vizyon, “geleceği düĢünmek ve tasarlamaktır” (Erçetin, 2000:93). GiriĢimcinin sürekli yenilenen ve geliĢen bir üst görüĢü vardır. Ġleriyi görebilmek; “hem görme yeteneğine hem de yaratıcı hayal gücüne sahip olmayı gerektirir” (Akdemir, 1996:176). GiriĢimcinin böyle görüĢe sahip olması ise, iyi bir vizyon sahibi ve hayal gücünün kuvvetli olmasıyla orantılıdır.

1.1.7.2. Özgüveni Yüksek ve Sorumluluk Sahibi Olma

GiriĢimci kiĢiler iradesini en iyi kullananlardır. Ġradeyi kullanmak sorumluluk gerektirir. GiriĢimciler sonuçlara karĢı “sorumluluk hissederler” ve kaynakları kontrol ederek amaçlarına ulaĢma yolunda bu kaynaklardan yararlanırlar ( Özkan ve diğ, 2003:13). GiriĢimciler amaçlarını gerçekleĢtirmede özgüvenleri vardır. Güçlerini ve yeteneklerini kullanmayı sever, sorumluluklar yüklenir ve sonuçlarıyla karĢılaĢmaktan korkmazlar. KiĢi özgüvenini kendi medeniyeti üzerine bina ederse geliĢmesinin önü açılacaktır. Diğer türlü elde edilenler taklitten öteye geçemeyecek, krizlerde giriĢimci elde ettiği o taklitçi özgüveni sarsılacaktır. GiriĢimcinin özgüvene dayalı erdemli davranıĢlarından bir diğeri de eylem sonucunda baĢarısızlıkla karĢılaĢtığında hatayı ilk kendisinde aramasıdır. Bu Ģekilde eksiklerini görür ve onları gidermeye çalıĢır.

1.1.7.3. Analitik ve Sentezci DüĢünme Yeteneğine Sahip Olma

GiriĢimci, “birbirinden kopuk, ayrı bilgi ve kavramları değerli bir ürün oluĢturmak için birleĢtirebilir” (Türkel, 1999:155). Belirsiz ve riskli durumlarda giriĢimciler çabuk analiz edip hızlı karar alarak, bu kararları yine aynı hızla uygulamak zorundadırlar. Bu hızlılığı kazanmak için iyi eğitim ve tecrübe sahibi olmaları gerekir.

1.1.7.4. Eğitimli Olma

Ġnsanlar baĢarıyı yakalamak, bir bakıma üst sınıfa yükselmek için eğitime ve öğrenime gereksinim duyar ve kaynaklarının büyük bir kısmını eğitim üzerine harcar. “Bir insanın kendini ve ailesini geçindirecek bir iĢ veya kariyer sahibi olabilmesi; baĢkaları ile iyi iliĢkiler kurabilmesi; ailesinin ve toplumun kendisinden beklediklerini yerine getirebilmesi için, temel eğitimden geçmesi gerekmektedir” (Yılmaz, 2003:3). Eğitimli olmak, bir yandan giriĢimciliği özendirecek giriĢimci kültürünün oluĢmasına katkıda

24

bulunacak, bir yandan da “giriĢimcilik yeteneğinin artmasını sağlayacaktır (KOSGEB, 2003 ).

1.1.7.5. Önünü Görebilme ve Analiz Yapabilme Yeteneğine Sahip Olma

GiriĢimcinin; kazanç olanağının boyutunu, rekabet üstünlüğünü nasıl sağlayıp kullanabileceğini, bu üstünlüğün geçerli olduğu süreyi ve maliyetleri belirlemesini, ürünün hangi pazarlarda satabileceğini, aksaklıkların asıl kaynağının ne olduğunu önüne çıkacak engel ve fırsatlar için neler hazırladığını bilmesidir (TÜGĠAD, 1993). GiriĢimci bu tür analizleri sürekli olarak yenilemeli ve daha önce yapılan benzer çalıĢmalardan yararlanmalıdır.

1.1.7.6. Risk Alabilme

GiriĢimciliğin doğasında risk vardır. GiriĢimcilikte kar ve zarar kardeĢtir. GiriĢimciler, “karlı gördüğü bir iĢ için sermayesini ve emeğini riske ederek pazara girme cesaretini gösteren kiĢilerdir” (Tutar, Küçük, 2003:162). GiriĢimci, “baĢlattığı ekonomik etkinliğin bitiminde doğabilecek sonuçları önceden hesaplayan ve sonuçta doğacak riski üstlenmekten çekinmeyen kimsedir” (Eyüboğlu, 2003:10).

1.1.7.7. Mesele Çözme ve Hızlı Karar Verme Özelliğine Sahip Olma

GiriĢimcinin bir Ģeye hızlı karar vermesi ve anında meseleyi çözmesi onu sürekli ileri götürecektir. Mesele çözmede Ģu yol izlenebilir: Kararın amacının öncelikle ortaya koymak. Amaçların önceliklere göre sıralanmak. Birbirine alternatif çözümler geliĢtirilmek. Tüm amaçları karĢılayan en iyi alternatifin seçilmek ile bir ön karar vermek. Ön kararın gelecekteki olası olumsuz etkileri ele almak ve yeterince incelemek. Son olarak olumsuz etkileri giderici önlemler tasarlanıp uygulayarak son kararı vermektir. Problemleri veya krizleri fırsata çevirmek için hızlı ve doğru karar almak zorundadır.

1.1.7.8. Yüksek BaĢarma Güdüsüne Sahip Olma

BaĢarmanın bir sınırı yoktur. GiriĢimci “daima iyisini ve çoğunu isteyecektir. Sürekli baĢarılı olma arzusu giriĢimci için hırs, enerji ve ataklık kaynağıdır” (Eke,1993:12). McCleland‟ın baĢarı gereksinimi hakkındaki araĢtırmaları, giriĢimcilerde var olan psikolojik özelliklerin kaynağını üç tutumla belirlemiĢtir. Bunlar: (Hisrich ve Michael, 1985:53)

Problem çözme, amaç belirleme ve bu amaçlara ulaĢmada bireysel sorumluluk,

25 Görevdeki baĢarısının sonuçlarına ait bilgi.

1.1.7.9. Esnek ve Sevimli Olma

Yanında bir çok kiĢiyi çalıĢtırması ve sürekli iĢi için diyalog kurması onu esnek ve sevimli olmaya zorlar. ĠĢlerin kolaylığı için böyle davranması onun yararınadır. Kendini karĢısındakinin yerine koyabilmeli, konulara baĢkalarının açısından bakabilmeli baĢkalarına reel göstergeleriyle iyi görünmeli, kendisini giriĢimciliğiyle, giriĢimcilik kültürüyle baĢkalarına beğendirmeye çalıĢmalıdır (Akdemir,1996). Yeni giriĢimlere uyum sağlama kiĢiliğinde olması ve bu konuda gerekli çalıĢmaları yapması gereklidir.

1.1.7.10. Yenilikçilik ve Yaratıcılık Özelliklerine Sahip Olma

Yenilik, yaratıcılığın dıĢa vurumu ve somut sonucudur. Yaratıcılıkta temel unsur, iki veya daha fazla fikrin bir araya getirilip tamamen baĢka bir fikrin ortaya çıkarılmasıdır. Yenilik, yaratıcılığın sahip olduğu beceri ve doğal olgular birikintisini kullanma sürecidir. „Yaratıcılık ve yenilik‟ giriĢimciliğin vazgeçilmez özellikleridir. GiriĢimci kiĢi ya kendisinin yenilikçi ve yaratıcı düĢünce gücünü kullanarak ya da baĢkalarının bu özelliklerinden yararlanarak hakim paradigmanın dıĢına çıkıp yeni iĢ alanları açar, yeni bileĢimler oluĢturur (Barker, 2002).

1.1.7.11. Zamanı Etkin Yönetme Özelliğine Sahip Olma

Zamanın gerekliliği ve ölçümü her kiĢi de farklıdır. Zamanın içinde zamanların oluĢturulması insanın elindedir. Bu da ancak geniĢ bakıĢ açısı ve zamanı planlamakla olur. GiriĢimci zamanı planladıktan sonra onu kontrol edebilmeli, etkin kullanabilmeli kısacası onu iyi yönetebilmelidir. Zaman tasarruf edilemeyen, ödünç alınamayan, kiralanamayan, satın alınamayan ve çoğaltılamayan bir kaynaktır (Eren, 2001).

1.1.7.12. Kendini ve ÇalıĢanını Motive Edebilme

Genel anlamda motivasyon, belirlenen amaçlara ulaĢmak için çaba gösterirken gönüllü olmaktır. Daha açık bir Ģekilde söylemek gerekirse motivasyon, kiĢilerin belirli bir amacı gerçekleĢtirmek üzere kendi arzu ve istekleri ile davranmaları sürecidir (Güney, 2001). Ġnsana bir iĢi verimli Ģekilde yaptırabilmenin motivasyonla birinci dereceden alakası vardır. KiĢinin motivasyon düzeyi yaptığı iĢin niceliğini ve niteliğini etkiler (Fındıkçı, 2000). Motivasyon çok önemli güçtür. GiriĢimciler çalıĢanlarını motive edebilmek için, onları güdeleyen faktörleri bilmeli ve onların gereksinimlerini tahmin etmelidir. Bugüne kadar statü, kariyer, para, bağımsızlık vb. etkenler kiĢinin

26

motivasyonunu etkilerken, bu yönde geliĢen yeni trend maneviyatın iĢ yaĢamında kullanılmasıdır. ĠĢ adamları, kiĢilerin farklılıklarına, dinlerine önem vererek onları daha verimli çalıĢtırma peĢindedirler.

1.1.7.13. Demokratik Katılımcı Yönetim AnlayıĢına Sahip Olma

Beyaz yakalı, mavi yakalı ya da alt, orta ve üst kademede görevli bütün çalıĢanları yönetim sürecinde etkin kılan bir katılım ortamının olması iĢletmelerin geliĢmelerini süratle tamamlamalarına zemin hazırlayacaktır. Güç üst seviyede ve dar çerçevede oluĢturulursa hareket kabiliyeti yükselir ancak uzun süreli olmaz. Yönetime katılma, çalıĢanlarla yönetici sınıfının iĢbirliği yapmalarına olanak sağlayan mekanizmaya denir (FiĢek, 1988).

Gücün bölüĢtürülerek adil dengesinin kurulması, gücün örgüt bünyesinde her seviyeye yayılması katılımcılığın gereğidir. Katılımcı yönetime önem verenler, entelektüel, teknik ve iletiĢim yeteneği güçlü giriĢimcilerdir. Bu yöntemle iĢletmesini yöneten giriĢimci bütün çalıĢanlarından maksimum fayda sağlar. ĠĢletmenin her çalıĢanı, çalıĢtığı iĢi ve iĢletmeyi sahiplenir (Seyyar, 2006).

1.1.7.14. Bilge Liderlik Özelliğine Sahip Olma

Liderlik, bir kiĢi veya grubu önemli ölçüde etkileyebilme özelliğidir. Liderliğin pek çok çeĢidi vardır. Ancak bunların içerisinde bilge liderlik diğerlerinde bir adım daha öndedir. Bilge liderliğine sahip giriĢimciler, çalıĢanların gereksinimleriyle iĢletmenin hedefleri arasındaki iliĢkiyi iyi analiz ederek iĢletmenin verimliliğini büyük oranda arttırmaktadırlar. Bilge giriĢimciler, bilginin performansını sağlayarak değer yaratmaya odaklı, sorumluluğu paylaĢabilen, çalıĢanlarına kendilerini motive edecek bir ortam yaratarak geçmiĢin karmaĢık uygulamaları ve alıĢkanlıkları ile yetinmecilik kavramına karĢı yoğun bir savaĢ veren, garanti ve güvenlik kültürlerini yıkan, paradigma geliĢtirme performansı yüksek, yaratıcılık ve esneklik süreçlerinde baĢarı kriterinin sınırlarını zorlayan liderlik özelliklerine sahiptir.

1.1.7.15. Ekip ÇalıĢmasına Önem Verme

GiriĢimcilerin küreselleĢen dünyada rekabet avantajı sağlamak için ekip çalıĢmasına önem vermesi sonucu, yenilikçi ve yaratıcı düĢüncelerin ortaya çıkması kolaylaĢır, sorunların etkin bir Ģekilde ve kısa bir sürede çözülmesi sağlanır (Straub, 2002). Ekip çalıĢması karmaĢık iĢleri kolaylaĢtırmakta, büyük hedeflere doğru ilerlemek için elzem

27

olmaktadır. Çin‟in uyguladığı ekip çalıĢması tüm dünyaya örnek olmakta, ekip çalıĢması yöntemi yeniden düzenlenmektedir.

1.1.7.16. GeniĢ DüĢünme Yeteneğine Sahip Olma

GiriĢimci mensubu olduğu medeniyetinden ilham alarak dikey ve yatay yönde geniĢ düĢünmelidir. Bir yandan insanlığın ezelinden ebedine iliĢkin bir bakıĢ açısını, diğer yandan yaĢadığı zamanda dünyadaki diğer insanlara bakıĢ açısını etik açıdan değerlendirip gözden geçirmesi faydalı olacaktır. KüreselleĢme ile geliĢen yönetim ve üretim biçimleri geniĢ düĢünemeyenlerin yerini gittikçe daraltmaktadır.

Rekabet sisteminin, rakiplerin stratejilerinin, teknolojik yeterlilik sınırının, nüfus yapısındaki değiĢimin, iĢ süreçlerinin farklılaĢmasının, yönetim sistemindeki değiĢimin çalıĢma hayatının gündemine girmesi geniĢ düĢünmeyi zorunlu kılmaktadır. Bu karĢılıklı etkileĢimlere cevap verecek sosyo-ekonomik altyapının kurulması giriĢimcilerin iĢlerini kolaylaĢtıracaktır ( Ankarman, 1998).