Göç Eden Bireylerin Sosyal DıĢlanma Deneyimleme Biçimleri

Manisa‟daki alan araĢtırması bulgularından da anlaĢılacağı üzere göç ve sosyal dıĢlanma birbiri ile etkileĢim içinde yer almaktadır. Göç eden bireylerin göç öncesi ve göç sonrası dıĢlandıkları söylenebilmektedir. Ancak Doğu ve Güneydoğudan Manisa iline göç eden bireylerin ilk zamanlar dıĢlandıkları ve Ģuan itibariyle ayrımcılık ve dıĢlanmanın yaĢanmadığı görülmektedir. Terör olaylarının sosyal dıĢlanmayı etkilediği ve göç eden bireylerin olumsuz etkilendiği de bulgular içerisinde yer almaktadır. Erzurum ilinden göç eden bireyler, hiçbir Ģekilde ayrımcılık ve sosyal dıĢlanma ile karĢılaĢmadıklarını ifade etmektedirler. Diyarbakır, ġırnak, Siirt gibi terör olaylarının yaĢandığı illerden göç edenler ise yerli halk tarafından tehdit olarak görüldüklerini bu nedenle dıĢlandıklarını söylemektedirler.

“Tabi bazen neden yardım alıyorlar diye kendi akraba çevremizden dışlanıyoruz. Size veriyorlar bize neden çıkmıyor diye. İlk geldiğim zamanlarda terör olayları çok hat safhadaydı haliyle burdaki insanlar tanımıyor ve seni de terör görüyor. İşe başvuruyorsun nereli olduğunu soruyorlar. Şimdi dışlanma pek kalmadı herkes kendi ekmeğinde.” G.1.E.

“Herhangi bir dışlanma ile karşılaşmadık dil aynı kültür aynı kimse bize ayrımcılık yapmadı. Bazen Allah’ın doğulusu, köylüsü gelmiş buraya iş yapmaz, cahil diyen oldu ama genelde bir sıkıntı yaşamadık. “ G.4.E.

“Herhangi bir sosyal dışlanma ile karşılaşmadık çünkü biz dadaş olduğumuz için Kürt değiliz. Ayrıca geldiğimiz yani yerleştiğimiz yerden de kaynaklanıyor akrabaların, hemşerilerin olduğu yerde yaşıyoruz başka yerde yaşasaydık belki doğulu olduğumuzdan dışlanma olurdu.” G.5.K.

“Herhangi bir sosyal dışlanma ile karşılaşmadım ama babam bazen karşılaştığını dile getiriyor. Doğuluya ve özellikle terörün yoğun olduğu bir yer olan Diyarbakır’a kötü gözle bakılıyor.” G.8.E.

“Herhangi bir dışlanma yok. Komşulardan da eşimin arkadaşlarından da ayrımcılık görmedik. Belki de Erzurumlu olduğumuzdan yani Kürt olmadığımızdan. Çevre ilişkilerimizde sorun yok, gül gibi geçiniyoruz yani.” G.9.K

“Herhangi bir ayrımcılık yaşanmıyor şimdi. Önceleri vardı; doğululara pekiyi davranmıyorlardı ama şimdi herkes birbirine alıştı.” G.10.K.

“Çok dışlandık. Ordayken teröre yardım etmiyoruz, bir kaçını dağa göndermiyoruz diye çok akraba köylüden dışlandık. Geldiğimiz yerde de terör gözü ile bakılıyorduk ve ilk zamanlar dışlandık. Türkçe bilmiyorum ilişkiler kurulamıyor. Örf adetler tam tersi onun için hep dışlanma yaşadık. Eşim kayınlarım iş bulamıyordu. Doğulu diye çalıştırmıyorlardı. Eğitim yok meslek yok zaten bunlardan dışlanmışlar Doğulular. “ G.11.K.

“Ayrımcılık yok hiç karşılaşmadık ne ben ne de çocuklar. Zaten ayrımcılık kim yapıyorsa insanlıktan nasibini almamış demektir.” G.12.E.

“Herhangi bir ayrımcılıkla karşılaşmadık ama sadece bir gün biri küfür etti. Kürdüm ve doğudan onun yerini elinden almışım diyerek. Yav bu ülke hepimizin o da doğuya gelsin bak nasıl seviyorlar iyi davranıyorlar.“ G.13.E.

“Ayrımcılığı kendi akraba ve memleketlimden yaşadım. Yerli insanlarla bir sorunum olmadı. Ailem ve akrabalar sen nasıl Kürt’sün. Nasıl asker oldun. Askerlik polislik Kürtlerden bizden çıkmaz diyerek dışladılar. Nasıl Kürtçe bilmezsin dediler.” G.14.E.

“Herhangi bir ayrımcılık yaşamadım. Konuşmamız tavırlarımız belki tuhaf geliyor onların da çok şeyi bize tuhaf geliyor ama çekememezlik yok. Burdaki Siirtliler, Bitlisliler Muşluların çoğu pazarcı bizden onun için komşularda yabancı değil ilişkiler iyi.” G.17.E.

“Ayrımcılık ya da dışlanma yok ama güzel evlerden işyerlerinden gelirin olmadığı için yoksun oluyorsun. Kimse ile bir sorun yaşamadık ama Doğulular hep rezillik çekiyor. Kötü mahallelerde ve ağır işlerde hep biz varız. Çünkü meslek yok, ticaret kafası yok en önemlisi eğitim yok ve her konuda cahillik çok.” G.19.E.

“Ayrımcılık yok; ama yazın tarım işinde çalışırken Suriyeliler bizi çekemiyor bizde onları çekemiyoruz. Hem ücreti düşürüyorlar hem de fazla çalışıyorlar. Sonra yerli halk siz geldiniz bize iş kalmadı işin hakkını da vermiyorsunuz diyor.” G.22.K.

“Herhangi bir ayrımcılıkla karşılaşmıyoruz çünkü çok mahalle dışına çıkamıyoruz. Buradakilerin de hepsi doğulu kim dışlayacak. Ama kendi içimizde senin kızın okuyor ya da senin kızın, karın çalışıyorlar diye ayrımcılık yapıyorlar. Ne güzel işte kendi ayağı üzerine duruyor, bazı şeylerin farkında oluyor söz sahibi oluyor ve kendini geliştiriyor. Ama bizim burada onu pek kaldırmazlar.” G.23.K.

“Sosyal dışlanma ne bilmiyorum ama ayrımcılık yaşamadım. Çalıştığım yer ve yaşadığım yer hepsi tanıdık belki de ondan.” G.43.E.

Doğu ve Güneydoğudan göç eden bireylerin akraba ve hemĢerinin olduğu alanlara yerleĢmesi sosyal dıĢlanmanın oluĢmasını engellemektedir. Yani, göç edenlerin aynı mahallelerde konut bulması ve birlikte aynı iĢlerde çalıĢmaları yerli halk ile çok iliĢkili olmamaları ayrımcılık ve dıĢlanmanın oluĢmasını engellemiĢtir.

“Doğuda bizim insanlarımız bizi dışladı teröre yardım etmiyor diye. Ordaki insanlar zaten aç daha nasıl yardım etsin. O sebeple teröre çocuk gönderen ya da yardım edenlerden ayrımcılık yaşıyorduk. Sonra burada yeni gelmiş ve ordaki olaylar daha yeni. İş vermiyorlar ev bulamıyorsun burada bize bir şeyler yaparlar diye korktuk çünkü terör gözü ile görüyorlardı. Ben Türkçe bilmiyorum onun için bazen acıyor bazen de dışlıyorlardı. Ama şimdi herkes bizim oralı ve yerli insanlarla da bir sorunumuz yok.” G.24.K

“Dışlanma şu şekilde oluyor. Sınıfta arkadaşlarım bile doğu konusu olunca sizin oralar böyle şöyle diye hep eleştiriyor. Güvenli değil orada yaşanmaz. Oradaki insanlar cahil terör diyorlar. Geçen sınıf içinde doğu gezi söz konusu oldu. Hemen buralı arkadaşlar atladı. Oraya gitmeyelim ölürüz falan kim kimi öldürüyor. Oradaki masum insanın ne suçu var.” G.25.E.

“İlk zamanlar yaşadık. Şimdi de bu yeni terör sorunları çıktığında şehit haberi olduğunda evinize gidin teröristsiniz diyen ver ama akli selim insanlar bir şey demiyor. Şu partiyi tutuyorsunuz o da terördür diyorlar.” G.26.E.

“Ayrımcılık kültüre göre yok da işe ve gelire göre var. Fakirler zenginlere göre zaten dışlanıyor. Yaşantı itibari ile çok fark var onun için dışlamaya gerek yok fakir zaten işten, sosyal hayattan, ev, araba almaktan tatile gitmekten yoksun ve dışlanmış. Sanki biz bu saydıklarımı hak etmiyoruz gibi.” G.27.E.

“Doğulu çok ama Diyarbakırlıları terör sanıyor ve çekiniyorlar. Yani o şekilde dışlanıyoruz. Bazen hayat bizi dışlıyor. Ev, iş ve güzel bir hayat vermeyerek. Geldiğimiz yıllarda tam terör zamanıydı. Evimizde oturamazdık. İş yapamazdık. Dayak yiyorduk ama zamanla değişiyor. Şimdi de Diyarbakır, Cizre’de sorunlar var biz yine tedirginiz, inşallah insanlar arasında bir sorun çıkmaz ve bize yansımaz.” G.30.E.

“Burada doğudan gelen çok bazen kendi içimizde birbirimiz çekemiyoruz. Sonra tarla işinde Suriyeli ve roman vatandaşları ile sorun yaşıyoruz. Biz onları onlar bizi dışlıyor. Ücretleri düşürüyor, patrona yağcılık yapıyor, işi bilmiyor diye tartışmalar oluyor.” G.33.E.

“Yerimizden yurdumuzdan dışlandık geldik zaten. Burda ilk zamanlar dışladılar. Çocuklar Türkçe bilmiyor diye hor görüldüler. Çocuklar eve gelince çantayı atıyor biz okumayacağız bizimle dalga geçiyorlar diyorlardı. Eşim okulda hastane de derdini anlatamıyor kötü duruma düşüyordu. Ama şimdi yok kendimizi geliştirdik.” G.35.E.

Sosyal dıĢlanma bazen göçün nedeni, bazen de göçün sonucu olarak karĢımıza çıkabilmektedir. Bireylerin göç öncesi yoksulluktan, iĢsizlikten ve gelenek göreneklere uyum sorunu yaĢamaktan dıĢlandıkları görülmektedir. Doğu ve Güneydoğulu bireylerin meslek olarak asker ya da polis olmaları akraba-çevre tarafından iyi karĢılanmamakta ve bu nedenle dıĢlanarak göçe zorlandıkları bulgulardan da anlaĢılmaktadır. Ayrıca bireylerin göç öncesi teröre yardım etmedikleri için çevreden ve terörün baskısından dıĢlandıkları ifade edilmektedir.

Göç öncesi ekonomik durumların kötü olması, bireylerin iĢsizlik nedeniyle yoksul kalması buna bağlı olarak kendisini ve ailesini geçindirememesi sonucu dıĢlandığı bu nedenle göç ettiği belirtilmektedir. Göç eden bireylerin kendi aralarında birbirini dıĢladıkları da söylenebilmektedir. Örneğin; Romen ve Suriyeli göçmenlerin

iĢsizliği arttırması, ücretleri düĢürmesi, kiraları arttırması ve sosyal yardım almaları sebebiyle dıĢlandıkları görülmektedir.

4.5.15 Göç Eden Bireyler Açısından Göç Sorunlarına Çözüm ve Öneriler