Araştırmanın Yöntem

Araştırmada kullanılan yöntem, sosyal araştırmalarda en çok başvurulduğu gözlenen alan araştırması anket yöntemi olmuştur. Anketin içerik olarak bireysel bilgilerin yanı sıra, amaca uygun olarak ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi) ile Ki Kare Testlerinin yapılmasına uygun olması için hastanelerde yaşanan sorunlara yönelik çözüm önerileri ve önerilen yönteme ilişkin bilgileri içermesi sağlanmıştır.

2.1.1. Araştırma Modeli

Araştırma tarama modelli alan araştırmasıdır. Muğla ili Sağlık Bakanlığı hastanelerinde görev yapan hastane yöneticileri, sağlık personeli ve diğer personelin özerkleştirme politikaları hakkında düşünce ve tutumları ile bunların unvanlarına, eğitim durumlarına ve demografik özelliklerine bağlı olarak değişimi incelenmiştir.

2.1.2. Evren ve Örneklem

Araştırma sonucunda elde edilecek verilerin genellenmek isteneceği kurum ve yöneticiler açısından iki tür evrenden söz edilebilir. Bunlar, kurumlar açısından Muğla ilinde yer alan Sağlık Bakanlığına bağlı toplam 6 hastane, sağlık çalışanları açısından söz konusu hastanelerde görev yapan toplam 384 sağlık çalışanıdır. Araştırmada örneklem yapılmayarak evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır.

2.1.3. Pilot Uygulama

Araştırmanın pilot uygulaması ve ön çalışması bir devlet hastanesinde görev yapan toplam 10 sağlık çalışanı üzerinde yapılmıştır. Bu uygulama çerçevesinde sonuçlar ve öneriler doğrultusunda anket formunda değişikliklere gidilmiştir.

2.1.4. Veri Toplama Aracı

Araştırma verileri, araştırmacı tarafından literatür taraması yapılarak hazırlanan ve sağlık yönetimi alanında önemli çalışmaları olan kişilerin görüşleri (1Anket formu için bkz. EK- 1.) alınarak geliştirilen “Muğla Kamu Hastaneleri Hastane Birliği Kanun Tasarısı Araştırma Anket Formu” kullanılarak toplanmıştır.

2.1.5. Verilerin Toplanması

Araştırma Muğla Sağlık Müdürlüğü ve Muğla Valiliğinden alınan izin doğrultusunda anket formu 6 hastaneye posta, elektronik posta ve elden araştırmacı tarafından ulaştırılmıştır. Cevaplanan anketlerin bir kısmı doğrudan araştırmacının iş adresine, bir kısmı da İl Sağlık Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürlüğüne gönderilmiştir. Cevaplanan anketlerin önemli bir kısmı ise araştırmacı tarafından bizzat hastane yöneticilerinden alınmıştır. Anket uygulaması 06/05/2010- 25/05/2010 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırma katılan 6 hastaneye anket formu gönderilmiştir. Kurumlar bazında dikkate alındığında anketin geri dönüş oranı % 96’dır.

2.1.6. Verilerin Analizi

Araştırma sonucunda elde edilen veri ve bilgiler SPSS 17 (Statistical Package for the Social Sciences) programı yardımıyla değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin sıklık (frekans) ve yüzde dağılımları belirlenmiştir. Bu işlemden sonra katılımcıların unvanları, eğitim durumları ile hastane türleri dikkate alınarak oluşturulan gruplar (bağımsız değişkinler) arasında istatiksel olarak anlamlı bir farklılığın olup olmadığını tespit etmek amacıyla Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Ki Kare Dağılım Testi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, tablolaştırılarak bulgular bölümünde yorumlanmıştır. Araştırmada tüm bulgular P=0,05 anlamlılık düzeyinde sınanmıştır. Anketin güvenilirliğinin test edilmesinde Alfa Katsayısından (Coranbach Alfa) yararlanılmıştır. Yapılan analizlerde 384 cevaplayıcıdan elde edilen veriler kullanılmıştır.

Yukarıda anlatıldığı gibi konuyla ilgili anketin geliştirilmesi, öncül teste tabi tutulması (pilot uygulama), örneklemin seçilmesi ya da örneklem seçilmeyerek tüm evrene ulaşılmaya çalışılması, yetkili makamlardan gerekli izinlerin alınması gibi konular ve analizler bilimsel metotlar ışığında literatür taramasına, uzmanların ve sahadakilerin deneyimlerine dayanmaktadır. Bu nedenle uygulanan anketin gerek içerik gerekse uygulama süreci yönünden geçerliliğe sahip olduğu kabul edilmiştir. Bu araştırmada, günümüz hastane yönetimleri ve kamu hastaneler birliği yasa tasarısı ile yerel yönetimin hastaneler üzerindeki etkisi ve olası sonuçları incelenecektir. Ülkemizde hastane hizmetlerinin büyük bir kısmı doğrudan Sağlık Bakanlığı’na bağlı kamu hastaneleri tarafından sunulmaktadır. Tıbbi, idari, mali ve teknik hizmetlerin yürütüldüğü kamu hastanelerinde hizmet sunumu gerçekleştirilirken önemli ölçüde kaynak kullanılmaktadır. Hastane hizmetlerine yönelik maliyetlerin yüksek olması ve talebin günden güne artması, buna karşılık kaynak yetersizliği kamu hastanelerine yönelik kurumsal reformları hızlandırmıştır. Bu kurumsal reformlar içinde geleneksel bürokratik anlayışla yönetilen kamu hastanelerinin yerinden yönetim anlayışı doğrultusunda kâr amacı gütmeyen özerk sosyal sağlık işletmelerine dönüştürülmesine yönelik çalışmalar dikkat çekmektedir. Bu çalışmalar kapsamında 2007 yılında “Kamu Hastane Birlikleri Pilot Uygulaması Hakkında Kanun Tasarısı”nın Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde hazırlanarak TBMM’ne sunulması çok önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Tasarıyla kamu hastanelerinin birlik modeliyle ve oluşturulacak yönetim kurulları aracılığıyla merkez yerel dengesi gözetilerek yönetilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca merkezin uhdesinde bulunan bir takım yetkilerin en yetkili karar organı olacak bu kurullara devredilmesiyle, karar alma süreçlerinde rasyonelliğin sağlanması, siyasetin yönetim üzerindeki olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması, özel sektör ilke ve uygulamalarının kamuya aktarılması, Sağlık Bakanlığı’nın direkt hizmet sunumundan çekilerek planlayıcı, düzenleyici ve denetleyici bir yapıya dönüştürülmesi amaçlanmaktadır.

Bu araştırmanın amacı kamu hastanelerinde görev yapan idareci ve sağlık personelinin yaşadıkları en önemli sorunlar ve çözüm önerileri ile kamu hastanelerinin özerkleştirilmesine ilişkin düşünce ve tutumlarını tespit ederek bir bakış açısı profiline ulaşmaktır. Bu amaca yönelik gerçekleştirilen araştırma Muğla ilindeki Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini bu hastanelerde başhekim, başhekim yardımcısı, hastane müdürü ve hastane müdür yardımcısı unvanları altında görev yapan yöneticiler ile sağlık çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmaya katılanlara hastanede yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri ile özerkleştirme modeli olarak belirlenen “Kamu

Hastane Birlikleri”ne ilişkin sorular yöneltilmiştir. Elde edilen veriler Ki Kare ve Anova Testleri ile analiz edilerek değerlendirilmiştir.

Araştırma sonucunda katılımcıların hastane sorunların çözümü için en çok mevcut durumun iyileştirilmesini önerdikleri görülmüştür. Ancak söz konusu kanun tasarısındaki yönetim kurullarına ilişkin düzenlemelere kısmen katıldıkları ve kamuoyundaki eleştirilerinde etkisi altında kalarak farklı öneriler sundukları ortaya çıkmıştır.

3. BULGULAR