Görsel Kültür Tabanlı Öğretim Yönteminin Öğrencilerin Görsel

Araştırmanın 4. alt amacına ait bulgular; görsel kültür tabanlı öğretim yönteminin öğrencilerin görsel okuryazarlık kazanmasına etkisi var mıdır? Sorusuna cevap aranarak ulaşılmıştır. Araştırmanın 4. alt amacına hizmet edecek bulgular görsel okuryazarlık ile ilgili kazanımlar teması altında açıklanmıştır.

Görsel okuryazarlık ile ilgili kazanımlar başlığı altında “Afiş İnceliyorum ve Günlük Gazeteleri ve Dergileri İnceliyorum” çalışma yapraklarının yorumlanması ile gerçekleştirilmiştir

“Afiş İnceliyorum” çalışma yaprağı ile sorulan sorular ile görsel okuryazarlık ile ilgili bulgular aşağıda sıralanmıştır. Gösterilen afiş ile ilgili sorular; Bu fotoğrafta ne

anlatılmak isteniyor? Sorusuna aşağıdaki cevaplar verilmiştir.

Tablo 13

Bu Fotoğrafta Ne Anlatılmak İsteniyor? Sorusuna Verilen Cevaplar

Öğrenci Öğrenci cevapları

01 Kızların güzel kıyafetlerin güzel olduğu 02 Kızlar fotoğraf çektiriyor.

03 Moda ve kıyafetleri anlatmak istiyor. 04 Moda

05 Güzel kıyafetler anlatılıyor 06 Köpeği anlatıyor.

07 Moda ve kıyafetleri almak isteme 08 Bir mağazanın tanıtımını 09 Kıyafetler ve moda 10 Moda ve kıyafetler 11 Moda

12 Poz vermek 13 Güzel bir pozu 14 Kadınları 15 Moda 16 Kız modasını

17 Bir mağazanın reklamı

İnsanların hayvanlardan daha büyük olduğunu 18 Moda

19 Bir elbise ve güzel kadınlar 20 Moda

21 Moda kıyafetler 22 Moda

23 Artistliği 24 Kadınların tipi

İncelenen afişte yer alan farklı ırklardan iki kız ve bir köpek yer almaktadır. Öğrenciler bu afişi genel olarak moda, reklam, para, tanıtım ve güzel olmanın önemi ile ilgili kavramlar üzerinde durmuşlardır. Farklı bir bakış açısı olarak Ö1 “İnsanların üstün köpeklerin çaresiz olduğunu anlatıyor.” şeklinde yorumladığı afişteki köpeğin hangi amaçla orada yer aldığını sorgulamıştır. Ö17 “İnsanların hayvanlardan daha büyük olduğunu” cevabı ile reklam amacı ile kullanılan hayvanların çocuklar üzerindeki farklı etkilerini yansıtacak en önemeli yorumlardan biridir. İnsan görme duyusuyla, yaşamdaki her şeyin bilincinde olur. Bu bilinç çevremizdeki bazen siyah-beyaz, bazen rengârenk, bazen basit, bazen karmaşık biçimde imgelerle donatılan, doğrudan algılanabilir bir gerçekliği ortaya koyar. Çevremizde bize sunulan göstergelere anlamlar yükleyerek bu göstergeleri okumayı öğrenip bu süreci sürdürebiliriz. Öğrencilerin afişi inceledikleri bu süreç içerisinde tanıtımlarda yer alan hayvanların ne amaçla orada oldukları ile ilgili düşünceler belirttikleri görülmüştür.

Hangi ses ve kokuları hatırlıyorsunuz? Sorusuna,

Tablo 14

Hangi Ses ve Kokuları Hatırlıyorsunuz? Sorusuna Verilen Cevaplar 25 Bir kıyafet mağazasının posteri için fotoğraf çekiliyor

26 Bir markanın kıyafetlerinin reklamı 27 Güzel köpek ve kadınlar

Öğrenci Öğrenci cevapları

01 Fotoğraf

02 Fotoğraf çekme sesi Parfüm kokusu 03 Topuklu ayakkabı sesi

Parfüm kokusu

04 Parfüm ve köpek kokusu 05 Fotoğraf sesleri ve parfüm kokusu 06 Parfüm

07 Topuklu ayakkabı sesi parfüm kokusu köpeğin havlaması 08 Parfüm kokusu gülme sesleri ve köpek havlaması 09 Kızların sesleri ve parfüm kokusu

10 Parfüm ve fotoğraf çekme sesi 11 Topuklu ayakkabı sesi ve parfüm

12 Şöyle dur şöyle dur sesleri ve parfüm kokusu 13 Fotoğraf makinesi sesi ve parfüm kokusu 14 Parfüm kokusu

15 Parfüm kokusu uuuuuu sesi 16 Parfüm kokar köpek ve fotoğraf sesi 17 Köpek kokusu ve havv havv sesi 18 Parfüm

19 Parfüm 20 Parfüm

Bu soruya verilen cevaplar genel olarak Ö8 “Parfüm kokusu gülme sesleri ve köpek havlaması” ve Ö11 “Topuklu ayakkabı sesi ve parfüm” sesi gibi parfüm kokusuna ve gülüşmeler ile köpek sesine odaklanmışlardır. Günümüzde moda insanların yaşam biçimini ve toplumdaki konumlarını belirlemektedir. Öyle ki moda insanların dünya görüşünü yansıtan bir ayna gibidir. Modacılar da toplumun eğilimlerinin yönünü yakalayarak, toplum tarafından benimsenecek geçici yenilikler sunarlar. Sundukları bu yenilikler önce üst tabaka tarafından benimsenir, gittikçe yayılan bu yenilik orta tabakaya hatta en alt tabakaya ulaşınca, üst tabaka artık bunu demode olarak kabul eder. Böylelikle modacılar yeni bir “geçici yenilik” sunma sürecine girerler ve kısır döngü bu şekilde işler (Uzoğlu, 1999).

“Modalar, topluluğu belirleyen varlıksal biçimlerdir: Giyinmek, beslenmek barınmak vb. Moda ihtiyaçtan çok tüketim malı üreten bir toplumda önem kazanır. Dolayısıyla ihtiyaçtan fazla olan bu ürünlerin bolluğu, bu ürünleri temel işlevlerinden koparır. Örneğin; giyim biçimimiz, arabamız, evimiz, parfümümüz toplumdaki yerimizin birer göstergesidir” (Guiraud, 1994: 116). Dolayısıyla reklam pek çok alanda olduğu gibi moda kuruluşlarının da ayrılmaz birer parçası olarak karşımıza çıkar.

Fotoğraftaki insanlar nasıl bir grubu temsil ediyor (zengin, fakir, şımarık,güçlü vb.? Sorusuna,

Tablo 15

Fotoğraftaki İnsanlar Nasıl Bir Grubu Temsil Ediyor (Zengin ,Fakir, Şımarık,Güçlü Vb.)? Sorusuna Verilen Cevaplar

22 Parfüm kokusu ve fotoğraf sesleri 23 Flaş sesi ter kokusu

24 Parfüm ve seksilik

25 Parfüm kokusu fotoğraf makinesi sesi 26 Parfüm kokusu ve köpeğin havlaması 27 Parfüm ve hav hav ses

Öğrenci Öğrenci cevapları

01 Güçlü ve üstün 02 Zengin ve özel insanlar 03 Zengin

04 Zengin şımarık 05 Zengin ve şımarıklar 06 Zengin şımarık güçlü 07 Şımarık güçlü ama özel değil 08 Özel ve zengin insanlar 09 Zengin şımarık

Genel olarak öğrenciler bu soruya cevap olarak zengin ve şımarık olarak afişte yer alan kişileri tanımlamışlardır. Afişte yer alan kızların konumlarını Ö21 “Havalı, zengin” olarak görmüştür. Güzel giyinmenin, yukarıdan bakmanın, herhangi bir canlıdan daha yukarıda tasvir edilmesi zenginlik olarak algılanmıştır. Ö12 “Zengin, şımarık, güçlü, özel ve güzeli temsil ediyor.” ifadesi ile reklamın işlevlerinden birinin insanların sahip oldukları şeylerden daha fazlasını ve yenisini istemeyi sağlamak ve ekonomik, maddi olanakları ne olursa olsun, onları daha fazlasını istemeye özendirmek olduğunu ve iyi giyinmenin zenginliğe işareti olduğunu anlamamızın en iyi örneğidir. Reklamların tanıttığı ürün ya da hizmete anlam yüklemesi kaçınılmazdır. Çünkü amaç ürünü satmak ve hedef kitleye bu ürünü satın aldırmaktır. Bu noktada reklamın bir imaj yaratması önem kazanmaktadır. Zaten daha önceden yaratılmış imajlar olduğu için kendisine özgü bir anlam aramaz ve bildiğimiz bir anlamı kendisine uyarlamaktan kaçınmaz. Reklam metninde yer alan köpeğin ve kadının zaten toplumda bir anlamı vardır. Bu imgeler reklam metninde yer aldığı zaman başka bir dilde (reklam dilinde) başka bir anlam boyutuna taşınmış olmaktadır. Ancak bu imgelerin neyi karşıladığını bilmek, reklamı çözümlemek için yeterli değil. Başka ne önemli olabilir? Bunun neden köpeğin yukarda olmadığı ya da bize yukardan bakmayan bir kadın olmadığı da önem kazanmaktadır.

10 Zengin şımarık havalı 11 Şımarık

12 Zengin, şımarık, güçlü, özel ve güzel temsil ediyor. 13 Güzel bir grubu

14 Tarz grubu

15 Zengin şımarık özel ve güzel 16 Zengin, modacı ve özeller 17 Zengin ve şımarık bir grup 18 Güzel zengin şımarık 19 Zengin şımarık güzel 20 Zengin güzel şımarık 21 Havalı zengin

22 Güçlü zengin sevecen be güzel 23 Şımarık zengin

24 Özel ve şımarık 25 Zengin 26 Zengin 27 Özel ve zengin

Fotoğraftaki köpek niçin orada? Sorusuna,

Tablo 16

Fotoğraftaki Köpek Niçin Orada? Sorusuna Verilen Cevaplar

Görselde yer alan köpeğin neden burada olabileceği üzerinde düşünen öğrenciler, ilk olarak anlamlandıramadıkları bu canlıyı Ö27 “reklamı daha güçlü yapmak için “ ve Ö17 “ reklama zenginlik katmak için” cevaplarını vermişlerdir. Tam olarak nedenini anlamayan öğrencilerin zaman içerisinde değişik yorumlar getirmişlerdir. Ö1” İnsanların hayvanlardan daha üstün olduğu” Ö5” “Güzel ve şık gözüksün diye” yorumlarında bulunmuşlardır. Yüzyıllar içerinde özellikle hayvan teşhirinde kullanılan yöntemlere şimdi modern çağda dijital olarak uygulanmaktadır. Minyatür sanatında Osmanlı geleneği olan sultanların avlanma sahnelerinin çizilmesi, Rönesans’ta sadakatin sembolü köpeğin pek çok resimlerde yer alması. Kralın ayağının ucuna oturtulan ve kadın ile aynı düzlemde yer alan köpeğin kadın ile ilişkilendirilerek tasvir edilmesi günümüze kadar bir geleneğin yansımasıdır. Kadının ayaklarına yerleştirilen köpek öğrencilerde tam olarak yorumlanamasa da çok fazlada garipsemedikleri yorumlarından anlaşılmıştır.

Öğrenci Öğrenci cevapları

01 İnsanların hayvanlardan daha üstün olduğu 02 İnsanların köpeklerden daha üstün olduğu için 03 Süs olarak

04 Güzellik katmak için 05 Güzel ve şık gözüksün diye 06 Rol yapmak için

07 Moda için köpeğe giysileri giydirme

08 İnsanların hayvanlardan üstün olduğunu göstermek ve ilginçlik olsun diye 09 Fotoğraf daha güzel olsun diye

10 İlginçlik olsun diye 11 Güzel

12 Güzel, moda ve ilgi çeksin diye 13 Kızlardan birisinin

14 İlgi için 15 Kızların köpeği

16 Güzel gözüksün ve o köpeklerin sabi gözüksün diye 17 Reklama zenginlik katmak için

18 Moda için ve güzellik için 19 Güzel görünmesi için 20 Moda ve kadınlar için 21 -

22 Kızlara yardım etmek için 23 Artistlik için

24 Kadınlar ona aşık 25 İlginç ve garip olması için

26 İnsanların hayvanlara daha saygılı olması gerekir 27 Reklamı daha güçlü yapmak

Bu fotoğrafa baktığınızda ilk aklınıza gelen soru nedir? Sorusuna, Tablo 17

Bu Fotoğrafa Baktığınızda İlk Aklınıza Gelen Soru Nedir? Sorusuna Verilen Cevaplar

Tüketim toplumunun ne kadar çok içimize girdiği ve bize hükmettiği ile ilgili iyi bir yorum olan Ö5 “Acele et kıyafetin markası tükene bilir?” sorusu ile, iki kızın farklı renklere sahip olması ve kişinin ten renginin ön plana çıktığı ve şekilcilik ile ilgili olarak Ö8 “Kızlar hangi ülkeden olabilir?” sorusu ile, kadının cinsel bir obje olarak görüldüğü ve bacaklarına odaklandığı Ö19 “Çoraplar neden bu kadar güzel?” sorusu ile köpek ve kadınlar arasındaki benzerliği ya da farklılıkları anlamaya çalışan Ö15 “Kızlar köpekten neden üstün gibi duruyor?” ve Ö17 “Kızlar neden yukarıda duruyor da köpek aşağıda duruyor?” soruları ile karşılaşılmıştır. Ayrıca bir ayakkabı reklamı olmasına rağmen Ö23 “Bu ne reklamı? “ gibi reklamın ne amaçla yapıldığını anlamayan öğrencilerde yer almaktadır. Bu amaçla eleştiri, genel kanının aksine, yalnızca sanatın, bir sanat yapıtının irdelenmesi değil, aynı zamanda, bir sanat yapıtı ile karşı karşıya olan, teke tek ilişkide bulunan alıcının (sanat yapıtını okuyan, dinleyen, seyreden,

Öğrenci Öğrenci cevapları 01 O köpek niçin orada?

02 Neden bu köpek burada ve insanlar neden köpeğin üstünde? 03 Kızlar güzel mi?

04 Neden kutunun üstünde duruyorlar? 05 Acele al kıyafetin markası tükene bilir? 06 Bu bir parfüm reklamı mı?

07 Bu köpek neden burada duruyor. 08 Kızlar hangi ülkeden olabilir? 09 Niye kadınlar

10 Neden kızlar kutuların üzerinde? 11 -

12 Kadınlar neden kutuların üzerinde duruyor? 13 Neden böyle bir fotoğraf çektirdiler? 14 Tarz için mi reklam yapıyorsunuz? 15 Kızlar köpekten neden üstün gibi duruyor? 16 Neden böyle kutuların üstünde çekindiniz?

17 Kızlar neden yukarıda duruyor da köpek aşağıda duruyor? 18 Kadınlar güzel mi?

19 Çoraplar neden bu kadar güzel 20 Kadınlar güzel mi?

21 Bu köpek neden orada? 22 Kızlara aşık mısın? _{Kızlar çok mu güzel?} 23 Bu ne reklamı? 24 Köpek niye aşağıda? 25 Neden kızlar kutunun üstünde 26 Kızlar neden kutuların üzerinde 27 Bunlar manken mi?

gören, izleyen kişinin) bilgilendirilmesi, yönlendirilmesidir de. Resim eleştirisinin, resmin analizi olarak anlaşıldığına pek sık rastlanır. Bir resmin, üslup olarak irdelenmesi, neyin, nasıl anlatıldığının ortaya konması, belirtilmesi, kuşkusuz bir tür eleştiridir. Ama böyle bir eleştiri, o resmin varlığının – nesnel ve öznel olarak varlığının- ortaya konması açısından yeterli midir? (Erinç, 1995) sorusunu anlamak amacıyla öğrencilerden bir soru sormaları istenmiştir. Görselin nesnel olarak odaklanan öğrencilerden çok azı öznel olarak resmin varlığını anlamıştır.

Postmodern dünya görsel kültürün egemen olduğu bir dünyadır ve bu dünyada tüketim imajları, paketlenip piyasada tüketiciye sunulmaktadır. Görselliğin; imge, sembol ve göstergelerin bu kadar önemli ve baskın olması, ürün ve hizmetlerin içerik değerlerinin kaybolmasına, görüntü ve görünüşün önemli olmasına neden olmaktadır. Önce imajlar üretilip, sonra bunları temsil edebilen ürünlerin oluşturulması söz konusudur. Kısaca, piyasada artık geçerli olan ürünleri temsil eden imajlar değil, imajları temsil edebilen ürünlerdir. İmajları temsil eden en önemli görseller reklamlardır. Her yerde reklamları görürüz. Kamusal, özel alanlarda reklamları görürüz. Görsel bir bombardımana uğrarız. T- shirtle, magazin, TV, web, stadyum, ulaşımlarda, toplu taşımalarda vb. çağdaş dünyada her şey reklam için uygun olabilir. Araştırmada, sembolik olarak verilen cevaplarda öğrencilerin gündelik yaşantıları da yer almıştır. Öğrencileri tanımada ve kendilerini tanıtmada, dünyayı anlamada reklamlarla değerlendirebiliriz.

Bu fotoğraf neyi almamızı istiyor? Sorusuna,

Tablo 18.

Bu Fotoğraf Neyi Almamızı İstiyor? Sorusuna Verilen Cevaplar

İki ana tema üzerinde öğrencilerin yoğunlaştığı görülmüştür. Bir ayakkabı reklamı olmasına karşın öğrencilerin geneli “kıyafetleri almamızı” ya da “moda” olan şeyleri almamızı istiyorlar yorumlarına odaklandıkları anlaşılmıştır. Ö7 “Moda ve kıyafetleri almak isteme”, Ö10 “Moda ve kıyafetler” demişlerdir. Bir kısım erkek öğrenci ise “kadınlar” teması üzerinde yoğunlaşmışlardır. Düzgün bacakların kadın cinselliği ve toplumun kadına yüklediği bakış açısı ile iletilerin öğrenciler tarafından duyu organları aracılığıyla farkına varılma sürecine iyi bir örnektir. Gerçekliğin algılanmasında diğer tüm duyu organlarının yanında temel olan görsel algı öğrencilere modanın önemi olarak işlemiştir. İnsanlar, görsel ve işitsel kitle iletişim araçlarının sunduğu dünyadan daima bir anlam çıkarmak, gösterilen enformasyonun ötesine gitmek ve gözlemlediklerine bir anlam vermek eğilimindedirler. Bilgi, teknoloji ve insanın iç içe olduğu bu enformasyon ortamı, geleneksel okuryazarlığın yanı sıra, yeni iletişim

Öğrenci Öğrenci cevapları

01 İnsanların üstün köpeklerin çaresiz olduğunu anlatıyor. 02 Kadınlar hayvanlardan üstündür.

03 Modayı anlatmak istiyor

04 Paramızı harcayalım bol bol para harcayıp güzel giysiler alalım 05 Marka almamızı

06 -

07 Güzel olmayı ve modayla ilgilenmeyi 08 İnsanların mağazaya gitmelerini istiyor. 09 Fotoğrafta ne varsa

10 Kıyafetleri 11 -

12 Modanın gösterişini almamızı istiyor 13 Pozun nasıl verildiğini

14 Reklamları 15 Zekâ önemlidir 16 -

17 İnsanların hayvanlardan daha büyük olduğunu 18 Güzel kızları 19 Kıyafetleri 20 Modayı 21 Kıyafetleri 22 Kıyafetleri 23 - 24 Reklamı

25 Mağazalardaki güzel kıyafetleri

26 Kıyafetler özellikle hayvan derisinden yapılmış 27 Giysi

teknolojilerinin gelişimine paralel olarak “görsel okuryazarlık” ve “medya okuryazarlığı” yapılarına da etki etmektedir (Aslan, 2009).

“Çevremizde yer alan fotoğraf, afiş, resim, reklam vb. araçlarla kadınlar, erkekler ve hayvanlar nasıl anlatılıyor? Aşağıdaki sözcüklerden size en uygun olanları eşleştirin.” sorusuna öğrencilerin bakış açılarını ve yüzyıllar içerisinde

bilincimize yerleşen imgelerin anlaşılması konusunda çok iyi veriler vermiştir.

Tablo19

Çevremizde Yer Alan Fotoğraf, Afiş, Resim, Reklam vb. Araçlarla Kadınlar, Erkekler ve Hayvanlar Nasıl Anlatılıyor? Eşleştirmesinin Dağılımı

Çaresiz Sevecen Sert Hükmeden Bağımlı Güçlü

Kadın n 17 16 4 6 5 2 % 63.0 59.3 14.8 22.2 18.5 7.4 Erkek n 2 1 21 9 4 20 % 7.4 3.7 77.8 33.3 14.8 74.1 Hayvan n 9 10 0 6 13 2 % 33.3 37.0 0.0 22.2 48.1 7.4

Öğrencilerin %63’ü kadınlar için çaresiz ifadesini, %59.3’ü sevecen, %14.8’i sert, %22.2’si hükmeden, %18.5’i bağımlı ve %7.4’ü güçlü ifadesini kullanmıştır.

Öğrencilerin %7.4’ü erkekler için çaresiz ifadesini, %3.7’si sevecen, %77.8’i sert, %33.3’ü hükmeden, %14.8’i bağımlı ve %74.1’i güçlü ifadesini kullanmıştır.

Öğrencilerin %33.3’ü hayvanlar için çaresiz ifadesini, %37’si sevecen, %22.2’si hükmeden, %48.1’i bağımlı ve %7.4’ü güçlü ifadesini kullanmıştır.

Edebi bir yapıt, bir müzik yapıtı, görsel anlamlı bir yapı olan tablo veya bir televizyon reklamı, diğer bir ifadeyle anlam oluşturmak için yaratılmış her türlü göstergeler bütünü, alıcısının algılama biçimiyle okunur, anlamlandırılır ve çözümlenir. İmgelerin hem üretim sürecinin, hem de tam aksi okurun yorumlama sürecinin birlikte ele alınarak incelenmesi ve böylece anlama ulaşılması gerekliliğinden yola çıkarak yapılan etkinlikte, öğrencilerin kadın ve hayvanın güncel yaşamda nitelendirilmesi ile

ilgili yakın kavramları kullandığı görülmüştür. Kadını ve havyanı sevecen, bağımlı, çaresiz gibi ninelerken erkeği güçlü, sert ve hükmeden kavramlarıyla eşleştirmişlerdir.

Bu eşleştirmeler ışığında eleştiri eğitiminin gerekliğinin önemi bir kez daha anlaşılmıştır. Eker ve Demir’ göre (2011), eleştirel pedagoji, yeni bir sanat eğitimi modeli sunmaz, ama sanat eğitimi modellerinin içeriklerine önemli bir katkı sağlar. Kültürel üretim ve tüketim süreçlerini eğitim ortamlarında ele almanın gereklerine ve önemine işaret eder. Sanat öğrencilerine ve özellikle genç kitleye belli olanakları yöntem olarak eleştirellik içinde teklif eder. Bu durum alternatifleri, olasılıkları, değişkenlikleri ve öngörüleri daha esnek ve dinamik kılmanın yöntemlerini ortaya koyar. Okuryazarlık, bir bakıma eleştirelliğin sanat eğitimindeki yeni pratiği olarak sunulabilir. Çünkü dünyayı anlama, çözümleme, değerlendirme, yorumlama ve eleştirel gözle bakmanın yolu, sanatsal ya da kültürel okuryazarlığın olduğu gibi bir çok okuryazarlık türünün de kapsamına girmektedir. Sanat eğitiminde eleştirel pedagojinin kültür üreticilerine bakışını en iyi betimlemenin yolu da, yine, okuryazarlıktan geçer kanaati söz konusudur.

İmgenin bilinçaltımızdaki etkisini bir örnek araştırma ile açıklayacak olursak; tutumların değişimi ve kişiler arası çekicilik konusunda yapılan araştırmalara baktığımızda, aşağıdaki üç faktörün siyasal adaylara oy verilmesinde etkin rol oynayacağını bekleriz: 1. Bizim tutum ve kanaatlerimize benze görüşleri olan siyasal adayları daha çekici bulacağız ve büyük bir olasılıkla onlara oy vereceğiz: 2. İki aday arasında yukarıdaki faktör eşit olduğunda, görünüşünü daha beğendiğimiz kişiye oy vereceğiz: 3. Yukarıdaki iki faktör bakımından da eşit olan iki aday arasından, daha önceden bildiğimiz, aşına olduğumuz kişiye oy vereceğiz. Yukarıdaki bu üç beklentide, siyasal oy veriliş üzerinde yapılan araştırmalarda kendini göstermiştir. Bu araştırmalarda benzerlik, görünüş ve aşinalık faktörlerinin hem Amerikan başkanlarının seçiminde hem de senatörlük seçiminde geçerli olduğunu göstermiştir. Örneğin, uzun boylu erkeklerin daha hoş görünüşlü olduğu düşünülen Amerikan toplumunda sürekli olarak başkanlık seçimlerini uzun boylu aday kazanır (Cüceloğlu, 2000). Yüzyıllardır belirlenmiş imgelerin tekrarı bu imgelerin daha çabuk yerleşmesine ve doğruymuş gibi algılanmasına neden olmaktadır şeklinde yorumlanabilir.

“Günlük gazeteleri ve dergileri inceliyorum” etkinliği.

Yukarıda yorumlanan incelemelerin ardından sanatsal çalışmalarına fikir oluşturabilecek günlük gazete ve dergi incelemeleri yapılmıştır. Günlük hayatımızda karşılaştığımız hangi görüntülerin sürekli olarak tekrarlandığı yada kalıplaşmış fikirleri bulmak amacı güden bu etkinlikte öğrencilerin günlük dergi ve gazetelerden tekrar edilen görüntüleri taramaları, bulmaları ve bu görüntüleri kesmeleri istenmiştir. Araştırmacının herhangi bir etkisi ve yardımı olmadan yapılan etkinlikte, öğrencilerin beşer maddelik bir liste hazırlamaları istenmiş ve aşağıda yer alan tablolarda kodlanmıştır.

Tablo 20

Günlük Gazeteleri ve Dergileri İnceliyorum: Yanıt 1

Yirminci tabloda görüldüğü üzere gazete ya da dergilerde en çok geçen görüntü “kıyafettir.” Dört öğrenci kıyafet ile ilgili reklam, fotoğraf ya a görüntülerin olduğunu ilk maddede yazarken bunu 2 şer öğrenci kadın, futbol ve araba yazmıştır. Bu yüzyılda teknolojinin hızla gelişmesiyle, dünya görsel-işitsel bir dilin kendine özgü kurallarıyla açıklanabilecek hızla akıp giden bir sürecin içine girmiştir. Toplumsal iletişimde işitmeye ve görmeye dayalı görsel kültür giderek yazılı kültürün önüne geçmektedir. Öğrenciler bu baskın görsel kültür kapsamında inceledikleri gazete ve dergilerden genellikle aynı görsellerin yazılı ve görsel medyada tekrarlandığını fark ederek listelemişlerdir. F % Valid Percent Cumulative Percent Valid 6 22,2 22,2 22,2 araba 2 7,4 7,4 29,6 asker 1 3,7 3,7 33,3 ayakkabı 1 3,7 3,7 37,0 film 1 3,7 3,7 40,7 futbol 2 7,4 7,4 48,1 güzel kadın 1 3,7 3,7 51,9 kadın 2 7,4 7,4 59,3 kahramanlar 1 3,7 3,7 63,0 kıyafet 4 14,8 14,8 77,8 moda 1 3,7 3,7 81,5 reklam 1 3,7 3,7 85,2 ruj 1 3,7 3,7 88,9 takı 1 3,7 3,7 92,6 tatil 1 3,7 3,7 96,3 zeka 1 3,7 3,7 100,0 Total 27 100,0 100,0

Tablo 21

Günlük Gazeteleri ve Dergileri İnceliyorum: Yanıt 2

F % Valid Percent Cumulative Percent 6 22,2 22,2 22,2 aileler 1 3,7 3,7 25,9 araba 3 11,1 11,1 37,0 ayakkabı 1 3,7 3,7 40,7 banka 1 3,7 3,7 44,4 film 1 3,7 3,7 48,1 futbol 2 7,4 7,4 55,6 gerekli olmayanlar 1 3,7 3,7 59,3 kadın 1 3,7 3,7 63,0 kahraman 1 3,7 3,7 66,7 kıyafet 3 11,1 11,1 77,8 moda 1 3,7 3,7 81,5 parfüm 1 3,7 3,7 85,2 polis 1 3,7 3,7 88,9 ruj 1 3,7 3,7 92,6 sağlık 1 3,7 3,7 96,3 yemek 1 3,7 3,7 100,0 Total 2 7 100,0 100,0

Yirmi birinci tabloda görüldüğü üzere gazete ya da dergilerde en çok geçen görüntü “kıyafet ve arabadır.” Üçer öğrenci kıyafet ve araba ile ilgili reklam, fotoğraf ya da görüntülerin olduğunu ikinci maddede yazarken bunu 2 öğrenci futbol yazmıştır.

Görsel medya okuryazarlığı kapsamında günlük gazetelerin incelemesinin yapıldığı ve çalışma yaprakları sınıfta incelendiği ayrıca görsel kültürün günlük yaşantımızdaki yeri tartışıldığı etkinlikte ülkemizde popüler kültürde baskın olan imgelerin listelenmesi yapılmıştır. Mitchell (2002), öğrencilere gösterilen zengin uyarıcılara yönelik örneklerin onların düşünme biçimlerini de zenginleştirdiğini belirtmektedir. Araştırmada, öğrencilere gösterilen bu görsel örneklerin de öğrencilerin konuyu ele almalarında bir açılım yarattığı ve tartışmalara başlamasına bir temel oluşturduğu söylenebilir.

Tablo 22

Günlük Gazeteleri ve Dergileri İnceliyorum: Yanıt 3