GEREÇ VE YÖNETİM

Çalışma Ağustos-Eylül 2010 döneminde, Bilecik Sağlık Müdürlüğü tarafından Bilecik İlindeki Aile Hekimlerine, İldeki Aile Hekimliği Sistemini değerlendirmek ve genel memnuniyet tablosunu belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma anketi tarafımızdan hazırlanmıştır. Araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayalı olarak yapılmış, araştırmanın evrenini oluşturan Bilecik İli Aile Hekimlerinin hepsinin katılımı sağlandığı için, bu durum araştırma sonuçlarının genellemesinde kısıtlılık oluşturmaktadır. Katılımcıların hepsi aktif olarak Aile Hekimliği görevini icra etmektedirler.

Anket formları katılımcılara verilerek 1 saat sonra geri alınmıştır. İki kısımdan oluşan anket formunun birinci kısmı, katılımcıların Demografik Bilgileri özelliklerini belirlemeye yönelik 10 sorudan; ikinci kısım ise Çalışan Memnuniyeti ve Performansa Göre Ücretlendirmenin Benimsemesine yönelik 28 sorudan oluşmaktadır. İfadeler, cevaplamanın sağlıklı olmasını sağlamak amacıyla, olumlu ve olumsuz cümleler şeklinde düzenlenmiş olup, değerlendirme aşamasında Çalışan Memnuniyeti ve Performansa Göre Ücretlendirmenin

Benimsemesi açısından puanlarıyla birlikte olumlu ifadelere dönüştürülmüş ve 5 grup altında toplanmıştır.

İfadelerin katılma düzeyleri; -Kesinlikle katılmıyorum = 1

-Katılmıyorum = 2

-Kararsızım = 3

-Katılıyorum = 4

Anket sonuçlarının istatistikleri SPSS paket programı ile yapılmıştır. Independent- Samples T Testi ve One-Way ANOVA testi kullanılmıştır. Verilerin parametrik test varsayımlarınan normal dağılma uygunluğu Kolmogrov-Smirnov testi ile, varyansların homojeniği ise Independent-Samples T Testindeki Levene's Test for Equality of Variances sütunundan ve One-Way ANOVA testinin Homogeneity of Variance sütunundan saptanmıştır.

3.BULGULAR

Ankete katılan 54 aile hekiminin demografik, mesleki bilgileri ve sorumlu olduklaı bölgenin özellikleri Tablo 1 de verilmiştir.

Tablo 1. Aile Hekimlerin Tanımlayıcı Bilgileri

Tanımlayıcı Bilgi Sayı %

Yaş Grubu 30 ve daha az 31-40 41-50 51 ve üstü 6 22 21 5 11,1 40,7 38,9 9,3 Cinsiyet Bay Bayan 40 14 74,1 25,9 Medeni Durum Evli Bekar 44 8 84,6 15,4 Eğitim Durumu Pratisyen Hekim Uzman Hekim 50 3 94,3 5,7 Mesleki Toplam Hizmet Süresi

0-5 yıl 6-10 yıl 11-15 yıl 16-20 yıl 21 yıl ve üstü 7 10 23 8 4 13,5 19,2 44,2 15,4 7,7 Aile Hekimliği Haricinde Aktif Nöbet

Tutma Durumu Evet Hayır 19 34 35,2 63 Mobil Hizmet Durumu

Hayır 14 25,9 Sorumlu Olunan Bölgenin Nüfus

2500-3000 nüfus 3000-3500 nüfus 3500-4000 nüfus 4000 v üstü nüfus 1 17 25 10 1,9 32,1 47,2 18,9

Bölgenin Sosyokültürel Düzey Tanımı Düşük Orta Yüksek 19 35 0 35,2 64,8 0

Araştırmaya katılan Aile Hekimlerinin eğitim durumlarının dağılımı %92,6 pratisyen hekim ve % 5,6 uzman hekim şeklinde olduğu görülmektedir. Bu durum sözleşmeli Aile Hekimliği Uygulamasından kaynaklanmaktadır. Araştırmaya katılan hekimlerinin yaşlara dağılımının 31-40 yaş ile 41-50 yaş arasında yoğunlaşmakta ve mesleki toplam hizmet süresinin 11-15 yıl ile 16-20 yıl arasında yoğunlaşmasıyla doğru orantılı olduğu gözlenmiştir. Medeni hal değişkenin dağılımı %81,5 evli ve % 8 bekar olarak bulunmuştur. % 74,1 erkek ve %25,9 kadın olarak bulunan cinsiyet dağılımı, cinsiyet mesleki memnuniyet düzeyine etkili olacağı düşünüldüğü için önemsenmiştir. Yine Aile Hekimliği Uygulaması dışında aktif nöbet tutulması, sorumlu olunan bölgenin nüfus- sosyokültürel düzeyi ve mobil uygulamanın varlığının mesleki memnuniyet /performans ile doğrudan ilişkilendiği düşünülerek önemsenmiştir.

Aile Hekimlerinin iki grup altında toplanmış olan çalışan memnuniyet ve performansa göre ücretlendirmenin benimsenmesine yönelik düşünceleri/ tutumlarıyla ilgili ifadelere katılım düzeyleri ve ortalamaları şöyledir.

Tablo 2. Aile Hekimlerinin Aile Hekimliği Sistemi Hakkındaki Genel Görüşleri

İfade Cevaplayan

Aile Hekimi Sayısı

Ortalama Standart Sapma

1.Aile Hekimliği Uygulamasının etkili ve güçlendirilmiş temel sağlık hizmeti verdiğine inanıyorum

52 4 0,96

2.Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin sağlık personeline yönelik yeteri kadar koruyucu hüküm içerdiğini düşünüyorum.

54 2 1

3.Kurumumun (İl Sağlık Müdürlüğü' nün) sağladığı olanakları yeterli düzeyde buluyorum.

54 3 1,18

4.Aile Hekimliği Uygulamasından ayrılmayı düşünüyorum.

5.Aile Hekimliği Uygulaması ile toplumda pratisyen hekimlere karşı saygınlığın ve güvenilirliğin arttığını düşünüyorum.

54 4 5,66

6.Performansa dayalı katkı payı sisteminden memnunum.

53 3 1,13

Tablo 2 'de Bilecik İlinde sözleşmeli aile hekimlerinin Aile Hekimliği Sistemi hakkındaki genel görüşlerine dair sorulara, aile hekimlerinin verdikleri önem derecelerinin dağılımı gösterilemektedir. Aile hekimlerinin, Aile Hekimliği Sistemi hakkındaki genel görüşlerine dair sorularına verdikleri önem dereceleri incelendiğinde en önemli görüşler, "Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin sağlık personeline yönelik yeteri kadar koruyucu hüküm içerdiğini düşünüyorum."(x=3) ve " Aile Hekimliği Uygulaması ile toplumda pratisyen hekimlere karşı saygınlığın ve güvenilirliğin arttığını düşünüyorum."(x=4) şeklindedir. Aile Hekimlerinin aile Hekimliği Sistemi hakkındki genel görüşlerine dair sorulan 6 sorunun genel ortalaması(x=3.16) olarak bulunmuştur. Bu değer, aile hekimlerinin genel olarak sistemi hakkında olumsuz görüşe sahip olmadıklarını göstemektedir.

Tablo 3. Aile Hekimlerinin Aile Hekimliği Uygulaması ile ilgili Görüşleri

İfade Cevaplayan

Aile Hekimi Sayısı

Ortalama Standart Sapma

1.Aile Hekimliği Uygulamasının ilimizde yerleştiğini düşünüyorum.

53 4 0,91

2.Aile Hekimliği Uygulaması ile üstlenmiş olduğum görev ve sorumlulukların ağır olduğunu düşünüyorum.

54 4 0,94

3.Aile Hekimliği Uygulaması ile stres ve kaygı düzeyim arttı.

54 3 1,4

4.Aile Hekimliği Sistemindeki ücret koşullarının eski çalıştığım sistemden daha tatmin edici olduğunu düşünüyorum.

53 4 1,01

5.Aile Hekimliği Uygulamasına geçmemde ücret ve çalışma koşullarının cazipliği etkili oldu.

54 4 1,19

6.Aile Hekimliği sisteminde, muayene için hastaya ayırmış olduğum sürenin yeterli olduğunu düşünüyorum.

54 4 1

7.Aile Hekimliği Sisteminde mesleğimi yaparken herhangi bir sebeple hata yapma endişesi yaşıyorum.

Tablo-3. de Aile hekimlerinin uygulamaya dair görüşlerinin verdikleri önem derecesine göre dağılımını göstermektedir. Bu görüşler arasında "Aile Hekimliği Uygulaması ile stres ve kaygı düzeyim arttı (x=3)" ve "Aile Hekimliği Sisteminde mesleğimi yaparken herhangi bir sebeple hata yapma endişesi yaşıyorum.(x=3)" görüşleri konusunda "kararsızım"ın işaretlendiği görülmüştür. Aile Hekimlerinin Aile Hekimliği Uygulaması ile genel görüşlerine dair skorlarının, genel ortalama skor etrafındaki değişimine göre nispeten düşük olduğu (x=4), başka bir ifade ile sorunlarının skorlarının "katılıyorum" a yakın olduğu görülmüştür.

Tablo 4. Aile Hekimlerinin Aile Sağlığı Merkezleri Hakkındaki Görüşleri

İfade Cevaplayan

Aile Hekimi Sayısı

Ortalama Standart Sapma

1.Çalıştığım Aile Sağlığı Merkezinin fiziksel koşulları uygundur.

54 4 1,09

2.Çalıştığım Aile Sağlığı Merkezine ulaşım olanakları uygundur.

54 4 1,2

3.Aile Sağlığı Merkezindeki sağlık personeli sayısını yeterli buluyorum.

54 2 1,18

4.Aile Sağlığı Merkezindeki ekip arkadaşlarımla iletişim sorunu yaşamıyorum.

54 4 1,03

Tablo-4. de Aile hekimlerinin çalışma ortamı ile ilgili görüşlerinin önem derecelerine göre dağılımını göstermektedir. Dağılımlara bakıldığında "Aile Sağlığı Merkezindeki sağlık personeli sayısını yeterli buluyorum." (x=2) görüşüne katılmadıkları görülmüştür.bu grup altındaki diğer görüşlerinin genel skor ortalamasının (x=4) olduğu, yani “katılıyorum”a yakın olduğu belirlenmiştir.

Tablo 5. Aile Hekimlerinin İş Koşulları ve Bireysel Performans ile İlgili Görüşlerine Verdikleri Önem Derecelerinin Dağılımı

İfade Cevaplayan

Aile Hekimi Sayısı

Ortalama Standart Sapma

1.Aile Hekimliği sisteminde göstermiş olduğum bireysel performans bana iş doyumu sağlıyor.

54 4 0,86

2.Aile Hekimliği Uygulamasında mesai saatlerinin tarafımca belirlenmesi iş performansımı olumlu etkilemektedir.

52 4 1,17

3.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemde mobil hizmetimi zamanında tamamlayabiliyorum.

4.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki misafir hastaların performansıma etkisi olduğunu düşünmüyorum.

53 3 1,35

5.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemde kayıt dışı, kaçırılmış hasta olduğunu düşünüyorum.

54 3 1,07

6.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki gebe, bebek dağılımının diğer bölgelerle eşit olduğunu düşünüyorum.

54 4 3,00

7.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki bütün gebelerin tespitini vaktinde yapabiliyorum.

54 4 0,93

8.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki gebelerin il dışında doğum yapması performansımı etkilemiyor.

54 3 1,08

9.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki bebeklerin rutin izlemlerinde sorun yaşamıyorum.

54 5 5,53

10.Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki nüfusa gereken tüm aşıları eksiksiz yapabiliyorum.

54 4 0,6

Tablo-5.Aile hekimlerinin iş koşulları ve bireysel performans ile ilgili görüşlerine verdikleri önem derecelerinin dağılımını göstermektedir. Aile hekimlerinin misafir hasta, il dışı doğumlar ve kayıt dışı hastalar hakkındaki görüşleri konusunda kararsız oldukları görülmüştür. Buna karşın "Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki bebeklerin rutin izlemlerinde sorun yaşamıyorum." (x=5), "Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki nüfusa gereken tüm aşıları eksiksiz yapabiliyorum." (x=4) skorları anlamlılık göstermektedir. ve "Aile Hekimliği Uygulamasında sorumlu olduğum bölgemdeki bütün gebelerin tespitini vaktinde yapabiliyorum" (x=4) skorları anlamlılık göstermektedir. Aile Hekimlerinin 10 soru altında toplanan" iş koşulları ve bireysel performans" konusundaki görüşlerinin (x=4,1) genel olarak "katılıyorum"a yakınlık gösterdiği görüşmüştür. Bu ortamada skor genel olarak aile hekimlerinin "iş koşulları ve bireysel performans"a ilişkin görüşlerinin olumlu ve bu konuyu önemli buldukları görülmektedir.