Gider bütçesi

2.1. Kurumsal sınıflandırma

Kurumsal sınıflandırma giderler konusunda kimin yetkili olduğunun anlaşılmasını sağlayan bir sınıflandırma çeşididir. Dört düzeyden oluşur. Her düzey iki rakam ile kodlanmıştır. Birinci düzey kuru-mun il özel idaresi, belediye, bağlı idare veya birlik olduğunu gösterir; ikinci düzey il özel idaresi, bele-diye, bağlı idare ve birliğin bulunduğu ilin plaka numarasını ifade eder; üçüncü düzey il özel idaresi, büyükşehir belediyesi, il belediyesi, bağlı idare, ilçe belediyesi, ilk kademe belediyeleri ve belde bele-diyeleri için ortak kodları ve birlikler için ortak kodları ifade eder; ve dördüncü düzey il özel idareleri ve ilçe kurumlarındaki destek hizmet birimlerini, üçüncü düzeyde kodlanan belediye ve bağlı idarelerin birimleri ile il dahilindeki tüm belde belediyelerini ve birlikleri gösterir.

Tablo-1 Örnek Kurumsal Kod Gösterimi

KURUM Fonksiyonel Kod Finansman tipi Ekonomik

Açıklama

Bütçe ödeneği (TL)

I II III IV I II III IV Kod I II III IV

 46  21  45  35                   Kültürel ve Sosyal

İşlerin İdaresi X TL

Kaynak: Sur Belediyesi

Örnek üzerinden göstermek gerekirse; Tablo 1 Sur Belediyesi Kültürel ve Sosyal İşlerin İda-resi için hazırlanan gider bütçesi Kurumsal Kodunu belirtmektedir. Bu doğrultuda, “46” bu

harca-Burada ele alınması gereken nokta kanunlara göre herhangi bir yükümlülüğü olmayan ve herhangi bir kanuna dayanarak kurulmuş olmayan birimlerin kurumsal sınıflandırmada yer alamayacağının belirlenmiş olmasıdır. Büyük ihtimalle her kamu kurumunda var olan dördüncü düzeyde birimleri için, Maliye Bakanlığı sabit kodlar belirlemiştir. Örneğin özel kalem müdürlüğü-nün dördüncü düzey kurumsal kodu “02” olarak belirlenmiştir. Belediye’nin faaliyetleri gereğince Bakanlık tarafından belirlenenler dışında yeni bir birim oluşturması halinde, Sur Belediyesi aynı

“Kültürel ve Sosyal İşlerin İdaresi”nde olduğu gibi kendisi bir kod numarası atayabilir.

Kurumsal kodlama Bakanlık tarafından yayınlanan “Kurumsal Sınıflandırma Anahtarı” ışığında ha-zırlanmıştır.⁴ Buna yönelik olarak, kurumların Bakanlık tarafında belirlenenler ve sabit kodlar atanan bi-rimler dışında ek hizmet bibi-rimleri oluşturması halinde, Sur Belediyesi’nin yaptığı gibi – yeni birimin ilk kelimesinin ilk harfine uygun olarak - kendileri alfabetik sıraya göre 30 ile 60 arasında bir sayı atayabilirler.

2.2. Fonksiyonel sınıflandırma

Gider bütçesinin fonksiyonel sınıflandırması harcamaların harcama yapan kurum tarafından ger-çekleştirilen hangi faaliyete yönelik yapıldığını göstermesi anlamına gelir. Fonksiyonel sınıflandırma da dört düzeyden oluşur; birinci düzey iki rakamlı olarak kodlanır, ikinci ve üçüncü düzeyler tek rakamla kodlanır ve dördüncü düzey yine iki rakamla kodlanır. Buna göre, birinci düzey il özel idareleri, belediye, bağlı idareler ve birliklerin hizmetlerini ifade eder ve bunlar on gruba ayrılan kamu faaliyetlerinin bir par-çasıdır; ikinci grup bu hizmetlerin ayrıldığı programları ifade eder; üçüncü düzey nihai hizmetleri belirtir.

Dördüncü düzey muhtemel gereksinimler için boş bırakılmıştır; kamu hizmetlerine ait pro-jeler dördüncü düzeyde takip edilebilir. Tablo 2, birinci düzey fonksiyonel kodları ve bunlara kar-şılık gelen hizmetleri göstermektedir.

Tablo-2 Birinci Düzey Fonksiyonel Kodlar ve Hizmetler

KOD AÇIKLAMA

01 Genel kamu hizmetleri

02 Savunma hizmetleri

03 Kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri 04 Ekonomik işler ve hizmetler

05 Çevre koruma hizmetleri

06 İskan ve toplum refahı hizmetleri

07 Sağlık hizmetleri

08 Eğlence, kültür ve din hizmetleri

09 Eğitim hizmetleri

10 Sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetleri

Kurumların faaliyetlerinin bazılarının bu hizmet grupları içerisinde yer almaması durumunda, mevzuat yeni bir faaliyet alanı eklemeyi öngörmez. Bunun yerine mevzuat bu faaliyeti “en yakın nite-liklere sahip grubun içerisine” dahil etmeyi öngörür. Sur Belediyesi örneğinde, Kadın Destek Merkez-leri’ne ilişkin giderler (eğitici ücretleri, inşaat giderleri, kreşler için malzeme giderleri vb.) birinci düzey fonksiyonel kodu olan “08-Eğlence, Kültür ve Din Hizmetleri” altında gösterilmiştir. Bu giderlerin ay-rıntıları da ikinci ve üçüncü düzey kodlardan seçilen uygun kodlar ile Ek-3 içerisinde gösterilmiştir.

Sur Belediyesi örneğinde, Kadın Destek Merkezleri ile ilgili giderler en yakın faaliyet alanı olan “35- Kültürel ve Sosyal İşlerin İdaresi” altında gösterilmiştir. Tabloda görüleceği üzere, kulla-nılan fonksiyonel kod da birinci düzey kodu olan “08- Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri” olarak belirlenmiştir. İkinci düzey “02- Kültür hizmetleri” olarak gösterilmektedir. Üçüncü düzey gider niteliğinin türüne bağlı olarak “0 – Kültür hizmetleri” olarak belirlenmiştir.

Sur Belediyesi örneğinde, Kadın Destek Merkezleri (KADEM) ile ilgili giderler aşağıdaki şekil-de gösterilmiştir: Kurumsal kod için.

Tablo-3 Fonksiyonel Sınıflandırma ve Fonksiyon Tipi Kod Göstergesi

KURUM Fonksiyonel Kod Finansman

Tipi Ekonomik

Açıklama

Bütçe Ödeneği (TL)

I II III IV I II III IV Kod I II III IV

 46  21  45  35                 Kültürel ve Sosyal

İşlerin İdaresi X TL

08 Dinlenme, Kültür

ve Din Hizmetleri

2 Kültür Hizmetleri

0 Kültür Hizmetleri

05 Yerel Yönetimler

2.3. Finansman tipi sınıflandırma

Ve finansal türde sınıflandırmada giderin hangi kaynak ile karşılandığı gösterilmektedir. Tablo-4’te görüldüğü üzere, finansal türde kodlama tek düzeyden oluşur ve tek rakamlı sayılarla kodlanmıştır.

Tablo-4 Finansal türde kodlar

KOD AÇIKLAMA

1 Genel Bütçeli İdareler

2 Özel Bütçeli İdareler

Sur Belediyesi’nin bir yerel yönetim birimi olması dolayısıyla, Tablo-3’te gösterildiği üzere, atanan finans kodu “05” olarak belirlenmiştir. Buna rağmen, yine 26104 sayılı Mahalli İdareler Büt-çe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne göre, kurum tarafından sunulan hizmetlerin finansmanı kendi kaynaklarından karşılanıyor ise, “5- Mahalli İdareler” olarak kodlanacaktır. Yabancı proje fonların-dan karşılanıyor ise “7- Dış Proje Kredileri” olarak ve bağışlar ve yardımlar ile finanse ediliyor ise o zaman “8-Bağışlar ve Yardımlar” olarak kodlanacaktır.

2.4. Ekonomik sınıflandırma

Son olarak, ekonomik sınıflandırma kurumların faaliyetlerini ekonomik ve finansal türleri-ne göre gösteren bir sınıflandırma çeşididir. Buna göre, ekonomik sınıflandırma dört düzeyden oluşur. Birinci düzey iki rakamla, ikinci ve üçüncü düzeyler tek rakamla ve dördüncü düzey de iki rakamla kodlanır. Birinci düzey ekonomik kodlar Tablo-5 ile verilmiştir.

Tablo-5 Birinci Düzey Ekonomik Kodlar

KOD GİDERLERİN EKONOMİK SINIFLANDIRMASI