Gerousia ya da Boule gibi Kent Kurumlarına Atanan logistes’ler

Yerel logistes’ler ayrıca boule ve gerousia (yaşlılar meclisi) gibi kent kurumlarında da görev yapmışlardır. Esasen gerousia meclisi, yasal562

ve finans işleri ile ilgilenmesi için özel memurlar talep etmektedir. Örneğin tamias’lar (haznedar, veznedar) gerousia’nın eponymos memuru olarak onurlandırma yazıtlarında belgelenmektedirler. Bu memurlar muhtemelen onur yazıtlarının dikimi için kullanılan paradan sorumlu kişilerdir563

. Serdica’dan (Sofya, Bulgaristan) ele geçmiş ve İS. 3. yüzyıla tarihlenen bir başka yazıtta Aurelius Sabinus alias Metrodoros adlı tamias memuru gerousia’nın kasasındaki parayı (ἐκ τῶν τῆς γερουσίας χρημάτων) kullanarak bir yapı inşa ettirmektedir564_{. Ayrıca bu yazıtta tamias Metrodoros’un} görevi sırasında, Claudius Longinus adında bir gerousiarkhes’in ise bizzat gerousia logistes’i olarak görev yaptığı belgelenmektedir565_{. Longinus’un buradaki görevi büyük ihtimalle}

gerousia’nın parasal girdi-çıktısını denetlemek ve kontrol altında tutmak olmalıdır.

Aslında gerousia logistes’ine ilişkin birçok örnek bulunmaktadır. Bunun en erken örneği Sardes’ten gelmektedir566_{. Sardes’te İÖ. 5. yüzyıla tarihlenen bir onur dekretinde}

562 _{Philippoupolis (IGBulg. 885) ve Ephesos (I. Ephesos Ia, 26 ve I. Ephesos III, 892) gerousia meclislerinin} yasal işleri için ekdikoi örnekleri belgelenmektedir. Krş. Giannakopoulos 2008, 571.

563 _{Hadrianoi yazıtı için bkz. I. Hadrianoi und Hadrianeia, 53; Philippoupolis yazıtı için bkz. IGBulg. 885.} Kadyanda’da gerousia’nın tamias’ı Halk meclisinin de tamias’ı olarak görev yapıyordu (TAM II, 661); Philadelphia gerousia’sının argyratamias’ı belgelenmektedir (Weber 1900, 122-123, nr. 1). Bu konu üzerine daha ayrıntılı bilgi için bkz. Giannakopoulos 2008, 571-573.

564 _{IGBulg. IV, 1906: γερουσιαρχοῦντος καὶ λογιστεύοντος τοῦ ἀξιολογωτάτου | Κλαυδ(ίου) Λονγείνου,} Αὐρ(ήλιος) Σαβεῖνος Σαβείνου ὁ καὶ Μητρόδωρος | ταμίας τῆς γερουσίας ἐκ τῶν τῆς γερουσίας χρημάτων κα|τεσκεύασεν, συνδικοῦντος Αὐρ(ηλίου) Ἀπολλωνίδου Μαρκιανοῦ.

565 _{Bu yazıt Anadolu dışındandır, ancak gerousia logistes’ine bir örnek daha teşkil etmesi için burada} bahsedilmiştir.

logistes, gerousia’nın gymnasiarkhos’u ile birlikte onurlandırılan kişi hakkında verilen karara

onay vermektedir.

M. Ulpius Aristokrates, imparator Hadrianus tarafından Ephesos gerousia’sına logistes (bkz. T3-12, str. 12-14: δοθέντα [δὲ καὶ λογιστὴ]ν ὑπὸ θεοῦ Ἁδριανοῦ [τῇ φιλ]οσεβάστῳ γερουσίᾳ) olarak atanmaktadır. Söz konusu yazıtta Hierokles oğlu M. Ulpius Aristokrates’in Keramoslu olduğu belirtilmektedir. Aristokrates’in hem imparator tarafından atanması hem de bu görevi memleketinin dışında yapması onun curator rei publicae olma ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Ancak gerousia Küçük Asya kentlerinde yerel bir kurum olduğu için Aristokrates’in bu görevini yerel logisteia olarak kabul etmek daha doğru görünmektedir.

Bununla birlikte Aristokrates acaba kente gerousia problemi ile ilgilenmiş bir curator

rei publicae miydi? sorusu akla gelmektedir. Ama yazıtta direkt “imparator tarafından

atanmış” ifadesinden gerousia’ya atanmış bir logistes olduğu görülmektedir. Bu kişi olasılıkla kente atanmış curator rei publicae olmalıdır. Kentteki özellikle gerousia problemini çözmek üzere gönderilmiş bir logistes olarak kabul edilmesi daha uygun görünmektedir. Belki de

gerousia’daki problemler çok ciddi olduğu ve bir türlü çözülemediği için imparator (ya da

diğer yazıtta olduğu gibi proconsul’ler) duruma müdahale etmek zorunda kalmışlardır.

Klazomenai yazıtına göre Marcus [---]lius Attalos Posidonianos’un logistes’liği sırasında gerousia üyeleri, Flavius Neikephoros’u bir heykelle onurlandırmaktadır (bkz. T3- 13). İS. 2. yüzyıla tarihlenen yazıtın edisyonunu yapanlar bu logistes’lik görevini imparator ataması yani curator rei publicae olarak kabul etmektedirler567_{. Ancak onurlandıran merci}

gerousia olduğu için yerel logistes olması da mümkündür. Benzer bir örnek de Perge’den

gelmektedir. İS. 3. yüzyıla tarihlenen bu yazıtta gerousia üyeleri, iki kez logistes (= curator

rei publicae) olan Cn. Pedanius Valerianus’u kendilerinin buğday iaşesini arttırdığı için

onurlandırmışlardı (bkz. T1-70). Yani Posidonianos’un bu görevinin curator rei publicae olması muhtemel görünmektedir. Ancak her iki yazıtta da gerousia onurlandırma merci olarak görülmektedir. Dolayısıyla yazıtlarda “gerousia’nın logistes’i” ifadesi yer almaktadır. Bu nedenle her iki yazıtta da daha büyük bir olasıkla curator rei publicae söz konusu olmalıdır. Bu kişilerin küçük de olsa yerel logistes olma ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.

Akmonia’dan ele geçen ve İS. 1. ve 3. yüzyıla tarihlenen bir yazıtta (bkz. T3-14) Lollius Demetrios’un kardeşi ve Symmakhos’un oğlu Symmakhos; kentin önde geleni,

rhetor, gerousia ve boule’nin logistes’i olarak onurlandırılmaktadır. Symmakhos, logistes

olarak kentin iki önemli idari organı olan gerousia ve boule’nin kamu hesaplarını denetlemiş

olmalıdır. Symmakhos hem boule hem de gerousia’nın logistes’i olarak görev yapmış belgelenen tek örnektir.

Yine Ephesos’ta gerousia logistes’i olarak proconsul’ler tarafından atanmış bir örnek daha bilinmektedir. İmparatorlar Marcus Aurelius ve Lucius Verus (İS. 162-163) Dönemi’nde M. Ulpius Appuleius Eurykles’in568

gerousia logistes’liği yaptığını imparator mektubundan öğrenmekteyiz (bkz. T3-15). Yukarıda bahsedilen ve Hadrianus Dönemi’ne tarihlenen Ephesos gerousia’sının logistes’i M. Ulpius Aristokrates’in imparator; Eurykles’in ise

proconsul’ler569 tarafından atanmış olduğu görülmektedir. Ayrıca Aristokrates Keramoslu, Eurykles ise Aizanoilu’dur. Her ikisi de gerousia logistes’liğini memleketleri dışında yaptıkları için curator rei publicae olmanın bu koşulunu yerine getirmişlerdir. Bu nedenle M. Ulpius Aristokrates ve M. Ulpius Appuleius Eurykles belki curator rei publicae olarak kabul edilebilir.

Prusias ad Hypium’dan ele geçmiş ve İS. 212 sonrasına tarihlenen570

bir yazıtta

gerousia logistes’i olarak Domitius Aurelius Diogenianus Kallikles belgelenmektedir (bkz.

T3-16). Söz konusu yazıtta Kallikles’in imparator tarafından atanmasına ilişkin her hangi bir ifade bulunmamaktadır. Kendisi “kutsal gerousia’nın logistes’i” (bkz. T3-18, str. 9-10: λογιστὴν τῆς ἱερᾶς γερουσίας) olarak görev yapmaktadır. Domitius Aur. Diogenianus Kallikles Prusias ad Hypium’da kent memuriyetleri üstlenmiştir.

Gerousia logistes memurları ile ilgili en önemli soru şudur: Bu kişiler Roma merkezi

yönetimi tarafından mı yoksa gerousia’nın düzenli memurları olarak mı atandılar571 . Sardes’ten ele geçmiş erken örneğe572

göre gerousia’nın logistes’i muhtemelen gerousia’nın kendi idari sisiteminde var olan bir birim olmalıdır573_{. Ancak Roma İmparatorluk Dönemi’ne}

568 _{M. Ulpius Appuleius Eurykles’in Commodus Dönemi’nde (İS. 180-192) Aphrodisias kentinde curator rei}

publicae olarak da görev yaptığı Aphrodisias’tan ele geçmiş iki yazıttan belgelenmektedir (bkz. TA 13a-b).

569 _{Söz konusu yazıtta (T3-15, str. 5-6); ὅτι μὲν ὑπ’ ἀνθυπάτων δοθέντα σε τῇ γερουσίᾳ τῶν Ἐφεσίων λογιστὴν}

plural formda görülen ἀνθύπατος kelimesinden M. Ulp. Appuleius Eurykles’in en azından iki proconsul

tarafından atanmış olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Eurykles, proconsul’ler tarafından atanmış ama mektup imparatorlar tarafından yazılıyor. Problem ciddi olduğu için yine de bir sebeple imparatora intikal etmek zorunda kalmışlardır.

570 _{Söz konusu yazıtın tarihi I. Prusias ad Hypium, 10, s. 63’te constitutio Antoniniano öncesi olarak} belirtilmektedir. J. Oliver (1941, 159) ise yazıtı İS. 212 yani constitutio Antoniniano sonrasına tarihlemektedir. 571 _{Giannakopoulos 2008, 572.}

572 _{I. Sardis 8.11, 52 ve 63.} 573 _{Giannakopoulos 2008, 572.}

tarihlenen örneklerde gerousia logistes’inin imparator tarafından atanması istisna kabul edilebilecek bir durumdur.