Geçerlilik ve Güvenilirlik

Geçerlilik, bir ölçme aracının ölçmeyi planladığı özellikleri gerçekten ölçüyor olması anlamına gelmektedir. Aşağıda farklı geçerlik tipleri ve bunların doğrulamasında kullanılan yöntemler yer almaktadır (A.P.A., 1954: 201-238):

Tahminsel geçerlik (predictive validity): Bir sorunun beklenen bir davranışı

ya da yanıtı diğer bir diğer ilgili ölçümler kapsamında ne kadar doğru tahmin ettiği ile belirlenmektedir. Bir ölçme aracının geçerliliğini ortaya koymanın yollarından biri, bu ölçme aracından alınan sonuçların bir bireyin belli bir görevi yapabilecek yeteneği olduğunu veya belli bir şekilde davranacağını tahmin edebileceğini ispatlamaktır.

Eş-zamanlı geçerlik (concurrent validity): Bir ölçme aracının geçerliğinin

o ölçme aracının başka bilinen ve kabul edilmiş ölçümlerle karşılaştırarak belirlenmesidir. Örneğin, yeni bir matematik tutum anketinin eş-zamanlı geçerliliği, bu anketi ve bilinen ve geçerliliği ispatlanmış bir anketi aynı gruba uygulayıp iki anketten alınan sonuçların korelasyonuna bakılarak ortaya konabilir. Yeni anket ile kıstas ölçüt (bilinen anket) arasında yüksek bir korelasyon varsa yeni anketin eşzamanlı geçerliliğe sahip olduğu söylenebilmektedir. Burada en önemli olan nokta kriter ölçütün güvenilirliği ve geçerliği ispatlanmış bir ölçüt olmasıdır.

İçerik geçerliği (content validity): Bir ölçme aracının geçerliği, ölçme

aracını oluşturan soruların içeriğinin, ölçülmesi amaçlanan özellikleri doğru olarak temsil edip etmediği ortaya konarak ispatlanabilmektedir. Bu ispat çalışması, kişilik, duygular ve davranışlarla ilgili teorileri ve o konuyla ilgili uzmanların yorumlarını temel almaktadır.

Yapı geçerliği (construct validity): Yapı geçerliliği ölçme aracının

ölçtüğünü iddia ettiği teorik yapıyı ölçtüğünün ispatlanmasını içmektedir. Yapı geçerliliğini ortaya koymanın çeşitli yolları bulunmaktadır:

a. Faktör analizi: Faktör analizi ile ölçme aracını oluşturan soruların

kendi aralarında nasıl kümelendikleri tespit edilir. Bulunan her faktörün (soru kümesinin) bir teorik yapıyı temsil ettiği düşünülür.

b. Madde analizi: Madde analizi ile ölçme aracını oluşturan soruların

ölçme aracının toplam puanına ne kadar katkıda bulundukları ve böylece ölçme aracının bütünüyle ne derecede ilişkili oldukları tespit edilir. Yüksek ilişki ölçülen teorik yapıyla bağlantının da yüksek olduğunu düşündürür.

Bu çalışmada kullanılan ölçeklerin içerik geçerliliği, daha önceden kullanılan ve kabul görmüş ölçekler olduğundan sağlanmıştır. Ancak, yapı geçerliliği faktör analizi ile sınanmıştır. Bir araştırmanın tutarlı ve istikrarlı olması durumunda, başka bir deyişle, soruların tahmin edilebilir ve kesin olması durumunda, güvenirlikten söz edilebilmektedir. Moser ve Kalton’a göre, bir araştırma ölçümü aynı koşullar altında tekrarlandığında aynı sonuçları veriyorsa ölçüm güvenilir demektir (Moser ve Kalton, 1971: 549). Sosyal bilimlerde araştırmacının %100 kesin sonuçlara ulaşması, soruların ifadelerindeki eksiklikler, fiziksel ortamdaki değişiklikler, yaklaşım farklılıkları, araştırmacı-katılımcı arasındaki etkileşim ve yöntemin güncelliğini yitirmesi gibi bazı etkenlerden dolayı mümkün olmamaktadır (Kumar, 1999: 138). İç uyum güvenirliğinin sınanması için en sık kullanılan yöntem ise, “Cronbach’ın Alfa Katsayısı” dır. Bu yöntem, ölçekte yer alan maddelerin homojen yapı gösteren bir bütünü ifade edip etmediğini araştırmaktadır. Ağırlıklı standart değişim ortalamasıdır ve bir ölçekteki k sorunun varyansları toplamının genel varyansa oranlanması ile elde edilmektedir. Katsayı 0 ile 1 arasında değer almaktadır ve katsayının negatif çıkması, sorular arasındaki korelasyonun negatif olduğu anlamına gelmektedir ve bu durum güvenirlik modelinin bozulmasına neden olmaktadır. Nunnally’e (1967: 248) göre,

alfa (α) katsayısına bağlı olarak ölçeğin güvenilirliği 0,90’ın üzerindeyse ölçek yüksek derecede güvenilir bir ölçek şekilde yorumlanmaktadır.

Araştırmada verilere öncelikle geçerlilik analizi uygulanmış, ardından güvenirlik testi yapılmıştır. Test sonucunda, örgüt kültürü değerlendirme ölçeğinin genel Cronbach alpha değeri ,949 bulunmuştur. Mükemmellik modeli ölçeğinin genel Cronbach alpha değeri ,965 bulunmuştur. Bu nedenle ölçekler yüksek derecede güvenilir ölçeklerdir.

Araştırmada kullanılan Cameron ve Quinn’in geliştirdiği Rekabetçi Değerler Yaklaşımı’nı açıklayan Örgüt Kültürü Değerlendirme Ölçeği’nde dört kültür tipi (klan, adhokrasi, hiyerarşi, piyasa) ortak değerler göz önüne alınarak belirlenmiştir (baskın örgütsel nitelikler, örgütsel liderlik, çalışanların yönetimi, örgütsel birliktelik, temel stratejiler, başarının anlamı). Cameron ve Quinn’ ingeliştirdiğibu ölçek, daha önce Ergün (2007; 268) tarafından faktör analizine tabi tutularak, çalışmamızda da kullandığımız beşli likert tipi ölçek şekliyle geçerlilik ve güvenilirlikleri kanıtlanmıştır.

Örgüt kültürü tipleri iç uyum güvenirlikleri tablo 20’de gösterilmiştir. Test sonucunda, örgüt kültürü değerlendirme ölçeğinde klan kültürü Cronbach alpha değeri ,851, adhokrasi kültürü Cronbach alpha değeri ,851, piyasa kültürü Cronbach alpha değeri ,839, Hiyerarşi kültürü Cronbach alpha değeri ,839 bulunmuştur. Örgüt kültürü tipleri iç uyum güvenirlikleri yüksek derecede güvenilirdir.

Tablo 18: Örgüt Kültürü Tipleri İç Uyum Güvenirlikleri Ö R G Ü T K Ü L T Ü R Ü T İP İ ÖRGÜT KÜLTÜRÜ BİLEŞENLERİ M F D E Ğ E R İ A L P H A P K L A N K Ü L T Ü R Ü

Hastanemiz çok özel bir kuruluştur. Çalışanlar kendilerini büyük bir ailenin parçası

olarak hissederler ve birbirleriyle pek çok şeyi paylaşırlar. 2,816 9,950 0,851 ,001

Hastanemizde hakim liderlik anlayışı çalışanları yetiştirmeyi (usta-çırak ilişkisi gibi), onların gelişmelerini sağlamayı ve onlara işlerinde yardımcı olmayı ön planda tutar. Hastanemizde benimsenen yönetim tarzı takım çalışmasına, uzlaşmaya ve katılımcılığa dayalıdır.

Hastanemizi bir arada tutan sadakat ve karşılıklı güvendir. Çalışanlar çalıştıkları kuruma son derece bağlıdırlar.

Hastanemizin temel stratejisi çalışanların gelişimi üzerine kuruludur. Katılımcılık, açıklık ve güven bir stratejinin temel öğeleridir.

Hastanemiz başarıyı insan kaynaklarının gelişimine, takım çalışmasına, çalışanların bağlılığına ve genel anlamıyla insan faktörüne verilen önem olarak tanımlar.

A D H O K R A S İ K Ü L T Ü R

Ü Hastanemiz çok dinamik ve girişimci bir kuruluştur. Çalışanlar gerektiğinde risk _{almaktan kaçınmazlar. 2,635 13,902 0,851 ,001}

Hastanemizde hakim liderlik anlayışı girişimcilik, yenilikçilik ve risk almayı ön planda tutar.

Hastanemizde benimsenen yönetim tarzı bireysel risk almaya, yenilikçiliğe ve özgünlüğe dayalıdır.

Hastanemizi bir arada tutan yeniliğe ve gelişime olan bağlılığıdır.

Hastanemizin temel stratejisi yeni kaynaklar ve yeni çalışma alanları yaratmaya dayalıdır. Yenilik peşinde koşma ve olası imkanları ortaya çıkartma önemlidir. Hastanemiz başarıyı en farklı, en yeni hizmetleri üretme olarak tanımlar. Hastanemiz ürettiği hizmetler konusunda hizmet verdiği alanda liderdir ve yenilikçiliği ile tanınır.

P İY A S A K Ü L T Ü R Ü

Hastanemizde sonuca nasıl ulaştığınız değil, sonuç elde etmek çok önemlidir.

Çalışanlar, rekabetçi ve başarı istekleri yüksek kişilerdir. 2,709 11,732 0,839 ,001

Hastanemizde hakim liderlik anlayışı mantıksızlığı asla kabul etmez, mücadeleci ve sadece sonuç elde etmeye önem verir.

Hastanemizde benimsenen yönetim tarzı rekabete ve başarıya dayalıdır.

Hastanemizi bir arada tutan başarı ve amaçların gerçekleştirilmesine verilen önemdir. Mücadeleci olma ve kazanma ortak temel anlayıştır.

Hastanemizin temel stratejisi rekabetçiliğe ve başarıya dayalıdır. Hedeflere ulaşmak ve hizmet verilen alanda başarılı olmak bu stratejinin temel ilkeleridir.

Hastanemiz başarıyı rakiplerinin arasından sıyrılmak olarak tanımlar. Hizmet verdiği alanda varlığını güçlü bir biçimde hissettirmek başarının anahtarıdır.

H İY E R A R Ş İ K Ü L T Ü R Ü

Hastanemizde kontrol sistemleri ve bu sistemleri destekleyen yapılanmalara çok önem verilir. Çalışanların yapacakları işleri belirleyen ve onlara yön gösteren resmi kurallar,

standartlar, prosedürler vardır. 3,341 98,303 0,839 ,001

Hastanemizdeki hakim liderlik anlayışı koordinasyona, örgütlenmeye ve işlerin uyumlu ve verimli bir şekilde yürütülmesine önem verir.

Hastanemizde benimsenen yönetim tarzı, çalışanlarıyla ilişkilerinde iş güvencesine uyma, öngörülebilirliğe ve istikrara önem verir.

Hastanemizi bir arada tutan resmi kurallar ve politikalardır. Birliktelik uyumlu ve düzenli bir işleyiş ile sağlanır.

Hastanemizin temel stratejisi süreklilik ve istikrara dayalıdır. Verimlilik, kontrol ve uyumlu işleyiş öncelikli konulardır.

Hastanemiz başarıyı verimlilik olarak tanımlar. Faaliyetlerin zamanında ve düşük maliyetlerle gerçekleştirilmesi önemlidir.