Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Fe sembolüyle gösterilen elementin adı 12. Doğada uzun süre bozunmadan kalan ve toprağın geçirgenlik özelliğini kaybettiren polimerlerin adı

5

3 4

7 8

13

16 12

11

10

SOLDAN SAĞA

5. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Cu sembolüyle gösterilen elementin adı 6. İnsan vücudunda birikerek toksik etki yapan Hg sembollü elementin adı

9. İnsan vücudunda birikerek toksik etki yapan Pb sembollü elementin adı

11. Ekolojik dengeyi bozan, karıştığı sularda yosunlaşmayı artıran tarımsal maddenin adı 15. Ağrı kesici olarak kullanılan ve böbrek yetmezliğine neden olan ilaç türünün adı 18. Suni gübrelerin yapısında bolca bulunan, P sembolüyle gösterilen elementin adı 19. İnsan vücudunda birikerek toksik etki yapan Ni sembollü elementin adı

20. insan vücudunda birikerek toksik etki yapan Cd sembollü elementin adı YUKARIDAN AŞAĞIYA

1. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Zn sembolüyle gösterilen elementin adı 2. Endüstri ve kozmetikte kullanılan atmosferin koruyucu tabakası için zararlı bileşiklerin adı

3. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Mn sembolüyle gösterilen elementin adı 4. İnsan vücudunda birikerek toksik etki yapan Cr sembollü elementin adı

7. Halk arasında ak toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle de bilinen ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere çok dayanıklı lifli yapıda kanserojen bir mineralin adı

8. Toprağa besleyici olarak verilen ancak çevreye bir çok zararı olan kimyasalların genel adı

10. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Fe sembolüyle gösterilen elementin adı 12. Doğada uzun süre bozunmadan kalan ve toprağın geçirgenlik özelliğini kaybettiren polimerlerin adı 13. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Mg sembolüyle gösterilen elementin adı 14. Yanmaz ve yapışmaz madde olarak mutfak eşyalarında kullanılan kanser yapıcı polimerin adı

16. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Ca sembolüyle gösterilen elementin adı 17. Suni gübrelerin yapısında bulunan ve toprak kirliliğine neden olan, Na sembolüyle gösterilen elementin adı

Laboratuvar Güvenliği ve Kimya

Kimya laboratuvarları; yanıcı, yakıcı, patlayıcı, zehirli, aşındırıcı özellikte pek çok madde bulundurur. Bu maddelerle aynı ortamda bulunmak, bu maddelerle deney yapmak, taşımak, bulundukları rafları ve dolapları dizayn etmek belirli güvenlik kurallarına göre yapılmalıdır.

Bu kurallardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz.

Laboratuvarlarda herhangi bir şey yenilip içilmemeli, çalışırken eller yüze sürülmemeli, ağıza herhangi bir şey alın-mamalıdır.

Kullandıktan sonra her bir madde, eşya, alet veya cihaz belli ve yöntemine uygun biçimde temizlenerek yerlerine kaldırılmalıdır.

Atılacak katı maddeler çöp kutusuna atılmalıdır. İşi bitmiş, içinde sıvı bulunan beher, erlenmayer, tüp gibi temizle-necek cam kaplar lavaboya konmalı, iyice temizlenmeli ve yerlerine kaldırılmalı, masa üzerinde bırakılmamalıdır.

Çalışmalarda dikkat ve itina ön planda tutulmalı, su, gaz muslukları ve elektrik düğmeleri çalışılmadığı hallerde kapatılmalıdır.

Labarotuvarlarda gürültü yapılmamalı, asla maddelerle şaka yapılmamalıdır, laboratuvarlarda meydana gelen her türlü olay anında laboratuvarı yönetenlere haber verilmelidir.

Katı haldeki maddeler şişelerden daima temiz bir spatül ile alınmalı aynı spatül temizlenmeden başka bir madde içine konulmamalıdır.

Çözelti konulan şişeler mutlaka etiketlenerek saklanmalı, etiketler nemden ve başka etkenlerden korunacak şekil-de yazılmalı, hiçbir maddşekil-de etiketsiz bırakılmamalıdır.

Asit, baz gibi aşındırıcı, yakıcı maddeler deriye damladığı veya sıçradığı hallerde bol su ile yıkanmalıdır. Bu mad-delerle çalışırken emniyet gözlükleri kullanılmalıdır.

Güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri herkesin görebileceği bir yere asılmalı, bu maddelerle çalışırken azami dik-kat gösterilmelidir.

En yakın sağlık kuruluşunun ve cankurtaran telefonları görülebilecek yere asılmalıdır.

Kimyada Kullanılan Güvenlik Amaçlı Temel Uyarı İşaretleri

E : Patlayıcı

Özelliği : Ekzotermik olarak reaksiyona giren kimyasallardır. Ateşe yaklaştırıldıklarında patla-yabilirler.

Önlem : Ateşten, ısıdan, darbeden, sürtünmeden uzak tutulmalıdır.

F : Yanıcı

Özelliği : Parlama noktası 21 °C’nin altında olan “kolay alev alan” sıvılar ile kolay tutuşan katıları belirtir.

Önlem : Çıplak ateşten, kıvılcımdan ve ısı kaynağından uzak tutulmalıdır.

F+ : Çok Yanıcı

Özelliği : Alevlenme noktası 0 °C’nin altında, kaynama noktası maksimum 35 °C olan sıvılar-dır. Normal basınç ve oda sıcaklığında havada yanıcı olan gaz ve gaz karışımları-dır.

Önlem : Çıplak ateşten, kıvılcımdan ve ısı kaynağından uzak tutulmalıdır.

T : Zehirli

Özelliği : Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebi-lir hatta öldürücü olabiverebi-lir.

Önlem : İnsan vücuduyla teması engellenmelidir, aksi halde tıbbi yardıma başvurulmalıdır.

T+ : Çok Zehirli

Özelliği : Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebi-lir hatta öldürücü olabiverebi-lir.

Önlem : İnsan vücuduyla teması engellenmelidir. Temas edilmesi halinde derhal tıbbi yar-dım alınmalıdır.

Xi : Tahriş Edici

Özelliği : Aşındırıcı olmamasına rağmen deriyle ani, uzun süreli veya tekrarlı teması iltihap-lara yolaçabilir.

Önlem : Göz ve deriyle teması engellenmelidir.

Xn : Sağlığa Zararlı

Özelliği : Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebi-lir.

Önlem : İnsan vücuduyla teması engellenmelidir.

O: Yakıcı

Özelliği : Organik peroksitleri herhangi bir yanıcı maddeyle temas etmeseler bile patlayıcı özelliği olan yükseltgen maddelerdir. Diğer yükseltgenler ise, kendileri yanıcı olma-salar bile oksijen varlığında alev alabilerler.

Önlem : Yanıcı maddelerden uzak tutulmalıdır. Bu tür maddeler alev aldıktan sonra müda-hale etmek zordur.

C : Aşındırıcı - Korozif

Özelliği : Canlı dokulara zarar verir.

Önlem : Gözleri, deriyi ve kıyafetleri korumak için özel önlem alınmalıdır. Buharları solunma-malı, aksi halde tıbbi yardıma başvurulmalıdır.

N : Çevre İçin Zararlı

Özelliği : Bu tür maddelerin ortamda bulunması, doğal dengenin değişmesi açısından ekolo-jik sisteme kısa ya da uzun süre içinde zarar verebilir.

Önlem : Risk göz önüne alınarak bu tür maddelerin toprakla ve çevreyle teması engellenme-lidir.

R : Radyasyon

Özelliği : Radyoaktif ışınlar yayar. Deri hastalıklarına, kansere ve ölüme neden olabilir.

Önlem : Uzak durulmalı, temas edilmemeli, atıkları sızdırmaz şekilde paketlenip derinlere gömülmeli.

C : Yakıcı – Tahriş Edici

Özelliği : Deri ile teması yanmaya ve iltihaplanmaya yol açabilir.

Önlem : Deriye teması engellenmelidir.

etkinlik – 6