GÜNEY BATI MARMARA ALTBÖLGESİ

Gelibolu, Truva ve Kazdağı gibi önemli milli parkların bulunduğu Çanakkale ve Balıkesir İlleri, Güney-batı Marmara Alt Bölgesi’nde komşu olmanın verdiği konumdan dolayı ortak özellikler taşımakta, ancak aynı coğrafyayı paylaşmalarına rağmen ekonomik olarak ayrı bir yapıya sahip olan Bursa İli’nden önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Bursa İli’nin doğanın sunduğu kaynakları ilkin tarım işletmeleri ve tarıma dayalı sanayi kuruluşlarıyla değerlendirerek ekonomisini, başta otomotiv ve tekstil olmak üzere, seri üretimlere yönelterek eriştiği konuma, aynı doğal bolluklar içerisinde bulunan Çanakkale ve Balıkesir İlleri erişebilmiş değildir.

Esasında, Bursa’nın sanayileşmeye ödediği bedel çok değerli tarımsal alanların, sebze ve meyve bahçelerinin elden çıkartılması ve yüzey sularının aşırı kirlenmesi biçiminde gerçekleşmiş ve ekonomi-ekoloji dengesi ağır baskılar sonucu büyük ölçüde bozulmuştur. Yitirilen doğal değerleri geri getirmek mümkün olmasa da, Bursa için şu an için söylenebilecek tek söz; geçmişten biraz olsun ders alarak, artık daha fazla çevre

kirliliği olmaması için ülke koşullarına oranla ciddi önlemlerin uygulanmaya çalışıldığı bir il olmasıdır.

Çanakkale ve Balıkesir İlleri’nden meydana gelen Güney-batı Marmara Alt Bölgesi’nin %40’ının orman ve %35’inin de tarım alanlarından oluşması, ekonomik yapısının tarıma dayalı sanayi üzerine kurulmasına neden olmuştur. Balıkesir’in Bandırma Limanı, sahip olduğu demiryolu hattı ile yurt içi ve dışı ticaret hareketlerinde önemli bir bağlantı noktası oluşturmaktadır. Ancak batıya doğru gidildikçe;

Çanakkale’nin doğal değerlerinin çok fakat ulaşım bağlantılarının yetersiz olması, bölgesel gelişimi engelleyen bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır.

Gelibolu, Truva ve Kazdağı ulusal değerlerinin Güney Marmara boyunca uzanmak üzere batıdan başlattığı kültür-ekoloji-turizm odaklı eksenin diğer bileşenlerini, doğuya doğru uzandıkça; Manyas Gölü (Kuş Cenneti), Uluabat Gölü, Uludağ ve İznik Gölü oluşturmakta ve

Çanakkale

Çanakkale İli, hem Marmara hem de Ege Denizi’ne kıyısının bulunması yanında, iki denizin birleşimini sağlayan Çanakkale Boğazı üzerinde yer almasıyla stratejik bir konuma sahiptir. Kırsal nüfusunun yüksek olması, İl’in sektörel yapısında tarım oranının yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Çanakkale İli’nde yaşayanların

%70’den fazlasının en önemli geçim kaynaklarının başında tarım ürünleri gelmektedir.

Ancak son yıllarda tarıma dayalı sanayinin gelişmesiyle bu sektörün payı da artmaktadır.

Çanakkale bölge içerisinde önemli bir konuma sahip olmakla birlikte, ulaşım bağlantıları gerektiği kadar güçlü değildir. Deniz ulaşımı yeterince kullanılmamakta ve demiryolu bağlantısı bulunmamaktadır. Karayolu ulaşımı ağırlıklı olarak kullanılmakta ise de İl’in iç kesimlerine erişimde yetersiz kalmaktadır. Ayrıca, İl Merkezi’ndeki askeri havaalanının kullanılmaması, havayolu ulaşımındaki potansiyelin değerlendirilmemesine neden olmaktadır.

Denizyolu ulaşımında; İstanbul’a yönelik olmak üzere Merkez İlçe-Eceabat, Gelibolu-Lapseki, Odunluk İskelesi-Bozcaada, Merkez İlçe-Gökçeada ve Kabatepe-Gökçeada hatları arasında sefer yapan vapurlar ile yolcu ve araçlara hizmet veren iskeleler bulunmaktadır. İstanbul’a gerek yolcu gerek yük taşımacılığında, Lapseki-Gelibolu hattı kullanılmaktadır. Bu hattaki feribot seferleri; Biga, Yenice ve Balıkesir’deki tarım ve sanayi ürünlerinin Trakya ve İstanbul’a taşınmasında kilit nokta durumundadır.

Yük taşımacılığında Eceabat-Çanakkale merkez hattının kullanılması kent içi trafiğin aksamasına neden olmakta, dolayısıyla karayolu ve denizyolu bağlantılarının güçlendirilmesi ve alternatif güzergahlar oluşturulması gerekmektedir.

İl’in mevcut sanayisi, Dünya’da üçüncü konumda bulunan Çan’daki seramik fabrikası, çimento fabrikası ve Dardanel tesislerinden oluşmaktadır. Ayrıca içki, suni deri ve petro-kimya alanlarında üretim yapan küçük sanayi siteleri de bulunmaktadır. İl’deki altyapı yatırımları, tamamlanan Kepez Limanı ve Çanakkale ile Biga Organize Sanayi Bölgeleri’nin tam kapasite kullanımının başlamasıyla, İl’in sanayi ve ticaret potansiyelinin hareketlilik kazanması beklenmektedir.

İl’in sahip olduğu doğal avantajlardan bir diğeri de, coğrafi yapısı itibarıyla genelde kuvvetli rüzgarlara maruz kalmasıdır. Dolayısıyla, rüzgar enerjisini elektrik enerjisine dönüştürme olanağı bulunmaktadır.

Çanakkale İli’nin en çarpıcı özelliklerinden biri, tarihi ve kültürel değerleri ve geçmişi nedeniyle Dünya ölçeğinde tanınması ve aynı zamanda doğal ve kültürel değerlerinin korunmuş olmasıdır.

Çanakkale İli’nde gelişme odaklarını tarımsal sanayi, eğitim ve kültür turizmi olarak tanımlamak mümkündür. Zengin tarım topraklarına sahip olmasına rağmen üretim ve işleme aşamalarındaki yetersizlikler İl’in ekonomik anlamda bir gelişme gösterememesine neden olmaktadır.

İl Merkezi ve çevresinin yanı sıra İl’in kıyı şeritlerini de kapsamak üzere, turizme yönelik yatırımların ve yatak kapasitelerinin arttırılması gerekmektedir. Turizm sektöründe kaydedilebilecek gelişmeler için; mevcut turist potansiyelinin varlığı, milli park ve anıtların bulunması, turizm mevsiminin yaygın olması büyük avantaj oluşturmaktadır.

Denizyolu ulaşımına dayalı ihracatın yapılabileceği bir limanının olmaması nedeniyle, hizmete açılacak olan Kepez Limanı’nın olumlu bir açılım oluşturması ve burasının önemli ihracat merkezlerinden biri olması beklenmektedir. Ancak, iç yolların yetersizliği Çanakkale İli’nin entegrasyonunu engellemektedir. Liman hizmetlerinden etkinlikle faydalanılması için iç yollarla olan bağlantının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Balıkesir

Balıkesir İli, hem Marmara hem de Ege Bölgesi'nde topraklara sahip olarak, bu özelliği ile iki gelişmiş bölge arasında bir köprü işlevini görmektedir. İl Bandırma, Erdek,

Gönen ve Marmara İlçeleri ile Marmara Denizi’nde kıyı oluştururken, Edremit, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık İlçeleri ile de Ege Denizi’ne açılmaktadır.

Balıkesir İl Merkezi’nin fiziki gelişme olanakları oldukça kısıtlıdır. Askeri alanlar ve eğim nedeniyle gelişim yönü güneybatı-kuzeydoğu istikametinde olup, havaalanının da kente olan yakınlığı, gelişmeye bariyer teşkil etmektedir.

Tarım ağırlıklı bir yerleşim dokusu yansıtan Balıkesir İli çok güçlü bir ulaşım ağına sahip olup, gerek yolcu gerekse mal akımı açısından önemli bir konumdadır. Ege ve Marmara Denizi’ne kıyısının bulunması nedeniyle Balıkesir İli, doğal güzelliklere ve zengin turizm potansiyeline de sahiptir. Ayrıca, termal kaynak bakımından Dünya’nın radyoaktivite oranı en yüksek şifalı suları buralarda bulunmaktadır.

Bandırma Limanı, Marmara Denizi’nin önemli bir limanı olma özelliğini taşımaktadır.

Demiryolu ağı ve entegre deniz ulaşımı, İstanbul’un İzmir’e ve çevre yerleşimlere ulaşımını kolaylaştırmaktadır. Balıkesir’in ithalat ve ihracatının %90’ı, ülkenin ise

%7’si Bandırma Limanı’ndan gerçekleştirilmektedir. TIR ve yük trafiği açısından karayollarını rahatlatan, taşıma süresini kısaltan ve maliyetlerini düşüren Ro-Ro seferleri; Erdek-Tekirdağ, Bandırma-Tekirdağ ve Ambarlı-Bandırma Limanları arasında yapılmaktadır.

Her ne kadar Balıkesir İli genelinde ulaşım olanakları iyi yapılandırılmış olarak göze çarpıyorsa da havaalanının etkinlikle kullanılamaması ve Çan gibi, İl’in iç kısımlarında kalan, alt merkezlere karayolu ile rahatlıkla ulaşılamamaktadır.

Balıkesir, komşu ve yakın iller olan İstanbul, İzmir, Bursa, Manisa, Çanakkale başta olmak üzere, çok sayıda il ile yoğun bağlantılar içindedir. İl’in tarım ağırlıklı ekonomisine dayalı olarak ülkenin diğer illeriyle olan ticari bağlantılarının; tarımsal üretim ve hayvancılık, mermer, gıda işleme gibi sektörler üzerine kurulmuş olduğu görülmektedir.

Ürün çeşitliliği ve tarım potansiyelinin yüksekliği nedeniyle, son yıllarda İl’in tarıma dayalı sanayisinin gelişmesi hız kazanmıştır.