Bilimsel Tutumla İlgili Araştırmalar

Bir ölçeğin geçerliliğini araştırmak için kavramsal analizin nasıl yapılacağını Munby (1983) çalışmasında göstermiştir. Ölçek olarak da bu tipteki en çok kullanılan “bilimsel tutum envanteri”ni seçmiştir. Bu ölçekte, tutumların oldukça zor yorumlandığını ortaya çıkartabilecek birçok madde göstermek mümkündür. Bu yolla nicel çalışmanın açıkladığı “bilimsel tutum envanteri”ni kullanarak, farklı sonuçlar elde etmiştir. Sonuçta bu envanterle ölçülenden daha az şey tespit edilebileceği ve ölçeğin kavramsal olarak yeniden yapılandırılması gerektiği belirtilmiştir.

Shrigley (1983), Fraser’in “Fen İle İlgili Tutum Ölçeği” isimli kitabını tanıtmaktadır. Bu kitapta Fraser, “fen ile ilgili tutum ölçeği”nin nasıl geliştirildiğini anlatmıştır. Ölçek 5’li likert şeklindedir. Bu ölçek, Avustralya’nın özel ve devlet okullarında ayrıca Amerikan Katolik okullarında uygulanmıştır. Bu okullardan elde edilen veriler Avustralya’daki okullardan elde edilen verilerle benzerlik göstermektedir. “Fen ile ilgili tutum ölçeği” yedi farklı ölçekten oluşmaktadır. Dolayısıyla verileri de yedi bölüme ayrılmıştır. Her ölçek için ayrı geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış ve “cronbach alpha” güvenirlik katsayılarının 0,66 ile 0,93 arasında değişiklik gösterdiği bulunmuştur.

Germann (1988), lise öğrencilerinin fen derslerine ne kadar ilgili olduklarını ve bu derslere yönelik tutumlarını tespit etmek için bir çalışma yapmıştır. Fen derslerine yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek bulamamış ve “fenne yönelik tutum ölçeği” geliştirmiştir. Bu ölçek ile fendeki başarı ve tutum arasındaki ilişkiyi

değerlendirmiştir. Çeşitli başarı testleriyle tutum arasında düşük düzeyde bir ilişki çıkmıştır. Başarı ve tutum içeren nitel çalışma yapıldığında bu bağımlı değişkenler arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Ebenezer ve Zoller (1993), çalışmalarını, 10. sınıf öğrencilerinin fen öğretimine yönelik tutumlarını tespit etmek amacıyla yapmışlardır. Bu amaçla toplam 1564, 10. sınıf öğrencilerine likert tipi ölçek uygulamışlar ve ayrıntılı mülakatlar yapmışlardır. Çalışma sonucunda, öğretme stillerinin öğrencilerin fenne yönelik tutumlarında önemli role sahip olduğu görülmüştür.

Ata (1999), ilköğretim okulu ikinci kademe öğrencilerini bilimsel ve sosyal tutum geliştirme açısından değerlendiren bir araştırma yapmıştır. Araştırmaya, Sakarya ilinin farklı sosyoekonomik düzeyinde (düşük-orta-yüksek) yer alan üç okul, okullarda öğrenim gören, 60 kız ve 60 erkek öğrenci ve okulda görevli 30 öğretmene katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğrenci ve öğretmenlere içeriği aynı, fakat soruları farklı iki anket uygulanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğrencilerin tutumları, kendi değerlendirmelerinde genel olarak orta ve yüksek düzeyde çıkmıştır. Öğretmenlerin değerlendirmelerinde ise öğrencilerin bilimsel ve sosyal tutumları genel olarak orta ve yetersiz düzeyde geliştiği tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin ve öğrencilerin tutum gelişimi değerlendirmelerinin farklı olduğu görülmüştür.

Okçu ve Bindak (2001), araştırmalarını Siirt Eğitim Fakültesi son sınıfta okuyan öğretmen adaylarının bilimsel tutum ve davranışları gösterme düzeylerini tespit etmek amacıyla yapmışlardır. Veri toplamak için “Bilimsel Tutum ve Davranışları” yansıtan 22 maddelik, likert tipi anket kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre “kendine ve çevresine karşı dürüst ve samimi olmak” en çok gösterilen bilimsel tutum ve davranıştır.

Akbıyık (2002), yüksek eleştirel düşünme eğilimlerine sahip öğrencilerle düşük eleştirel düşünme eğilimlerine sahip öğrenciler arasındaki akademik başarı farkını inceleyen bir araştırma yapmıştır. Araştırma seçkisiz yöntemle belirlenen 71

9. sınıf öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen “eleştirel düşünme eğilimleri ölçeği” ile toplanmıştır. Elde edilen verilerden, öğrencilerin genel matematik başarısı, matematik dersi akademik başarısı, fen grubu dersleri akademik başarısı, dil grubu derslerinden Türk dili ve edebiyatı dersi akademik başarısı, sosyal grup dersleri akademik başarıları yönünden yüksek, eleştirel düşünme eğilimlerine sahip grup lehine istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunmuştur.

Kürüm (2002), araştırmasını Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü düzeyleri ile bu gücü oluşturan düşünme becerilerindeki düzeylerini ve eleştirel düşünmeyi etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla yapmıştır. Araştırmaya 2000-2001 öğretim yılında Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesinin beşbölümünden, 11 öğretmenlik eğitimi programının birinci, ikinci ve üçüncü sınıflarında öğrenim gören 1047 öğretmen adayı katılmıştır. Tarama modelindeki bu araştırmada veriler “Watson-Glaser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü düzeyleri ile bu gücü oluşturan bütün düşünme becerileri düzeylerinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir.

Demirbaş (2006) araştırmasında, ilköğretim öğrencilerinin duyuşsal giriş özelliklerinin değiştirilmesine yönelik olarak, sosyal öğrenme teorisine dayalı öğretim etkinliklerini ele almıştır. Duyuşsal giriş özellikleri içerisine öğrencilerin bilimsel tutumları, akademik benlik kavramlarını dahil etmiş, bu özellikler onların başarı değişkenleri ile ilişkili olarak değerlendirmiştir. Öğrencilerin bilimsel tutumları, akademik benlik kavramları ve akademik başarıları, araştırmacı tarafından oluşturulan ölçekler yardımı ile belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemini Kırşehir ili sosyoekonomik çevresi birbirine yakın olan üç okulun 6. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada gerçek deneysel desen kullanmıştır. Deneysel desende, deney grubu üzerinde etkisi incelenen bağımsız değişken “Sosyal Öğrenme Teorisine Dayalı Öğretim Etkinlikleri” olmuştur. Araştırma sonucunda, deney grubunda uygulaması yapılan sosyal öğrenme teorisine dayalı öğretim etkinlikleri ile

öğrencilerin bilimsel tutum davranışlarında artış olduğu ve bu davranışların devam ettiği gözlenmiştir.