1 - MADDENİN FİZİKSEL HALLERİ
SORU 14 Gazlarla ilgili
a) Kinetik teoriye göre aynı sıcaklıktaki bütün gazların ortalama kinetik enerjileri eşittir.
b) Sıkıştırıldıklarında sıvılaşan gazlar ideal gazlardır.
c) Gerçek gazların molekülleri arasında çekim kuvvetleri yoktur.
d) İdeal gazların molekül büyüklükleri, içinde bulundukları kaba göre çok küçüktür.
e) İdeal gazlar sıkıştırıldıklarında gaz halde olma özelliğini sürdürebilen gazlardır.
f) CO2 ideal bir gazı, He ise gerçek bir gazı temsil eder.
g) Aynı sıcaklıktaki ideal gazların sıcaklığı eşit olarak artırılırsa aynı oranda genleşirler.
SORU 13
Gazlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Birbirleriyle her oranda homojen olarak karışırlar.
B) Yoğunlukları içinde bulundukları koşullara göre değişir.
C) Molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri büyüktür.
D) Molekülleri arasında büyük boşluklar olduğundan sıkıştırılabilirler.
E) Sıcaklıkları artırıldığında hızları ve çarpışma şiddetleri artar.
ÇÖZÜM
SORU 14 Gazlarla ilgili
I. İdeal gazların molekül büyüklükleri ihmal edilecek kadar küçüktür.
II. Aynı sıcaklıktaki farklı gazların ortalama kinetik enerjileri birbirinden farklıdır.
III. Gerçek bir gaz ile ideal bir gaz aynı kabın içine konulduğunda birbirlerine karışmazlar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III ÇÖZÜM
Gaz Yasaları
Gazların; basınç, hacim, sıcaklık ve mol sayısı arasındaki ilişkileri inceleyen bağıntılara gaz yasaları denir. Hangi ni-celikler arasındaki ilişki inceleniyorsa bunların dışında kalan nini-celikler sabit alınır.
Basınç – Hacim İlişkisi
İçerisinde belirli miktarda gaz bulunan hareketli pistonlu bir kaptaki gazın sıcaklığı sabit kalacak şekilde, üzerindeki basınç 2 katına çıkarıldığında hacmin yarıya düştüğü, basınç 4 katına çıkarıldığında hacmin
4
1 üne düştüğü, basınç 8 katına çıkarıldığında hacmin
8
1 ine düştüğü görülür.
Bir gaz›n hacmi ile bas›nc› ters orant›l›d›r.
Hacim
Bir gazın sıcaklığı (T) ve mol sayısı (n) sabit tutulduğunda basınç ile hacminin çarpımının sabit olduğu görülür.
P . V = k(T, n) (sabit)
Bağıntı iki farklı durum için şu şekilde yazılabilir: P V1. 1=P V2. 2
SORU 15
Sabit sıcaklıkta belirli miktardaki bir ideal gazla ilgili aşağıdaki grafikler çizilmiştir.
Hacim
Bu grafiklerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III ÇÖZÜM
SORU 16
Sabit sıcaklıkta pistonu hareketli bir kapta ideal davranışlı bir miktar gaz vardır.
Bu gazla ilgili,
I. Piston çekilerek hacim artırılırsa gazın basıncı da artar.
II. Piston itilerek hacim küçültülürse (basınç · hacim) değeri değişmez.
III. Basınç - hacim oranı arttıkça hacmi azalır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III ÇÖZÜM
Sıcaklık – Hacim İlişkisi
İçerisinde gaz bulunan pistonlu bir kap ısıtılıp mutlak sıcaklığı (Kelvin türünden sıcaklık) 2 katına çıkarıldığında hac-min de 2 katına; mutlak sıcaklık 3 katına çıkarıldığında hachac-min de 3 katına çıktığı görülür.
Hacim S›cakl›k
Hacim / S›cakl›k V/T T
Bir gaz›n hacmi mutlak s›cakl›kla do¤ru orant›l›d›r.
Bir gazın kinetik enerjisi ile mutlak sıcaklığı arasında EK = 3/2 kT ilişkisi vardır.
Mutlak sıfır noktasında kinetik enerji de sıfır olur.
Kinetik enerjisi sıfır olan moleküller hareket edemez.
Bu nedenle mutlak sıfır noktasında (–273°C) gaz hacmi sıfırdır.
Bir gazın basıncı (P) ve mol sayısı (n) sabit tutulduğun-da hacminin mutlak sıcaklıkla doğru orantılı olduğu gö-rülür.
V α T
Orantı eşitlik haline çevrilirse yerine k orantı katsayısı gelir.
V = k(P, n) T ⇒ T V=k
Elde edilen bağıntı farklı iki sıcaklıkta şu şekilde yazılabilir. T V
Sabit basınçlı bir kapta bulunan bir miktar gazla ilgili yukarıda çizilen grafiklerden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III ÇÖZÜM
SORU 18
Üç ayrı pistonlu kapta bulunan X, Y ve Z gazlarının ilk ve son sıcaklıkları tablodaki gibidir.
‹lk s›cakl›k
Buna göre hangi gazların hacmi 2 katına çıkar?
ÇÖZÜM
Sıcaklık - Basınç İlişkisi
Sabit hacimli bir kaptaki gazın mutlak sıcaklığı 2 katına çıkarıldığında basıncının da 2 katına, mutlak sıcaklığı 3 katı-na çıkarıldığında basıncının da 3 katıkatı-na çıktığı görülür.
Bas›nç
S›cakl›k
Bas›nç / S›cakl›k P/T T
0 Mutlak s›cakl›k (°C)
bas›nç
0 S›cakl›k –273
Bir gaz›n bas›nc› mutlak s›cakl›kla do¤ru orant›l› olarak de¤iflir.
X(g)
Belirli bir miktar gazın basıncı (P), mutlak sıcaklıkla (T) doğru orantılı olarak değişir. P α T
Orantı eşitlik haline çevrilirken yerine k orantı katsayısı getirilir. P = k(V, n)T ⇒ T P=k Elde edilen bağıntı farklı iki sıcaklıkta şu şekilde yazılabilir. P
T
Sabit hacimli kapalı bir kapta bulunan belirli miktardaki gaz için verilen grafiklerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III ÇÖZÜM
SORU 20
Sabit hacimli bir kapta belirli miktarda ideal davranışlı gaz bulunmaktadır.
Bu gazla ilgili olarak,
I. Mutlak sıcaklığı 2 katına çıkarılırsa basıncı da 2 katına çıkar.
II. Mutlak sıcaklığı yarıya düşürülürse yoğunluğu da yarıya düşer.
III. Sıcaklığı artırılırsa mutlak sıcaklık–basınç oranı değişmez.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III ÇÖZÜM
Atmosfer ve Biz
Atmosferi meydana getiren hava bir gaz karışımıdır. Hava canlıların yaşamı için vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Havadaki gazların bulunma oranları yeryüzündeki yaşam döngüsü için ideal bir durumdadır. Özellikle havada bulunan oksijen gazı canlılarda besinlerin yıkımında rol oynadığı için çok önemlidir.
Havada bulunan gazların oranları değiştiğinde bu durum canlıların yaşamında ciddi problemlere yol açar.
Hava kirliliğine neden olan etkenler şunlardır:
Sanayi kuruluşlarından havaya salınan gazlar Araç egzozundan çıkan gazlar
Fosil yakıtlardan (kömür, petrol vs) çıkan gazlar Deodorant ve spreylerden çıkan gazlar.
Asit Yağmurları
Fosil yakıt ve sanayi kuruluşlarından yayılan, azot oksitleri ve kükürt oksitleri havadaki su buharı ile birleşir ve asit yağmurlarına neden olur.
Asit yağmurları temas ettiği bitki örtüsünün yok olmasına, insanlarda ise deri ve akciğer hastalıklarına neden olur.
Ozon Tabakasının Delinmesi
Atmosferdeki ozon tabakası güneşten gelen zararlı ışınların yeryüzüne ulaşmasını engelleyen bir özelliğe sahiptir.
Deodorant ve spreylerden havaya salınan gazlar (Floroklorokarbonlar) ozonu tüketmekte ve ozon tabakasının incelmesine yol açmaktadır.
Bunun sonucunda da insanlarda çeşitli deri ve cilt kanserleri oluşmaktadır.
Küresel Isınma
Yeryüzünden salınan CO2 gazının artması atmosferde sera etkisi yapmakta ve yeryüzünde sıcaklık değişimlerine yol açmaktadır.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve onun Kyoto Protokülü; CO2 ile birlikte CH4, N2O, hidrof-lorokarbonlar, perflorokarbonlar ve kükürt heksaflorür (SF6) gazlarını, sera etkisine neden olduğu için kontrol altına alınmasını öngörmektedir.
Sera etkisi sonucunda küresel ısınma olmakta, buzul tabakaları erimekte ve doğal yaşamda bozulmalar meydana gelmektedir.
Hava Kirliliğini Önleme:
Hava kirliliğini önlemek veya en alt düzeye indirmek için şunlar yapılmalıdır.
Fosil yakıtların kullanımı azaltılmalı, yerine daha temiz enerjiler (güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji, vs) kullanılmalıdır.
Özel araçlar yerine toplu taşıma araçları kullanılmalıdır.
Karayolu taşımacılığı yerine demir yolu ve deniz yolu taşımacılığı yaygınlaştırılmalıdır.
Sanayi kuruluşları bacalarına filtreler yerleştirilerek saldıkları zararlı gazlar tutulmalıdır.
Ozon tabakasına zarar veren gazlar içeren deodorant ve spreylerin kullanımı yasaklanmalıdır.
Yeşil alanlar artırılmalı ve orman yangınları önlenmelidir.
SORU 21
Aşağıdakilerden hangisi atmosferi oluşturan havanın kirlenmesine neden olmaz?
A) Petrol ürünlerinin yakılmasıyla oluşan gazlar.
B) Deodorant ve spreylerden çıkan gazlar.
C) Okyanusların buharlaşmasıyla oluşan su buharının havaya karışması D) Kükürt oranı yüksek kömürün yakılması
E) Sanayi kuruluşlarından havaya salınan azot oksitler.
ÇÖZÜM
SORU 22
Aşağıdaki gazlardan hangisi atmosfere salındığında küresel ısınmaya neden olmaz?
A) CO2 B) CH4 C) N2O D) SF6 E) N2
ÇÖZÜM
SORU 23
Asit yağmurları, bitki örtüsünün zarar görmesine, tarihi eserlerin zamanla aşınmasına, insanlarda cilt ve akciğer has-talıklarına neden olur.
Buna göre,
I. NO2, havadaki su buharıyla tepkimeye girerek asit yağmuru oluşturur.
II. SO2, atmosferde asit yağmuru oluşturacak bir bileşik oluşturmaz.
III. Asit yağmurları sadece karada yaşayan canlıların yaşamını olumsuz etkiler.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III ÇÖZÜM
3 - SIVILAR
Sıvıların Özellikleri
Sıvıların belirli bir şekilleri olmayıp bulunduğu kabın doldurabildikleri kadarının şeklini alırlar.
Sıvı fazda, tanecikler arası boşluk gaz faza göre daha azdır. Bu nedenle sıvı fazda moleküller arası çekim gaz fa-za göre daha kuvvetlidir.
Sıvılar akışkan özellik gösterirler.
Sıvı faz, gaz faza göre daha düşük enerjilidir.
Sıcaklık arttıkça, sıvıların hacimleri de artar. Ancak sıvıların hacimleri basınçla değişmez.
Sıvılar bir araya getirildiğinde birbirlerinin içinde zamanla yayılırlar.
Rehber Soru
Bir kapta bulunan belirli kütledeki bir sıvıya ilişkin aşağıdaki grafikler çizilmiştir.
sÝcaklÝk
hacim
basÝn basÝn
yoÛunluk hacim
(sÝcaklÝk sabit)
I II III
Bu grafiklerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Çözüm
SORU 24
Pistonlu bir kapta bulunan HCl gazı üzerindeki basınç artırılarak sıcaklık düşürüldüğünde kapta HCl sıvısı oluşuyor.
Buna göre,
I. HCl molekülleri arasındaki bağ kuvveti artar.
II. HCl moleküllerinin düzensizliği azalır.
III. HCl moleküllerinin akışkan özelliği kaybolur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
ÇÖZÜM
SORU 25
Şekildeki kabın dibinde H2O(s) ve üzerinde H2(g) vardır. Kaba aynı sıcaklıkta H2 gazı gönderiliyor.
Bu işlem sırasında kaptaki H2O(s) ve H2(g) nin yoğunluk (d) – zaman (t) değişimini gösteren H2(g)
Sıvıların yüzeyini bir birim (1 cm2 veya 1 m2) artırmak için gereken enerjiye
Y›¤›n Yüzey
yüzey gerilimi denir.
Moleküller arası kuvvetler, molekülleri bir araya ve iç kısma doğru çektiği için, bir sıvının yüzeyi düzgündür. Bir sıvının yüzey gerilimi, yüzeydeki mo-leküllerin, dengelenmemiş net bir kuvvetle içe doğru çekilmelerinin bir so-nucudur.
Bu kuvvet, moleküllerin düzgün olarak istiflenmesini ve böylece düzgün bir yüzey oluşmasını sağlar.
Havada asılı duran bir sıvı damlacığı küreseldir. Çünkü yüzey gerilim sonu-cu moleküller en küçük yüzeyli olan küre biçimini alırlar.
Sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvveti ne kadar büyükse sıvının yüzey gerilimi de o kadar büyüktür.
Kapilar Etki
Geniş bir kaba konulan suyun yüzeyi düzgündür. Ancak su dar borularda yükselir. Sıvıların dar borularda yükselme-si olayına kapilar etki denir.
Sıvı molekülleri ile borunun iç yüzeyi arasındaki çekim kuvvetlerinden dolayı sıvı boruda yükselir.
Adhezyon
Farklı iki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvvetine adhezyon kuvvetleri denir.
Kohezyon
Maddenin kendi molekülleri arasındaki çekim kuvvetine kohezyon kuvvetleri denir.
İçinde su bulunan ince bir cam tüp düşünülecek olursa, suyun kendi molekülleri arasında kohezyon kuvvetleri, cam ile su arasında ise adhezyon kuvvetleri bulunur. Sıvıların ince tüpler içerisindeki yükselme ve alçalma hareketi tamamen bu iki kuvvet arasındaki etkileşimle bağlantılı olan yüzey gerilimi ile ilişkilidir.
Rehber Soru
Camdan yapılmış iki boruya X ve Y sıvıları konulduğunda şekilde görülen durumlar
1. durum 2. durum Y(sÝvÝ) X(sÝvÝ)
oluşmaktadır.
Bu olayın nedenini açıklayınız.
Çözüm
SORU 26
su damlasõ
Naylon
1. ßekil
su damlasõ
Mendil
2. ßekil
Naylon üzerine damlatılan su damlası naylonu ıslatmayıp küresel bir durum alırken, mendile damlatılan su damlası mendil tarafından emilerek mendil ıslanır.
Bu olayı maddeler arasındaki adhezyon ve kohezyon kuvvetlerini karşılaştırarak açıklayınız.
ÇÖZÜM
Maddelerin ıslanıp ıslanmamasında temel koşul şudur:
Adhezyon > Kohezyon = ıslanmadır. Kohezyon > Adhezyon = ıslanma olmaz.
Bu durumda, 1. şekil: Kohezyon > Adhezyon, 2. şekil: Adhezyon > Kohezyon
SORU 27
I. Bitkilerde, köklerden alınan suyun bitkinin gövdesine taşınması II. Kanın damarlarda yerçekimine ters yönde hareket etmesi
III. Cilalanmış ayakkabıya su damlatıldığında suyun ayakkabı tarafından emilmeden akması olaylarından hangilerinde adhezyon > kohezyon olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
ÇÖZÜM
Yüzey Gerilimine Etki Eden Faktörler Basınç
Bir sıvı üzerindeki gazın basıncı artırıldığında ya da sıvı üzerine bu sıvıda çözünmeyen bir başka sıvı eklendiğinde sıvı-nın yüzey gerilimi azalır. Bunun nedeni sıvısıvı-nın yüzeyindeki moleküllerin karşı fazdaki moleküllerle yaptığı etkileşimdir.
Sıcaklık
Sıcaklığın artırılması, sıvının yüzey gerilimini düşürür. Çünkü sıcaklık arttıkça moleküllerin hareketi artar. Artan hare-ket de moleküller arası çekim kuvvetlerinin etkisini azaltır.
Sıvının Saflığı
Genellikle çözeltilerin yüzey gerilimi saf çözücüye göre düşüktür. Sıvıda çözünen moleküller, içteki çözücü molekülle-rinin yüzeydeki çözücü moleküllerine doğru çekmesini belli ölçüde engellediğinden sıvının yüzey gerilimini düşürürler.
Yüzey Aktif Madde
Çözücünün yüzey gerilimini düşüren maddelere yüzey aktif maddeler denir.
Sulu çözeltilerin yüzey aktif maddeleri, sabunlar, deterjanlar, organik asitler, alkoller, eterler vs olarak sayılabilir.
Yüzey İnaktif Madde
Çözücünün yüzey gerilimini değiştirmeyen maddelere yüzey inaktif maddeler denir.
Şeker, gliserin, organik asit tuzları yüzey inaktif maddelerdir.
Diğer maddelerin aksine iyonik tuzlar, suda çözündüklerinde yüzey gerilimini artırırlar. Suda çözünen iyonlar, su mole-külleriyle iyon–dipol etkileşimi yaparak su moleküllerinin çözeltinin iç kısımlara çekilmesini sağlar.
etkinlik – 5
Aşağıdaki açıklamalar doğru ise D, yanlış ise Y ile belirtiniz.
a) Havada asılı duran sıvı damlalarının küresel olma nedeni sıvının yüzey gerilimidir.
b) Yüzey geriliminden dolayı sıvılar en büyük yüzeyli durumu oluşturma eğilimindedirler.
c) Bir sıvı üzerine gaz gönderilip basınç artırıldığında sıvının yüzey gerilimi azalır.
d) Bir sıvının yüzeyindeki moleküller başka bir madde tarafından sıvının dışına çekildiğinde sıvının yüzey geri-limi azalır.
e) Dar borularda adhezyon kuvvetleri yeterince büyükse, sıvı boruda kendiliğinden yükselir.
f) Sıvı molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetleri yeterince büyükse, sıvı boruda kendiliğinden yükselir.
g) Sıcaklığın artırılması, sıvıların yüzey gerilimini düşürür.
h) Yüzey aktif maddeler (sabun, deterjan vs) suyun yüzey gerilimini artırırlar.
etkinlik – 6
Aşağıdaki açıklamalarda boşluklara gelmesi gereken uygun kelimeyi tablodan seçerek yerleştiriniz.
• Adhezyon kuvvetleri • Kohezyon kuvvetleri • Yüzey gerilimi
• İç bükey • Dış bükey • Sıcaklık
• Yüzey aktif • Yüzey inaktif
a) Bir sıvının yüzeyini bir birim artırmak için gereken enerji miktarına ……… denir.
b) Farklı iki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvvetlerine ……… denir.
c) Bir maddenin kendi molekülleri arasındaki çekim kuvvetlerine ……… denir.
d) Bir sıvının molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetleri, sıvının içinde bulunduğu boruyla oluşturduğu adhezyon kuv-vetlerinden büyükse sıvı ……… bir şekil alır.
e) Bir sıvının molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetleri, sıvının içinde bulunduğu boruyla oluşturduğu adhezyon kuv-vetinden küçükse sıvı ……… bir şekil alır.
f) ……… arttıkça sıvıların yüzey gerilimi azalır.
g) Çözücülerin yüzey gerilimini düşüren maddelere ... maddeler denir.
h) Çözücülerin yüzey gerilimini değiştirmeyen maddelere ... maddeler denir.
SORU 28
Sıvıların yüzey gerilimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sıvıların kimlik özelliklerindendir.
B) Moleküller arası çekim kuvveti fazla olan sıvının yüzey gerilimi daha fazladır.
C) Yüzey aktif maddeler, içinde çözündükleri sıvının yüzey gerilimini artırırlar.
D) Sıcaklık artışı sıvıların yüzey gerilimini düşürür.
E) Sıvı üzerindeki basıncın artırılması sıvıların yüzey gerilimini azaltır.
ÇÖZÜM
Akışkanlık (Viskozite)
Bir sıvının akmaya karşı gösterdiği dirence viskozite denir. Bir sıvının viskozitesi ne kadar büyükse o kadar yavaş akar. Viskozitenin tersine akıcılık denir.
Her akışkanın viskozitesi vardır. Gazlar da akışkan maddelerdir. Bu nedenle gazların da viskoziteleri vardır. Gazların viskoziteleri çok küçük yani akıcılıkları çok büyüktür.
Viskoziteye Etki Eden Faktörler
Moleküller arası çekim kuvvetlerinin artması viskoziteyi artırır. Kuvvetli moleküller arası güçler, molekülleri bir ara-da tutar ve moleküllerin hareketlerini sınırlar.
Büyük kütleli ve doğrusal bir molekül yapısına sahip sıvıların viskoziteleri, küçük ve küresel moleküllerden oluşan sıvının viskozitesinden daha yüksektir.
Sıcaklık arttıkça moleküller arasındaki çekim kuvvetleri azalır ve bu nedenle sıvının vistozitesi azalır.
Rehber Soru
CH2 – OH |
CH – OH H2O
|
CH2 – OH
Gliserin Su
Açık formülü verilen gliserin ile suyun viskozitelerini karşılaştırınız.
Çözüm
SORU 29
X sıvısının viskozitesi, Y sıvısının viskozitesinden daha büyüktür.
Buna göre,
I. X in molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri, Y ninkinden fazladır.
II. X in akış hızı, Y nin akış hızından fazladır.
III. X sıvısı, Y sıvısından daha akıcıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
ÇÖZÜM
SORU 30
X(s) Y(s) Z(s)
X, Y ve Z sıvılarından alınan örnekler özdeş ortamlara aynı anda damlatıldıklarında aynı sürede yukarıdaki durum olu-şuyor.
Buna göre,
I. X sıvısının viskozitesi Y sıvısının viskozitesinden daha fazladır.
II. Y sıvısının akış hızı, Z sıvısının akış hızından daha azdır.
III. Z molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri, X sıvısının molekülleri arasındaki çekim kuvvetlerinden daha fazladır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
ÇÖZÜM
SORU 31
Üç ayrı kapta su (X), zeytinyağı (Y) ve bal (Z) bulunmaktadır.
Bu üç maddenin viskoziteleri aşağıdakilerin hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?
A) X > Y > Z B) Z > Y > X C) X > Z > Y D) Z > X > Y E) Y > X > Z
ÇÖZÜM
SORU 32
Viskozite ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?
A) Aynı koşullarda damlatılan iki farklı sıvıdan daha hızlı akanın viskozitesi daha fazladır.
B) Sıcak ortamdan buz dolabına konulan balın zamanla vistozitesi azalır.
C) Aynı koşullarda karşılaştırıldığında suyun viskozitesi reçelden daha fazladır.
D) Zeytinyağı ısıtıldığında akıcılığının artması vistozitesinin azalmasındandır.
E) Viskozitesi fazla olan sıvıların moleküller arası çekim kuvvetleri daha zayıftır.
ÇÖZÜM
Buhar Basıncı
Sıvısı ile dengede bulunan buharın yaptığı basınca denge buhar basıncı denir.
Boflluk
Kapal› bir kaba konulan su buharlamaya bafllar.
H2O(s)
H2O(g)
H2O(s)
h
Su-buhar dengesi olufltu¤unda denge buhar bas›ncı belirli bir de¤er al›r.
Kapalı bir kaba konulan sıvı buharlaşır ancak kabı terkedemez. Zamanla gaz (bu-har) fazdaki molekül sayısı artar. Buhar moleküllerinden çarpışmalar sonucu enerji kaybedenleri tekrar sıvı faza dönerler.
Belli bir süre sonra birim zamanda buharlaşan molekül sayısı ile yoğunlaşan mo-lekül sayısı birbirine eşit olur. Bu durumda sıvı, buharı ile dengededir.
H2O(s)m H2O(g)
Denge durumunda buharlaşma hızı yoğunlaşma hızına eşittir.
Buhar Basıncına Etki Eden Faktörler
Sıvı türü (Uçucu olan sıvının buhar basıncı yüksektir.) Sıcaklık (sıcaklık arttıkça buhar basıncı da artar.)
Sıvı saflığı (sıvıda uçucu olmayan bir katı çözünürse buhar basıncı düşer.)
Denge buhar basıncı, sıvının miktarına ve sıvının içinde bulunduğu kabın hacmine bağlı değildir.
Rehber Soru
H2O (gaz)
H2O (s›v›)
1 2
Şekildeki silindirlerin hacimleri, içlerindeki sıvı su miktarları ve su buharı basınçları birbirine eşittir. Silindir 1 de sabit sıcaklıkta ha-cim genişletiliyor. 2 de ise sabit haha-cimde sıcaklık yükseltiliyor.
Bu silindirlerde, 1 de 2 de
I. Su buharı basıncında Artma Artma
II. H2O (sıvı) molekül sayısında Azalma Azalma III. H2O (gaz) molekül sayısında Artma Artma değişimlerinden hangileri gerçekleşir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm
SORU 33
X, Y ve Z sıvılarına ilişkin buhar basıncı–sıcaklık ilişkisi grafiği şekildeki gibidir.
sÝcaklÝk buhar basÝncÝ
X Y Z
Buna göre,
I. Moleküller arası çekim kuvveti en büyük olan sıvı X tir.
II. Buhar basıncı en fazla olan Z dir. (aynı sıcaklıkta) III. Y sıvısı, Z sıvısından daha uçucudur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
ÇÖZÜM
SORU 34
X ve Y sıvılarının aynı sıcaklıkta buhar basınçları tablodaki gibidir. Sıvı Buhar Basıncı (mmHg)
X 12
Y 26
Buna göre, bu sıvılar için aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a) Hangi sıvının molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri daha büyüktür.
b) Hangi sıvı daha uçucudur?
ÇÖZÜM
SORU 35
CH2 OH
CH2 OH
Etandiol (X)
CH3
CH2 OH
Etanol (Y)
Dimetileter (Z) CH3 O
CH3
Yukarıda açık formülü verilen bileşiklerin aynı sıcaklıkta buhar basınçları (BB) arasındaki ilişki nasıldır?
ÇÖZÜM
SORU 36
I. Su II. Alkollü su III. Tuzlu su
Aynı sıcaklıkta yukarıdaki maddelerin buhar basınçları arasındaki ilişki nasıldır?
ÇÖZÜM
Kaynama Noktası (Kaynama Sıcaklığı)
Bir sıvının buhar basıncının sıvı yüzeyine etki eden atmosfer basıncına eşit olduğu andaki sıcaklığına kaynama nok-tası denir.
Kaynama ile buharlaşma kavramları birbirleriyle karıştırılmamalıdır.
Buharlaşma, her sıcaklıkta ve sıvının yüzeyinde gerçekleşir.
Kaynama, belirli bir sıcaklıkta, sıvının her tarafından kabarcıklar çıkmasıdır.
Kaynama olayı dış basınca (sıvının üzerindeki basınç) yani coğrafi irtifaya bağlı bir olaydır. Deniz kenarından yukarı-lara çıkıldıkça dış basınç azalır. Bunun sonucunda sıvıların kaynama sıcaklıkları düşer.
Kaynama Noktasına Etki Eden Faktörler
Sıvı türü (uçucu olan sıvının kaynama noktası düşüktür.)
Açık hava basıncı (sıvının üzerindeki açık hava basıncı arttıkça kaynama noktası yükselir.) Sıvının saflığı (sıvıda uçucu olmayan katı çözünürse kaynama noktası yükselir.)
Moleküller arası çekim kuvveti (Moleküller arası çekim kuvveti fazla olan sıvının kaynama noktası da yüksektir.) Sıvıların kaynama noktaları sıvı miktarına ve sıvıyı ısıtmada kullanılan ısıtıcının gücüne bağlı değildir.
Moleküller arası çekim kuvveti (Moleküller arası çekim kuvveti fazla olan sıvının kaynama noktası da yüksektir.) Sıvıların kaynama noktaları sıvı miktarına ve sıvıyı ısıtmada kullanılan ısıtıcının gücüne bağlı değildir.