FTT İle İlgili Araştırmalar

Aikenhead 1988’de yaptığı araştırmasında öğrencilerin FTT kavramları hakkında bildikleri şeylerin likert tipi maddeler, yazılmış paragraflar, deneysel olarak geliştirilmiş çoktan seçmeli maddeler ve yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılarak veriler toplandığında, elde edilen verilerin analizlerindeki belirsizlikler üzerinde durulmuştur. Örneklemi 400 ve 800 öğrenci bulunduran iki lisenin 12. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Öğrenciler 10800 cevap içeren FTT konularıyla ilgili paragraflar yazmışlardır. 27 öğrenci çalışmanın tüm safhalarına katılmıştır. Her bir öğrenci ile dört değişik FTT konusu için toplam 108 görüşme yapılmıştır. Daha sonra araştırma için yazılan paragraf ve yapılan görüşmelerle ilgili 22 VOSTS maddesi oluşturulmuştur. Öğrenciler bu maddeleri “katılıyorum, katılmıyorum” ya da “bir şey söyleyemem” şeklinde cevaplamışlar ve bu cevapları niçin verdiklerinin açıklamasını da kısa bir paragraf şeklinde yazmışlardır. En sonunda 10 maddelik bir öğrenci görüşü ölçeği ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin FTT konuları ile ilgili inanışlarının televizyondan ve medyadan çok etkilendiği bulunmuştur.

Rubba (1989), araştırmasını FTT eğitimiyle ilişkili anlam bilimi, FTT eğitimine pay edilen fen sınıflarının yüzdelik oranını, fen sınıflarında etkili FTT kaynaklarının kategorilerini ve eğitimsel prosedürlerin kullanılmalarını 65 fen bilgisi öğretmeni arasında yapmıştır. Öğretmenler, 87 gönüllü öğretmen arasından seçilmiştir. Veri toplamak için araştırmacılar tarafından geliştirilen ve güvenirliği

onaylanan “Fen Eğitimi Kaynak Düşünce Formu” ile “Anket Formu” kullanılmıştır. “Fen Eğitimi Kaynak Düşünce Formu” anlamsal olarak farklı formatta, 23 FTT eğitimi kavramıyla yakın ilişkili bir ankettir. Bu formun güvenirliği % 97’dir. Araştırma sonucunda, Fen öğretmenlerinin; 1) fen, 2) teknoloji, 3) fen anlayışları, 4) fen öğretme yetenekleri çok yüksek değerde bulunmuştur.

Rubba, McGuyer ve Wahlund (1991) tarafından Kanada’da yapılan araştırmada lise biyoloji dersinin (9 ve 10. sınıf) genetik ünitelerinde FTT yaklaşımı kullanılarak ve geleneksel yöntem kullanılarak öğrenim gören öğrencilerin başarılarına ve FTT konularına ait bakış açılarına bakılmıştır. Bunun için iki farklı okuldan sekiz sınıf seçilmiştir (her okulda iki deney ve iki kontrol grubu vardır). Birinci okulda deney ve kontrol gruplarına biyoloji öğretmeni genel ders planı ile FTT sorularını da dersin sonunda kullanarak dönemi tamamlamıştır. Altı hafta sonunda öğrencilerden FTT konularını önem sırasına göre yazmaları istenmiş ve bir de öğrencilere başarı testi uygulanmıştır. Öğrencilerin yaptıkları sıralamalara bakılarak, deney ve kontrol grubu öğrencilerinde FTT sorunlarıyla ilgili bir uyarılma olmadığı görülmüştür. Ayrıca başarılara bakıldığında deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık çıkmamıştır.

Aikenhead ve Ryan (1992) yaptıkları çalışmada FTT konularına değinen yeni bir değerlendirme materyali “FTT Üzerine Görüş Ölçeği” (VOSTS) projesi hazırlanmıştır. VOSTS, 114 çoktan seçmeli maddeden oluşan FTT konularını içeren geniş bir madde havuzudur. Bu maddeler altı yıllık bir periyotta beş yöntem kullanılarak geliştirilmiştir. Örneklem yaklaşık 5000 öğrenciden oluşmaktadır. Verileri yorumlamak için SPSS paket programı kullanılmıştır. Seçilen örneklem Kanada’nın tüm bölgelerini temsil etmiştir. Önceki araştırmalarda Kanada’nın çeşitli bölgelerindeki öğrenci cevapları arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır. Araştırma sonucunda Kanadalı öğrencilerden “bilimsel bilginin kesin olmadığı” düşüncesi ortaya çıkmıştır.

Rubba ve Harkness (1993)’te FTT hakkında öğretmen inanışlarını araştırmak için 11 maddeden oluşan bir ölçek geliştirmişlerdir. Ölçek maddeleri, VOSTS’ un

maddelerinin hazırlanma biçimi incelenerek yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini fen eğitimi programına kayıtlı 26 kişilik iki sınıf oluşturmaktadır. Bunlar sekiz hafta süren fen eğitimi programından yeni mezun olmuş öğretmenlerdir. Diğer örneklem ise üç haftalık yoğun fen eğitimi programı alan aynı ülkenin değişik üniversitelerinden gelen 19 kişilik tecrübeli öğretmenlerdir. Eğitim sonunda her öğretmene 11 maddelik FTT Ölçeği uygulanmıştır. Ölçek sonuçları, yeni mezun ve tecrübeli öğretmen içeren, her iki grubun ikisinde de fennin ve teknolojinin doğası ve bunların toplumla ilişkisi konularında kavram yanılgılarının olduğunu göstermiştir. Dahası genel olarak bu konuları bildikleri hâlde, hem yeni mezun hem de tecrübeli öğretmenlerin FTT ilişkisini açıklayamadıkları görülmüştür.

Solbes ve Vilches’ in 1997’ deki çalışması, fen, teknoloji ve içinde bulundukları sosyal çevrenin birbirini karşılıklı olarak etkiledikleri doğaya yabancı olan ve yaşadıkları dünyadan ayrı fen vizyonuna sahip öğrencilere, fizik ve kimya sınıflarında fen bilgisi öğretme-öğrenme modeli olarak FTT ilişkisini açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin bilimsel bilgiyi anlamalarının, ancak FTT aktiviteleri içeren, fizik ve kimyayı öğrenme ile mümkün olduğu ortaya çıkarmıştır.

Güzel (2000), çalışmasında fen alanı öğretmenlerinin bilimin doğası ve özellikleri konusundaki görüşlerini ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Bu amaca ulaşmak için, 115 öğretmen adayı ve 101 öğretmen örneklem olarak seçilmiştir. Bilimin doğası hakkındaki görüşler orijinal adı VOSTS olan soru bankasından 18 sorunun seçilmesi ve adapte edilmesiyle oluşan VOSTS.TR ile ölçülmüştür. Veriler analiz edildiğinde, örneklemdeki öğrencilerin çoğunun, sınıflandırma tekniklerinin doğası, bilimsel bilginin değişebilirliği, araştırmalarda bilimsel yaklaşım, bilimsel bilginin hiçbir zaman tam anlamıyla kesin olmaması ve sebep-sonuç ilişkileri gibi konularda çağdaş bilim felsefesiyle örtüşen (post-pozitivist) görüşlere sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Ayrıca, bilimin doğasıyla ilgili diğer konularda ise, fen alanı öğretmenlerinin çoğu geleneksel bilim felsefesiyle (pozitivist) paralel görüşler sergiledikleri bulunmuştur.

Bacanak (2002), çalışmasında mevcut fen bilgisi paket programıyla yetiştirilen fen bilgisi öğretmen adaylarının fen okuryazarlığı seviyelerini tespit etmek, fen okuryazarlığı seviyesinin cinsiyet ve akademik başarı ile olan ilişkisini araştırmak, FTT dersinin içeriği ve işlenişini değerlendirmek amacıyla yapmıştır. Bu amaçla 25 soruluk “Fen Okuryazarlık Testi” geliştirilmiştir. Hazırlanan test Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği son sınıfında öğrenim gören, 186 öğretmen adayına uygulanmıştır. FTT dersinin içeriği ve işlenişi hakkında veri toplamak için bu dersi yürütmekte olan öğretim elemanıyla 14 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış mülâkat yapılmıştır. Araştırma sonunda, fen okuryazarlık testinde erkek öğretmen adaylarının bayan öğretmen adaylarından daha başarılı oldukları ve akademik başarıları ile fen okuryazarlık seviyesi arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı bulunmuştur.

Mbajiorgu ve Ali (2003), FTT yaklaşımı, fen okuryazarlığı ve biyoloji dersindeki başarı arasındaki ilişkiyi bulmak için bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmaya Nijerya’dan dört liseden, sekiz öğretmen ve 246 öğrenci katılmıştır. Öğretmen etkilerini ortadan kaldırmak için her okulda yaşları 16-18 arasında değişen öğrenci bulunan sınıflardan random yollarla iki sınıf seçilmiştir ve deney ve kontrol grubu olması için kararlaştırılmıştır. Tüm okullarda aynı ders notları kullanılmıştır. Öğretmenler iki günde bir FTT eğitimine katılmaktadırlar. Araştırma sonucunda, fen okuryazarlığı ile deney grubu ve kontrol grubunun biyoloji dersindeki başarıları arasında bir ilişki olmadığı görülmüştür.

Lee (2003) çalışmasında, Miller’in fen anahtarı kavramlarını bilme, bilimsel araştırma yöntemlerini anlama, bazı seviyelerdeki fen ve teknolojinin toplum üzerindeki etkilerini anlama şeklindeki üç yapıyı kullanmıştır. Farklı alanları içeren, on bir akademik bölüm kullanılmış ve çalışmasını internet üzerinden yapmıştır. Toplamda 525 veri toplayarak katılımcılardan sekiz kişi ile görüşme yapmıştır. Çalışmasının sonucunda, Tayvanlı öğretmen adaylarının fen okuryazarlığı seviyesinin iyi düzeyde çıkmadığı, katılımcıların fen ve teknolojiye yönelik tutumlarının karışık olduğunu tespit etmiştir. Tayvanlı öğretmen adaylarının fen ve

teknoloji ile ilgili yeni bilgilere ilgili oldukları ve sadece okul türünün öğretmen adaylarının bilimsel araştırma yöntemlerini anlamaları üzerine etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca, yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen verilerin, çalışma sonucunu desteklemediği tespit edilmiştir.

Yalvaç ve diğerleri (2007) çalışmalarını 176 öğretmen adayının FTT konularına yönelik düşüncelerini tespit etmek amacıyla yapmışlardır. Veri toplama aracı olarak VOSTS ölçeğini kullanmışlardır. Çalışma sonucunda öğretmen adaylarının bilimsel bilginin test edilebilir olduğunu bildikleri fakat hipotezler, kanunlar ve teoriler arasındaki farklılıkları yeterince anlayamadıkları tespit edilmiştir.